Đề tài Ứng dụng các chỉ tiêu và phương pháp thống kê để phân tích biến động sản xuất ngành công nghiệp (1995 - 2002)

Mở đầu I. Sự cần thiết của đề tài ë ViÖt Nam hiÖn nay, ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng XHCN d­íi sù chØ ®¹o cña Nhµ n­íc còng ®ång nghÜa víi viÖc ph¸t triÓn m¹nh mÏ mäi ngµnh nghÒ. Trong ®ã c«ng nghiÖp ®ang trë thµnh mét ngµnh mòi nhän víi tû träng ®ãng gãp chung trong nÒn kinh tÕ chiÕm møc lín. Lµ mét sinh viªn cña ngµnh thèng kª, xuÊt ph¸t tõ môc ®Ých muèn cã mét c¸i nh×n kh¸i qu¸t vµ tõng b­íc nghiªn cøu s©u vÒ sù ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghiÖp ViÖt Nam trong giai ®o¹n 1995-2002 còng nh­ ¸p dông mét sè ph­¬ng ph¸p thèng kª ®· ®­îc häc, t«i ®· chän ®Ò tµi: "¸p dông mét sè ph­¬ng ph¸p thèng kª ph©n tÝch sù biÕn ®éng trong s¶n xuÊt cña ngµnh c«ng nghiÖp ë ViÖt Nam" Trong qu¸ tr×nh hoµn thµnh ®Ò tµi nµy, t«i ®· nhËn ®­îc sù gióp ®ì nhiÖt t×nh vµ quý b¸u cña c¸c thÇy c«. Nh­ng do h¹n chÕ vÒ kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm nghiªn cøu, ®Ò tµi nµy kh«ng thÓ tr¸nh khái mét sè thiÕu sãt. Do ®ã, t«i rÊt mong nhËn ®­îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c thÇy, c¸c c« vµ c¸c b¹n. II. Néi dung nghiªn cøu Víi môc ®Ých nªu trªn ®Ò tµi tËp trung chñ yÕu gi¶i quyÕt mét sè vÊn ®Ò sau: - Kh¸i qu¸t mét sè lý thuyÕt c¬ b¶n ®­îc vËn dông trong ph©n tÝch. - Tæng quan t×nh h×nh ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghiÖp ViÖt Nam giai ®o¹n 1995-2002. - VËn dông cña mét sè ph­¬ng ph¸p thèng kª ®Ó ph©n tÝch sù biÕn ®éng trong s¶n xuÊt cña ngµnh c«ng nghiÖp. - Mét sè khuyÕn nghÞ ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt cña ngµnh c«ng nghiÖp. III. §èi t­îng nghiªn cøu cña ®Ò tµi - §èi t­îng nghiªn cøu cña ®Ò tµi lµ nghiªn cøu sù biÕn ®éng cña mét sè chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp trong s¶n xuÊt cña ngµnh c«ng nghiÖp ViÖt Nam. - §Ò tµi giíi h¹n nghiªn cøu biÕn ®éng s¶n xuÊt ngµnh c«ng nghiÖp qua thêi gian (1995-2002) vµ xÐt trong ph¹m vi toµn quèc. Ch­¬ng I Mét sè chØ tiªu vµ ph­¬ng ph¸p thèng kª ®Ó nghiªn cøu vµ ph©n tÝch biÕn ®éng ngµnh c«ng nghiÖp I. Mét sè chØ tiªu c¬ b¶n 1. Kh¸i niÖm chØ tiªu gi¸ trÞ s¶n xuÊt: (Gross output - GO) GO = (1) Gi¸ trÞ thµnh phÈm ®· s¶n xuÊt ®­îc trong kú (b»ng nguyªn vËt liÖu cña ®¬n vÞ c¬ së hoÆc b»ng nguyªn, vËt liÖu cña ng­êi ®Æt hµng ®em ®Õn). + (2) B¸n thµnh phÈm, phÕ liÖu, phÕ phÈm, thø phÈm ®· tiªu thô ®­îc trong kú; + (3) Chªnh lÖch s¶n xuÊt dë dang cuèi kú so víi ®Çu kú + (4) Gi¸ trÞ c¸c c«ng viÖc cã tÝnh chÊt CN lµm thuª cho bªn ngoµi ®· hoµn thµnh trong kú. §èi víi ho¹t ®éng nµy, chØ tÝnh theo sè thùc tÕ chi phÝ, tiÒn c«ng, thuÕ, lîi nhuËn… cña ®¬n vÞ ®· thùc hiÖn. Kh«ng tÝnh gi¸ trÞ s¶n phÈm vµ vËt t­ cña ng­êi ®Æt hµng ®em ®Õn; + (5) Doanh thu cho thuª thiÕt bÞ, m¸y mãc thuéc d©y chuyÒn s¶n xuÊt cña ®¬n vÞ, c¬ së. Trong thùc tÕ ®¬n vÞ c¬ së kh«ng h¹ch to¸n ®­îc gi¸ trÞ nguyªn, vËt liÖu cña ng­êi ®Æt hµng ®em ®Õn chÕ biÕn nªn gi¸ trÞ nµy kh«ng thÓ hiÖn trong thu nhËp vµ chi phÝ cña ®¬n vÞ c¬ së. HoÆc tÝnh GO c«ng nghiÖp theo c«ng thøc thø 2: GO = (1) Doanh thu tiªu thô s¶n phÈm s¶n xuÊt chÝnh; + (2) Doanh thu tiªu thô s¶n phÈm s¶n xuÊt phô; + (3) Doanh thu b¸n phÕ liÖu, phÕ phÈm, b¸n thµnh phÈm thùc tÕ ®· tiªu thô trong kú tÝnh to¸n; + (4) Chªnh lÖch cuèi kú so víi ®Çu kú thµnh phÈm tån kho; + (5) Chªnh lÖch cuèi kú so víi ®Çu kú thµnh phÈm göi b¸n nh­ng ch­a thu ®­îc tiÒn; + (6) Chªnh lÖch cuèi kú so víi ®Çu kú s¶n phÈm s¶n xuÊt dë dang; + (7) Gi¸ trÞ c¸c c«ng viÖc cã tÝnh chÊt CN lµm thuª cho bªn ngoµi ®· hoµn thµnh trong kú. §èi víi ho¹t ®éng nµy, chØ tÝnh sè thùc tÕ chi phÝ, tiÒn c«ng, thuÕ lîi nhuËn… cña ®¬n vÞ ®· thùc hiÖn; kh«ng tÝnh gi¸ trÞ s¶n phÈm vµ vËt t­ cña ng­êi ®Æt hµng ®em ®Õn; + (8) Gi¸ trÞ s¶n phÈm ®­îc tÝnh theo quy ®Þnh ®Æc biÖt + (9) TiÒn thu ®­îc do cho thuª m¸y mãc, thiÕt bÞ trong d©y chuyÒn s¶n xuÊt cña ®¬n vÞ c¬ së; ý nghÜa chØ tiªu GO: - Tæng hîp kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh - §Ó tÝnh c¸c chØ tiªu hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña ®¬n vÞ c¬ së - §Ó tÝnh gi¸ trÞ gia t¨ng (VA), gi¸ trÞ gia t¨ng thuÇn (NVA) cña ®¬n vÞ c¬ së Nh­îc ®iÓm: ChØ tiªu cã sù tÝnh to¸n trïng lÆp trong ph¹m vi tõng ngµnh s¶n xuÊt vµ gi÷a c¸c ngµnh kinh tÕ. 2. Gi¸ trÞ gia t¨ng cña ®¬n vÞ c¬ së (VA) Gi¸ trÞ gia t¨ng cßn gäi lµ gi¸ trÞ t¨ng thªm lµ toµn bé kÕt qu¶ lao ®éng h÷u Ých cña nh÷ng ng­êi lao ®éng trong ®¬n vÞ c¬ së míi s¸ng t¹o ra vµ gi¸ trÞ hoµn vèn, cè ®Þnh (KhÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh) trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh (mét th¸ng, mét quý hoÆc mét n¨m). Nã ph¶n ¸nh bé phËn gi¸ trÞ míi ®­îc t¹o ra c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt hµng ho¸ dÞch vô mµ nh÷ng ng­êi lao ®éng cña ®¬n vÞ c¬ së míi lµm ra bao gåm phÇn gi¸ trÞ cho m×nh (V), phÇn cho ®¬n vÞ c¬ së vµ x· héi (M) vµ phÇn gi¸ trÞ hoµn vèn cè ®Þnh (khÊu hao TSC§ = C1). - VÒ mÆt gi¸ trÞ: VA = V + M + C1 - Ph­¬ng ph¸p tÝnh VA: cã 2 ph­¬ng ph¸p c¬ b¶n: a. Ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt Gi¸ trÞ gia t¨ng cña ®¬n vÞ c¬ së = gi¸ trÞ s¶n xuÊt - chi phÝ trung gian b. Ph­¬ng ph¸p ph©n phèi = + + + ý nghÜa cña chØ tiªu VA: Trªn gi¸c ®é vÜ m«,chØ tiªu VA lµ c¬ së ®Ó tÝnh GDP, GNI, thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng (VAT). §èi víi ®¬n vÞ c¬ së ®Ó tÝnh to¸n trong c«ng viÖc ph©n chia lîi Ých gi÷a nh÷ng ng­êi lao ®éng cña ®¬n vÞ c¬ së (V) víi lîi Ých cña ®¬n vÞ c¬ së vµ x· héi(M), gi¸ trÞ thu håi vèn do khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh (C)..... 3. Chi phÝ trung gian cña ho¹t ®éng CN Chi phÝ trung gian cña ho¹t ®éng CN gåm toµn bé chi phÝ vÒ vËt chÊt vµ dÞch vô phôc vô cho viÖc s¶n xuÊt ra s¶n phÈm vËt chÊt vµ dÞch vô cña lÜnh vùc CN. a. Chi phÝ vËt chÊt - Chi phÝ nguyªn, vËt liÖu chÝnh - Chi phÝ nguyªn, vËt liÖu phô - §iÖn n¨ng, nhiªn liÖu, chÊt ®èt - Chi cho mua s¾m dông cô nhá dïng cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt - Chi phÝ vËt t­ cho söa ch÷a th­êng xuyªn TSC§ - Chi v¨n phßng phÈm. - Chi phÝ vËt chÊt kh¸c b. Chi phÝ dÞch vô - C«ng t¸c phÝ - TiÒn thuª nhµ, m¸y mãc thiÕt bÞ, thuª söa ch÷a nhá c¸c c«ng tr×nh kiÕn tróc, nhµ lµm viÖc… - Tr¶ tiÒn dÞch vô ph¸p lý - Tr¶ tiÒn c«ng ®µo t¹o vµ n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô cho CBCNV - Tr¶ tiÒn cho c¸c tæ chøc quèc tÕ vµ nghiªn cøu khoa häc. - Tr¶ tiÒn thuª qu¶ng c¸o. - Tr¶ tiÒn vÖ sinh khu vùc, phßng ch¸y, ch÷a ch¸y, b¶o vÖ an ninh - Tr¶ tiÒn c­íc phÝ vËn chuyÓn vµ b­u ®iÖn, lÖ phÝ b¶o hiÓm nhµ n­íc vÒ tµi s¶n vµ nhµ cöa, ®¶m b¶o an toµn s¶n xuÊt, kinh doanh. - Tr¶ tiÒn c¸c dÞch vô kh¸c: in chôp, sao v¨n b¶n, lÖ phÝ ng©n hµng… II. Một số phương pháp cơ bản dùng để phân tích sự biến động trong sản xuất của ngành công nghiệp 1. Phân tích biến động của giá trị sản xuất (GO): a. M« h×nh 1: GO theo gi¸ hiÖn hµnh hoÆc gi¸ trÞ so s¸nh t¨ng (gi¶m do 3 nh©n tè). + NSL§ sèng c¸ biÖt + NÕu kÕt cÊu lao ®éng cña tæng thÓ dT + Tæng sè lao ®éng (chi phÝ lao ®éng, thêi gian lao ®éng ) W1 . åT1 W1 . åT1 W01 . åT1 W0 . åT1 Ipq = = x x W0 . åT0 W01 . åT1 W0 . åT1 W0 . åT0 IGo = Iw . Id . Iåt b. M« h×nh 2: GO theo gi¸ hiÖn hµnh hoÆc gi¸ so s¸nh t¨ng (gi¶m) do 3 nh©n tè: + HiÖu suÊt sö dông TSC§. (VC§) : H = + Møc trang thiÕt bÞ TSC§ (VC§) b×nh qu©n lao ®éng : + Tæng sè lao ®éng. 2. Phân tích biến động của giá trị tăng thêm VA. ChØ sè gi¸ trÞ cña VA. IRP = ChØ sè l­îng cña VA. M« h×nh 1. VA theo Phh t¨ng (gi¶m) do : + NSL§ x· héi c¸ biÖt. + KÕt cÊu lao ®éng dT = + Tæng sè lao ®éng: Hình thức của mô hình 1 giống hoàn toàn với mô hình 1 khi nghiên cứu biến động của GO Chương II. Ứng dụng các chỉ tiêu và phương pháp thống kê để phân tích biến động