Đề tài Thực trạng và các biện pháp quản lí trả nợ nước ngoài tại Việt Nam

MỞ ĐẦU Các bạn có thể thấy Việt Nam của chúng ta trong những năm qua liên tục đạt được tốc độ tăng trưởng kinh tế cao, đó không chỉ dựa vào yếu tố nội sinh, mà còn có sự tác động của yếu tố bên ngoài. Để đạt được tốc độ tăng trưởng cao trong điều kiện nguồn vốn trong nước còn hạn chế, lạm phát trong nước cao, các nước đang phát triển thường thu hút các nguồn vốn nước ngoài bằng nhiều cách khác nhau, trong đó vay nợ là một phương thức phổ biến. Chính nguồn vốn bổ sung từ bên ngoài đã giúp Việt Nam của chúng ta khắc phục phần nào đươc tình trạng kinh tế chậm phát triển và chuyển sang phát triển một cách bền vững.  Các khoản vay nợ nước ngoài với mục tiêu là phải được sử dụng một cách có hiệu quả nhất để đáp ứng các nhu cầu yêu cầu của nhà đầu tư, như phát triển kinh tế, cơ sở hạ tầng, phát triển kinh doanh thương mại, ngoài ra cùng với nó là phải tạo được nguồn vốn trả nợ, mà vẫn đảm bảo phát triển kinh tế bền vững. Tuy nhiên, cũng có không ít quốc gia không những không cải thiện được một cách đáng kể tình hình kinh tế mà còn lâm vào tình trạng nợ nần, khủng hoảng nợ khiến nền kinh tế suy thoái trầm trọng. Nguyên nhân của những thất bại trong việc vay nợ nước ngoài có rất nhiều, tuy nhiên trong đó quan trọng nhất phải kể đến sự buông lỏng quản lý nợ nước ngoài, quản lí nguồn vốn vay. Chính vì vậy chính sách quản lí nợ nước ngoài là một bộ phận thiết yếu đặc biệt quan trọng trong chính tài chính của Việt Nam. Vấn đề quản lý nợ nước ngoài ở Việt Nam chỉ thực sự bắt đầu từ năm 1993 khi nước ta chính thức thiết lập lại quan hệ hợp tác đa phương với các tổ chức tín dụng lớn trên thế giới như Ngân hàng Thế giới (WB), Quỹ Tiền tệ Thế giới (IMF) và Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB). Từ đó cùng với những nỗ lực của chúng ta trong việc thu hút vốn đầu tư nước ngoài, thì các cam kết hỗ trợ vốn ODA của các nước công nghiệp phát triển như Nhật Bản Hàn Quốc… và các tổ chức tín dụng quốc tế khác dành cho nước ta ngày càng tăng dần về số lượng vốn vay, số khoản vay, tính đa dạng của hình thức vay và trả nợ, vì thế việc theo dõi và quản lý nợ nước ngoài hiện nay là một việc vô cùng quan trọng đối với nền kinh tế của Việt Nam chúng ta. Vấn đề này càng trở nên cấp thiết hơn khi mà Việt Nam của chúng ta đã chính thức trở thành thành viên của tổ chức thương mại thế giới WTO, nền kinh tế Việt Nam đang hội nhập quốc tế một cách mạnh mẽ, vì vậy mà chúng ta sẽ có cơ hội để tiếp cận được với nhiều hơn nữa các nguồn tín dụng quốc tế phục vụ cho phát triển kinh tế. Đi cùng với thành công đó là không ít những thách thức mà chúng ta phải đối mặt trong việc nâng cao sử dụng nguồn vốn đầu tư một cách có hiệu quả, đáp ứng được các điều kiện khắt khe nhất của các nhà đầu tư và quản lí nguồn vốn vay nợ nước ngoài một cách tốt