Đề tài Tổng quan nguồn nguyên liệu thức ăn chăn nuôi tại Việt Nam

Tæng Quan Nguån Nguyªn LiÖu Thøc ¡n Ch¨n Nu«i T¹i ViÖt Nam GVHD: TS. TRÇN BÝCH LAM 1 SVTH: NguyÔn Lª Thµnh Minh – MSSV 60701466 MỤC LỤC DANH MỤC CÁC BẢNG................................................................................................................... 4 DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ .................................................................................................................. 5 DANH MỤC CÁC HÌNH .................................................................................................................... 5 CHƢƠNG I. TÌNH HÌNH CHĂN NUÔI VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 2000-2008 QUA SỐ LIỆU THỐNG KÊ .......................................................................................................................................... 8 1. Tỷ trọng chăn nuôi trong nông nghiệp và giá trị sản xuất các ngành chăn nuôi ................... 8 2. Số lƣợng vật nuôi và sản phẩm chăn nuôi ............................................................................... 9 3. Kết luận .................................................................................................................................... 11 CHƢƠNG II. TÌNH HÌNH NHẬP KHẨU NGUYÊN LIỆU – THỨC ĂN CHĂN NUÔI .......... 13 1. SỐ LIỆU NHẬP KHẨU THỨC ĂN GIA SÖC VÀ NGUYÊN LIỆU CỦA VIỆT NAM 2010 ................................................................................................................................................. 14 2. CÁM NGUYÊN LIỆU NHẬP KHẨU ĐANG CHO THẤY NHỮNG DẤU HIỆU TĂNG TRƢỞNG ĐỘT BIẾN TRONG HƠN HAI NĂM QUA. ................................................................ 17 CHƢƠNG III. TIỀM NĂNG NGUỒN NGUYÊN LIỆU THỨC ĂN CHĂN NUÔI VIỆT NAM .............................................................................................................................................................. 20 1. Đặc điểm khí hậu..................................................................................................................... 20 2. Đặc điểm ngành công nghiệp chế biến thực phẩm, giết mổ gia súc .................................... 20 3. Nguồn thức ăn chăn nuôi Việt Nam ....................................................................................... 20 3.1 THỨC ĂN XANH.............................................................................................................. 21 ĐỊNH NGHĨA ................................................................................................................................. 21 3.2 CÁC LOẠI THỨC ĂN XANH .......................................................................................... 22 3.2.1 RAU BÈO..................................................................................................................... 22 3.2.3 Thân lá khoai lang........................................................................................................ 24 3.2.4 Lá sắn ( lá khoai mì ) ................................................................................................... 25 3.2.5 Cỏ hòa thảo................................................................................................................... 26 3.2.6 Cỏ voi ........................................................................................................................... 27 3.2.7 Ngọn mía ...................................................................................................................... 27 4. THỨC ĂN THÔ KHÔ ................................................................................................................ 28 4.1 ĐỊNH NGHĨA ..................................................................................................................... 28 4.2 CÁC LOẠI THỨC ĂN THÔ KHÔ ................................................................................... 28 Tæng Quan Nguån Nguyªn LiÖu Thøc ¡n Ch¨n Nu«i T¹i ViÖt Nam GVHD: TS. TRÇN BÝCH LAM 2 SVTH: NguyÔn Lª Thµnh Minh – MSSV 60701466 4.2.1 Rơm .............................................................................................................................. 28 4.2.2 Cây ngô sau khi thu bắp .............................................................................................. 28 4.2.3 Cỏ khô........................................................................................................................... 28 5 THỨC ĂN HẠT VÀ PHỤ PHẨM CHẾ BIẾN TỪ HẠT ........................................................ 29 5.1 Bắp........................................................................................................................................ 29 5.1.1 Gluten ngô và thức ăn gluten ngô. .............................................................................. 31 5.2 Thóc ...................................................................................................................................... 