sản xuất ngành công nghiệp (1995-2002) I. Phân tích tình hình phát triển của ngành CN trong giai đoạn 1995-2002 1. Phân tích biến động giá trị sản xuất ngành CN 1.1. Tổng quát tình hình phát triển ngành CN thời kỳ 1995 - 2002 B¶ng 1: Tèc ®é ph¸t triÓn vµ tèc ®é t¨ng GO ngµnh CN thêi kú 1995 - 2002 ChØ tiªu N¨m GO( gi¸ cè ®Þnh 1994) (tû ®ång) L­îng t¨ng tuyÖt ®èi (tû ®ång) Tèc ®é ph¸t triÓn (%) Tèc ®é t¨ng (%) Liªn hoµn §Þnh gèc Liªn hoµn §Þnh gèc Liªn hoµn §Þnh gèc 1995 103374 - - 100,00 100,00 - - 1996 117989 14615 14615 114,14 114,14 14,14 14,14 1997 134420 16431 31046 113,93 130,03 13,93 30,03 1998 150684 16264 47310 112,10 145,77 12,10 45,77 1999 168749 18065 65375 111,99 163,24 11,99 63,24 2000 198326 29577 94952 117,53 191,85 17,53 91,85 2001 227381 29055 124007 114,65 219,96 14,65 119,96 2002 260203 32822 156829 114,43 251,71 14,43 154,71 B×nh qu©n (95 - 02) 170140,75 22404,14 114,1 14,1 Theo sè liÖu tõ b¶ng trªn ta thÊy trong thêi kú 1996 - 2002, GO trong ngµnh CN t¨ng tr­ëng liªn tôcnh­ng tèc ®é t¨ng tr­ëng ë ®©y kh«ng æn ®Þnh. NÕu nh­ tèc ®é t¨ng GO trong ngµnh CN n¨m 1996 so víi n¨m 1995 ®¹t ë møc 14,14% tøc lµ t¨ng l­îng tuyÖt ®èi lµ 14615 (tû ®ång) th× trong vßng 3 n¨m tiÕp theo 1997,1998 vµ 1999 tèc ®é t¨ng cã gi¶m dÇn øng víi 13,93%; 12,10% vµ 11,99%. Nguyªn nh©n lín nhÊt cã thÓ chØ ra lµ t¸c ®éng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ x¶y ra ë Ch©u ¸; thiªn tai lò lôt g©y ra lµm cho GO cña ViÖt Nam nãi chung gi¶m trong ®ã cã sù gi¶m sót cña GO ngµnh CN nãi riªng. Tuy nhiªn sau qu·ng thêi gian ®ã lµ sù ph¸t triÓn trë l¹i trong ngµnh CN, ®¸nh dÊu b»ng tèc ®é t¨ng cao nhÊt trong vßng 8 n¨m cña thêi kú nµy (95 - 2002) cña n¨m 2000 so víi n¨m 1999 t¨ng 17,5% t­¬ng øng víi 29577 (tû ®ång). 2 n¨m tiÕp theo tèc ®é t¨ngtuy cã gi¶m xuèng nh­ng ë møc ®é kh«ng ®¸ng kÓ 14,65% cña n¨m 2001/2000 vµ 14,43% cña n¨m 2002/2001 øng víi l­îng t¨ng tuyÖt ®èi lµ 29055 (tû ®ång) & 32822 (tû ®ång). Tèc ®é t¨ng tr­ëng GO b×nh qu©n cña ngµnh CN thêi kú 1995 - 2002 ®¹t ë møc 14,1%. Trong khi ®ã tèc ®é t¨ng tr­ëng GO b×nh qu©n cña ngµnh N«ng nghiÖp trong cïng thêi kú chØ ®¹t ë con sè 5,8%. Nh­ vËy cã thÓ thÊy r»ng ®Ó ®¹t ®­îc tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ b×nh qu©n cña toµn quèc trong giai ®o¹n 1995 - 2002 th× cã sù ®ãng gãp rÊt lín cña tèc ®é t¨ng cña ngµnh CN. §iÒu nµy phï hîp víi quy luËt chung cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ trªn thÕ giíi, khi mét nªn kinh tÕ cµng ph¸t triÓn, sù ®ãng gãp cña ngµnh CN vµo tæng s¶n phÈm trong n­íc cµng ph¶i cao, gi¶m dÇn sù ®ãng