Dự thảo Luật bình đẳng giới và một số vấn đề đặt ra

1Dự thảo Luật bình đẳng giới và một số vấn đề đặt ra Th.S Nguyễn Thúy Anh PVT Vụ các vấn đề xã hội Văn phòng Quốc hội 2Nội dung trình bày • Những vấn đề chung • Bình đẳng giới trong các lĩnh vực • Biện pháp tạm thời • Biện pháp bảo đảm bình đẳng giới • Trách nhiệm trong việc thực hiện và bảo đảm bình đẳng giới • Một số vấn đề cần thảo luận 3Những vấn đề chung 4Sự cần thiết ban hành Luật • Quan điểm của Đảng về bình đẳng giới • Thực trạng xây dựng pháp luật và thi hành pháp luật 5Quan điểm chỉ đạo xây dựng Luật • Thể chế hoá quan điểm, đường lối, chủ trương của Đảng • Cụ thể hoá Hiến pháp • Xác định rõ vị trí của Luật này trong hệ thống pháp luật, bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp và tính thống nhất trong hệ thống pháp luật 6Quan điểm chỉ đạo xây dựng luật • Xác định rõ nguyên tắc bình đẳng giới trong các lĩnh vực còn khoảng cách giới và các biện pháp thực hiện và bảo đảm bình đẳng giới • Tham khảo có chọn lọc kinh nghiệm nước ngoài, nội luật hoá các quy định phù hợp trong điều ước quốc tế, trong đó có CEDAW. 7Đối tượng, phạm vi điều chỉnh • Nguyên tắc bình đẳng giới • Các biện pháp bảo đảm • Trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, gia đình và cá nhân 8Nguyên tắc cơ bản về BĐG • Tôn trọng quyền bình đẳng của nam, nữ và bảo đảm không phân biệt đối xử về giới • Tôn trọng và bảo vệ sự khác biệt giới tính giữa nam và nữ • Lồng ghép giới trong xây dựng, thực thi chính sách, pháp luật và trong mọi hoạt động của cơ quan, tổ chức • Không coi là phân biệt đối xử về giới khi cơ quan, tổ chức áp dụng những biện pháp tạm thời để thúc đẩy BĐG. Biện pháp này sẽ chấm dứt khi các mục tiêu về BĐG đã đạt được. Các biện pháp nhằm bảo vệ người mẹ cũng không bị coi là phân biệt đỗi xử về giới. 9Bố cục • Gồm 5 chương, 36 điều • Cụ thể: • - Chương 1: Những quy định chung, gồm 9 điều • - Chương 2: Bình đẳng giới: 2 mục và 11 điều • - Chương 3: Biện pháp bảo đảm BDG và trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, gia đình, cá nhân trong thực hiện và bảo đảm BĐG: 11 điều • - Chương IV: Thanh tra và xử ký vi phạm gồm 32 điều • - Chương 5: Điều khoản thi hành gồm 02 điều 10 Bình đẳng giới trong các lĩnh vực 11 Các lĩnh vực loại trừ phân biệt đối xử trong CEDAW • Đời sống chính trị và công cộng • Đại diện quốc tế • Quốc tịch • Giáo dục • Lao động việc làm • Chăm sóc sức khoẻ • Đời sống kinh tế và xã hội • Phụ nữ ở nông thôn • Dân sự • Hôn nhân và gia đình • Và Xoá bỏ buôn bán phụ nữ và bóc lột mại dâm nữ 12 Các lĩnh vực được quy định trong dự thảo Luật • Chính trị • Kinh tế • Lao động • Giáo dục – đào tạo • Văn hoá – thông tin và thể thao • Y tế • Trong gia đình 13 Bình đẳng giới trong lĩnh vực chính trị • Ứng cử, đề cử, tham gia cơ quan dân cử • Tiêu chuẩn và độ tuổi đề bạt, bổ nhiệm • Xây dựng và thực thi chính sách, pháp luật 14 Bình đẳng giới trong lĩnh vực chính trị • Không có hành vi : - Cản trở tham gia bầu cử, ứng cử, bổ nhiệm vì định kiến giới - Không thực hiện hoặc cản trở việc thực hiện các quy định về tỷ lệ nam nữ - Các hành vi khác theo quy định của pháp luật 15 Bình đẳng giới trong lĩnh vực kinh tế • Cơ hội về tiếp cận nguồn lực, thị trường và các ưu đãi trong kinh doanh. • DN sử dụng nhiều lao động nữ được ưu đãi về thuế và tài chính • Lao động nam nữ ở nông thôn được hỗ trợ dạy nghề và tín dụng 16 Bình đẳng giới trong lĩnh vực kinh tế • Không có các hành vi: • - Cản trở hoặc từ chối cho phép nam, nữ thành lập doanh nghiệp và hoạt động kinh doanh vì định kiến giới • - Quảng cáo thương mại gây bất lợi cho các nam, nữ doanh nhân • - Các hành vi khác theo quy định của pháp luật 17 Bình đẳng giới trong lĩnh vực lao động • Bình đẳng về tiêu chuẩn, tuổi tuyển dụng, phân công công việc, BHLĐ và tiền lương • Nam nữ lao động nông thôn được tạo điều kiện sử dụng các dịch vụ bảo hộ an toàn và cải thiện điều kiện LĐ • Nam lao động được nghỉ hưởng nguyên lương, phụ cấp không tính vào phép năm • để chăm sóc vợ và con sơ sinh khi thực hiện đúng chính sách dân số - KHHGĐ 18 Bình đẳng giới trong lĩnh vực lao động • Nghỉ con ốm giữa nam và nữ lao động là như nhau • Tuổi nghỉ hưu là như nhau giữa nam và nữ, nếu có nguyện vọng có thể nghỉ sớm từ 1-5 năm mà không bị trừ phần trăm lương hưu do nghỉ trước tuổi 19 Bình đẳng giới trong lĩnh vực lao động • Không có hành vi : • - Đặt ra và áp dụng các điều kiện khác nhau trong tuyển dụng cho cùng 1 công việc • - Bắt buộc lao động nữ phải cam kết thời gian lập gia đình và sinh con thứ nhất theo yêu cầu của NSDLĐ ; quy định thời gian sinh con thứ 2 trái quy định của pháp luật về DS-KHHGĐ • - Không ký HĐLĐ theo quy định ; sa thải, chấm dứt HĐLĐ với LĐ nữ vì lý do mang thai, nghỉ thai sản và nuôi con nhỏ. 20 Bình đẳng giới trong lĩnh vực lao động • - Phân công công việc mang tính phân biệt đối xử giữa nam và nữ có cùng trình độ và năng lực dẫn đến chênh lệch thu nhập. • - Đặt ra quy định trái pháp luật dẫn đến việc người lao động phải thôi việc hoặc chuyển sang làm công việc khác có điều kiện lao động bất lợi hơn hoặc có thu nhập thấp hơn. - Trốn đóng BHXH cho lao động nữ vì lý do thai sản • - Các hành vi khác theo quy định của pháp luật 21 Bình đẳng giới trong lĩnh vực giáo dục - đào tạo • - Độ tuổi cử đi đào tạo là như nhau • - Có cơ hội bình đẳng trong tiếp cận, hưởng thụ các chính sách về GD-ĐT • - Nam nữ tham gia đào tạo mang theo con <72 tháng tuổi được NN có chính sách hỗ trợ 22 Bình đẳng giới trong lĩnh vực giáo dục - đào tạo • Không có hành vi : • - Quy định tuổi đào tạo khác nhau giữa nam và nữ • - Không cho thi hoặc nhập học vì lý do mang thai hoặc đang có con nhỏ, trừ ngành nghề đặc thù • - Cản trở hoặc không tạo điều kiện cho việc mang theo con dưới 72 tháng trong thời gian đào tạo tập trung 23 Bình đẳng giới trong lĩnh vực giáo dục - đào tạo • Không có hành vi (tiếp): • - Vận động, ép buộc trẻ em và ngườI chưa thành niên thôi học vì định kiến giới • - Giáo dục hướng nghiệp, biên soạn và phổ biến SGK theo định kiến giới • - Các hành vi khác 24 Bình đẳng giới trong lĩnh vực văn hoá – thông tin và thể thao • Có cơ hội bình đẳng trong tham gia và hưởng thụ các hoạt động VHTT và thể thao • Tiến hành hoạt động VHTT không tạo ra các hành vi phân biệt đối xử về giới 25 Bình đẳng giới trong lĩnh vực văn hoá – thông tin và thể thao • Không có hành vi: • - Sử dụng các hình ảnh mang tính phân biệt đối xử về giới trong các ấn phẩm xuất bản, chương trình truyền thông đại chúng, sản phẩm hàng hoá tiêu dùng. • - Sáng tác và lưu hành, cho phép xuất bản các tác phẩm để cổ vũ, tuyên truyền các hành vi phân biệt đối xử về giới và định kiến giới • - Quảng bá thành tích trên các lĩnh vực có sự phân biệt giới • - Các hành vi khác theo quy định của pháp luật. 26 Bình đẳng giới trong lĩnh vực y tế • Phụ nữ dân tộc, nghèo, tàn tật và thuộc đối tượng 135 được KCB không phải trả tiền • Phụ nữ nghèo ở nông thôn và làm việc tự do ở thành thị sinh con đúng chính sách dân số, phụ nữ và nam giới nghèo ở nông thôn và làm việc tự do ở thành thị nuôi trẻ sơ sinh được Nhà nước có chính sách hỗ trợ 27 Bình đẳng giới trong lĩnh vực y tế • Nam nữ có cơ hội và điều kiện như nhau trong việc tiếp cận kiến thức, tham gia các hoạt động giáo dục truyền thông về chăm sóc sức khoẻ, sức khoẻ sinh sản và tiếp cận, sử dụng các dịch vụ y tế. • TYT vùng đồng bào dân tộc phải có cán bộ y tế nam nữ phù hợp với đặc điểm dân tộc của địa phương 28 Bình đẳng giới trong lĩnh vực y tế • Không có hành vi: • - Cản trở việc tham gia, hoặc xúi giục, ép buộc người khác không tham gia các hoạt động GD SKSS vì định kiến giới • - Xúi giục, ép phá hoặc tự nguyện phá thai vì lý do giới tính của thai nhi • - Các hành vi khác theo quy định của pháp luật. 29 Bình đẳng giới trong gia đình • Vợ, chồng bình đẳng trong sở hữu giữa tài sản chung, trong việc sử dụng nguồn thu nhập chung của hộ gia đình ; có trách nhiệm thực hiện các biện pháp KHH GĐ • Các thành viên gia đình có trách nhiệm tham gia lao động gia đình phù hợp lứa tuổi và sức khoẻ ; tạo điều kiện chăm sóc cho phụ nữ trong thời gian mang thai, sinh con và nuôi con bằng sữa mẹ 30 Bình đẳng giới trong gia đình • Con trai, con gái có năng lực hành vi dân sự đầy đủ bình đẳng trong việc tham gia ý kiến, quyết định các công việc của bản thân và liên quan đến tài sản của hộ gia đình ; được chăm sóc sức khoẻ, học tập và phát triển như nhau ; được tham gia ý kiến hoặc trực tiếp tham gia các hoạt động tạo thu nhập phù hợp pháp luật. • Vợ hoặc chồng đã triệt sản