Đề tài Thí nghiệm về rung vỏ xe và tiếng ồn trong cabin

Rung động và tiếng ồn có quan hệ mật thiết với nhau. Tiếng ồn là một phần năng l-ợng rung động của kết cấu truyền vào không khí gây ra sự biến thiên áp suất tác động đến các cơ quan thính giác của con ng-ời. Tiếng ồn, rung động và tiếng va đập (NVH) ở ô tô có ảnh h-ởng xấu đến con ng-ời tr-ờng. Trong ô tô, rung động và tiếng ồn là các thuộc tính cố hữu, luôn tồn tại cùng với các quá trình động học của xe mà không bao giờ có thể triệt tiêu đ-ợc. Các nghiên cứu lý thuyết và thực nghiệm về NVH đều có mục đích giảm tối đa các ảnh h-ởng của nó, nâng cao chất l-ợng và tiện nghi của xe. Đánh giá các tiêu chí NVH phải tiến hành qua các phép đo thực nghiệm, th-ờng là đo rung động của các hệ thống,cụm và đo tiếng ồn của chúng cũng nh-của toàn xe. Đo rung động và tiếng ồn của ô tô là một trong các nội dung quan trọng đánh giá NVH, trong quá trình sản xuất, đánh giá kiểm định cũng nh-trong bảo d-ỡng sửa chữa xe. Đo rung động th-ờng nhằm đánh giá trạng thái làm việc theo đặc tính của các hệ thống, các cụm, xác định nguồn gây ra tiếng ồn và va đập. Mức rung quá giới hạn cho phép tại các cụm, các hệ thống thể hiện sự bất th-ờng trong quá trình vận hành của chúng, dựa trên cơ sở đó để chẩn đoán các h-hỏng có thể xẩy ra. Đo tiếng ồn do các cụm, hệ thống làm việc, hay do ô tô gây ra (tiếng ồn ngoài, tiếng ồn trong ca bin) nhằm so sánh với các tiêu chuẩn qui định, xác định các giới hạn cho phép. Một trong các nội dung thí nghiệm của Dự án là các nghiên cứu đo thực nghiệm xác định các đặc tính rung của các tấm panel vỏ xe nh-là nguồn gây ra tiếng ồn bên trong ca bin và mức tiếng ồn trong ca bin trong các điều kiện vận hành của xe. Đo mức rung và ồn của ô tô, đặc biệt làcác loại xe con, xe chở khách đã đ-ợc tất cả các nhà sản xuất ô tô quan tâm. Mức rung, ồn cho phép của ô tô cũng đ-ợc hầu hết các hãng sản xuất, các quốcgia thực hiện bằng các tiêu chuẩn nhằm bảo vệ môi tr-ờng. Một số tiêu chuẩn các n-ớc trong lĩnh vực này có thể thấy nh- GOCT 7495-63 của Liên Xô (cũ) qui định tiếng ồn bên trong xe Buýt; -2-SAE J.986 (của Hội kỹ s-ô tô Mỹ) qui định mức ồn bên ngoài xe chở khách Để đánh giá theo các tiêu chuẩn, cần phải tiến hành các phép đo. Để đo rung các kết cấu ô tô, ng-ời ta th-ờng sử dụng ph-ơng pháp đo gián tiếp với các cảm biến gia tốc kiểu áp điện gắn trực tiếp lên nguồn rung. Đây là ph-ơng pháp phổ biến nhất hiện nay, đ-ợc các hãng chuyên cung cấp thiết bị đo nh-B&K (Đan Mạch), QUEST (Mỹ), RION (Nhật), STEYR (áo) ứng dụng Ngoài ra, hiện nay đo rung kết cấu ô tô còn đ-ợc kết hợp với kỹ thuật đo bằng chụp ảnh giao thoa laser (holographic) nh-hãng LMS của Bỉ đã triển khai. Đó là kỹ thuật phát và thu phản xạcủa tia laser từ bề mặt rung của kết cấu, hệ thống đo không tiếp xúc trực tiếp với nguồn rung. Để đánh giá mức ồn tổng thể bên ngoàicủa ô tô, các cảm biến đo âm th-ờng đ-ợc đặt cách trục dọc của xe theo đ-ờng chạy ở khoảng cách 7.5 m và cao 1.2 m so với mặt đ-ờng. Để đo tiếng ồn bên trong vỏ xe ô tô, ng-ời ta đặt micrô tại những điểm nằm trên đ-ờng trục của xe ở độ cao 0,7 m tính từ điểm giữa ghế ngồi. Đối với những ô tô buýt có trên 6 hàng ghế và có cabin tách biệt thì việc đo tiếng ồn đ-ợc thực hiện bên trên hàng ghếthứ nhất, bên trên hàng ghế cuối cùng và ở giữa các hàng ghế đó. Trong cabin ng-ời ta đo mức tiếng ồn phía trên ghế ngồi của ng-ời lái xe [4, 13]. Vì nhiều lý do ở n-ớc ta ch-a có nhiều các tiêu chuẩn đánh giá rung, ồn đối với ô tô. Hiện mới chỉ có tiêu chuẩn qui định ph-ơng pháp đo và giới hạn cho phép của các mức ồn ngoài đối với ph-ơng tiện giao thông đ-ờng bộ trong công tác đăng kiểm [14]. Một số các báo cáo nghiên cứu gần đây của các tác giả trong n-ớc [3] cũng chỉ nghiên cứu khảo sát các vấn đề tiếng ồn giao thông do ô tô phát ra bên ngoài môi tr-ờng cùng các ảnh h-ởng của nó. Ch-a có tài liệu nào đề cập đến tiếng ồn bên trong, kể cả tiêu chuẩn tiếng ồn trong của các xe chở khách. 2. Đặc điểm quá trình đo và phân tích tín hiệu rung, ồn.