gãp cña ngµnh n«ng nghiÖp (NN). Nh­ vËy cã thÓ thÊy r»ng sù ®Çu t­ vµo ph¸t triÓn ngµnh CN cña n­íc ta trong thêi gian võa qua lµ cã hiÖu qu¶. NÕu nh­ tr­íc kia trong thêi kú bao cÊp, nÒn CN n­íc ta l¹c hËu, yÕu kÐm, hÇu nh­ kh«ng ph¸t triÓn, sù ®ãng gãp vµo t¨ng tr­ëng kinh tÕ lµ rÊt Ýt th× trong thêi kú 95 - 02 víi sù ®Çu t­ cã hiÖu qu¶ cña Nhµ n­íc ®· ®em l¹i mét kÕt qu¶ ®¸ng kh¶ quan. Kh¼ng ®Þnh cho con ®­êng theo h­íng ph¸t triÓn "CNH - H§H" lµ hoµn toµn ®óng ®¾n. Trªn ®©y ta míi chØ nãi ®Õn tèc ®é t¨ng GO ngµnh CN dùa trªn yÕu tè vÒ khèi l­îng s¶n phÈm vËt chÊt mµ nã t¹o ra. Tuy nhiªn, khi xÐt vÒ sù ph¸t triÓn cña mét ngµnh kinh tÕ cßn ph¶i quan t©m ®Õn c¸c lîi Ých kh¸c mµ sù ph¸t triÓn cña ngµnh nµy ®em l¹i cho nÒn KTQD. Thùc tÕ cho thÊy n­íc ta ®i lªn tõ mét nước NN nghÌo víi h¬n 80% d©n sè sèng trong NN v× vËy møc sèng cña ng­êi d©n cßn kh¸ thÊp. Mét xu h­íng ph¸t triÓn chung víi bÊt kú mét quèc gia nµo; ®ã lµ khi chuyÓn dÞch tõ NN sang CN kÐo theo mét l­îng lín lao ®éng tõ ngµnh NN chuyÓn sang ngµnh CN. V× vËy, sè l­îng lao ®éng trong ngµnh còng sÏ cã sù biÕn chuyÓn m¹nh mÏ, ®­îc thÓ hiÖn qua b¶ng sè liÖu sau: B¶ng 2: Lao ®éng ngµnh CN thời kỳ 1995 - 2002 ChØ tiªu N¨m L­îng lao ®éng (Ng­êi) L­îng t¨ng tuyÖt ®èi (Ng­êi) Tèc ®é ph¸t triÓn (%) Tèc ®é t¨ng (%) Liªn hoµn §Þnh gèc Liªn hoµn §Þnh gèc Liªn hoµn §Þnh gèc 1995 2633201 - - 100 100 - - 1996 2745452 112251 112251 104,26 104,26 4,26 4,26 1997 2715768 -29684 82567 98,92 103,14 -1,08 3,14 1998 2742089 26321 108888 100,97 104,14 0,97 4,14 1999 2974623 232534 341422 108,48 112,97 8,84 12,97 2000 3307367 332744 674166 111,19 125,60 11,19 25,60 2001 3596036 288669 962853 108,73 136,57 8,73 36,57 2002 4130154 534118 1496954 114,85 156,85 14,85 56,85 B×nh qu©n 213851 106,64 6,64 Qua sè liÖu b¶ng trªn ta thÊy quy m« ngµnh CN ngµy cµng më réng thÓ hiÖn qua sè l­îng lao ®éng kh«ng ngõng gia t¨ng qua c¸c n¨m. ChØ trong vßng 8 n¨m (95 - 02), mét l­îng lao ®éng lín ®· chuyÓn tõ c¸c ngµnh kh¸c sang ngµnh CN, tèc ®é t¨ng b×nh qu©n cña lao ®éng t¨ng 6,64% tøc lµ t¨ng l­îng tuyÖt ®èi 213851 ng­êi/năm. Mét c©u hái ®Æt ra lµ nguyªn nh©n nµo lµm cho ngµnh CN ngµy mét thu hót thªm ®­îc l­îng lao ®éng lín nh­ vËy? Ph¶i ch¨ng cã sù t¸c ®éng cña yÕu tè thu nhËp ë ®©y. B¶ng sè liÖu sau sÏ chØ ra cho ta thÊy sù thay ®æi trong thu nhËp ngµnh CN B¶ng 3: Thu nhËp cña ng­êi lao ®éng ngµnh CN thời kỳ 1995 - 2002 ChØ tiªu N¨m Thu nhËp ng­êi lao ®éng (tû ®ång) L­îng t¨ng tuyÖt ®èi (tû ®ång) Tèc ®é ph¸t triÓn (%) Tèc ®é t¨ng (%) Liªn hoµn §Þnh gèc Liªn hoµn §Þnh gèc Liªn hoµn §Þnh gèc 