hoặc mất khả năng sinh đẻ khi ly hôn được ưu tiên nuôi con trên cơ sở quyền lợi của con, trừ trường hợp pháp luật về hôn nhân và gia đình có quy định khác. 31 Bình đẳng giới trong gia đình • Các hành vi không được thực hiện: • - Là các hành vi trái với các quy định trên • - Đánh đập, ngược đãi các thành viên trong gia đình vì định kiến giớI • - Các hành vi khác theo quy định 32 Các biện pháp tạm thời 33 CEDAW – các biện pháp đặc biệt tạm thời (Đ.4) và ĐN biện pháp tạm thời của DT • Việc các quốc gia thành viên thông qua các biện pháp đặc biệt tạm thời nhằm thúc đẩy nhanh sự bình đẳng trong thực tế giữa nam giới và phụ nữ không bị coi là phân biệt đối xử, nhưng sẽ hoàn toàn không vì thế mà đưa đến việc duy trì những tiêu chuẩn bất bình đẳng hoặc khác nhau. Những biện pháp này sẽ chấm dứt khi các mục tiêu bình đẳng về cơ hội và đối xử đã đạt được. • ĐN của dự thảo : Biện pháp tạm thời là những biện pháp được thực hiện trong một khoảng thời gian nhất định nhằm tạo cơ hội và điều kiện cho nam hoặc nữ cải thiện vai trò và địa vị để đạt BĐG. 34 Các biện pháp tạm thời quy định trong dự thảo • - Quy định tỷ lệ nam nữ : tham gia cơ quan dân cử ; chức danh quản lý lãnh đạo cơ quan, tổ chức ; quy hoạch, đào tạo cán bộ ; tuyển sinh, đào tạo, tuyển dụng, sắp xếp lao động • - Tổ chức các khóa đào tạo, tập huấn, bồi dưỡng, dạy nghề riêng và hỗ trợ kinh phí • - Ban hành các chính sách ưu đãi về thuế và tài chính • - Các biện pháp khác 35 Các biện pháp tạm thời • Căn cứ và điều kiện áp dụng (Đ.18) • Thẩm quyền quy định và áp dụng biện pháp tạm thời (Đ.19). • Trình tự, thủ tục quy định và áp dụng biện pháp tạm thời (Đ.20). 36 Biện pháp bảo đảm bình đẳng giới 37 Các biện pháp • Giáo dục về giới và bình đẳng giới • Lồng ghép giới trong xây dựng chính sách, pháp luật • Lồng ghép giới trong tổ chức, hoạt động của cơ quan, tổ chức 38 Nội dung lồng ghép giới trong xây dựng chính sách, pháp luật • Xác định vấn đề giới và các biện pháp giải quyết • Đánh giá tác động dự kiến của các quy định • Xác định trách nhiệm và nguồn lực để giải quyết các vấn đề giới trong văn bản 39 Đánh giá lồng ghép giới trong xây dựng chính sách, pháp luật • Cơ quan đánh giá : Chính phủ quy định • Kết quả đánh giá là một trong các căn cứ để cơ quan có thẩm quyền thông qua văn bản • Hồ sơ đánh giá, thủ tục và trình tự đánh giá. 40 Lồng ghép giới trong tổ chức bộ máy và nhân sự - Bảo đảm nam nữ có cơ hội làm việc, đào tạo, thăng tiến và thụ hưởng phúc lựi bình đẳng - Bảo đảm đánh giá cán bộ trên nguyên tắc BĐG - Bảo đảm đáp ứng các nhu cầu, các vấn đề ưu tiên và đem lại lợi ích bình đẳng cho nam và nữ 41 Lồng ghép giới trong hoạt động của cơ quan, tổ chức • Xác định thực trạng BĐG, xây dựng mục tiêu và thực thi bảo đảm BĐG • Bảo đảm sự tham gia của nam, nữ trong việc thực hiện • Có các biện pháp khuyến khích