31 5.3 Tấm gạo................................................................................................................................ 32 5.4 Cám gạo ............................................................................................................................... 33 5.5 Hạt bông ............................................................................................................................... 34 5.5.1 Khô dầu bông ............................................................................................................... 34 5.6 Hạt bộ đậu ( đậu đỗ ) ........................................................................................................... 35 5.6.1 Đậu tƣơng ..................................................................................................................... 35 5.6.2 Khô dầu đậu tƣơng....................................................................................................... 35 5.6.3 Bã đậu nành .................................................................................................................. 37 5.7 Lạc (đậu phộng) ............................................................................................................... 37 6 THỨC ĂN CỦ QUẢ CUNG CẤP TINH BỘT ........................................................................ 38 6.1 Sắn (khoai mì)...................................................................................................................... 38 6.2 Khoai lang củ. ...................................................................................................................... 39 7 THỨC ĂN GIÀU PROTEIN NGUỒN GỐC ĐỘNG VẬT ..................................................... 40 7.1 Bột cá.................................................................................................................................... 40 7.2 Bột thịt xƣơng ........................................................................................................................... 41 7.3 Bột máu ................................................................................................................................ 42 7.4 Sản phẩm phụ của nghành chế biến tôm ............................................................................ 42 7.5 Sản phẩm của nghành chế biến sữa .................................................................................... 43 7.5.1 Sữa gầy ......................................................................................................................... 43 7.5.2 Whey ................................................................................................................................ 44 8 PHỤ PHẨM CỦA CÁC NGHÀNH CÔNG NGHIỆP KHÁC ................................................ 44 8.1 Bã bia.................................................................................................................................... 44 8.2 Rỉ mật ................................................................................................................................... 45 8.3 Bã sắn ................................................................................................................................... 45 9 THỨC ĂN CUNG CẤP CHẤT BÉO........................................................................................ 46 Tæng Quan Nguån Nguyªn LiÖu Thøc ¡n Ch¨n Nu«i T¹i ViÖt Nam GVHD: TS. TRÇN BÝCH LAM 3 SVTH: NguyÔn Lª Thµnh Minh – MSSV 60701466 10 THỨC ĂN CUNG CẤP CHẤT KHOÁNG .......................................................................... 46 CHƢƠNG III. SƠ CHẾ NGUYÊN LIỆU THỨC ĂN CHĂN NUÔI ............................................ 49 1. CÔNG NGHỆ SẢN XUẤT BỘT CÁ CHĂN NUÔI QUY MÔ NHỎ TỪ HỖN HỢP NHIỀU LOẠI CÁ TẠP ...................................................................................................................... 49 2. CÔNG NGHỆ SẢN XUẤT THỨC ĂN CHO BABA ............................................................. 50 3. CÔNG NGHỆ CHẾ BIẾN BỘT THỊT XƢƠNG ..................................................................... 51 4. CÔNG NGHỆ CHẾ BIẾN BỘT MÁU GIA SÖC .................................................................... 52 5. QUY TRÌNH CÔNG NGHỆ SẢN XUẤT BỘT KHOAI MÌ .................................................. 53 6. QUY TRÌNH CÔNG NGHỆ CHẾ BIẾN BÃ KHOAI MÌ ...................................................... 54 7. QUY TRÌNH SẢN XUẤT BẮP XAY ...................................................................................... 55 CHƢƠNG IV. CÁC CHẤT ĐỘC HẠI CÓ SẴN TRONG THỨC ĂN CHĂN NUÔI ................. 57 1. Cyanglucoside (HCN)................................................................................................................. 57 2. Axit amin phi protein (non protein amino acids)- axit amin bất thƣờng ................................ 59 3. Chất mimosine............................................................................................................................. 