1995 16012 - - 100 100 - - 1996 19427 3415 3415 121,33 121,33 21,33 21.33 1997 25085 5658 9073 129,12 156,67 29,12 56.67 1889 29398 4313 13386 117,19 183,54 17,19 83.54 1999 35256 5858 19244 119,93 220,29 19,93 120.18 2000 43439 8183 27427 123,21 271,29 23,21 171.29 2001 51190 7751 35178 117,84 319,69 17,84 219.69 2002 60538 9348 44526 118,26 378,08 18,26 278.08 B×nh qu©n (95 - 02) 35043,125 6360,8 120,92 20,92 Trong 8 n¨m (1995 - 2002), tæng thu nhËp cña ng­êi lao ®éng trong ngµnh CN ®· cã b­íc t¨ng ®¸ng kÓ. Tèc ®é t¨ng thu nhËp b×nh qu©n ®¹t møc 20,92%/n¨m øng víi l­îng t¨ng tuyÖt ®èi lµ 6360,857 tû ®ång/n¨m. Nh­ vËy, qua sè liÖu b¶ng 2 & 3 ®Òu cho kÕt qu¶ lµ sù ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña ngµnh CN vÒ c¶ quy m«, sè l­îng vµ chÊt l­îng. Sè l­îng công nh©n vµ tæng thu nhËp cña hä còng t¨ng nh­ng thu nhËp t¨ng (20,92%) nhanh h¬n sè l­îng lao ®éng t¨ng (6,64%). §ã lµ c¬ së tèt ®Ó n©ng cao thu nhËp b×nh qu©n cña ng­êi lao ®éng trong khu vùc CN. Sù chªnh lÖch trong l­îng ng­êi lao ®éng vµ thu nhËp lµ mét tÝn hiÖu tèt trong viÖc c¶i thiÖn møc sèng cña ng­êi lao ®éng. B¶ng 4: Tèc ®é ph¸t triÓn thu nhËp b×nh qu©n lao ®éng ngµnh CN thời kỳ 1995 - 2002 N¨m ChØ tiªu 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 B×nh qu©n (95 - 02) 1. Thu nhËp ng­êi lao ®éng (tû ®ång) 16012 19427 25085 29398 35256 43439 51190 60538 35043,125 2. Tèc ®é ph¸t triÓn liªn hoµn (%) - 121,3 129,12 117,19 119,93 123,21 117,84 118,26 120,92 3. Tèc ®é ph¸t triÓn ®Þnh gèc (%) - 121,33 156,67 183,54 220,18 271,29 319,69 378,08 1. L­îng lao ®éng (ng­êi) 2633201 2745452 2715768 2742089 2974623 3307367 3596036 4130154 3105587 2. Tèc ®é ph¸t triÓn liªn hoµn (%) - 104,26 98,92 100,97 108,48 111,19 108,73 114,85 106,64 3. Tèc ®é ph¸t triÓn ®Þnh gèc (%) - 104,26 103,14 104,14 112,97 125,60 136,57 156,85 1. Thu nhËp b×nh qu©n (tr®/ng­êi) 6,08081 7,07607 9,23680 10,72102 11,85226 13,13401 14,23512 14,65756 10,87421 2. Tèc ®é ph¸t triÓn liªn hoµn (%) - 116,38 130,54 116,07 110,55 110,81 108,38 102,97 113,39 3. Tèc ®é ph¸t triÒn ®Þnh gèc (%) - 116,38 151,90 151,51 167,50 215,90 234,10 241,05 Trong 8 n¨m liªn tiÕp (1995 - 2002), tèc ®é ph¸t triÓn thu nhËp ng­êi lao ®éng lu«n cao h¬n tèc ®é ph¸t triÓn lùc l­îng lao ®éng trong ngµnh nµy. NÕu nh­ n¨m 1996, thu nhËp ng­êi lao ®éng ®¹t 19427 (tû ®ång, t¨ng 21,33% so víi n¨m 1995, th× cïng thêi gian ®ã, l­îng lao ®éng chØ t¨ng 4,26% tøc lµ t¨ng 3415 (ng­êi) lµm cho thu nhËp b×nh qu©n lao ®éng ngµnh CN ®¹t 7,07607 (triÖu ®ång/ng­êi) tøc lµ t¨ng 16,38%. T­¬ng tù c¸c n¨m sau, tèc ®é t¨ng