thực hiện BĐG 42 Trách nhiệm của Nhà nước, cơ quan, tổ chức, gia đình và cá nhân 43 Quản lý nhà nước về BĐG • Chính phủ thống nhất quản lý nhà nước • Các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ • Uỷ ban nhân dân các cấp 44 Nội dung quản lý NN về BĐG (Đ6) • Ban hành CS, PL • Tuyên truyền, phổ biến, thực hiện CS, PL • Tổ chức bộ máy, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ • Đánh giá việc lồng ghép giới trong xây dựng CS, PL và trong hoạt động của cơ quan, tổ chức • Tư vấn, hướng dẫn, hỗ trợ kỹ thuật lồng ghép giới • Thanh tra, kiểm tra, giám sát; giải quyết khiếu nại, tố cáo; xử lý vi phạm • Hợp tác quốc tế 45 Trách nhiệm của Nhà nước (Đ26) • Phân bổ ngân sách hàng năm cho các hoạt động BĐG • Nghiên cứu, đánh giá và công bố chính thức tình hình thực hiện và bảo đảm BĐG • Ban hành các chính sách bảo đảm BĐG • Hoàn thiện hệ thống pháp luật về BĐG • Áp dụng các biện pháp tạm thời • Thanh tra và xử lý vi phạm pháp luật 46 Trách nhiệm • Cơ quan, tổ chức (Đ 27) • Trách nhiệm của MTTQVN (Đ 28) • Trách nhiệm của UBQG vì sự tiến bộ của phụ nữ (Đ 29) • Trách nhiệm của Hội liên hiệp phụ nữ (Đ30) • Trách nhiệm của gia đình và công dân (Đ31) 47 Thanh tra bình đẳng giới • Thanh tra chính phủ, thanh tra bộ, ngành, địa phương chịu trách nhiệm thanh tra BĐG 48 Một số vấn đề thảo luận 49 Các vấn đề thảo luận 1. Sự cần thiết ban hành Luật 2. Tên Luật: ? - Luật bình đẳng giới? - Luật bình đẳng nam, nữ? - Tên khác? 50 Các vấn đề thảo luận 3. Đối tượng, phạm vi điều chỉnh của dự án Luật - Luật chỉ nên quy định chung và các vấn đề cụ thể dành cho các luật chuyên ngành điều chỉnh hay Luật quy định cụ thể ? - Có nên quy định vấn đề bình đẳng giới giữa trẻ em trai và trẻ em gái ? Như thế nào? 51 Các vấn đề thảo luận 4. Đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật giữa Luật bình đẳng giới và pháp luật hiện hành như thế nào? 5. Bố cục dự án đã hợp lý? 6. Tính khả thi của dự án Luật ? Kiến nghị? Những vướng mắc có thể xảy ra? 7. Quy định BĐG trong các lĩnh vực như dự thảo là đầy đủ, phù hợp? 52 Các vấn đề thảo luận 8. Các biện pháp tạm thời là phù hợp? Khả năng áp dụng ở địa phương? 9. Quy định về lồng ghép giới đã đầy đủ chưa ? Có thể áp dụng ở cơ quan, tổ chức, lĩnh vực của đại biểu? 10. Các quy định về quản lý NN đã đầy đủ chưa? Ý kiến đại biểu về cơ quan đầu mối giúp Chính phủ thống nhất quản lý NN về BĐG? 53 Các vấn đề thảo luận 11. Trách nhiệm của Nhà nước, cơ quan, tổ chức, gia đình và công dân đã đầy đủ? 12. Quy định về thanh tra bình đẳng giới đã phù hợp? 13. Có cần thiết quy định trách nhiệm của cơ quan dân cử trong vấn đề BĐG không và nên quy định như thế nào? 14. Các vấn đề khác? 54 Xin cảm ơn sự theo dõi của các vị đại biểu và những ý kiến của các vị về dự án Luật bình đẳng giới. Kính chúc các vị đại biểu khoẻ mạnh, hạnh phúc, thành đạt