Nghành dầu khí là một trong những ngành kinh tế mũi nhọn của đất
nước. Để phát triển nó cần rất nhiều các yếu tố, trong đó sự phát triển về thiết
bị cũng là một nhân tố rất quan trọng. Trong quá trình đi thực tập trên giàn
Tam Đảo 01. Bản thân em đã được tiếp xúc với rất nhiều thiết bị. Nhưng bộ
phận tương đối mới mẻ chính là động cơ khoan topdriver. Và được sự nhất trí
của giáo viên hướng dẫn, thầy Trần Văn Bản em đã được chọn đề tài tốt
nghiệp làm về: ” quy trình lắp đặt, vận hành, bảo dưỡng và sửa chữa tổ
hợp đầu quay di động Topdrive PS2 - 500/500 trên giàn khoan Tam đảo
– 01”
Chuyên đề:
“tính toán thông số công suất của động cơ điện GE752 trong quá trình
khoan trên biển”
Mục đích của đồ án là nghiên cứu và lập quy trình công nghệ sửa chữa
tổ hợp đầu quay di động dựa trên những tài liệu thu thập trong quá trình học
tập và qua thực tế tại giàn khoan Tam Đảo 01 - Xí nghiệp liên doanh dầu khí
Vietsovpetro, sự giúp đỡ của quý thầy cô. Tôi xin chân thành cảm ơn
79 trang |
Chia sẻ: oanhnt | Lượt xem: 1580 | Lượt tải: 1
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đồ án Quy trình lắp đặt, vận hành, bảo dưỡng và sửa chữa tổ hợp đầu quay di động Topdrive PS2 -500/500 trên giàn khoan Tam đảo – 01, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỎ ĐẠI CHẤT
ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP
“quy trình lắp đặt, vận hành, bảo dưỡng và
sửa chữa tổ hợp đầu quay di động Topdrive PS2 -
500/500 trên giàn khoan Tam đảo – 01”
Nguyễn Sỹ Cường
Lớp thiết bị K49_Vũng Tàu
Trường Đại Học Mỏ Địa Chất Đồ án tốt nghiệp
Nguyễn Sỹ Cường 2 Lớp thiết bị K49_Vũng Tàu
LỜI NÓI ĐẦU
Nghành dầu khí là một trong những ngành kinh tế mũi nhọn của đất
nước. Để phát triển nó cần rất nhiều các yếu tố, trong đó sự phát triển về thiết
bị cũng là một nhân tố rất quan trọng. Trong quá trình đi thực tập trên giàn
Tam Đảo 01. Bản thân em đã được tiếp xúc với rất nhiều thiết bị. Nhưng bộ
phận tương đối mới mẻ chính là động cơ khoan topdriver. Và được sự nhất trí
của giáo viên hướng dẫn, thầy Trần Văn Bản em đã được chọn đề tài tốt
nghiệp làm về: ” quy trình lắp đặt, vận hành, bảo dưỡng và sửa chữa tổ
hợp đầu quay di động Topdrive PS2 - 500/500 trên giàn khoan Tam đảo
– 01”
Chuyên đề:
“tính toán thông số công suất của động cơ điện GE752 trong quá trình
khoan trên biển”
Mục đích của đồ án là nghiên cứu và lập quy trình công nghệ sửa chữa
tổ hợp đầu quay di động dựa trên những tài liệu thu thập trong quá trình học
tập và qua thực tế tại giàn khoan Tam Đảo 01 - Xí nghiệp liên doanh dầu khí
Vietsovpetro, sự giúp đỡ của quý thầy cô. Tôi xin chân thành cảm ơn.
Hà Nội 6/2009
Trường Đại Học Mỏ Địa Chất Đồ án tốt nghiệp
Nguyễn Sỹ Cường 3 Lớp thiết bị K49_Vũng Tàu
PHẦN I: CÔNG TÁC KHOAN VÀ CÁC PHƯƠNG PHÁP TRUYỀN
ĐỘNG QUAY CHO CHOÒNG
CHƯƠNG I: CÔNG TÁC KHOAN
Với trình độ khoa học hiện nay chưa có một phương pháp nào mà từ
trên mặt đất có thể phát hiện dầu khí nằm sâu trong lòng đất hoặc trong lòng
đại dương một cách chính xác. Các giếng khoan dầu khí đã được thực hiện
nhằm xác định được khả năng chứa dầu, tính chất về địa chất của vùng dầu
sau đó mới đem vào khai thác. chiều sâu của một giếng khoan dầu khí, để đạt
được mục tiêu của nó, có thể thay đổi từ vài trăm mét đến 10.000m. Nhưng
trung bình là khoảng 2.500m, giếng khoan sâu trên 3.500m, giếng khoan cực
sâu là trên 4.500m, giếng khoan sâu nhất trên thế giới được biết là khoảng
15.000m .
