Đề tài thực trạng quan hệ phân phối ở nước ta hiện nay và một số giải pháp nhằm hoàn thiện quan hệ phân phối ở nước ta trong thời gian tới

lêi më ®Çu Trong x· héi ngµy nayth× ph©n phèi lµ mét kh©u kh«ng thÓ thiÕu ®­îc cñaqu¸ tr×nh taÝ s¶n xuÊt , ph©n phèi lµ kh©u quan träng nèi liÒn s¶n xuÊt vµ tiªu dïng.Ph©n phèi phô thuéc vµo s¶n xuÊt nh­ng ph©n phèi tèt hay kh«ng tèt l¹i ¶nh h­ëng ®Õn s¶n xuÊt, ®Õn trao ®æi tiªu dïng vµ ®êi sèng nh©n d©n. Khi mµ nÒn kinh tÕ cña n­íc ta chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ tù cung tù cÊp sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng th× ph©n phèi gi÷ mét vÞ trÝ hÕt søc quan träng.Ph©n phèi nèi liÒn s¶n xuÊt víi s¶n xuÊt,s¶n xuÊt víi tiªu dïng ,nèi liÒn thÞ tr­êng hµng tiªu dïng ,dÞch vô thÞ tr­êng yÕu tè s¶n xuÊt ,lµm cho sù vËn ®éng cña kÞnh tÕ thÞ tr­¬ng diÔn ra th«ng suèt. Tuy nhiªn,khichuyÓn sang kinh tÕ thÞ tr­êng , hµng lo¹t c¸c vÊn ®Ò thuéc lÜnh vùc ph©n phèi thu nhËp nh­ tiÒn l­¬ng,lîi nhuËn,lîi tøc ,®Þa t« vµ ph©n phèi lao ®éng ,c¸c h×nh thóc ph©n phèi kh¸c phï hîp víi nguyªn lý kinh tÕ thÞ tr­êng còng nh­ c¸c t¸c ®äng cña chóng ®èi víi sù ph¸t triÓn kinhtÕ - x· héi ë n­íc ta®ang ®ßi hái cã s­ nghiªn cøu nghiªm tóc c«ng phu. V× vËy viÖc nghiªn cøu vÊn ®Ò quan hÖ ph©n phèi ë viÖt nam hiÖn nay lµ hÕt søc cÇn thiÕt vµ cÊp b¸ch . KÕt cÊu ®Ò tµi nµy gåm hai ch­¬ng Ch­¬ng 1: Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ quan hÖ ph©n phèi ë nøoc ta hiÖn nay Ch­¬ng 2: Thùc tr¹ng quan hÖ ph©n phèi ë nøoc ta hiÖn nay vµ nh÷ng gi¶i ph¸p hoµn thiÖn quan hÖ ph©n phèi ë nøoc ta hiÖn nay Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n th©ú TrÇn ViÖt TiÕn ®· tËn t×nh h­íng dÉn,t¹o ®iÒu kiÖn ,gióp ®ì cho em hoµn thµnh ®Ò tµi nµy . CH¦¥NG 1 Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ quan hÖ ph©n phèi ë n­íc ta hiÖn nay 1.1. TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quancña quan hÖ ph©n phèØ ë n­íc ta hiÖn nay Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng th× ph©n phèi gi÷ vi trÝ hÕt søc quan träng .Trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt thi ph©n phèi lµm kh©u trung gian nèi liÒn giòa s¶n xuÊt víi s¶n xuÊt, s¶n xuÊt víi tiªu dïng, nã phôc vô vµ thóc ®Èy s¶n xuÊt, phôc vô tiªu dïng. Nh­ng s¶n xuÊt l¹i ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh ®èi víi ph©n phèi ,s¶n xÊt tao ra ®èi t­îng vµ vËt liÖu cho ph©n phèi ,quyÕt ®Þnh quy m« vµ c¬ cÊu cña c¶i ®Ó ph©n phèi . Ph©n phèi kh«ng thÓ v­ît qóa kh¶ n¨ng cho phÐp cña s¶n xuÊt,thu nhËp thùc tÕ chØ cã thÓ t¨ng lªn theo ®µ ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt nh­ng tèc ®é t¨ng cña thu nhËp thùc tÕ ph¶i chËm h¬n tèc ®é t¨ng lªn cña s¶n xuÊt ,cã nh­ thÕ míi ®¶m b¶o t¸i s¶n xuÊt