Dự thảo Báo cáo Cải thiện Quản trị Đất đai tại Việt Nam - Triển khai khung đánh giá quản trị đất đai (LGAF)

1 Consulting 2, 2013 2 Contents 1 ................................................................................................................ 5 2 báo cáo......................................................................................................... 6 Các Kết luận về p ươ p p LGAF và ộng cần th c hi n tiếp theo ..... 18 3 ................................................................................................................ 20 4 Dữ li u và thông tin ................................................................................................ 22 4.1 Dữ li u và thông tin chung ............................................................................... 22 4.2 Các v ề về ....................................................................................... 37 5 q n tr ......................................................................................... 57 5.1 Khung pháp lý và th chế ................................................................................. 57 5.2 Quy hoạch, qu n lý quyền sử dụ t và thuế t ....................................... 100 5.3 Qu lý t công ............................................................................................ 125 5.4 Cung c p ô ô ............................................................ 144 5.5 Gi i quyết tranh ch p và qu lý x ột .................................................... 155 5.6 Thu hồi quyền sử dụ t trên quy mô l n .................................................. 162 5.7 Qu lý t lâm nghi p .................................................................................. 177 6 Phân tích và khuyến ngh chính sách .................................................................... 194 6.1 Tổng hợp m mạ , m yế x nh theo Khung qu n tr , nh n mạnh các ưởng liên ngành nếu phù hợp ................................................. 194 6.2 C í s , q y nh của pháp luật cầ ược nghiên cứ ều chỉnh lại nhằm nâng cao mứ về qu n tr ..................................................... 207 6.3 Khuyến ngh c i cách (bao gồm mốc th i gia và tính kh thi) ...................... 210 6.4 So sánh kết qu ở Vi t Nam v i kết qu củ ư c khác cùng tri n khai .......................................................................................................... 