Giải pháp về vấn đề ô nhiễm không khí tại TP. Hồ Chí Minh

1371 GIẢI PHÁP VỀ VẤN ĐỀ Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ TẠI TP. HỒ CHÍ MINH Phạm Thị Tuyết Anh Khoa Tài chính - Thương mại, Trường Đại học Công nghệ TP. Hồ Chí Minh GVHD: ThS. Trần Nam Trung TÓM TẮT Hiện nay, vấn đề ô nhiễm không khí luôn là đề tài được quan tâm nhiều vì ảnh hưởng rất lớn với sức khỏe của người dân. Cũng như các đ thị lớn khác tại Việt Nam, Thành phố Hồ Chí Minh đang phải đối mặt với nguy cơ ô nhiễm không khí từ các phương tiện cơ giới, hoạt động công nghiệp và xây dựng, nhà máy điện, đốt rác ngoài trời, nấu ăn hộ gia đ nh Đó mới chỉ là một vài nguyên nhân căn bản, Nhà nước nói riêng, các cấp chính quyền và tất cả những dân nói chung cần nhanh chóng tìm hiểu và đưa ra những giải pháp hợp lý và hiệu quả để giải quyết trình trạng này một cách nhanh chóng và triệt để. Từ khóa: ô nhiễm, bụi mịn, không khí, môi trường, Thành phố Hồ Chí Minh. 1 ĐẶT VẤN ĐỀ Ngày nay, đất nước Việt Nam đang trên đà hội nhập sâu rộng và mạnh mẽ đối với thế giới. Đ thị hóa là quá trình tất yếu đang diễn ra mạnh mẽ tại Việt Nam, góp phần đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống của nhân dân nhưng cũng kéo theo sự cần thiết gia tăng các nhu cầu thiết yếu cho cuộc sống như: nhà ở, xe cộ, việc làm đồng thời kéo theo sự phát thải từ các phương tiện và hoạt động phát triển kinh tế - xã hội. Chính vì thế, vấn đề ô nhiễm không khí đang là một trong những vấn đề thời sự nóng hổi của toàn thế giới. Trong đó Việt Nam, đặc biệt là Thành phố Hồ Chí Minh – nơi tâm điểm của vấn đề này. Để giải uyết và khắc phục ô nhiễm không khí là một vấn đề gây nhiều tranh cãi tại nhiều cuộc họp và hội thảo về hiện trạng ô nhiễm không khí và chính sách uản lý chất lượng không khí tại Thành phố Hồ Chí Minh. Vậy những nguyên nhân gây ô nhiễm không khí là do đâu? Hoạt động từ các phương tiện cơ giới, hoạt động công nghiệp và xây dựng, nhà máy điện, đốt rác ngoài trời, nấu ăn hộ gia đ nh Đó là những nguyên nhân dẫn đến ô nhiễm không khí nhưng chủ yếu và cơ bản nhất vẫn là xe máy - nó được coi là "thủ phạm" chính gây ô nhiễm môi trường không khí ở Thành phố Hồ Chí Minh . Vấn đề ô nhiễm không khí tại Thành phố Hồ Chí inh là một trong những thách thức lớn và cần có giải pháp hữu hiệu. Vậy câu hỏi đặt ra là làm thế nào để giúp giảm tình trạng ô nhiễm không khí? Để trả lời cho câu hỏi này, em đã tìm hiểu và nêu lên thực trạng chung của vấn đề này; đồng thời đề ra những giải pháp thiết thực giúp làm giảm tình trạng ô nhiễm không khí một cách hiệu quả. 1372 2 THỰC TRẠNG Tình trạng ô nhiễm không khí tại Thành phố Hồ Chí Minh nhìn chung đang rất đáng báo động và là hệ quả của các nguyên nhân chính như nhu cầu giao thông lớn, tỷ lệ sử dụng phương tiện cá nhân cao, tốc độ đ thị hóa nhanh, trong khi cơ sở hạ tầng giao thông vận tải đ thị còn thiếu và chưa hoàn thiện, chất lượng dịch vụ vận tải hành khách công cộng còn thấp Hiện nay, theo kết quả quan trắc ô nhiễm không khí thời gian qua trên địa bàn Tp.HCM tại 20 vị trí cho thấy, ô nhiễm bụi, nồng độ bụi mịn (PM2.5) trong không khí vẫn ở mức cao. Theo cáo báo của Sở Tài nguyên và Môi trường Tp.HCM, chất lượng không khí tại Tp.HCM đang ở mức báo động. Người dân lo lắng vì bầu không khí ngột ngạt, khói bụi mờ mịt đang bao trùm một số khu vực tại nội ô thành phố. Với tỷ lệ xe máy chiếm 90% lưu thông như hiện nay thì lượng