nhất. Thực tế cho thấy ở Việt Nam do kinh nghiệm và thực tiễn quản lý nợ nước ngoài trong nền kinh tế thị trường của nước ta chưa có nhiều và hệ thống quản lý nợ nước ngoài của chúng ta còn đang trong quá trình hoàn thiện nên việc quản lí nguồn vốn vay nước ngoài còn gặp rất nhiều khó khăn. Vậy thực trạng vấn đề này ở Việt Nam chúng ta như thế nào và các giải pháp khắc phục nó ra sao. Chúng tôi xin được thảo luận về chủ đề: “THỰC TRẠNG VÀ CÁC BIỆN PHÁP QUẢN LÍ TRẢ NỢ NƯỚC NGOÀI TẠI VIỆT NAM” I. PHẦN LÝ THUYẾT CHUNG 1. Khái niệm Nợ nước ngoài của một quốc gia tại một thời điểm nhất định là số dư thực tế (không phải bất thường) của khoản vay mà người không cư trú cấp cho người cư trú và yêu cầu phải hoàn trả gốc và/hoặc lãi vào một thời điểm trong tương lai. Và theo định nghĩa của IMF thì nợ nước ngoài chính là khoản nợ của người cư trú đối với người không cư trú. 2. Sự hình thành nợ nước ngoài 2.1 Đối với những nước kém phát triển: Các nước kém phát triển vay nợ nước ngoài nhằm phục vụ một số mục đích nhất định: - Nhu cầu vay để tiêu dùng - Nhu cầu để đầu tư công nghiệp, vốn để phát triển - Do khả năng quản lý của các nước kém phát triển còn thấp nên có 2 sự lựa chọn: thứ nhất là phát hành tiền, tuy nhiên, cách này không được phổ biến do có thể gây ra lạm phát và ảnh hưởng tới nền kinh tế của quốc gia đó; thứ hai là đi vay nước ngoài - Do những thảm họa như song thần, lũ lụt … thì nguồn vay nợ nước ngoài sẽ giúp các nước này khắc phục được những hậu quả trước mắt 2.2 Đối với các nước phát triển Không chỉ có nước kém phát triển mới phải vay nợ nước ngoài, mà các nước phát triển cũng đi vay nợ nước ngoài. Chúng ta có thể kể đển Mỹ là một nước phát triển ở trình độ bậc nhất trên thể giới, là nước xuất khẩu vốn số 1 thế giới, tuy nhiên, Mỹ cũng là một con nợ lớn của thế giới. Các nước này thường vay nợ nước ngoài là để: - Khai thác các nguồn tài nguyên thiên nhiên - Định hướng chính sách phát triển 2.3 Mối quan hệ lợi ích giữa các nước - Nước kém phát triển có thu nhập thấp, nguồn vốn khan hiếm nhưng tồn tại nhiều cơ hội đầu tư trong nước, có tiềm năng thu lợi nhuận cao. Ngoài ra, do tỷ lệ vốn so với nhân công thấp làm cho hiệu quả tư bản sẽ cao - Các nước phát triển có thu nhập cao, thị trường vốn phát triển, trong khi đó tỷ lệ vốn so với nhân công lại quá cao làm cho hiệu quả biên của tư bản thấp, dẫn đến hạn chế các cơ cấu đầu tư trong nước có khả năng sinh lời cao. - Thấy được lợi ích từ việc đầu tư cho vay nợ, các nước phát triển tăng dần khoản nợ cho các nước kém phát triển vì họ cho rằng có thể được tận dụng được nguồn nguyên liệu từ các nước kém phát triển để hỗ trợ tái thiết và tăng trưởng kinh tế của các nước phát triển. 3. Các chỉ tiêu đánh giá nợ nước ngoài Tổng nợ nước ngoài so với GDP Tổng nợ nước ngoài so với tổng kim ngạch xuất khẩu Trả nợ hàng năm + Phải trả hàng năm với nguồn thu xuất khẩu + Tổng nợ phải trả hàng năm với GDP Nghĩa vụ trả lãi hàng năm so với kim ngạch xuất khẩu