211 7 Kết luận ................................................................................................................. 213 7.1 Tóm t t bài học vềp p ư p p l ận và kho ng trống về dư l u cần kh c phụ vè m b o í x về qu n tr q i gian ............ 213 7.2 Tóm t t các phát hi n chính, quan trọng và kiến ngh à ộng c i cách trong ng n, trung và dài hạn. .................................................................................... 213 7.3 Th o luận về phạm vi của các công trình nghiên cứ sâ về qu n tr t o ư c, các dữ li u sẵn có có th v ò ư ỉ số th hi n những thay ổi trong các v ề qu n tr q ọng và cách thức thu thập các dự li u này mộ ư ng xuyên. ........................................................................................... 214 3 8 Các phụ lục ........................................................................................................... 215 Phụ lục 1: Ví dụ mô phỏng c u trúc các chỉ số và kho n mục .................................... 215 Phụ lục 2: q ................................. 216 Phụ lụ 3: q n tr ều chỉ và ĩ ................. 223 Phụ lục 4: Báo cáo tiề ủa các chuyên gia .................................................. 241 Phụ lục 5: Biên b n họp ph n bi n theo các chủ ề .................................................... 242 Phụ lục 6: Thẻ m quốc gia tóm t t xếp hạng LGI .................................................. 243 Phụ lục 7: Phân tích so sánh ........................................................................................ 249 Phụ lục 8: Tài li u tham kh o ...................................................................................... 264 Hình 1: Bản đồ hành chính Việt Nam ...................................................................................... 24 Hình 2: Cơ cấu và biến động dân số theo độ tuổi (1999 – 2009) ............................................ 29 Hình 3: Bản đồ thể chế liên quan đến quản lý đất đai ............................................................. 32 Hình 4: GDP quy về giá 1994 phân theo khu vực kinh tế ........................................................ 34 Hình 5: Vốn đầu tư từ các thành phần kinh tế quy về mức giá 1994 ....................................... 35 Hình 6: Quá trình triển khai LGAF tại Việt Nam................................................................... 217 Bảng 1: Quá trình chuyển dịch đất đai ở Việt Nam trong giai đoạn 2000-2010 ..................... 