më réng . HiÖn nay nøoc ta ®ang thùc hiÖn c«ng cuéc CNH-H§H ®Êt n­íc x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho chñ nghÜa x· héi . ChÕ ®é x· héi chñ nghÜa lµ chÕ ®é lµm chñc tËp thÓ cña nh©n d©n lao ®éng trªn tÊt c¶ mäi lÜnh vùc trong ®ã lµm chñ tËp thÓ vÒ kinh tÕ lµ c¬ së .Trong chÕ ®é lµm chñ tËp thÓ vÒ kinh tÕ th× lµm chñ vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt lµ c¬ së ,®iÒu kiªn ®Ó ®¶m b¶o lµm chñtËp thÓ vÒ ph©n phèi. Mét khi t­ liÖu s¶n xuÊt la thuéc së h÷u chung cña nh©n d©n lao ®éng th× cña c¶i lµm ra còng thuéc së h÷u chung cña hä vµ viÖc ph©n phèi cña c¶i lµm ra chØ cã thÓ nh»m môc ®Ých phôc vô lîi Ých cña nh©n d©n lao ®éng .Trong ®iÒu kiÖn cña n­íc ta hiÖn nay nÒn kinh tÕ vÉn cßn ë t×nh tr¹ng l¹c hËu , nghÌo nµn ch­a ®ñ s¶n phÈm ®Ó ph©n phèi theo nhu cÇu .V× thÕ viÖc thùc hiÖn ph©n phèi theo thu nhËp trong thêi k× qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi lµ mé vÊn ®Ò v« cïng quan träng ®Î t¹o ra ®äng lùc m¹nh mÏ gãp phÇn tÝch cùc thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn ,æn ®Þnh t×nh h×nh kinh tÕ -x· héi n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n thùc hiÖn môc tiªu d©n giÇu n­íc m¹nh x· héi c«ng b»ng ,d©n chñ ,v¨n minh . 1.1.1.B¶n chÊt vµ vÞ trÝ cña ph©n phèi. Qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi gåm bèn kh©u:s¶n xuÊt, ph©n phèi ,trao ®æi, tiªu dïng.C¸ckh©u nµy cã quan hÖ chÆt chÏ víi nhau,trong ®ã s¶n xuÊt lµ kh©u c¬ b¶n ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh;c¸c kh©u kh¸c phô thuéc vµo s¶n xuÊt,nh­ng chóng cã quan hÖ trë l¹i ®èi víi s¶n xuÊt còng nh­ ¶nh h­ëng lÉn nhau chÝnh vi cã qu¸ trinh ph©n phèi nµy míi cã sù t¸c ®éng qua l¹i gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu dïngvµ tõ ®ã thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn ,t¨ng quy m« tiªu dïng . TÝnh chÊt cña quan hÖ ph©n phèi do quan hÖ së h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh. Khi ta xÐt vÒ quan hÖ gi÷a ng­êi vµ ng­êi th× ph©n phèi do quan hÖ s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh. Quan hÖ trong s¶n xuÊt nh­ thÕ nµo th× quan hÖ trong ph©n phèi nh­ thÕ Êy. X· héi lu«n tån t¹i mèi quan hÖ s¶n xuÊt vµ s¶n phÈm. B¶n th©n ph©n phèi lµ s¶n phÈm cña s¶n xuÊt kh«ng chØ vÒ néi dung mµ c¶ vÒ h×nh thøc. Ph©n phèi kh«ng ph¶i lµ mét lÜnh vùc ®éc lËp ®øng bªn c¹nh s¶n xuÊt. B¶n chÊt cña quan hÖ ph©n phèi hoµn toµn do quan hÖ s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh. MÆt kh¸c ta thÊy r»ng ph©n phèi kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ mét kÕt qu¶ tiªu cùc cña s¶n xuÊt vµ trao ®æi mµ nã cßn t¸c ®éng m¹nh mÏ ng­îc trë l¹i trao ®æi vµ s¶n xuÊt. Ph©n phèi cã tÝnh ®éc lËp t­¬ng ®èi cña nã,nã cã chøc n¨ng cô thÓ ,cã