4. Phân loại nợ nước ngoài Phân loại theo chủ thể đi vay: + Nợ nước ngoài của khu vực công + Nợ nước ngoài của khu vực tư nhân Phân loại theo loại hình vay + Vay hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) + Vay thương mại + Phát hành trái phiếu Theo thời gian: Vay ngắn hạn, trung hạn và dài hạn. Các mức độ nợ nước ngoài + MIMICs: Các nước thu nhập trung bình mắc nợ vừa phải + SIMICs: Các nước thu nhập trung bình mắc nợ nghiêm trọng + MILICs: Các nước thu nhập thấp mắc nợ vừa phải + SILICs: Các nước thu nhập thấp mắc nợ nghiêm trọng Tuy nhiên sự quan tâm chủ yếu là MILICs và SILICs 5. Tác động của nợ nước ngoài Bên cạnh những lợi ích hiển nhiên to lớn của nợ nước ngoài như bổ sung vốn đầu tư và gia tăng nguồn động lực mới, tích cực và mạnh mẽ hơn cho phát triển của đất nước, cải thiện cơ cấu và trình độ phát triển kinh tế, công nghệ, thị trường, đội ngũ lao động và quản lý… vẫn cần tỉnh táo nhận diện những tác động mặt trái của chúng để có các giải pháp thích ứng. Dù là nguồn vốn hỗ trợ chính thức (ODA) có điều kiện ưu đãi cao nhất, cho đến các khoản vốn vay thương mại thông thường trên thị trường tài chính quốc tế thì nghĩa vụ nợ (bao gồm trả lãi và nợ gốc) cũng luôn luôn đặt ra cho người vay. Một cơ cấu nợ mà chiếm tỷ trọng lớn nhất là những khoản vay thương mại “nóng”, lãi cao, và bằng những ngoại tệ không ổn định theo xu hướng “đắt” lên sẽ chứa đựng những xung lực lạm phát mạnh. Những xung lực này càng mạnh hơn nếu vốn vay không được quản lý tốt và sử dụng có hiệu quả, buộc con nợ phải tiếp tục tìm kiếm các khoản vay mới, với những điều kiện có thể ngặt nghèo hơn - chiếc bẫy nợ sập lại, con nợ rơi vào vòng xoáy mới: Nợ - vay nợ mới - tăng nợ - tăng vay… Vòng xoáy này sẽ dẫn con nợ đến sự vỡ nợ hoặc vòng xoáy lạm phát: Nợ - tăng nghĩa vụ nợ - tăng thâm hụt ngân sách - tăng lạm phát. Lúc này dịch vụ nợ sẽ ngốn hết những khoản chi ngân sách cho phát triển và ổn định xã hội, làm căng thẳng thêm trạng thái khát vốn và hỗn loạn xã hội. Hơn nữa, việc “thắt lưng buộc bụng” trả nợ khiến nước nợ phải hạn chế nhập và tăng xuất, trong đó có hàng tiêu dùng mà trong nước còn thiếu hụt, do đó làm tăng mất cân đối hàng tiền, tăng giá, tăng lạm phát. Nợ nước ngoài có thể làm sụp đổ cả một chính phủ, nhất là ở những nơi tình trạng tham nhũng và vô trách nhiệm là phổ biến của giới cầm quyền, đi kèm với việc thiếu những giải pháp xử lý mềm dẻo khôn ngoan với nợ (đàm phán gia hạn nợ, đổi nợ thành đầu tư, đổi cơ cấu và điều kiện nợ, xin xoá nợ từng phần…). Do vậy, sự chủ động và tỉnh táo khống chế nợ ở mức độ an toàn, theo những dự án đầu tư cụ thể, được luận chứng kinh tế - kỹ thuật đầy đủ, và chấp nhận sự kiểm tra, giám sát của chủ nợ để tránh hao hụt do tham nhũng hay sử dụng nợ sai mục đích