thu nhËp ng­êi lao ®éng lu«n ®¹t lín h¬n tèc ®é t¨ng sè l­îng ng­êi lao ®éng. Xu h­íng t¨ng tr­ëng lÖch pha gi÷a thu nhËp ng­êi lao ®éng vµ sè l­îng ng­êi lao ®éng lµ ®éng lùc to lín lµm thay ®æi thu nhËp b×nh qu©n lao ®éng ngµnh CN. §Ønh cao nhÊt trong thêi kú nµy lµ n¨m 1997, khi ®ã tèc ®é t¨ng thu nhËp b×nh qu©n ng­êi lao ®éng ngµnh CN ®¹t 30,54% so víi n¨m 1996. KÕt qu¶ nµy ®¹t ®­îc do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸ch quan vµ chñ quan kh¸c nhau. Mét phÇn lµ do l­îng lao ®éng n¨m 1997 gi¶m so víi n¨m 1996 nh­ng nÕu xÐt trong hoµn c¶nh lóc ®ã nh­ cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ Ch©u ¸ lµm cho ®µ t¨ng tr­ëng c¸c n­íc nãi chung vµ ViÖt Nam nãi riªng cã phÇn bÞ ch÷ng l¹i th× kÕt qu¶ nµy cña ngµnh CN lµ mét nç lùc rÊt lín. Qua ®©y cã thÓ thÊy r»ng, dï trong hoµn c¶nh khã kh¨n thÕ nµo th× ngµnh CN vÉn gi÷ v÷ng ®­îc vai trß "®Çu tµu" cña m×nh trong ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¶ n­íc nãi chung. Sau n¨m 1997, tèc ®é t¨ng thu nhËp b×nh qu©n ng­êi lao ®éng ngµnh CN cã phÇn gi¶m xuèng. N¨m 1998 ®¹t 16,07% so víi n¨m 1997. N¨m 2000 ®¹t 10,81% so víi n¨m 1999 vµ ®Õn n¨m 2002 chØ cßn 2,97% so víi n¨m 2001. Cã ph¶i ngµnh CN ®ang kÐm ph¸t triÓn dÇn? C©u tr¶ lêi lµ kh«ng ph¶i ngµnh CN ®ang sôt gi¶m ph¸t triÓn. Bëi ViÖt Nam ban ®Çu lµ mét n­íc víi nÒn CN quÌ quÆt, kh«ng ph¸t triÓn. §iÓm xuÊt ph¸t cña chóng ta qu¸ thÊp, tõ mét nÒn kinh tÕ tËp trung bao cÊp, chØ víi mét vµi nhµ m¸y CN. B­íc sang c¬ chÕ thÞ tr­êng cïng víi sù më réng trong c¸c ngµnh, ngµnh CN cã b­íc nh¶y vät lín, ®¹t ®­îc c¸c tèc ®é ph¸t triÓn vµ tèc ®é t¨ng t­¬ng ®èi cao lµ ®iÒu tÊt yÕu víi bÊt kú mét nÒn kinh tÕ nµo. Nh÷ng con sè ph¸t triÓn cña thêi kú chuyÓn giao cã thÓ lµ nh÷ng con sè rÊt lín nh­ng ®ã chØ lµ sù t¨ng tr­ëng "nãng". Nã chØ x¶y ra ë trong giai ®o¹n míi, cßn khi nÒn kinh tÕ ®i dÇn vµo æn ®Þnh, mäi mÆt ®· ®­îc n©ng cao th× tèc ®é t¨ng chØ ë mét møc ®é nhÊt ®Þnh võa ph¶i, giao ®éng trong kho¶ng ®¶m b¶o. Ngµnh CN lµ mét bé phËn cña nÒn KTQD v× vËy sù ph¸t triÓn cña nã kh«ng n»m ngoµi quy luËt ph¸t triÓn chung cña toµn nÒn kinh tÕ. Sau mét kho¶ng thêi gian ph¸t triÓn, ngµnh CN cña ViÖt Nam ®ang dÇn dÇn ®i vµo sù æn ®Þnh cña m×nh. C¸c tèc ®é t¨ng kh«ng cßn lµ nh÷ng con sè "khæng lå" mµ chØ dõng l¹i ë mét tèc ®é võa ph¶i, kh¼ng ®Þnh ngµnh CN cña n­íc ta ®ang ngµy mét trë nªn æn ®Þnh víi rÊt nhiÒu lÜnh vùc s¶n xuÊt. Tõ chç tÊt c¶ hµng ho¸ ®Òu khan hiÕm, ®Õn nay ViÖt Nam ®· trë thµnh mét n­íc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nhanh, s¶n xuÊt trong n­íc ®· ®¸p øng ®­îc