nh÷ng quy luËt ®Æc thï t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn c¸ckh©u cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt. Tr­íc khi ph©n phèi s¶n phÈm th× nã lµ: ph©n phèi nh÷ng c«ng cô s¶n xuÊt vµ ®iÒu nµy lµ mét tÝnh qui ®Þnh n÷a còng cña mét mèi quan hÖ Êy - ph©n phèi c¸c thµnh viªn x· héi theo nh÷ng lo¹i s¶n xuÊt kh¸c nhau. Râ rµng ph©n phèi s¶n phÈm chØ lµ kÕt qu¶ cña sù ph©n phèi ®ã, sù ph©n phèi nµy ®· bao hµm trong b¶n th©n qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ quyÕt ®Þnh trong c¬ cÊu s¶n xuÊt. Xem xÐt s¶n xuÊt mét c¸ch ®éc lËp víi sù ph©n phèi ®ã, sù ph©n phèi bao hµm trong s¶n xuÊt, th× râ rµng lµ mét sù trõu t­îng trèng rçng, cßn sù ph©n phèi s¶n phÈm th× tr¸i l¹i, ®· bao hµm trong sù ph©n phèi nµy lµ sù ph©n phèi ngay tõ ®Çu ®· lµ mét yÕu tè cña s¶n xuÊt. C¬ së kinh tÕ cña sù ph©n phèi bao gåm c¶ sù ph©n phèi cho s¶n xuÊt vµ ph©n phèi cho tiªu dïng do ®ã tæng s¶n phÈm x· héi võa ®­îc ph©n phèi ®Ó tiªu dïng cho s¶n xuÊt, võa ®­îc ph©n phèi ®Ó tiªu dïng cho c¸ nh©n mçi thµnh viªn trong x· héi . Nh­ng v× sù ph©n phèi bao giê còng gåm c¶ sù ph©n phèi cho s¶n xuÊt xem lµ yÕu tè cña s¶n xuÊt vµ ph©n phèi cho tiªu dïng xem lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt,cho nªn kh«ng ph¶i toµn bé s¶n phÈm x· héi t¹o ra ®Òu ®­îc ph©n phèi cho tiªu dïng c¸ nh©n mµ cÇn trÝch ra ®Ó bï ®¾p nh÷ng t­ liÖu s¶n xuÊt hao phÝ, më réng s¶n xuÊt lËp quü dù phßng, chi phÝ vÒ qu¶n lý hµnh chÝnh tæ chøc... PhÇn cßn l¹i phï hîp víi sè l­îng vµ chÊt l­îng lao ®éng. Nh­ vËy,ph©n phèi lµ tæng s¶n phÈm x· héi vµ ph©n phèi ®Ó tiªu dïng cho s¶n xuÊt, võa ®­îc ph©n phèi ®Ó tiªu dïng cho c¸ nh©n. I.2 Vai trß cña quan hÖ ph©n phèi Bµn vÒ vai trß cña ph©n phèi trong nÒn s¶n xuÊt x· héi, F.¡ngghen cho r»ng:‘’ Sù ph©n phèi chõng nµo mµ cßn bÞ nh÷ng lý do thuÇn tuý kinh tÕ chi phèi, th× nã sÏ ®­îc ®iÒu tiÕt bëi lîi Ých cña s¶n xuÊt, r»ng s¶n xuÊt sÏ ®­îc thuËn lîi trªn hÕt trong mäi ph­¬ng thøc ph©n phèi mµ mäi thµnh viªn trong x· héi cã thÓ ph¸t triÓn, duy tr× vµ thùc hiÖn nh÷ng n¨ng khiÕu cña hä mét c¸ch toµn diÖn nhÊt.,, (1) Ta thÊy r»ng mçi mét h×nh th¸i kinh tÕ x· héi ®Òu bao gåm c¶ mét hÖ thèng phøc t¹p c¸c lîi Ých mµ trong ®ã lîi Ých kinh tÕ ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh. C¸c lîi Ých kinh tÕ ®­îc quy ®Þnh bëi quan hÖ s¶n xuÊt cua mçi chÕ ®é x· héi, trong ®ã quan hÖ së h÷u víi t­ liÖu s¶n xuÊt cã vai trß chi phèi hÖ thèng lîi Ých kinh tÕ. B¶n chÊt cña quan hÖ s¶n xuÊt trong mèi ph­¬ng thøc s¶n xuÊt ®­îc thÓ hiÖn qua h×nh thøc së h÷u - ®ã kh«ng ph¶i lµ quan hÖ ®¬n thuÇn nh­ mäi sù viÖc tån t¹i trong x· héi mµ nã lµ mèi quan hÖ phøc t¹p gi÷a con ng­êi víi con ng­êi. Trong lÞch sö kh«ng hÒ cã mét h×nh th¸i së h÷u nµo