Giếng khoan là một công trình rất tốn kém, vì vậy cũng như mọi vấn đề
đâu tư làm các công trình khác, cần phải nghiên cứu và lập kế hoạch hết sức
kỹ càng mới thực hiện được nó.
Bước đầu tiên của việc nghiên cứu này nhằm xác định cấu trúc địa tầng
của tầng đất đá, sau đó mới phác hoạ được cấu trúc mặt cắt của giếng khoan
trên lý thuyết.
Việc xây dựng mặt cắt và các phương pháp để đạt tới mục tiêu là kết
quả làm việc tập thể của nhiều người thuộc nhiều bộ phận chuyên môn khác
nhau. Sau khi thiết kế và được sự đồng ý về kế hoạch khoan. dưới sự chỉ đạo
của phòng công nghệ khoan và các ban nghành liên quan bao gồm đội khoan,
cán bộ kĩ thuật mới bắt đầu thực hiên.
Nói chung công tác khoan bao gồm các bước sau:
- Công tác xây lắp và chuẩn bị mọi mặt cho công tác thi công.
- Công tác khoan thuần tuý. Choòng trực tiếp phá huỷ đất đá
ở đáy và tuần hoàn dung dịch. Đây là thao tác cơ bản tạo ra giếng khoan
nhưng nó cần ít người tham gia nhất. Chỉ có kíp trưởng khoan trực tiếp điều
Trường Đại Học Mỏ Địa Chất Đồ án tốt nghiệp
Nguyễn Sỹ Cường 4 Lớp thiết bị K49_Vũng Tàu
khiển thông qua tời, bàn quay rôto và dẫn động bộ dụng cụ phá huỷ nhờ cột
cần khoan và cần chủ đạo hoặc thông các loại khoan khác.
- Tiếp cần khoan: Khi khoan hết chiều dài làm việc của cần chủ đạo ta
cần nối dài thêm bộ khoan cụ bằng cách gắn thêm đoạn cần khác( có chiều
dài bé hơn chiều dài làm việc của cần chủ đạo) và được lắp vào cột cần khoan
phía dưới. Cứ như thế cần được lặp đi lặp lại sau mỗi lần khoan hết chiều dài
làm việc của cần vuông.
- Công tác kéo thả: Khi choòng khoan đã mòn, cần thay choòng mới
hay khi đã đạt đến chiều sâu dự kiến, bộ dụng cụ khoan phải kéo lên để thay
choòng mới hay hạ ống chống.
- Công tác chống ống: Hạ xuống giếng cột ống chống đã được tính toán
trước và tiến hành trám xi măng theo thiết kế được duyệt.
- Công tác lắp đặt đầu ống chống (đầu giếng): khi thả ống chống và
trám xi măng xong, bước tiếp theo là lắp đặt các thiết bị giá treo đầu ống
chống và làm phủ kín ở đầu mút phía trên của nó giữa các cột ống chống( trừ
ống bảo vệ không được liên kết). Các thao tác này được thực hiện bằng tay
đối với các đầu giếng trên mặt đất. các thiết bị này cũng cho phép lắp đặt các
đối áp và các đường ống cao áp, trong đó có đường dập giếng và đường xả.
Sau khi lắp đặt cần kiểm tra độ an toàn của giá treo ống, đối áp, và áp suất
làm việc của đầu ống chống.
- Công tác hoàn thiện giếng khoan: Đây là công đoạn cuối cùng( sau
khi thả ống cột ống chống khai thác) gồm có công việc thả vào giếng các thiết
bị cần thiết theo thiết kế như pake, ống khai thác, van an toàn… thông giếng
với tầng sản phẩm bằng bắn vỉa, thông tầng bằng các phương pháp xử lý axit,
mở vỉa bằng phương pháp thủy lực… sau đó bàn giao giếng khoan cho các
công ty khai thác quản lý.