26 Bảng 2: Quá trình dịch chuyển đất đai và dân cư ở nước ta trong giai đoạn 2000-2010 và dự kiến phát triển đến năm 2025 ...................................................................................... 35 Bảng 3: So sánh tỉ lệ tăng trưởng và chỉ số ICOR của Việt Nam với một số nền kinh tế Châu Á trong các giai đoạn phát triển tương đương ............................................................... 36 Bảng 4: Dữ liệu chung về quyền hưởng dụng đất đai ở Việt Nam ........................................... 45 Bảng 5: Hồ sơ chuyên gia ...................................................................................................... 220 Bảng 6: Một số thuật ngữ đặc thù về đất đai trong pháp luật đất đai của Việt Nam ............ 240 Bảng 7: Tóm tắt so sánh điểm của LGAF Việt Nam với 14 nước đang phát triển khác ........ 253 4 Danh mục viết tắt BAP ế oạ à ộ dạ s ọ V B H B ế ổ í ậ Bộ Bộ à yê và ô ư BTTN B o ồ ê ê CITES C q q lý C es CN Cô B ồ bằ ộ ô ư FCPF ỹ ố bo lâ p GCN y ứ ậ H D Hộ ồ â dâ IPSARD V C ế lượ và í s ô p và p ô ô LGAF q LHQ ê Hợp ố PES C ư C o d vụ s PTNT P ô ô QH ố ộ RECOFTC â v Co ư và ừ REED C ư p í à í ừ ỗ lự ừ và s y o ừ C ổ ụ lý UBND Ủy b â dâ UBTV Ủy b ư vụ UNCCD Cô ư P ò ố s ạ ủ ê H p q ố VLAP Dự oà và ạ ố q lý V VN V VNFF ỹ b o v và p ừ V 5 1 ề p ố v ê x ử l chân thành yê và bộ q lý à ư ã v ế B o o ề , p ề ý ế o ộ o l ậ , Hộ o ỹ ậ , và Hộ o í s ủ dự . Sự q â ủ yê và bộ q lý vào dự ã úp o ế q o b o o ày p s ự ạ q lý ở V . Dự ượ sự q â và ỗ ợ ủ ổ ụ , Bộ à yê ô ư và dự lý V V P . C ú ô x â à ứ ưở yễ ạ H ù lã ạo và bộ ổ ụ lý và Dự V P ã dà sự q â , p ề ý ế , và ử bộ dự án. Dự ày ượ sự ỗ ợ ủ â à ế ô q ô y d Equity e olo y Se v es, I . C ú ô x â à ế về ộ ượ dự q ọ ày. ặ b x sự ư dẫ và ỗ ợ ỹ ậ ừ ế sĩ l s De e , bà e H l o s , ô e Bell và ô yễ ế Dũng. C ú ô y vọ B o o ày sẽ là à l o ữ í ỉ p ủ ếp ụ ô q ở V . V q yế â lượ q ủ í p ủ, ú ô y vọ dự v sự ủ ề bê sẽ ếp ụ ượ ự ằ l ê ụ p ữ ô ập ậ và ề x p p q p ù ợp. 6 2 báo cáo ô ơ sở về p ươ p p Hộ ượ ỉ 8 ă 2013 ã ập q â vào v ề q à ư về 1: “ và ố q yề ố v à s yế é dẫ ế ữ o d , ạo ề o ũ và ạ ế ếp ậ ố v ủ ữ à ầ ư . yế kém ở ề ư p ạo ề o ạ ầ p s x và làm ă s ô p. ă b o q yề về và í bạ o q sẽ ạo ề o sự ủ ư dâ , p p ầ nâng cao ủ í q yề , p í o do p, và ô ư o à ầ ư . C ú o ê oạ ộ oà ầ q sở ữ , b o ồ v ô q