khí thải rất là nhiều. Thật vậy, tại các đ thị lớn của Việt Nam, điển hình là Tp.HCM, ô nhiễm giao thông chiếm khoảng 70% tổng lượng phát thải của cả thành phố, nồng độ khí thải ở các đường giao thông, khu vực đ ng dân cư vượt ngưỡng cho phép khá nhiều lần. Theo các thống kê mới nhất, Tp.HCM hiện có hơn 9 triệu xe máy, và 500 ngàn xe ô tô các loại Các phương tiện vận tải sử dụng dầu diesel, nhiên liệu xăng hoặc có nguồn gốc hoá thạch đã thải ra lượng lớn khí NO, CO2, SO2 rất lớn. Tác động không khí ô nhiễm có thể ảnh hưởng đến toàn thân của mình, tất cả cơ quan như da, phổi, hệ tim mạch. Ô nhiễm không khí nó xảy ra hiện tượng viêm trong phổi, hen suyễn, COPD Ngoài ra, nặng hơn có thể gây ung thư phổi, hạt bụi mịn PM2.5 hay 0.1 thì nó còn ảnh hưởng da, vấn đề tim mạch. Theo ghi nhận những ngày gần đây tại Bệnh viện Nhi đồng thành phố số ca khám vì bệnh lý hô hấp cũng tăng đáng kể, nhiều ca đến khám phải xử trí cơn hen suyễn cấp, phải cấp cứu và nhập viện. Theo thống kê, đối với Việt Nam, ô nhiễm không khí gây thiệt hại về kinh tế khoảng 10 tỷ đ la mỗi năm (chiếm từ 5 - 7% GDP). Chỉ tính riêng Hà Nội, ước tính chi phí khám, chữa bệnh về hô hấp, thiệt hại kinh tế do nghỉ ốm với người dân nội thành là 1.500 đồng/người/ngày. Với khoảng 3,5 triệu dân nội thành, quy đổi tổng thiệt hại kinh tế do mắc các bệnh đường hô hấp khoảng 2000 tỷ đồng/năm. Giả thiết tổn thất về kinh tế do ô nhiễm không khí tác động đến sức khỏe đối với người dân ở Tp.HCM tương tự như ở Hà Nội thì Tp.HCM với khoảng 9 triệu dân thiệt hại khoảng 5000 tỷ đồng/năm. Những con số này là rất lớn. Nhóm đã tiến hành khảo sát 300 người ngẫu nhiên ở nhiều độ tuổi và thu lại được 220 phiếu khảo sát hợp lệ với bảng kết quả sau: Bảng 1. Kết quả việc khảo sát về vấn đề ô nhiễm không khí hiện nay tại Thành phố Hồ Chí Minh Nội dung đánh giá Mức độ (đơn ị: %) Thường xuyên Thỉnh thoảng Hiếm khi Bạn uan tâm đến chất lượng không khí ở mức độ nào? 82,5 17,5 0 Bạn cảm thấy tình trạng ô nhiễm không khí hiện nay tại Thành phố Hồ Chí inh như thế nào? 83,3 11,7 0 1373 Nội dung đánh giá Mức độ (đơn ị: %) Thường xuyên Thỉnh thoảng Hiếm khi Bạn có bao giờ nhìn thấy bầu không khí ngột ngạt, khói bụi tại Thành phố Hồ Chí Minh không? 64,2 31,7 4,1 Bạn có cảm thấy khó chịu, bực bội khi tình trạng ô nhiễm không khí gia tăng? 51,7 28,3 10 Ô nhiễm không khí có gây ảnh hưởng tới sức khỏe cho bạn hay không? 47,5 32,5 20 Bạn có bảo vệ bản thân khỏi ô nhiễm không khí không? 65 27,5 7,5 Thông qua bảng thống kê trên, ta có thể thấy mức độ quan tâm đến chất lượng không khí của con người khá cao (100%) và tình trạng ô nhiễm không khí xảy ra rất thường xuyên (chiếm đến 83,3%) làm ảnh hưởng đến sức khỏe của con người, gây ra các bệnh liên quan đến đường hô hấp,... những tác động này để lâu dài sẽ gây hậu quả to lớn về sau đối với nền kinh tế đất nước. Ngoài ra, nó còn làm cho mọi người cảm thấy bức bối và khó chịu khi đi ra ngoài với một bầu không khí ngột ngạt và khói bụi. 3 GIẢI PHÁP Để giảm thiểu vấn đề ô nhiễm không khí, tôi đã nghiên cứu, tìm hiểu và quyết định đưa ra một số giải pháp hữu hiệu sau đây: Thứ nhất, kiểm soát hạn chế các nguồn gây ô nhiễm: Như chúng ta đã thấy có hai nguồn gây ô nhiễm không khí chính là giao thông vận tải và hoạt động xây dựng. Do vậy, nhiệm vụ ưu tiên trong giai đoạn trước mắt là kiểm soát và hạn chế các nguồn gây ô nhiễm bụi ở Tp.HCM và tập trung vào hai