- bước tiếp theo là thu dọn khoan trường và chuyển đến địa điểm mới.
Trường Đại Học Mỏ Địa Chất Đồ án tốt nghiệp
Nguyễn Sỹ Cường 5 Lớp thiết bị K49_Vũng Tàu
CHƯƠNG II: CÁC PHƯƠNG PHÁP TRUYỀN CHUYỂN ĐỘNG
QUAY CHO CHOÒNG KHOAN
Dầu khí là một dạng năng lượng hóa thạch tồn tại chủ yếu trong lòng
đất đá nằm ở trên đất liền hoặc ở dưới biển dưới dạng các mỏ còn gọi là mỏ
dầu. Để khai thác được chúng con người cần tạo một lỗ khoan vào sâu trong
lòng đất. Để làm được điều đó cần có động cơ dẫn động choòng khoan. Sau
đây là các phương pháp dẫn động cho choòng.
2.1 . Khoan bằng động cơ đáy
Trong công tác khoan dầu khí việc sử dụng động cơ dẫn động cho
choòng khoan là một vấn đề cần thiết và được tính toán hết sức cẩn trọng. Bởi
nó không chỉ ảnh hưởng tới cả quá trình khoan sau này, mà còn ảnh hưởng tới
kinh tế khi thi công một giếng khoan dầu khí trên biển. Trên thực tế việc sử
dụng những loại động cơ dẫn động cho choòng, đã được các nhà thầu khoan
áp dụng từ lâu. Qua những kiến thức trên lớp và thực tế tôi sẽ giới thiệu sơ
qua về nguyên lý cấu tạo và tính năng tác dụng của những loại động cơ dùng
để dẫn động quay cho choòng khoan.
Có 3 loại động cơ chính dẫn động cho choòng:
Động cơ khoan điện;
Tua bin khoan;
Động cơ trục vít.
2.2.1. Khoan tuabin
Từ đầu thế kỷ XX ở Liên Xô (nay là Liên Bang Nga ) đã dùng động cơ
chìm để quay choòng. Vào đầu năm 1924, Tuabin khoan đầu tiên trên thế
giới ra đời, chỉ có một tầng từ đó phát triển rất nhanh tới loại có hàng trăm
tầng.
Vào năm 1934, Nga và Mỹ đã chế tạo thành công tuabin nhiều tầng có
thể từ 100 – 150 tầng, tăng công suất từ 10 – 20 lần, do đó giảm được tốc độ
quay và không cần đến dùng hộp số.
Trường Đại Học Mỏ Địa Chất Đồ án tốt nghiệp
Nguyễn Sỹ Cường 6 Lớp thiết bị K49_Vũng Tàu
Sau năm 1954, khoan tuabin là chủ yếu, hiện nay song song với các
phương pháp khoan khác, tuabin vẫn được sử dụng rộng rãi.
Hình 2.1: tuabin khoan
Nguyên lý làm việc:
Tuabin dùng cho khoan là tuabin dọc nhiều tầng giống nhau, vỏ của
tuabin được nối với phần dưới của cột cần khoan bằng ren, còn trục của
tuabin nối với choòng khoan.
Mỗi một tầng gồm hai phần chính, phần quay được nối với trục tuốc
bin gọi là Rôto. Phần đứng yên nối với vỏ gọi là Stato, Stato gồm 1 vòng thép
trong đó có gắn các cánh uốn cong. Rôto cũng gồm một vòng thép bên trong
cũng được gắn các bản thép cánh uốn cong nhưng ngược chiều với các cánh
Trường Đại Học Mỏ Địa Chất Đồ án tốt nghiệp
Nguyễn Sỹ Cường 7 Lớp thiết bị K49_Vũng Tàu
cong của Stato. Giữa Rôto và Stato có khoảng cách hở để Rôto quay tự do,
trong các cánh quạt của tuabin năng lượng thuỷ lực của dòng nước rửa được
chuyển hoá thành cơ năng để quay trục tuabin được nối với choòng khoan.