ếp ậ v ô và sự ủ ư dâ o q oạ . C ú ô ậ ầ q ọ ủ ỗ lự p ư ú ẩy í bạ về l ữ , ặ b là v ò ủ ổ ứ ô p ư ự ế O o v ư ư dẫ í s o q ố và bạ ” C o ế y, ê ế ũ ư ạ V ã p ậ ộ ã ằ v q ố p q ứ ộ q , bạ , sự và cao, ư ượ ĩ o Hư dẫ ự y ủ ê Hợp ố về à ư ố v sở ữ à s V 2 là ộ ề ê q yế o sự p bề vữ và sự và ưở lợ ủ oà xã ộ . y ê , v ẩ o v ề o q , và dự vào , q eo l ô là ộ ứ l . ộ p ầ là do í p ứ ạp và d ủ q và ộ p ầ v ầ ế yế ố ủ q ề o lư , lượng. Ngân Hàng Thế Gi i ã thiết kế Khuôn khổ n Tr gi i quyết các thách thức này, dự vào oà d ối v i các tài li , vă b n mang tính khái ni m và thực tiễ l ê q ến kinh nghi m qu n tr . ược xây dựng v i mục tiêu cung c p một công cụ chẩ o o v và ă ẩn một cách h thống khuôn khổ luật pháp, các chính sách và thự à l ê q ế và sử dụ . í p ù ợp ủ ô ụ ày ã ượ ử ố v ề bố ế xã ộ ê oà ầ . Xé ộ ổ , ã ượ oà à ở 35 q ố o s ố 20 ă q . oà oà q v yê o V . ư ô ố ư V , b o ù oà d và sâ s ề về q . p ộ p ư p p ẩ o và ô ổ q ê sở q ố oặ p ư , o p ép so s ữ q ố o vự oặ ê oà ầ . 1 Thông cáo báo chí của Hội ngh ượ ỉnh G8, 2013 2 Hư ng dẫn tự nguy n của LHQ về Qu n tr à ư ối v i sở hữ , ư p và rừng (VGGT) 7 à l ày là b o o ủ ê ứ p q ố ạ V . Dự q ọ ày do ộ yê o ư ự o ă 2013, v sự ỗ ợ ủ â Hà ế và ộ ủ Bộ à yê và ô ư . ụ ê ủ ê ứ là p p ư õ ạ và ò ạ ế o lĩ vự ở V , ạo sự ồ ậ về q o ư , và x à ộ ư ê ế và q y pháp quy và í ếp ậ q ở p ạ v l . ê ứ ũ ằ x ộ o v ọ ập o ổ / ậ dụ ừ q ố o v xử lý v ề o lĩ vự và ư ẩ ự và q y eo dõ ế ộ q eo ộ ố . Báo c o ê ứ ô bố q ố và q ự . Báo cáo ũ bày ánh giá í ạ ủ q ũ ư p â í í s , ế l ậ và yế chính sách. Báo cáo ượ sử dụ là à l ư dẫ o o ữ ư oạ và ự í s o í p ủ và ổ ứ p í p ủ, à p ầ ư â , v ê ứ và các nhó l ê q ằ úp x ư , ư ê , và ỗ ợ ầ ế o lĩ vự , và s ế ộ q ộ q . ê ứ ượ ự eo p ư p p l ậ và Sổ y ư dẫ ự do â Hà ế xây dự v ữ ề ỉ ầ ế p ù ợp v bố ụ ủ V . ê ứ ũ ậ dụ ộ ày so s ế q ủ V v 14 q ố ã oà à b o o 3. B o o và và o ũ ã ượ ập ậ q y o ậ 2013. Cụ , p ạ v ủ ê ứ ã ở ộ b o ù 7 od le yê ề ủ là: 1. Khuôn khổ th chế và luật pháp 2. Quy hoạch sử dụ t, qu lý và ế thuế 3. Qu lý t công 4. Cung c p thông tin về o ư i dân 5. Gi i quyết tranh ch p và qu n lý x ột 6. Thu hồi q y ô l n 7. t rừng ỗ od le ồ ề í ạ ụ x lĩ vự ầ ề . ỗ í ạ ộ bộ ỉ số o lư lượ oặ í , dự vào bằ ứ ô q dữ l và ô . Bằ ỉ số ày, ê bậ lĩ vự l ậ p p, í s oặ ủ ụ ầ ế à q eo và là ă ứ so sánh o vự và ê oà ầ . ư vậy, yê ầ ế hà ê sở bằ ứ b o í â ự ủ ê ứ LGAF. ê ứ ày p dụ q sự và í ế ầ ủ p í Viêt Nam. oà bộ q ê ứ do B ề p ố ê ứ q ố b o ồ ến sỹ yễ Vă - m í về ề p ố và v ề q y oạ , và S. S ặ Hù Võ – í về ỹ ậ ủ dự . 