là những nguyên tắc hàng đầu cần được tuân thủ trong quá trình vay nợ nước ngoài. II. THỰC TRẠNG QUẢN LÍ NỢ NƯỚC NGOÀI CỦA VIỆT NAM 1. Các hình thức vay nợ nước ngoài chủ yếu của Việt Nam Hiện nay nợ nước ngoài của Việt Nam xuất phát từ 3 nguồn chủ yếu như sau: - Nợ nguồn vốn ODA. - Vay thương mại qua các hợp đồng song phương và đa phương. - Phát hành trái phiếu quốc tế. 1.1 Nợ ODA Nguồn vốn phát triển chính thức ODA là một trong những kênh vốn đầu tư phát triển quan trọng đối với Việt Nam. Quan hệ hợp tác giữa chính phủ Việt Nam với các tổ chức tài chính thế giới và chính phủ các nước được xây dựng và phát triển từ rất sớm. Việt Nam nhận được nhiều khoản hỗ trợ phục vụ cho quá trình ổn định và phát triển kinh tế-xã hội, thực hiện các mục tiêu mà quốc hội đặt ra trong các giai đoạn khác nhau. Từ 1993 đến nay tổng số vốn ODA được các nhà tài trợ cam kết dành cho Việt Nam đạt tới trên 64 tỉ USD. Riêng vốn cam kết của các nhà tài trợ tại hội nghị nhóm tư vấn các nhà tài trợ cho Việt Nam (CG) năm 2010 vào đầu tháng 12/2010 là 7,88 tỉ USD. Trong số 51 nhà tài trợ thường xuyên cho Việt Nam, có 28 nhà tài trợ song phương và 23 nhà tài trợ đa phương, có 3 nhà tài trợ cung cấp chủ yếu là Nhật Bản, ngân hàng thế giới (WB) và ngân hàng phát triển Châu Á (ADB) ,chiếm khoảng 80% tổng giá trị ODA đã kí kết. Hiện nay, đối tác lớn tài trợ vốn ODA cho Việt Nam bao gồm: Nhật Bản, Ngân hàng phát triển Châu Á (ADB), ngân hàng thế giới (WB), quỹ tiền tệ quố tế (IMF), các tổ chức của Liên Hợp Quốc (UN), các tổ chức phi chính phủ (NGO) và nhiều nhà tài trợ song phương khác. Trong đó, Ngân hàng Thế giới (WB) vẫn là nhà tài trợ đa phương lớn nhất cho Việt Nam: 2,6 tỉ USD, Nhật Bản đứng đầu các nhà tài trợ song phương với 1,76 tỉ USD; kế sau là Ngân hàng Phát triển Châu Á - ADB - gần 1,5 tỉ khi USD. Đại diện ADB cho biết, ngoài khoản hỗ trợ 1,5 tỉ USD trong năm 2011, đến năm 2015 sẽ xem xét hỗ trợ thêm 10 tỉ USD. Tuy nhiên, sự phụ thuộc của Việt Nam vào ODA nhằm duy trì tăng trưởng dựa vào đầu tư sẽ ngày càng khó khăn hơn bởi sự giảm viện trợ ODA trên toàn thế giới cũng như tác động của khủng hoảng kinh tế thế giới. Theo nguồn tin mới nhất của VTC News, ngày 22/4/2011, Nội các Nhật Bản đã quyết định cắt giảm nguồn vốn viện trợ phát triển dành cho nước ngoài ngay trong năm tài khóa 2011, coi đó là một giải pháp tăng nguồn kinh phí cho việc tái thiết các vùng bị động đất và sóng thần tàn phá. Cụ thể, mức ODA năm tài khóa 2011 sẽ giảm từ mức 572,7 tỷ yên hiện tại xuống còn 522,6 tỷ yên (khoảng 6,4 tỉ USD), tức chưa đến 10%. Mức cắt giảm này chỉ bằng phân nửa so với dự kiến cắt giảm 20% ban đầu. Hơn nữa, việc cắt giảm được tuyên bố là chỉ áp dụng cho năm tài khóa 2011. Việc cắt giảm này ít nhiều cũng có phần ảnh hưởng tới Việt Nam. 1.2 Vay thương mại Bảo lãnh của chính phủ đối với các khoản vay nước ngoài của các