Dung dịch qua các rãnh uốn cong của đĩa Stato, dòng dung dịch đó bị đổi
hướng, khi ra khỏi Stato có vận tốc tuyệt đối lớn đi vào các rãnh Rôto uốn
cong, và vận tốc ở rãnh khi vào Rôto dòng dung dịch tác dụng xuống các
cánh cong của Rôto làm đĩa Rôto quay dẫn đến trục Rôto quay. Ở Rôto chất
lỏng tham gia 2 chuyển động với 2 vận tốc. Vận tốc tương đối U1 (thành phần
nằm ngang) làm quay đĩa Rôto và W1 (thành phần thẳng đứng) theo hướng
của cánh cong, véctơ của vận tốc tuyệt đối tiếp tục đổi hướng, và đi ra khỏi
Rôto là C2, với vận tốc này dòng dung dịch đi vào rãnh của đĩa Stato. Ở tầng
tiếp theo với vận tốc tuyệt đối C2 và ở đây lại lặp lại như ở tầng 1.
Cấu trúc của tuabin:
Tuabin đơn:
Được tạo thành bằng vỏ tuabin và gắn chặt với đĩa Stato của tuabin, ở
phía bên trong có trục tuabin gắn với đĩa Rôto để treo trục. Bên trong tuabin
phải có một ổ tựa dọc (ổ tựa chính) để giữ cho dung dịch khoan không xâm
nhập vào ổ trục chính, do vậy người ta có thể đặt ổ tựa chính ở phía dưới để
nâng toàn bộ khối Rôto. Tuỳ theo chiều dài của tuabin người ta có thể lắp từ
2-3 ổ tựa ngang. Ở phần trên cùng của tuabin là đầu nối chuyển tiếp để nối
với đầu dưới của cột cần khoan. Phía dưới cùng của tuabin có đế tuabin, đế
này được bịt kín giữa phần tuabin và trục tuabin nhờ một đệm đặc biệt nhằm
đảm bảo áp suất làm việc của tuabin không bị hao hụt trong quá trình làm
việc.
*Tuabin kép:
Khi khoan các tầng đất đá dẻo để thực hiện quá trình phá huỷ đất đá ở
các giếng có chiều sâu lớn, do lưu lượng dung dịch nhỏ do vậy giá trị mômen
và công suất của tuabin không đủ đáp ứng quá trình khoan. Vậy để đáp ứng
được điều đó mà không phải thay đổi đường kính tuabin, dẫn đến tăng ổ tựa
Trường Đại Học Mỏ Địa Chất Đồ án tốt nghiệp
Nguyễn Sỹ Cường 8 Lớp thiết bị K49_Vũng Tàu
số tầng tuabin, cần chế tạo tuabin dài 150-200 tầng nối với nhau. Điều này
khó khăn cho vận chuyển, chính vì thế mà người ta chế tạo nhiều tuabin để
nối với nhau tạo thành tuabin kép.
Tuabin kép có 3 kiểu:
Các trục nối với nhau bằng khớp nối có rãnh (nối kiểu then hoa).
Các trục của các đoạn tuabin đơn nối với nhau bằng ma sát hình nón
cụt.
Các trục của các đoạn tuabin được nối với nhau thông qua khớp nối
kép tức là kết hợp giữa nối ma sát hình nón cụt và côn, rãnh vỏ nối với
nhau bằng ren.
Ưu, nhược điểm của tuabin khoan:
Có thể nói Tuabin khoan là một động cơ thuỷ lực trên đáy, có nhiệm vụ
biến đổi năng lượng thuỷ lực của dòng nước rửa thành cơ năng làm quay trục
động cơ để truyền chuyển động quay trực tiếp cho choòng khoan trong quá
trình phá huỷ đất đá.
*Ưu điểm:
Không phải chi phí công suất để quay cột cần khoan.
Do công suất của tuabin sinh ra được truyền trực tiếp lên choòng,
cho nên choòng có thể quay với vận tốc rất lớn, vì thế có thể đạt
được vận tốc cơ học khoan cao hơn nhiều so với khoan Rôto.
Cột cần khoan ít chịu tải hơn, ít mòn hơn nên giảm được sự cố về
cần khoan trong quá trình làm việc.
Có thể sử dụng Tuabin khoan để khoan giếng khoan xiên định
hướng và khoan ngang rất hiệu quả.