59 4. Chất canavanine, indospicine, homoarginine ............................................................................ 62 5. Aflatoxin ...................................................................................................................................... 62 6. Ochratoxin ................................................................................................................................... 63 CHƢƠNG V. PHỤ LỤC .................................................................................................................... 66 Tæng Quan Nguån Nguyªn LiÖu Thøc ¡n Ch¨n Nu«i T¹i ViÖt Nam GVHD: TS. TRÇN BÝCH LAM 4 SVTH: NguyÔn Lª Thµnh Minh – MSSV 60701466 DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 1. Giá trị sản xuất nông nghiệp theo giá thực tế theo ngành hoạt động (tỷ VNĐ) ................. 8 Bảng 2. Giá trị sản xuất ngành chăn nuôi theo giá so sánh 1994 phân theo vật nuôi và loại sản phẩm (tỷ VNĐ) ..................................................................................................................................... 8 Bảng 3. Biến động số lƣợng vật nuôi 2000-2008 (ngàn con) ............................................................ 9 Bảng 4. Phân bố đàn gia súc theo vùng sinh thái nông nghiệp năm 2007 (%) ................................. 9 Bảng 5. Sản lƣợng sản phẩm chủ yếu của ngành chăn nuôi .............................................................. 9 Bảng 6. Sản lƣợng sản phẩm chăn nuôi tính theo đầu ngƣời hàng năm ......................................... 10 Bảng 7. Số liệu nhập khẩu nguyên liệu thức ăn chăn nuôi của Việt nam năm 2010 ..................... 15 Bảng 8. Thành phần hoá học của một số cây thức ăn xanh phổ biến mọc dƣới nƣớc và trên cạn, và bộ đậu và hoà thảo ......................................................................................................................... 22 Bảng 9. Thành phần dinh dƣỡng của một số loại rau muống trên thế giới (%) .............................. 24 Bảng 10. Thành phần hóa học của thân lá khoai lang ...................................................................... 25 Bảng 11. Thành phần axit amin của củ và lá khoai lang (% theo protein thô) ............................... 25 Bảng 12. Thành phần hóa học của lá sắn .......................................................................................... 26 Bảng 13. Thành phần axit amin của củ và lá sắn (% theo protein) ................................................. 26 Bảng 14. Thành phần hóa học của các thành phần ngọn mía (%) ................................................... 27 Bảng 15. Thành phần axit amin (% theo protein) ............................................................................. 31 Bảng 16. Năng suất – sản lƣợng lúa nƣớc ta..................................................................................... 32 Bảng 17. Thành phần hóa học của một số loại gạo và phế phụ phẩm chế biến gạo (%................. 33 vật chất khô) ........................................................................................................................................ 33 Bảng 18. Giá trị dinh dƣỡng và tỷ lệ tiêu hoá của khô dầu bông .................................................... 34 Bảng 19: Sản xuất đậu tƣơng Việt Nam từ 2005 - 2011 .................................................................. 35 Bảng 20. Thành phần hóa học của đậu tƣơng và phụ phẩm (% vật chất khô) ................................ 36 Bảng 21. Thành phần axit amin của khô dầu đậu tƣơng (g/100 g protein) ..................................... 37 Bảng 22. Diện tích - năng suất - sản lƣợng lạc ( đậu phộng ) .......................................................... 37 Bảng 23. Diện tích - năng suất - sản lƣợng sắn ................................................................................ 38 Bảng 24. Diện tích - năng suất - sản lƣợng khoai lang .................................................................... 39 Bảng 25. Mức độ bổ sung tối đa các sản phẩm phụ giết mổ vào khẩu phần ăn (%) ở các nƣớc EU .............................................................................................................................................................. 40 Bảng 26. Quy định chất lƣợng bột cá ................................................................................................ 41 Bảng 27. Thành phần hóa học của phụ phẩm chế biến tôm (% vật chất khô) ................................ 42 Bảng 28. Thành phần axit amin thiết yếu của sản phẩm phụ chế biến tôm so với bột cá (g 16 g-1 N) ......................................................................................................................................................... 42 Bảng 29. Ảnh hƣởng của phƣơng pháp sản xuất tới giá trị dinh dƣỡng của sữa gầy ..................... 43 Bảng 30. Thành phần dinh dƣỡng bã bia từ hạt ngũ cốc (g/kg vật chất khô) ................................. 