mµ kh«ng ph¶n ¸nh nh÷ng quan hÖ trong s¶n xuÊt. ‘’N¬i nµo kh«ng cã mét h×nh th¸i së h÷u nµo c¶ th× ë ®ã kh«ng tån t¹i mét nªn s¶n xuÊt nµo c¶, do ®ã còng kh«ng mét x· héi nµo c¶.,, (2) Së h÷u - ®ã lµ nh÷ng quan hÖ vÒ c¸c ®iÒu kiÖn kh¸ch quan cña s¶n xuÊt, ph©n phèi, trao ®æi vµ tiªu dïng nh÷ng cña c¶i vËt chÊt. Së h÷u víi t­ c¸ch lµ nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt, nã lµ c¬ së cña c¸c lîi Ých. HÖ thèng c¸c quan hÖ s¶n xuÊt cña mçi chÕ ®é x· héi sÏ quy ®Þnh hÖ thèng c¸c lîi Ých vèn cã trong giai ®o¹n ph¸t triÓn cña nã. Trong hÖ thèng c¸c lîi Ých th× lîi Ých kinh tÕ gi÷ vai trß chñ ®¹o. Lîi Ých kinh tÕ ®­îc hiÓu lµ nh÷ng quan hÖ kinh tÕ ph¶n ¸nh nh÷ng nhu cÇu, nh÷ng ®éng c¬ kh¸ch quan vÒ sù ho¹t ®éng cña c¸c gia cÊp, nh÷ng nhãm x· héi hoÆc cña tõng ng­êi lµm viªc riªng biÖt do quan hÖ s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh. Nãi lîi Ých kinh tÕ lµ h×nh thøc biÓu hiÖn cña nh÷ng quan hÖ kinh tÕ cña mçi x· héi nhÊt ®Þnh nghÜa lµ lîi Ých kinh tÕ lµ ph¹m trï kinh tÕ kh¸ch quan, nã chØ xuÊt hiÖn khi gi­a nh÷ng ng­êi s¶n xuÊt cã nh÷ng mèi quan hÖ kinh tÕ kh¸c nhau. Lîi Ých kinh tÕ võa mang tÝnh chÊt kh¸ch quan võa mang tÝnh chñ quan. Nã mang mµu s¾c kh¸ch quan bëi v× nã lu«n tån t¹i vµ vËn ®éng. Th«ng qua sù vËn ®éng cña c¸c quy luËt kinh tÕ do nã trùc tiÕp sinh ra mµ quan hÖ s¶n xuÊt ¶nh h­ëng tíi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Cßn nã mang mµu s¾c chñ quan lµ ë chç nã biÕn c¸c t¸c ®éng kh¸ch quan cña c¸c quy luËt kinh tÕ thµnh c¸c ®éng c¬ hµnh ®äng kinh tÕ cö con ng­êi. Lîi Ých kinh tÕ cã vai trß quan träng lµ ®éng lùc m¹nh mÏ ®èi víi sù ph¸t triÓn cña x· héi. Nh÷ng h×nh thøc chñ yÕu cña lîi Ých kinh tÕ trong hÖ thèng nµy lu«n ®­îc ®Æc tr­ng b»ng tÝnh ®¹i diÖn vµ tÝnh thèng nhÊt gi÷a ba nhãm lîi Ých c¬ b¶n. §ã lµ lîi Ých nhµ n­íc, lîi Ých tËp thÓ lîi Ých vµ lîi Ých cña b¶n th©n ng­êi lao ®éng. Sù thèng nhÊt gi÷a c¸c h×nh thøc lîi Ých kinh tÕ kh¸c nhau trong x· héi sÏ dÉn ®Õn sù liªn hÖ chÆt chÏ vµ th©m nhËp nhau gi÷a chóng. Trong ®ã lîi Ých c¸ nh©n trùc tiÕp lµ ®éng lùc m¹nh mÏ nhÊt ®èi víi sù ph¸t triÓn cña x· héi. Sù tån t¹i nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn trong thêi kú qu¸ ®é ®· nãi lªn sù kh«ng ®ång nhÊt vÒ lîi Ých kinh tÕ x· héi. Tuy nhiªn ®©y lµ mét xu thÕ tÊt yÕu bëi ®iÓm xuÊt ph¸t ®i lªn lµ thÊp trong khi ®ã yªu cÇu héi nhËp quèc tÕ lµ c¸ch duy nhÊt ®Ó thùc hiÖn môc tiªu c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. T­¬ng øng víi qu¸ tr×nh ®ã, trong nÒn kinh tÕ sÏ cã nhiÒu quy luËt vËn ®éng. C¸c quy luËt kinh tÕ ph¸t sinh trªn c¬ së nh÷ng quan hÖ kinh tÕa t­¬ng øng vµ còng trùc tiÕp quy ®Þnh sù h×nh thµnh c¸c lîi Ých kinh tÕ cña tõng giai cÊp tõng tÇng líp d©n c­ trong