phÇn lín nhu cÇu s¶n xuÊt vµ tiªu dïng, xuÊt khÈu ngµy mét t¨ng, ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña ng­êi d©n ®­îc c¶i thiÖn râ rÖt. §¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu nµy lµ cã sù ®ãng gãp to lín cña ngµnh CN. Sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña c¸c ngµnh kinh tÕ ®Æc biÖt lµ ngµnh CN đã t¹o thªm nhiÒu chç lµm míi. Môc tiªu ph¸t triÓn chung cña bÊt kú quèc gia nµo còng lµ c¶i thiÖn ®­îc ®êi sèng cña ng­êi d©n. Víi ngµnh CN n­íc ta, ®Æc biÖt trong thêi kú 1995 - 2002, môc tiªu nµy cã thÓ coi nh­ hoµn thµnh t­¬ng ®èi tèt thÓ hiÖn sù t¨ng tr­ëng cña thu nhËp b×nh qu©n ng­êi lao ®éng ngµnh CN n¨m sau lu«n cao h¬n n¨m tr­íc. Võa gi¶i quyÕt ®­îc viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng, võa kh«ng ngõng c¶i thiÖn møc thu nhËp b×nh qu©n cña ng­êi lao ®éng trong ngµnh , ®©y cã thÓ coi lµ mét thµnh c«ng lín cña ngµnh CN nãi riªng. 1.2. Phân tích biến động về cơ cấu giá trị sản xuất ngành CN 1.2. 1. Ph©n tÝch biÕn ®éng c¬ cÊu gi¸ trÞ s¶n xuÊt CN (GO) theo khu vùc kinh tÕ. B¶ng 5: C¬ cÊu gi¸ trÞ s¶n xuÊt CN theo khu vùc kinh tÕ thời kỳ 1995-2002. (Theo gi¸ 1994) §¬n vÞ: % N¨m Khu vùc kinh tÕ 1995 1996 1997 1998 2000 2001 2002 1. Tæng sè 100 100 100 100 100 100 100 2. Khu vùc KT trong n­íc 74,913 71,077 68,180 65,325 64,051 64,685 64,679 - DN Nhµ n­íc 50,293 47,965 46,181 43,283 41,798 41,091 40,103 - Ngoµi quèc doanh 24,620 23,113 21,998 21,942 22,258 23,593 24,516 3. Khu vùc cã vèn §T n­íc ngoµi 25,081 28,923 31,820 34,675 35,643 35,315 35,321 Xem xÐt tû träng GO cña c¸c khu vùc kinh tÕ ®ãng gãp cho GO chung cña ngµnh CN toµn quèc ta thÊy tû träng GO cña khu vùc kinh tÕ trong n­íc lu«n cao h¬n khu vùc cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi Tuy nhiªn kho¶ng c¸ch cña 2 khu vùc nµy ngµy cµng ®­îc thu hÑp l¹i. NÕu n¨m 1995, tû träng cña khu vùc kinh tÕ trong n­íc chiÕm tíi 74,913% so víi 25,087% cña khu vùc cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi th× ®Õn n¨m 1998 tû träng t­¬ng øng cña 2 khu vùc lµ 68,180% vµ 31,820% vµ ®Õn n¨m 2002 th× con sè ®ã chØ cßn lµ 64,679% vµ 35,321%. §iÒu nµy cho thÊy cµng vÒ sau, khi chÝnh phñ ViÖt Nam đã cã nh÷ng chÝnh s¸ch më réng thÞ tr­êng ViÖt Nam, hấp dẫn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam nên ®· thu hót ®­îc nhiều nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi t×m ®Õn ViÖt Nam ®Ó s¶n xuÊt, kinh doanh. Khu vùc FDI cã kh¶ n¨ng rÊt lín vÒ vèn, hä ®· ®Çu t­ theo chiÒu s©u, trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i ®em l¹i hiÖu qu¶ cao. Kinh tÕ