44 Bảng 31. Thành phần hóa học và giá trị của bã bia (% vật chất khô) ............................................. 45 Bảng 32. Thành phần hóa học của các loại rỉ mật Việt Nam (%) ................................................... 45 Bảng 33. Nguồn thức ăn bổ sung khoáng ......................................................................................... 47 Bảng 34. Ảnh hƣởng của phƣơng pháp nung đến chất lƣợng của bột xƣơng................................ 51 Tæng Quan Nguån Nguyªn LiÖu Thøc ¡n Ch¨n Nu«i T¹i ViÖt Nam GVHD: TS. TRÇN BÝCH LAM 5 SVTH: NguyÔn Lª Thµnh Minh – MSSV 60701466 Bảng 35. Thành phần protein trong sản phẩm .................................................................................. 52 Bảng 36. Phân bố HCN trong sắn củ ................................................................................................. 57 Bảng 37. Phân bố HCN trong lá sắn (mg/100g tƣơi) ....................................................................... 57 Bảng 38. Ảnh hƣởng của phƣơng pháp chế biến tới hàm lƣợng HCN trong lá sắn .............. 57 (mg/100g tƣơi) .................................................................................................................................... 57 Bảng 39. Ảnh hƣởng của phƣơng pháp làm khô đến hàm lƣợng HCN trong bột lá sắn ............... 58 (ppm) ................................................................................................................................................... 58 Bảng 40. Ảnh hƣởng của phƣơng pháp chế biến đến hàm lƣợng HCN trong sắn củ .................... 58 Bảng 41. Hàm lƣợng aflatoxin trong một số thức ăn dùng cho chăn nuôi ở Việt Nam ................. 63 Bảng 42. Hàm lƣợng aflatoxin thay đổi theo mùa ở các tỉnh phía Nam ......................................... 63 DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ Sơ đồ 1. Chuyển hóa cyanogenesis và cyanide trong cơ thể ngƣời (Hans Rosling, 1994) .. 58 Sơ đồ 2. Cấu trúc và chuyển hoá của thyrosine để tạo thành noradrenaline bình thƣờng trong cơ thể động vật (D’Mello,1991)............................................................................................... 60 Sơ đồ 3. Chuyển hoá mimosine trong dạ cỏ (D’Mello, 1991) ......................................................... 61 DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 1. Trang trại chăn nuôi gà công nghiệp .................................................................................... 13 Hình 2. Nhập khẩu thức ăn gia súc qua các tháng năm 2009 và 2010 ........................................... 14 Hình 3. Nhập khẩu thức ăn gia súc và nguyên liệu 5 tháng đầu năm 2010 .................................... 15 Hình 4. Bèo hoa dâu ........................................................................................................................... 23 Hình 5. Bèo tấm cánh nhỏ .................................................................................................................. 23 Hình 6. Rau muống ............................................................................................................................. 24 Hình 7. Rau lang ................................................................................................................................. 24 Hình 8. Lá khoai mì (lá sắn) .............................................................................................................. 25 Hình 9. Cỏ hòa thảo ............................................................................................................................ 26 Hình 10. Cây mía đƣờng .................................................................................................................... 27 Hình 11. Rơm - rạ ............................................................................................................................... 28 Hình 12. Diện tích – sản lƣợng ngô Việt Nam ................................................................................. 30 Hình 14. Hạt lúa .................................................................................................................................. 32 Hình 15. Hạt tấm gạo.......................................................................................................................... 32 Hình 16. Cám gạo ............................................................................................................................... 33 Hình 17. Bông vải ............................................................................................................................... 34 Hình 18. Đậu tƣơng ............................................................................................................................ 35 Hình 19. Bã đậu nành ......................................................................................................................... 37 Hình 20. Đậu phộng (lạc) .......................................................................................................