x· héi. Tuy nhiªn bªn c¹nh sù thèng nhÊt gi÷a c¸c lîi Ých kinh tÕ c¬ b¶n, kh«ng lo¹i trõ nh÷ng m©u thuÉn gi÷a chóng còng nh­ trong ph¹m vi mçi nhãm lîi Ých. V× vËy cÇn ph¶i ph¸t hiÖn kÞp thêi c¸c m©u thuÉn gi÷a c¸c lîi Ých vµ t×m c¸ch gi¶i quyÕt c¸c m©u thuÉn ®ã. ViÖc gi¶i quyÕt c¸c quan hÖ vÒ lîi Ých kinh tÕ ®­îc thùc hiÖn th«ng qua quan hÖ ph©n phèi. Khi ph­¬ng thøc s¶n xuÊt cßn phï hîp (lîi Ých cña giai cÊp thèng trÞ cßn phï hîp víi lîi Ých cña x· héi) th× ng­êi ta cßn b»ng lßng víi sù ph©n phèi cña x· héi. Nh­ng khi nã tho¸i trµo th× kh«ng cßn ®iÒu kiÖn ®Ó tån t¹i ph©n phèi bëi ph©n phèi khi ®ã ®· kh«ng cßn lµ c«ng cô ®Èm b¶o cho sù c«ng b»ng x· héi, bÊt c«ng ngµy cµng s©u s¾c ®Én ®Õn ®Êu tranh x· héi vµ cuèi cïng lµ mét ph­¬ng thøc s¶n xuÊt míi ra ®êi. Nh­ v©y quan hÖ ph©n phèi mang tÝnh lÞch sö vµ th­íc ®o møc ®é tiÕn bé cña mét h×nh th¸i x· héi. Nã chØ cã thÓ thay ®æi khi quan hÖ s¶n xuÊt ®Î ra quan hÖ ph©n phèi ®ã mÊt ®i - ®ã lµ th«ng qua c¸ch m¹ng x· héi.Bëi trong mçi h×nh th¸i kinh tÕ th× quan hÖ ph©n phèi gi¶i quyÕt nh÷ng m©u thuÉn vÒ lîi Ých kinh tÕ vµ ®Õn khi nµo nã kh«ng thÓ gi¶i quyÕt ®­îc n÷a th× tÊt yÕu sÏ bÞ thay thÕ b»ng h×nh thøc ph©n phèi kh¸c cho phï hîp. 1.3. C¸c h×nh thøc ph©n phèi ë n­íc ta hiÖn nay §¹i héi ®ai biÓu toµn quèc lÇn thø VIII cña §¶ng ®· kh¼ng ®Þnh vµ §¹i héi §¶ng lÇn thø IX còng tiÕp tôc kh¼ng ®Þnh nÒn kinh tÕ n­íc ta trong thêi kú qu¸ ®é lµ nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc ,t­¬ng øng víi nã lµ nhiÒu h×nh thøc ph©n phèi nh­ng lÊy ph©n phèi theo kÕt qu¶ lao ®éng vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ lµ chñ yÕu , ®ång thêi ph©n phèi dùa trªn møc ®ãng gãp nguån lùc kh¸c vµo kÕt qu¶ s¶n xuÊt - kinh doanh vµ ph©n phèi th«ng qua phóc lîi x· héi. Trong nÒn kinh tÕ nµy xuÊt hiÖn nhiÒu chñ thÓ kinh tÕ kh¸c nhau víi c¸c h×nh thøc së h÷u kh¸c nhau vµ còng v× lÏ ®ã mµ xuÊt hiÖn nhiÒu ph­¬ng thøc ph©n phèi kh¸c nhau.Mçi thµnh phÇn kinh tÕ cã ph­¬ng thøc s¶n xuÊt –kinh doanh kh¸c nhau nªn kÕt qu¶ kinh doanh kh¸c nhaudo ®ã cÇn c¸c h×nh thøc ph©n phèi kh¸c nhau V× vËy ë n­íc ta hiÖn nay kh«ng thÓ tån t¹i mét h×nh thøc ph©n phèi duy nhÊt 1.3.1. Ph©n phèi theo lao ®éng Trong thêi kú qu¸ ®é hiÖn nay ,h×nh thøc ph©n phèi theo lao ®éng lµ h×nh thøc ph©n phèi c¨n b¶n , lµ nguyªn t¾c ph©n phèi chñ yÕu vµ thÝch hîp nhÊt víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ dùa trªn chÕ ®é c«ng h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt (kinh tÕ nhµ n­íc)hoÆc c¸c hîp t¸c x· cæ phÇn mµ gãp vèn cña c¸c thµnhviªn b»ng nhau (kinh tÕ h¬p t¸c ) Ph©n phèi theo lao ®éng lµ h×nh thøc ph©n phèi c¨n b¶n, lµ nguyªn t¾c ph©n phèi chñ yÕu thÝch hîp nhÊt víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ dùa