5 yê o ư ã ẩ b ữ p â í ô sở và b ầ dự ê các ê ứ , ô và dữ l . 9 nhóm chuyên môn b o ồ 31 yê có các 3 Mặ dù ã ược hoàn thành tại 35 quố , oà d n chi tiết chỉ 14 ư c là hi n có do ều phối toàn cầu của NHTG cung c p. 8 yê ô l ê q ừ vự à ư , o dụ và ê ứ , ổ ứ oà , p ộ ề và ổ ứ p í p ủ, và à p ầ ư â ã ượ ổ ứ o l ậ và p â í b ầ . ế q ủ ượ o l ậ và x ậ ạ ộ ộ o ỹ ậ . C ế l ậ và yế í s ượ bày v à oạ í s ạ ộ ố oạ Chính sách. ứ về ồ l ủ ồ lự ủ V vào loạ p ê ế ế í eo ầ ư . V 33,1 ự ê o 26,2 ô p b o ồ 13,2 ừ p ò ộ và ừ ụ í sử dụ ặ b , V ứ ứ 156 ê ế và ứ 9 o số q ố SE 4 về p ư d d í eo ầ ư . ư vẫ v ò ế yế o p ế xã ộ . C ẳ ạ , ồ lự là số ò ố v p ô p - ồ s ế í o 70% dâ số và 60% lự lượ l o ộ , ặ dù sự p ủ à ô p vào DP q ố ã x ố ò 20%. à ỡ o ủ ế ợp v í ậ ậ lợ và lự lượ l o ộ p o p ú ã ạo ề o V ạ ượ ụ ê lư ự và ạ à ô o ề à à ô p q ọ ừ ẩy ạ ế eo ư ư ừ ầ ữ ă 90. y ê , sự ă ưở à q ố ày ã q ư ây ủ yế dự vào v sử dụ ộ ã ồ à yê ê ê , o . H y ỉ ò lạ í . C ỉ o ộ ập ỷ 2000-2010 , ổ số “ ư sử dụ ” ã ò 5,6 ò 2/3 v 4,7 o ô p và 0,9 o ụ í p ô p. ặ , ầ ạ về ày à ă , ặ b do ố ộ ô ă . ỗ ợ sự ă ưở o ư l , ứ í ế lượ dà ạ ố v q ở V là b o ồ lự ày à ế ủ ư ượ sử dụ q và bề vữ và p ư q , o vẫ d y ếp ậ ô bằ v , ặ b là dễ b ổ ư ư ư dâ ộ số và p ụ ữ. Khuôn k ổ l ậ p p và c í s ủ . ã ữ ế q ọ o ô ổ í s ở V o vò 50 ă q . ộ ô ổ í s oà d o q lý , ỗ ợ sự y ổ ủ ư s ề ế ư eo ư xã ộ ủ ĩ ã ượ ế lập o 2 ập ỷ q . ậ ă 1987 và 1993 ã ở ư o v p â bổ ợp xã o ộ sử dụ lâ dà và ừ ậ q yề sử dụ ủ ọ. ậ 2003 ỗ ợ v ô p và y ề ế s eo ư , b o ù ộ oà d í ạ về q , à í , q y oạ sử dụ và p p lý. V ố Hộ ô q l ậ vào 11 ă 2013 là ộ ố q ọ o v ếp ụ ế ày. ậ ượ ẩ b v ụ ê ằ ú ẩy sử dụ q và bề vữ ồ à yê và q yế v ề p ế o q . ề ứ l ê q ế y ũ o o q p và ă ý 5 và ạ vụ p và vụ ế ạ l ê q ế 4 Hi p hội các Quố ô Á 5 H : y ũ o lĩ vự ở Vi t Nam, Hà Nội, 2012 9 ử q à ư x y ày à ề . ậ ộ số ư ă ư q yề sử dụ ô p bằ ạ sở ữ ô p 50 ă và ă ứ ầ í lũy ú ẩy sự ầ ư ủ ư ô dâ vào , ẹp p ạ v ồ b b ộ ủ à ư o p ế xã ộ , và ă í bạ , sự ủ ư dâ , và o q lý , ừ v q y oạ sử dụ và ề bù và ỗ ợ, và q yế ế ạ . y ê , ũ ặ ộ số v ề ầ p sự ư dẫ ê ủ C í p ủ ô q và ô ư ự l ậ . B o o ày ã ập ậ ữ y ổ . ứ ộ p â p q lý o và sự ú o ế q lý ở V ũ ượ ậ . V xây dự và s ự í s ượ ập ở p ư v sự ủ ề Bộ à l ê q ư Bộ à yê