Do trên miệng giếng bàn Rôto không quay cho nên giảm được tiếng
ồn và cải thiện điều kiện lao động.
* Nhược điểm:
Tuabin làm việc với số vòng lớn ít phù hợp với đa số loại choòng chóp
xoay (vì choòng chóp xoay làm việc với tải trọng lớn, số vòng quay chậm)
Trường Đại Học Mỏ Địa Chất Đồ án tốt nghiệp
Nguyễn Sỹ Cường 9 Lớp thiết bị K49_Vũng Tàu
Cần có máy bơm công suất lớn để bơm chất lỏng xuống dẫn động
tuabin, đặc biệt đối với các giếng khoan sâu thì việc này rất khó thực hiện.
Việc điều chỉnh tốc độ quay của choòng rất khó khăn, phức tạp.
Quá trình bảo dưỡng, sữa chữa tốn nhiều thời gian hơn so với đầu quay
di động hoặc bàn Rôto.
2.1.2. Khoan bằng động cơ trục vít (Positive Displaycement Mud Motor)
Hình 2.2. mặt cắt ngang của động cơ trục vít.
Hình 2.3. Hình dạng ngoài của động cơ trục vít
* Động cơ trục vít có ba kiểu chính:
Động cơ trục vít tốc độ thấp
tốc độ trung bình
Động cơ trục vít tốc độ cao
Có mômen quay cao rất phù hợp với quá trình cắt xiên và khoan ngang,
đặc biệt việc tăng đường kính giếng mở rộng thân giếng khoan và ống chống
hoặc khoan lấy mẫu đạt hiệu quả tốt.
Động cơ trục vít tốc độ trung bình:
Trường Đại Học Mỏ Địa Chất Đồ án tốt nghiệp
Nguyễn Sỹ Cường 10 Lớp thiết bị K49_Vũng Tàu
Có thể tăng vận tốc cơ học khoan khi duy trì thời gian làm việc dài của
choòng. Thường được sử dụng khi khoan giếng thẳng đứng và khoan giếng có
khoảng dịch đáy lớn.
Động cơ trục vít tốc độ cao:
Mômen quay nhỏ được dùng để khoan ngắn hoặc cắt thân giếng khoan
vì trong từng điều kiện cụ thể mà ta chỉ có thể lựa chọn chính xác phương của
thân giếng, góc lệch phương thân giếng. Điều này chỉ có thể được xác định
khi tải trọng tác dụng lên choòng thấp.
=> Động cơ trục vít có kích thước không lớn, phù hợp khi sử dụng
chúng với ống mềm quấn vào tang tời, khoan các giếng có đường kính bé
chiều sâu lớn. Đặc biệt khoan cắt xiên, khoan ngang và khoan những giếng có
thân giếng yếu.
* Ưu, nhược điểm:
Mômen quay không phụ thuộc vào đặc điểm lưu lượng dòng dung dịch
của máy bơm mà vẫn cho hiệu suất cao, có thể kiểm tra tải trọng động cơ theo
sự giảm áp, có kết cấu đơn giản, tiết kiệm vật liệu chế tạo động cơ.
Động cơ có đặc điểm nổi bật là tương đối bền khi bơm chất lỏng có
chứa tạp chất và không có tính chất bôi trơn, bởi vì các chi tiết ít bị mài mòn,
sự phân bố chất lỏng trong động cơ được tự động nhờ sự thay đổi liên tục vị
trí không gian của đường tiếp xúc.
Động cơ trục vít dùng để khoan các giếng khoan xiên, ngang, định
hướng đặc biệt đối với các giếng khoan sâu khi khoan bằng choòng có đường
kính bé và trong công tác sửa chữa giếng.
2.1.3. Động cơ khoan điện.
Nguyên lý cấu tạo:
Bộ dụng cụ khoan điện chìm bao gồm động cơ điện, trục truyền để lắp
vào choòng khoan và bộ phận ngăn ngừa sự xâm nhập dung dịch khoan vào
bên trong của động cơ.
Trường Đại Học Mỏ Địa Chất Đồ án tốt nghiệp
Nguyễn Sỹ Cường 11 Lớp thiết bị K49_Vũng Tàu
Động cơ điện thường là động cơ không đồng bộ 3 pha ngậm dầu với
Rôto ngắn mạch gồm nhiều đoạn, thân rôto làm bằng sắt từ và được lắp trên
trục truyền bằng các then hoa hoặc các ren côn. Stato của động cơ gồm nhiều
tấm ghép bằng sắt từ và phản từ, giữa các đoạn Rôto và Stato người ta lắp các
ổ trục hướng tâm.