hoạt động này. Các biện pháp cụ thể là: - Yêu cầu các công trình xây dựng phải kiểm soát bụi tại các địa điểm thi công và trên các phương tiện vận chuyển vật liệu xây dựng. - Tăng cường phun nước và quét đường (bằng máy và thủ công), đặc biệt vào mùa khô. - Các xe ô tô phải được phun nước, rửa sạch trước khi vào thành phố. Các phương tiện cơ giới phải rửa bánh xe khi ra khỏi công trường xây dựng trong các đ thị. - Đồng thời truyền th ng,hướng dẫn bảo vệ sức khỏe cho cộng đồng; quan trắc, giám sát chất lượng không khí ngoài trời và trong nhà... Thứ hai, tăng cường áp dụng một số biện pháp nhằm kiểm soát, giảm phát thải chất ô nhiễm vào môi trường không khí thành phố: 1374 - Tăng cường phương tiện giao thông công cộng (xe buýt, xe điện,) và hình thức không gây ô nhiễm. Khuyến khích sự phát triển của các phương tiện giao thông sử dụng năng lượng sạch như khí thiên nhiên, khí hóa lỏng, cồn nhiên liệu, biodiesel và điện. Khuyến khích người dân sử dụng phương tiện công cộng vì lợi ích kinh tế cũng như môi trường, đẩy nhanh hiệu quả từ việc thay thế xăng A92 bằng xăng E95. Ngoài ra, thành phố cũng cần triển khai đồng bộ hơn nữa các đề án nhằm cải thiện chất lượng không khí. - Thực hiện nghiêm túc các quy định của pháp luật liên quan đến phát thải của các phương tiện giao thông, như: thực hiện các chương trình kiểm tra và bảo dưỡng, không cho lưu hành những xe quá cũ, không đảm bảo về chất lượng phương tiện - Giảm ô nhiễm không khí do các hoạt động sinh hoạt tại các khu dân cư bằng các biện pháp: tuyên truyền, khuyến khích cộng đồng sử dụng các nhiên liệu sạch trong đun nấu. - Việc bảo vệ và thúc đẩy trồng cây phủ xanh đ thị phải được quan tâm đúng mức; kiềm chế tốc độ “bê tông hoá” tại đ thị, các công trình giao thông, công trình xây dựng phải được che chắn, giảm thiểu đến mức tối đa ảnh hưởng đến môi trường xung quanh. Bên cạnh đó, hoàn thành việc di chuyển tất cả các cơ sở sản xuất công nghiệp, thủ công nghiệp gây ô nhiễm nặng ra ngoài thành phố. Đẩy mạnh phát triển công nghệ sản xuất sạch hơn ở tất cả các khu công nghiệp và cơ sở công nghiệp ở xung quanh thành phố (phát triển công nghiệp xanh). - Trong sinh hoạt sản xuất, cần tuân thủ các điều kiện về bảo vệ môi trường, đẩy nhanh việc cải tiến phương pháp chôn lấp rác, xây dựng các nhà máy đốt rác, xử lý rác tiên tiến, không chỉ chạy theo lợi ích kinh tế Chôn lấp và đốt cháy rác một cách khoa học. Xây dựng thêm nhà máy tái chế chất thải. Hãy nhớ rằng, không chỉ ô nhiễm không khí, các vấn đề khác vẫn đang xảy ra. Khi lá phổi xanh của trái đất thu h p, cũng là lúc lá phổi của mỗi chúng ta tổn thương và thoi thóp từng ngày. 4 KẾT LUẬN Từ những phân tích về thực trạng và nguyên nhân gây ô nhiễm không khí như tôi đã đề cập trước, có thể thấy chất lượng không khí tại Thành phố Hồ Chí Minh đang tồn tại nhiều vấn đề bất cập và nan giải, xuất phát từ những nguyên nhân nội tại của nó. Vì vậy, để có thể giảm thiểu ô nhiễm không khí một cách tốt nhất thì cần phải nghiên cứu kỹ lưỡng và triển khai áp dụng một cách đồng bộ và có hiệu quả các giải pháp hạn chế như đã kiến nghị. “ hi chúng ta hiểu được ảnh hưởng của chất lượng không khí đến cuộc sống của mình, chúng ta sẽ hành động để bảo vệ những gì quan trọng nhất” - Giám đốc điều hành của Greenpeace Đ ng Nam Á nhấn mạnh. TÀI LIỆU THAM KHẢO [1] khi.aspx [2] https://vovgiaothong.vn/bao-dong-chat-luong-khong-khi-o-nhiem-tai-tphcm3.