và ô ư , Bộ ư p p, Bộ Xây dự , Bộ ô p và P ô ô , Bộ à í và Bộ ế oạ ầ ư . Bộ à yê ô ư là q ượ C í p ủ p â ô về q lý . ự í s p ầ l ượ o o p ỉ , và ở p ạ v ỏ là p y và xã. ộ ố ố sổ bạ, và, ừ ă 2003, Vă P ò ă ý P ã ượ xây dự eo dõ v sử dụ và p d vụ ô l ê q ế . V ế q lý ế ă lự ầ ế p ứ yê ầ ày à ă ủ ư sử dụ và q lý à ày q ã ượ ừ ậ ộ ộ ã . S ụ s ây sẽ p í o b o p s p xếp eo ừ yê ề. K ô k ổ ể ế và l ậ p p ồ ừ ộ ổ bậ là ở V sở ữ ộ về oà dâ . y ê , à ư ô ậ , ự và b o v q yề ủ ư sử dụ ô q v p o ọ y ứ ậ q yề sử dụ , oặ ừ ă 2009 là y ứ ậ q yề sử dụ và sở ữ à và à s l ề v y ứ ậ q yề sử dụ . C q yề sử dụ ã ượ ở ộ ừ bư và y b o ồ , b , y ổ , y ượ , o ặ , ừ ế, o ê, ế p và p vố v sâ b ẳ ữ à ầ ư o ư và ư oà . y ứ ậ q yề sử dụ ô ỉ b o sử dụ lâ dà o ư sử dụ à ò ếp ậ ủ ọ ố v í dụ và ồ lự à í . eo b o o, vào ă 2013 ế ộ sử dụ eo l ậ ã ượ b o o 85% dâ số ữ ư ã ượ p y ứ ậ q yề sở ữ ế 83% ô p, 53% ô và 60% ừ . ứ í o ữ ă là oà à ă ý lầ ầ , ư ã ượ ố Hộ ề ă 2009. Về v ề vụ o d ô í ứ ò p ổ b ế , ặ b là ở vự ô , và ạ ư sử dụ ô ă p í sử dụ , v p loạ C SD p ạ p p lý oặ ạ ế về q yề ủ ử là ộ lự ọ ầ xe xé . y ê , ô ổ p p lý ò yế é ở vự ô , ò ế ề o oặ õ à ế lập ế q lý và b o à s ô ộ ở ư, dẫ ạ d vụ lượ p và p ô ồ ế . q yế ữ v ề ày, ầ p là õ q yề ố v à s và ô ộ ở ư. ứ , ộ s q ọ là í s và ô ổ p p lý ã í ợp ộ số ụ ê b ẳ b o ếp ậ ô bằ o yế ế ư ô dâ , ư dâ ộ số và p ụ ữ. ếp ậ ô p ư ố ô 10 bằ ượ b o o ô dâ , ữ ư ế 70% dâ số ư 91% số ư èo ở V 2010 . eo ổ ụ ố ê, 72% o ổ d í , b o ồ ầ ế oà bộ ô p và ở, ã ượ p â bổ o ữ ư sử dụ , ủ yế là ủ sở dụ ỏ lẻ 2009 . ữ ư dâ ộ số - ế 15% ổ dâ số ư 47% ổ số ư èo và 70% ổ số ư ự èo - ũ ượ q â ặ b . y ê , vẫ ư ề ụ ê ụ , ếp ậ ố , và í s q ỗ ợ o dễ b ổ ư ày. ặ b , q yề ố v ủ ộ ồ dâ ộ số vố số dự vào ừ ở vự ừ ã ượ ặ dư sự q lý ủ lâ ư q ố do ừ ă 1970-1980 và ượ sử dụ ô q , vẫ ư ượ ô ậ , ặ b là ố v v sử dụ ừ v ụ í ế. ặ , í s p dụ o ư dâ ộ số vẫ ô í ế ập ụ q lý và sử dụ eo ộ ồ ã ượ ứ là q và bề vữ o ề ế ỷ. B o o yế là p ư ê o v p â bổ ừ xí p ộ sở ữ ủ à ư o ộ ồ dâ ộ số ở p ư . So g so v , b o o ũ yế ê ứ ế , sự p ủ ú eo , và ô l oà ầ và sử dụ bằ ứ ượ ề ỉ ô ổ p p lý và q y ô ậ q yề ủ ộ ồ ố v ừ và ừ o lĩ vự ế b o ồ REDD+6 về ừ . ừ ă 2003, b ẳ về ếp ậ ã ượ q y và b o v . ọ â o ữ ă q ượ à o v p oặ p ổ C SD ê p ụ ữ. C o ế y, ã 39% ử ượ ă ý v ê p ụ ữ, oặ là â oặ là ồ sử dụ , là ở vự ô và ve ô. V ày y ò ậ ư là ộ ế bộ so v q ố . B o o yế o ă ầ ẩy ạ v y ổ C SD