doanh ng hiệp và các tổ chức tín dụng: Bảo lãnh của Chính Phủ đối với các doanh nghiệp và các tổ chức tín dụng khi vay nước ngoài được thực hiện nhằm mục đích hỗ trợ vốn cho các doanh nghiệp phát triển hoạt động sản xuất kinh doanh. Các doanh nghiệp vay nợ có bảo lãnh gồm các doanh nghiệp đầu tư trực tiếp từ nước ngoài (doanh nghiệp có vốn đầu tư trưc tiếp nước ngoài FDI) và các doanh nghiệp nhà nước có quy mô lớn trong các nghành bưu chính viễn thông, dầu khí, điện lực, hàng không , dệt.... Theo thống kê của Ngân hàng Nhà nước cho thấy, trong giai đoạn 2005 - 2010, khối lượng vay nợ nước ngoài của doanh nghiệp được Chính phủ bảo lãnh có xu hướng tăng qua hằng năm. Nếu như năm 2005 chỉ khoảng 0,9 tỷ USD, thì con số này đã tăng gấp 4 lần trong năm 2010, đạt 3,986 tỷ USD, đồng thời tỷ lệ nợ nước ngoài trong tổng dự nợ của Chính phủ cũng tăng lên mức 14,27% , gấp 2 lần con số 6,4% của năm 2005. Đáng chú ý, tỷ trọng dư nợ nước ngoài của doanh nghiệp được Chính phủ bảo lãnh cũng có xu hướng tăng, từ 6,4% năm 2005, đã tăng lên 13,3% năm 2008 và 14,27% trong năm 2009. Vay và trả nợ nước ngoài của các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương: Bên cạnh khoản vay trực tiếp của chính quền trung ương, các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương khi muốn gia tăng nguồn vốn đầu tư phát triển cũng tiến hành hoạt động vay nợ dưới hai hình thức, phát hành trái phiếu chính quyền địa phương và vay nước ngoài. Trên thực tế, vốn vay nước ngoài của các địa phương chủ yếu là vốn ODA trực tiếp cho các dự án đầu tư tại các khu vực và phần thụ hưởng gián tiếp từ các dự án của các cơ quan trung ương thực hiện trên địa bàn. Nguồn vốn vay của địa phương chủ yếu là ở khu vực đồng bằng Bắc Bộ (34,4%). Nó phù hợp với quy hoạch phát triển vùng miền trên địa bàn cả nước vì khu vực này có tiềm năng kinh tế nhưng chưa được khai thác hiệu quả. 1.3 . Phát hành trái phiếu quốc tế Tính cho đến nay Việt Nam đã 3 lần phát hành trái phiếu ra thị trường quốc tế. Lần thứ nhất, 27/10/2005, Việt Nam phát hành trái phiếu ra thị trường quốc tế( tại New York) đã rất thành công với số tiền đặt mua lên tới 4,5 tỷ USD, cao gấp 6 lần trị giá chào bán là 750 triệu USD với lãi suất 7,125%/năm và có thời hạn là 10 năm. Trái phiếu quốc tế phát hành lần đầu tiên của Việt Nam đã được Tạp chí Tài chính quốc tế và các nhà đầu tư khu vực châu Á đánh giá là trái phiếu phát hành thành công nhất của năm 2005 và được Tạp chí Tài chính quốc tế trao giải thưởng “trái phiếu quốc tế phát hành thành công nhất trong năm 2005”. Đợt phát hành lần thứ hai, năm 2007, phát hành trái phiếu Chính phủ khoảng 1 tỷ USD với thời hạn 15 và 20 năm để cho vay lại đối với một số dự án quan trọng như: dự án Nhà máy lọc dầu Dung Quất, dự án mua tàu vận tải của Tổng Công ty Hàng hải Việt Nam và dự án Thủy điện Xê Ca Mản 3 của Tổng Công ty Sông