Trục truyền có 2 loại chính là: trục ngâm dầu chạy trên các ổ bi và loại chạy
trên các ổ trượt cao su.
Phần dưới của động cơ có các ổ bi đỡ để tiếp nhận toàn bộ tải trọng
chiều trục trong quá trình làm việc. Đầu trên và đầu dưới của trục có lắp các
phớt chắn dầu. Khoảng trống trong động cơ được lấp đầy dầu, áp suất dầu
trong động cơ luôn phải lớn hơn áp suất chất lỏng tuần hoàn ở bên ngoài từ 2-
3 at, để không cho chất lỏng khoan lọt vào động cơ.
Phần trên của động cơ lắp 3 bộ điều áp kiểu piston: Một cái chứa dầu
máy bay dẫn vào bên trong phớt, còn 2 cái chứa dầu biến áp liên thông với
phần trong của thân động cơ để bổ sung áp suất cho dầu trong động cơ. Bời
trong quá trình làm việc xảy ra sự rò rỉ dầu qua phớt cũng như quá trình động
cơ bị đốt nóng thì áp suất sẽ giảm cần phải bù thêm.
Đặc tính không tải của động cơ là dòng tăng rất nhanh khi số vòng
quay tăng ít. Vì vậy khi khởi động và chất tải cần phải tăng điện áp trong quá
trình làm việc thì trị số mômen cực đại thường gấp 2 lần mômen định mức.
Quá trình truyền điện từ trên mặt xuống động cơ là nhờ cáp điện lắp
phía trong cần khoan, chiều dài mỗi đoạn cáp tương ứng với chiều dài của cần
khoan. Khi lắp cần khoan thì các đoạn cáp điện tự động nối với nhau bằng
một đầu nối đặc biệt gắn trong gia mốc.
* Ưu nhược điểm:
Khoan bằng động cơ điện chìm về lý thuyết tỏ ra lợi thế như khoan
tuabin và khoan trục vít tuy nhiên có hạn chế về mặt đặc tính của động cơ số
vòng quay cao, yêu cầu kỹ thuật dẫn điện xuống động cơ phải an toàn tuyệt
đối.
Trường Đại Học Mỏ Địa Chất Đồ án tốt nghiệp
Nguyễn Sỹ Cường 12 Lớp thiết bị K49_Vũng Tàu
Tuổi thọ của động cơ không cao do phải làm việc dưới nhiệt độ, áp suất
tương đối cao, khả năng bảo dưỡng phức tạp, khó khăn.
Chi phí cho công tác vận hành tốn kém, động cơ cồng kềnh, phức tạp.
Qua ưu nhược điểm của động cơ điện chìm thì trên thực tế ít được
ứng dụng rộng rãi do nó mang lại hiệu quả kinh tế không cao. Hiện nay loại
động cơ này đang ở trong giai đoạn thử nghiệm.
2.2. Khoan bằng động cơ trên bề mặt
Có 2 loại chính cơ bản:
- Bàn rôto (bàn xoay);
- Đầu quay di động (topdriver).
2.2.1. Bàn Rôto
Chức năng và nguyên lý cấu tạo
Chức năng của bàn quay rôto:
Đóng vai trò là bộ truyền trung gian, biến chuyển động quay của trục
nằm ngang thành chuyển động quay của trục thẳng đứng (cột cần khoan) để
truyền mômen quay từ trên bề mặt xuống choòng khoan.
- Chịu tải trọng của bộ dụng cụ khoan hoặc ống chống.
- Tiếp nhận các phản lực từ đáy trong quá trình khoan.
- Trong công tác khoan dầu khí tùy theo yêu cầu mà có thể thiết kế
truyền động cho rôto bằng 2 phương án: dùng động cơ dẫn động riêng hoặc từ
hộp tốc độ của tời qua bộ truyền xích hay các đăng.