ỉ ê ồ s ê vợ ồ ộ q , eo dõ dữ l ă ý ượ p â ổ eo í và ê sở lự ọ ă ư q yề ủ p ụ ữ ố v ộ q . ứ b , s p xếp ế ã ượ ế à oà d ừ ư p xã. , q lý ượ p â s , ồ lự và ă lự ế p ù ợp. y ê , v p â bổ â s và q lý ô ư ô dự vào p â í phí-lợ í và ư ượ s ặ ẽ. H ữ , o ư ợp p s x ộ lợ í oặ lạ dụ ư v ư q yế về p và y ổ , ư sự b õ à ữ v ò xây dự í s , ự và s ô q à q lý và q yế p p s do ự í s . H ữ , v v ữ bê l ê q và, ặ b là ữ ư b ưở , ã ượ q y eo p p l ậ à . y ê , ý ế p ồ ừ ộ v ày ư ô ượ ập oặ ô ượ sử dụ ư q yế l ê q ế ộ í ợp. B o o yế về ạ vă b dư l ậ ư dẫ à ậ ầ ư dẫ lự và ạo ộ lự ự v ập ý ế ủ ộ ồ và p ú o q ư q yế . Về ạ , ầ b o v sử ổ l ậ l ê q ư ậ à ở và ậ B o v và P Rừ p oà oà q v ậ . , V ã xây dự ộ ô ổ l ậ p p và í s oà d , b o ồ ề ạ í p b , ư ô ậ q yề sử dụ và ự q yề ày về ổ , b o ếp ậ b ẳ về ô p o ủ sở ữ ỏ, và ế lập ộ ố q lý ộ p, q và p â p ừ ư p xã. y ê , ứ í o ữ ă là 6 REDD+ ĩ là m hi u ứng do phá rừng và suy thoái rừ “ è ” o ổi, qu n lý rừng bền vững và ú ẩy dự trữ carbon. 11 p ụ ữ lỗ ổ l ồ ạ o â ự y. ú ẩy ế ộ và lượ ự ở p sở, ầ p ập v ô ậ q yề ủ ủ ộ ồ ố v , ẩy v p oặ p ổ C SD ỉ ê ồ s ê vợ ồ , p ụ ò yế về ế ộ q lý và d y à s ô ộ ở ư, và ự ộ q v v v ề l ê quan v ộ ồ b ưở . ế à s ư x yê ố v v ự í s ũ p vào v ày. sử dụ q lý và ế Cô q y oạ và lập ế oạ sử dụ y ượ là ư q . Ví dụ, ê ứ ày ỉ ằ ỉ p ứ ượ 50-70% ầ ề ở ở vự ô , ặ dù ầ p ư ư ượ p ứ . y ê , q y oạ và ế oạ p ô ư ô dự vào p â í ă ứ về ô ô và q y oạ ô . Và p ô ê ự ế ô p ù ợp v q y oạ ô . là v ặ dù p bậ q y oạ sử dụ ế và eo vù ã ượ l ậ p p ê õ, ê ự ế ư sự ồ éo oặ â ẫ ữ q y oạ sử dụ và q y oạ p ô . H ữ , v ở ộ ô ô ư x y ộ ô dự ế ư , ô ố v q y oạ , oặ sở ạ ầ ượ xây dự s ô . xây dự q y oạ và ế oạ sử dụ ã ượ y ổ v v b b ộ v l y ý ế ủ ư dâ và ộ ồ b ưở o bư , ừ q y oạ , và q y oạ eo vù o q y oạ ế và q y oạ sở ạ ầ . y ê , ộ v ư ỉ ế à ố v â xây dự q y oạ ứ ô p â sử ổ ề ỉ q y oạ và ư ô ượ ự ở vự ô ô do ế ư dẫ ự õ à và ồ lự ầ ế . ậ í q ọ là q v ò ứ . C ý ế p ý oặ yế ủ ư dâ ư ô ậ ượ p ồ ủ p í q yề l ê q và ư b bỏ q o q oà q y oạ sử dụ . ếp eo, q y oạ ày ô ượ ô bố ặ dù eo l ậ p ượ ô bố ộ ã . V ế q y oạ ư dẫ p dẫ ế ữ oạ ộ p ô í ứ , ồ vượ q ư ầ sử dụ và ú â s . C ố ù , ế ợp v v à ư ế ỉ và q y oạ ế oặ ự ú ô q , ề ày dẫ v p ô b ố ế bở lợ í ư â , dẫ ứ ộ ô í ứ và p í p d vụ o. B o o yế ặ ư ê o v là õ ố q ữ loạ q y oạ - ế oạ , ự và v sẻ ô ữ p q lý . ứ , ũ ầ p p ư p p lập q y oạ và ế oạ sử dụ y eo p ư p p p â í