trªn chÕ ®é së h÷u c«ng h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt. Do ®ã dùa trªn c¬ së cña chÕ ®é c«ng h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt mµ chÕ ®é ng­êi bãc lét ng­êi bÞ xo¸ bá.Ng­êi lao ®éng lµm chñ nh÷ng t­ liÖu s¶n xuÊt nªn tÊt yÕu còng lµm chñ ph©n phèi theo thu nhËp . Lao ®éng ®ang trë thµnh c¬ së quyÕt ®Þnh ®Þa vÞ vµ phóc lîi vËt chÊt cña mçi ng­êi. ChÝnh v× vËy mµ ph©n phèi theo lao ®éng lµ phï hîp víi quan hÖ s¶n xuÊt cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®ang tån t¹i ë n­íc ta. Tr­íc ®©y n­íc ta ®· thùc hiÖn sù ph©n phèi b×nh qu©n lµ ph©n phèi cho mçi ng­êi mét l­îng s¶n phÈm nh­ nhau, kh«ng ph©n biÖt møc ®ãng gãp cña tõng ng­êi vµo s¶n xuÊt x· héi. Ph©n phèi b×nh qu©n ®· g©y ra sù bÊt hîp lý vµ tiªu cùc trong x· héi.Trong thêi kú qu¸ ®é ë n­íc ta hiÖn nay th× ph©n phèi theo lao ®éng lµ h×nh thøc thøc c¨n b¶n, lµ nguyªn t¾c ph©n phèi chñ yÕu thÝch hîp nhÊt víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ dùa trªn chÕ ®é së h÷u c«ng h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt. Trong thµnh phÇn kinh tÕ nµy tÊt c¶ mäi ng­êi dÒu cã quyÒn b×nh ®¼ng ®èi víi t­ liÖu s¶n xuÊt, th× chØ cã thÓ thùc hiÖn ph©n phèi gi÷a nh÷ng ng­êi lao ®éng víi nhau th«ng qua viÖc l¸y lao ®éng lµm th­íc ®o. §èi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ th× viÖc ph©n phèi theo lao ®éng lµ mét ®iÒu tÊt yÕu. Bëi nhiÒu nguyªn nh©n: Nhê dùa trªn chÕ ®é c«ng h÷u mµ chÕ ®é ng­êi bãc lét ng­êi bÞ xo¸ bá. QuyÒn lµm chñ vÒ mÆt kinh tÕ ®­îc x¸c lËp. Lao ®éng ®ang trë thµnh c¬ së quyÕt ®Þnh ®Þa vÞ x· héi vµ phóc lîi vËt chÊt cña mçi ng­êi.ChÝnh v× vËy mµ ph©n phèi theo lao ®éng vµ phï hîp víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®ang tån t¹i ë n­íc ta hiÖn nay. Lý do thø hai khiÕn ph©n phèi theo lao ®éng lµ cÇn thiÕt lµ: tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt cßn thÊp, ch­a cã ®ñ s¶n phÈm ®Ó ph©n phèi theo nhu cÇu. TiÕp ®ã lµ sù kh¸c biÖt vÒ tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é lao ®éng .... DÉn ®Õn mçi ng­êi cã cèng hiÕn kh¸c nhau ®Õn kÕt qu¶ lao ®éng do ®ã ph¶i c¨n cø vµo lao ®éng ®· cèng hiÕn cho x· héi ®Ó ph©n phèi. Thªm mét nguyªn nh©n n÷a cho thÊy sù cÇn thiÕt ph¶i ph©n phèi theo lao ®éng lµ lao ®éng ch­a trë thµnh nhu cÇu cña cuéc sèng, nã cßn lµ ph­¬ng tiÖn ®Ó kiÕm sèng, cßn lµ ‘’nghÜa vô,, vµ quyÒn lîi cña mçi c«ng d©n. H¬n n÷a cßn nh÷ng tµn d­ vÒ t­ t­ëng cña x· héi cò nh­ th¸i ®é ‘’muèn trót bá g¸nh nÆng cho ng­êi kh¸c, lµm Ýt h­ëng nhiÒu ,, . Do ®ã cÇn ph¶i cã h×nh thøc ph©n phèi ®Ó c¸c thµnh viªn trong x· héi dùa vµo ®ã lµ c¬ së, ®éng lùc trong c¸c ho¹t ®éng cña m×nh. Nh­ vËy viÖc ph©n phèi theo lao ®éng lµ mét ®iÒu tÊt yÕu vµ phï hîp víi hoµn c¶nh cña ®Êt