Đà. Và đợt phát hành trái phiếu gần đây nhất là ngày 26/01/2010, Việt Nam đã phát hành thành công 1 tỷ USD trái phiếu Chính Phủ thời hạn 10 năm tại Hông Kông, London, Boston và New York với lợi tức 6,95%. Số tiền thu được từ đợt phát hành 1 tỷ USD trái phiếu quốc tế này được tập trung vào các mục tiêu: (i) hoàn trả vốn ngân sách Nhà Nước, (ii) giao Bộ Kế hoạch&Đầu tư phối hợp Bộ Tài chính lựa chọn dự án phù hợp (dự kiến cho các Tập đoàn Dầu khí, Tổng công ty Hàng hải Việt Nam, Tổng công ty Sông Đà và Tổng Công ty lắp máy Việt Nam đầu tư bổ sung các dự án lọc hóa dầu Dung Quất, dự án xây dựng thủy điện Xê Ca Mản 3, nhà máy thủy điện Hủa Na và mua tàu vận tải biển).  Trái phiếu quốc tế của chính phủ đã thu hút được sự quan tâm rất lớn của các nhà đầu tư nước ngoài trên khắp thế giới. Trong số 255 nhà đầu tư mua trái phiếu có 51% là các quỹ đầu tư tài chính, ngân hàng là 25%, các công ty bảo hiểm là 17% và 7% là các tổ chức đầu tư khác. Số trái phiếu này được phát hành rộng rãi ở Châu Á (nắm giữ 38%), Châu Âu (32%) và Châu Mỹ (30%). Trên là những hình thức vay nợ tiêu biểu của Việt Nam. Nợ nước ngoài của Chính Phủ gia tăng qua các năm, phần nào đáp ứng nhu cầu hỗ trợ vốn cho quá trình đầu tư phát triển kinh tế-xã hội. 2. Tình hình thực trạng quản lí nguồn vốn và quản lí nợ nước ngoài ở Việt Nam 2.1 Các công cụ, cơ chế và chế tài quản lí nợ nước ngoài của Việt Nam a. Cơ cấu phân công trách nhiệm về quản lý nợ nước ngoài - Các cơ quan chịu trách nhiệm quản lý nợ nước ngoài gồm có: + Bộ Kế hoạch và Đầu tư + Bộ Tài chính + Ngân hàng nhà nước VN + Bộ tư pháp Trách nhiệm của các cơ quan trong việc quản lý nợ nước ngoài:   Bộ Tài chính là cơ quan đầu mối của Chính phủ thực hiện việc quản lý Nhà nước về vay, trả nợ nước ngoài, có nhiệm vụ phối hợp với Bộ Kế hoạch Đầu tư và Ngân hàng Nhà nước xây dựng và trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chương trình quản lý nợ trung hạn, kế hoạch hàng năm về vay và trả nợ nước ngoài của Chính phủ, của các tổ chức thuộc khu vực công và tổng hạn mức vay thương mại nước ngoài của quốc gia. Bộ Tài chính cũng có trách nhiệm tổ chức đàm phán, ký kết các Điều ước quốc tế về vay và bảo lãnh vay vốn nước ngoài của Chính phủ theo ủy quyền hoặc phân công của Thủ tướng Chính phủ, quản lý tài chính đối với các khoản vay nước ngoài của Chính phủ. Đại diện chính thức cho người vay đối với các khoản vay nước ngoài của Nhà nước, Chính phủ tại thoả thuận vay cụ thể. b .Các văn bản pháp qui qui định về quản lý sử dụng và hoàn trả nợ nước ngoài Các văn bản về quản lý nợ nước ngoài: Nghị định 134/2005/NĐ-CP ban hành quy chế vay và trả nợ nước ngoài. Quyết định 10/2006/QĐ-BTC về việc ban hành quy chế lập, sử dụng và quản lý Quỹ tích lũy trả nợ nước ngoài. Nghị định 131/2006/NĐ-CP ban hành quy chế quản lý và sử dụng nguồn hỗ trợ phát triển chính thức. Quyết định 150/2006/QĐ-TTg ban hành Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện “Chiến lược quốc gia về vay và trả nợ nước ngoài”.     