p í-lợ í dự vào bằ ứ và yê o vù . ặ b , q y oạ sử dụ ế lượ ầ xây dự ê sở ô về ế, yê ầ về , v ề xã ộ , và q y oạ ô ư v v sẻ ô và dữ l ừ à l ê q . o vù ượ ế à ở p p ư ượ ế à ộ ố dự vào ô p ư – ữ ầ vào x và lượ yê ầ ỹ ậ ầ ự - eo â bằ và p ô p ồ ữ ụ ê ủ q y oạ ế lượ và ế oạ p ư . ứ b , ầ p b o ằ q y oạ sử dụ ề ượ ô bố ộ ã o bê q â p ù ợp v yê bạ o q ố và ế lập ủ ụ o v sẻ ô q y oạ và sở ữ ữ Bộ à . C ố ù , ầ p lự ọ ế o v y ổ p ù ợp v q y oạ ã ượ p ê d y và p vào v xây dự ậ q y oạ q ố . 12 H ố ế y ượ là ư q và ô bằ . V ễ ế oặ ế à s ượ p dụ o ộ số ạ ế ư ợp ví dụ ư ễ ế ô p . Rõ à là v ễ ế dự ê ữ yê b o ô bằ oặ q và ượ p dụ ộ q và bạ . Về b v oặ à s í ế dự vào ư ư sự b l ữ oặ à s ượ lư ữ o ồ s và o d ự ế ê ư . V x ư ư ặp ă do ư b ộ s b b p éo và ế bạ . ứ ế p, ô b o à ư ượ ộ p ầ í o ă ủ và à s , p sở ạ ầ và d vụ ầ ế , và yế í sử dụ q . ỗ sợ ế dẫ ế v p ộ q , ế o v q y oạ ế ự . B o o yế : ế eo yê q và b o ô bằ xã ộ ; yê ầ ă ý o d và ư x yê ô bố b ; ề ủ ế dự vào ượ là ê ư , và v ă ư ê ẩ , p vụ, và ự à . lý ô B ồ ồ ạ ê là V ê ư ĩ í ứ về ô . o bố sở hữ oà dâ , ê ứ ày x ô b o ồ : ượ à ư p sử dụ o q à ư , lự lượ và vũ , ổ ứ xã ộ à ô p ề oặ ư ừ â s à ư ; ượ sử dụ o ụ í ô và do q ứ p ư q lý eo q yề ạ và ủ , và ư ượ sử dụ do Ủy b â dâ xã q lý và b o v . ô ượ à ư o v do oặ â ê ề sử dụ v ụ í do o ạ . H y, v à ư ồ là ồ bổ x ô d y - p ượ ự â ủ ộ q y và ủ ụ ố b o ồ v bồ ư và ỗ ợ o ư sử dụ và ữ ư b ưở . V q lý ô ở V ã ượ p â p o p ư . ặ dù q lý ô ư ượ ặ s v í oặ ế õ à , ư ố q lý ô y ã sử dụ q â s oặ ồ lự ạ ế . y ê , ô về d ụ ô oặ v p â bổ ô ư , d í , bê l ê q , và ề o à í l ê q ế v p ỉ ượ ô bố ộ p ầ ặ dù ề ày là ầ ế b o v sử dụ ô ú ụ í và q . B o o yế o ữ ă ặ ư ê o v ô ồ , và p oặ b / o ê ô . C yế ụ b o ồ : là õ ê í ồ o ụ í p ế-xã ộ o lợ í q ố oặ ô ộ và p ư p p và ủ ụ o v ; q y õ à q y ồ ă ứ vào các ô l ố ừ â ô b o ế oạ ế ạ , ủ ụ ế ; ư x yê ô bố l bồ ư ủ UB D dự vào ứ ô bằ và ợp lý v x ư do ư ò b b p éo và ư bạ h; (iv) s vụ v ồ . o bồ ư , ỗ ợ ã ượ , ằ xe v ô bằ , ợp lý và o p ép bê b ưở d y s ế ư ây ủ ọ ô , và v ế à ộ ặ p ô o lợ í ư và ô bố p í p và ề l ê q . 13 p ô về ườ dâ sự ầ ư sâ ộ ủ à ư o ô o s và lập b ồ í , 70- 90% ử do â ữ và ượ ă ý ạ Vă p ò ă ý d VP ã x dễ dà ê b ồ í ở VP oặ sổ ép ế . y ê , v p ô về o ư dâ ò ặp ộ số ă . ư ê , ộ số ô về ư sử dụ ư ượ ép lạ do v ă ý và v p C SD vẫ ò ậ . ặ , o ữ ă ầ ây, ề p ư ô ập ậ bạ và sổ ép ế ề p p y ổ ư x yê về ạ