Trường Đại Học Mỏ Địa Chất Đồ án tốt nghiệp
Nguyễn Sỹ Cường 13 Lớp thiết bị K49_Vũng Tàu
Hình 2.4. Các bộ phận chính của bàn rôto
Nguyên lý cấu tạo :
Bao gồm các bộ phận chính sau: trục dẫn, cặp bánh răng nón, bàn quay
và hệ thống ổ đỡ (vòng bi). Cặp bánh răng nón dùng để truyền chuyển động
quay từ trục dẫn nằm ngang đến bàn quay xung quanh trục thẳng đứng. Tất cả
các hệ thống ổ đỡ và cặp bánh răng đều được bôi trơn bằng dầu.
Đặc tính kỹ thuật của bàn rôto là: tần số quay và số tốc độ truyền công
suất, tải trọng tĩnh cho phép lên rôto và đường kính lỗ bàn rôto.
Để truyền chuyển động quay lên cần chủ đạo thì phía trong lỗ rôto
được đặt các bạc hãm định hình theo kích thước và tiết diện cần chủ đạo (hay
còn gọi là các chấu chèn).
Kích thước danh nghĩa được đặc trưng bằng đường kính lỗ bàn rôto
trong công tác khoan dầu khí thì điều kiện lỗ bàn rôto từ (400 – 700) mm.
Rôto có từ 3 đến 6 tốc độ truyền và một tốc độ quay ngược để tháo cần khoan
hoặc cứu chữa sự cố.
Trường Đại Học Mỏ Địa Chất Đồ án tốt nghiệp
Nguyễn Sỹ Cường 14 Lớp thiết bị K49_Vũng Tàu
Tùy theo cách bố trí cặp bánh răng nón và các ổ đỡ (Có 2 loại ổ đỡ là ổ
đỡ chính và ổ đỡ phụ) mà bàn rôto được phân ra làm 2 loại là bàn rôto có ổ đỡ
chính ở trên và bàn rôto có ổ đỡ chính ở dưới.
Ổ đỡ chính là ổ đỡ mà trong quá trình làm việc chịu tác dụng của toàn
bộ trọng lượng cột cần khoan hoặc ống chống treo trên nó và lực ma sát giữa
cần chủ đạo với bàn rôto.
Ổ đỡ phụ chỉ chịu tác dụng của tải trọng từ đáy do rung động của cột
khoan và phản lực đáy gây nên.
a) Ưu, nhược điểm:
* Ưu điểm:
Bộ phận cơ khí này có kết cấu đơn giản và rất ít phải bảo dưỡng.
Thời gian cho việc chuẩn bị và kết thúc các thao tác trong quá trình kéo
thả dụng cụ khoan và tiếp cần rất nhanh gọn.
* Nhược điểm:
Không dùng để khoan lấy mẫu do phải kéo bộ dụng cụ khoan lên khỏi
đáy khi tiếp cần nên dễ làm vỡ mẫu, sập thành lỗ khoan trong đất đá không ổn
định.
Sử dụng thiết bị đầu quay rôto không dùng được tần số cao.
2.2.2 Đầu quay di động (TopDrive)
Như tên gọi, thiết bị này ngoài việc thực hiện các chức năng như đầu
xoay thủy lực thông thường mà nó có thể truyền động lên trục quay. Động cơ
này có thể giống với động cơ của bàn rô to độc lập, có nghĩa là động cơ điện
một chiểu hoặc động cơ thủy lực. Loại động cơ thủy lực ít phổ biến vì cần lắp
đặt thêm một thiết bị có công suất thủy lực đặc biệt. Thiết bị này thường được
sử dụng trong các hoạt động khai thác của giếng khoan tốn kém (như ở biển
bắc ) vì nó có các ưu điểm sau :
- Không phải dùng cần chủ đạo
- Thao tác lắp với bộ khoan cụ làm việc ở mọi độ cao
- Có thể tiếp cần dựng
Trường Đại Học Mỏ Địa Chất Đồ án tốt nghiệp
Nguyễn Sỹ Cường 15 Lớp thiết bị K49_Vũng Tàu
- Làm quay bộ khoan cụ khi nâng và tuần hoàn dung dịch (doa ngược)
- Lấy lõi khoan dài
- Không cần tháo rời bộ khoan cụ giữa hai giếng khoan khai thác khi
việc dịch chuyển thiết bị khoan có thể thực hiện với tháp khoan đứng