n­íc ta hiÖn nay, phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt trong giai ®o¹n ®Çu cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸. Nguyªn t¾c thùc hiÖn ph©n phèi theo lao ®éng lµ ph¶i lÊy kÕt qu¶ lao ®éng lµm th­íc ®o ®Ó ph©n phèi s¶n phÈm tiªu dïng c¸ nh©n. LÊy sè l­îng lao ®éng vµ chÊt l­îng lao ®éng cña mçi ng­êi lµm c¨n cø tr¶ c«ng. Tuy nhiªn nguyªn t¾c nµy ph¶i g¾n liÒn víi yªu cÇu ®¶m b¶o c«ng ¨n viÖc lµm cho nh÷ng ng­êi cã n¨ng lùc lao ®éng, vµ tÊt yÕu kh«ng thÓ n»m ngoµi yªu cÇu ®¶m b¶o nh÷ng nhu cÇu c¬ b¶n vÒ ®êi sèng vËt chÊt tinh thÇn cña ng­êi lao ®éng. Trong qu¸ tr×nh ph©n phèi theo lao ®éng cÇn chèng hai sai lÇm c¬ b¶n khi thùc hiÖn, ®ã lµ chñ nghÜa b×nh qu©n tiÓu t­ s¶n trong viÖc tr¶ c«ng lao ®éng, v× nã g¹t bá hoµn toµn nuyªn t¾c lîi Ých vËt chÊt, k×m h·m ®éng lùc lao ®éng cña ng­êi lao ®éng. Thø hai lµ khuynh h­íng ®ßi më réng qu¸ møc kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c bËc l­¬ng, thang l­¬ng mét c¸ch kh«ng cã c¨n cø kinh tÕ vµ nh÷ng ®ßi hái cã sù ­u ®·i ®Æc biÖt ®èi víi mét sè ng­êi. Thùc hiÖn tèt ph©n phèi theo lao ®éng sÏ cã nhiÒu t¸c dông to lín ®èi víi x· héi vµ b¶n th©n ng­êi lao ®éng. Bëi lÏ nã ®¸p øng ®­îc nh÷ng ®ßi hái cÊp b¸ch cña sù c«ng b»ng x· héi ®ang ®Æt ra ë n­íc ta, nã kÕt hîp chÆt chÏ lîi Ých cña s¶n xuÊt x· héi víi lîi Ých cña tõng c¸ nh©n lao ®éng. Nã khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng ®i s©u vµo nghÒ nghiÖp chuyªn m«n lµm cho ®éi ngò lao ®éng lµnh nghÒ ngµy cµng ®«ng ®¶o. §iÒu ®ã cßn thóc ®Èy ng­êi lao ®éng ra søc häc tËp v¨n ho¸ kü thuËt, gãp phÇn lµm cho sù kh¸c biÖt gi÷a lao ®éng trÝ ãc vµ lao ®éng b»ng ch©n tay bÞ xo¸ bá dÇn. T¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc ph©n bæ vµ sö dông nguån søc lao ®éng ®­îc æn ®Þnh trong c¶ n­íc ®¶m cho s¶n xuÊt x· héi c©n b»ng vµ cã kÕ ho¹ch. Thªm vµo ®ã nã gãp phÇn gi¸o dôc vÒ quan ®iÓm, th¸i ®é vµ kû luËt lao ®éng ®èi víi mçi thµnh viªn x· héi. Nã lµm cho b¶n th©n ng­êi lao ®éng v× lîi Ých vËt chÊt cña m×nh mµ quan t©m ®Õn kÕt qu¶ lao ®éng cña m×nh , tõ ®ã ra søc mµ ®Èy m¹nh s¶n xuÊt. Tuy nhiªn ®Ó thùc hiÖn ®­îc môc tiªu ‘’lµm theo n¨ng lùc h­ëng theo nhu cÇu,, th× cßn nhiÒu viÖc ph¶i lµm. Bëi theo Mac ph©n phèi theo lao ®éng vÉn lµ mét thø ph¸p quyÒn t­ s¶n, quyÒn b×nh ®¼ng vÉn n»m trong khu«n khæ t­ s¶n, tøc lµ trong x· héi s¶n xuÊt hµng ho¸ ®­îc thùc hiÖn theo nguyªn t¾c trao ®æi ngang gi¸ vµ quyÒn cña ng­êi lao ®éng tû lÖ víi lao ®éng ng­êi Êy cung cÊp th× ®iÒu ®ã vÉn cßn thiÕu xãt. Bëi vëi víi mét c«ng viÖc ngang nhau mét phÇn tham dù nh­ vµo quü tiªu dïng x· héi nh­ng trªn thùc tÕ ng­êi nµy vÉn ®­îc h­ëng nhiÒu h¬n ng­êi kia. ChÕ ®é ph©n phèi theo lao ®éng vÉn cßn nh÷ng thiÕu xãt nh­ng ®ã lµ nh÷ng thiÕu