Theo các văn bản này, mục tiêu của việc quản lý nhà nước về  vay, trả nợ nước ngoài nhằm: - Đáp ứng được các yêu cầu về huy động vốn của các thành phần kinh tế với chi phí thấp nhất cho đầu tư phát triển đất nước và cơ cấu lại nền kinh tế theo các định hướng, Chiến lược phát triển kinh tế, xã hội. - Đảm bảo quản lý, phân bổ và sử dụng vốn có hiệu quả, giảm thiểu rủi ro và áp lực đối với các nguồn lực quốc gia (ngân sách nhà nước, Quỹ dự trữ ngoại hối của quốc gia), đảm bảo an toàn nợ và an ninh tài chính quốc gia. - Tạo điều kiện tăng cường hội nhập kinh tế quốc tế. c . Các biện pháp nâng cao hiệu quả các công cụ cơ chế luật pháp trong quản lí nợ nước ngoài Thành lập các hội đồng tư vấn đóng vai trò tư vấn giúp Thủ tướng Chính phủ trong việc xây dựng chính sách, kế hoạch vay và trả nợ nước ngoài. Hiện nay, các cơ quan quản lý nợ nước ngoài đang điều hành quản lý ở mức hành chính và nghiệp vụ. Vì vậy cần thành lập một cơ quan riêng về quản lý nợ nước ngoài để vừa đảm bảo tính thông nhất trong công tác quản lý Nhà nước vừa đảm bảo nguyên tắc chỉ đạo tập trung và gắn kết nợ nước ngoài với cân đối kinh tế vĩ mô. Đổi mới, hoàn thiện cơ chế chính sách quản lý nợ nước ngoài, gạt bỏ sự chồng chéo trong phân công và phân nhiệm. Tìm kiếm khả năng giảm được nợ hơn nữa thông qua việc chủ động cơ cấu lại nợ, chuyển đổi lại nợ. Thu hút các luồng tài chính không mang tính chất nợ như Đầu tư trực tiếp nước ngoài… Khi phát hành trái phiếu, cần xem xét đến khả năng trả nợ để tránh rủi ro. Đặc biệt các doanh nghiệp nhà nước vay lại nguồn vốn này, cần rà soát lại nhu cầu của doanh nghiệp này, phải có kế hoạch khai thác và sử dụng nguồn vốn hiệu quả. =>Cần có cơ chế giám sát mang tính thị trường đối với doanh nghiệp nhà nước vay vốn từ nguồn vốn phát hành trái phiếu quốc tế của Chính phủ để đảm bảo khả năng trả nợ. 2.2 Thực trạng sử dụng và hoàn trả nợ nước ngoài của Việt Nam a.Về sử dụng nợ nước ngoài của chính phủ: Vay nợ nước ngoài của Chính Phủ, đặc biệt là vốn ODA được ưu tiên sử dụng để phát triển hạ tầng kinh tế và xã hội, tập trung vào các lĩnh vực sau: Phát triển hệ thống giao thông (đường bộ, đường thuỷ, đường sắt và đường hàng không) Phát triển hệ thống nguồn và lưới điện Phát triển nông nghiệp và nông thôn gắn với xoá đói giảm nghèo Cấp thoát nước và vệ sinh môi trường Y tế, dân số và kế hoạch hoá gia đình Giáo dục, đào tạo và dạy nghề Khoa học - công nghệ - môi trường Tăng cường năng lực, phát triển thể chế và quản lý nhà nước b.Về hoàn trả nợ nước ngoài của chính phủ: Dự kiến nghĩa vụ trả nợ đối với các khoản nợ nước ngoài của Chính phủ, tính cả gốc và lãi, sẽ vượt 1 tỷ USD trong năm 2009; tăng trong các năm tiếp theo mà đỉnh điểm lên đến trên 2 tỷ USD vào năm 2016,