xãt kh«ng thÓ tr¸nh khái trong giai ®o¹n ®Çu cña chñ nghÜa c«ng s¶n. NÕu nh­ trong x· héi t­ b¶n ph©n phèi dùa trªn c¬ së ‘’ng­êi cã cña, kÎ cã c«ng,, th× trong x· héi XHCN ®­îc dùa trªn nguyªn t¾c ‘’ ng­êi lµm nhiÒu h­ëng nhiÒu, ng­êi lµm Ýt h­ëng Ýt, kh«ng lµm kong h­ëng,, ®ã lµ b×nh ®¼ng. MÆc dï cßn tån t¹i thiÕu xãt nh­ng víi t¸c dông cña m×nh th× ph©n phèi theo lao ®éng vÉn lµ h×nh thøc ph©n phèi phï hîp nhÊt trong ®iÒu kiÖn võa thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ võa ®¶m b¶o c«ng b»ng cho c¸c thµnh viªn trong nÒn kinh tÕ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶. V× vËy viÖc thùc hiÖn ph©n phèi theo lao ®éng trong c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ thuéc thµnh phÇn kinh tÕ dùa trªn c¬ së c«ng h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt lµ tÊt yÕu v×: Thø nhÊt ë n­íc ta trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn ch­a cao, ch­a ®Õn møc cã ®ñ s¶n phÈm ®Ó ph©n phèi theo nhu cÇu. TiÕp ®ã lµ sù kh¸c biÖt vÒ tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é lao ®éng... dÉn ®Õn mçi ng­êi cã cèng hiÕn kh¸c nhau do ®ã ph¶i c¨n cø vµo lao ®éng ®· cèng hiÕn cho x· héi ®Ó ph©n phèi. Thø hai hiÖn t¹i n­íc ta vÉn cßn sù kh¸c biÖt gi÷a c¸c lo¹i lao ®éng nh­ lao ®éng trÝ ãc , lao ®éng ch©n tay ,lao ®éng gi¶n ®¬n ,lao ®éng ch©n tay ….Do vËy cïng mét ®¬n vÞ thêi gian ,nh÷ng lao ®éng kh¸c nhau ®­a l¹i kÕt qu¶ Ýt nhiÒu , tèt xÊu kh¸c nhau.Do ®ã cÇn ph¶i dùa vµo kÕt qu¶ lao ®éng ®Ó ph©n phèi . MÆt kh¸c trong x· héi n­íc ta hiÖn nay vÉn cßn nh÷ng ng­êi “ muèn trót bá g¸nh nÆng lao ®éng cho ng­êi kh¸c”, do ®ã trong t×nh h×nh n­íc ta hiÖn nay th× ph©n phèi theo lao ®éng lµ phï hîp víi t×nh h×nh x· héi kÓ trªn Thø ba trong ®iÒu kiÖn n­íc ta hiÖn nay , nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn ch­a ®Õn møc cã ®ñ s¶n phÈm ®Ó ph©n phèi theo nhu cÇu .Trong ®iÒu kiÖn l­îng s¶n phÈm cßn cã h¹n , ®Ó ph©n phèi c«ng b»ng cÇn ph¶i dùa vµo kÕt qu¶ lao ®éng cña tõng ng­êi .H¬n n÷a lao ®éng ch­a trë thµnh mét nhu cÇu cña cuéc sèng , nã cßn lµ ph­¬ng tiÖn ®Ó kiÕm sèng, lµ nghÜa vô vµ quyÒn lîi , cßn nh÷ng tµn d­ ý thøc , t­ t­ëng c¶u x· héi cò ®Ó l¹i ,nh­ : coi khinh lao ®éng , ng¹i lao ®éng ch©n tay, ch©y l­êi ,thÝch lµm Ýt h­ëng nhiÒu , so b× gi÷a cèng hiÕn vµ h­ëng thô …. Trong ®iÒu kiÖn ®ã , ph¶i ph©n phèi theo lao ®éng ®Ó khuyÕn khÝch ng­êi ch¨m , ng­êi giiái , gi¸o dôc kÎ l­êi ng­êi xÊu , g¾n sù h­ëng thô cña mçi ng­êi víi sù cèng hiÕn cña hä .§©y còng lµ h×nh thøc nh»m kh¾c phôc nh÷ng t­ t­ëng tµn d­ cña x· héi cò , kh«ng chØ trong thêi kú qu¸ ®é mµ c¶ trong khi chñ nghÜa x· héi ®· ®­îc x¸c lËp ph©n phèi vÉn lµ h×nh thøc ph©n phèi chñ yÕu Tãm l¹i ph©n phèi theo lao ®éng lµ phï hîp víi chÕ ®é c«n