Giám sát phòng chống dịch cúm A / H1N1

GIÁM SÁT PHÒNG CHỐNG DỊCH CÚM A/H1N1THÔNG TIN CHUNG VỀBỆNH CÚM A/H1N1 Tình hình dịch đến ngày 17/5/2009:Tổng số mắc cúm A(H1N1) tại 39 quốc gia: 8.480 cases, 72 trường hợp tử vong :+ Mexico 2.895 cases, 66 tử vong+ Mỹ 4.714 cases, 4 tử vong+ Canada 496/1, Costa Rica 9/1 , Guatemala (3), Elsanvador (4), Panama (54), Ecudor (1), Netherlands (3), UK (82), Ireland (1), Belgium (4), Pháp (14), Potugal (1), Tây Ban Nha (103), Switzerland (1), Ý (9), Brazil (8), Argentina (1), Peru (1), Denmark (1), norway (2), Sweden (3), Finland (2), Poland (1), Đức (14), Austria (1), Israel (7), Turkey (1), India (1), Australia (1), NewZealand (9), + Châu Á: Malaysia (2), Thái Lan (2), Hàn Quốc (3), Trung Quốc (5), Nhật (7). H1N1map200905017.jpgĐẶC ĐIỂM CỦA VI RÚT CÚM A/H1N1T¸i tæ hîp cña c¸c vi rót:Vi rút cóm lîn Vi rút cóm gia cÇm (không phải H5)Vi rút cóm ng­êiCh­a tõng được ghi nhận tr­íc ®©y Møc ®é MD cña CĐ: Không được xác địnhTÝnh kh¸ng thuèc:Kh¸ng amandatine vµ rimantadineNh¹y víi oseltamivir (tamiflu) vµ zanamivir (relenza)HiÖu qña cña v¸c xin cúm : kh«ng XĐ được, chưa cóBằng chứng về đáp ứng MD chéo.ĐẶC ĐIỂM CỦA VI RÚT CÚM A/H1N1Vi rút cúm có sức đề kháng yếu, dễ bị bất hoạt bởi bức xạ mặt trời, tia cực tím, dễ bị tiêu diệt ở nhiệt độ 700C và các chất tẩy rửa thông thường. Tuy nhiên, vi rút cúm có thể tồn tại hàng giờ ở ngoại cảnh, đặc biệt khi thời tiết lạnh.Cho ®Õn nay ch­a ph¸t hiÖn thÊy cã sù biÕn ®æi cña chñng VR míi nµy.CƠ CHẾ TÁI TỔ HỢP VI RÚT MỚICóm ng­êiT¸I tæ hîpCóm gia cÇmCóm lîn Các giai đọan của đại dịch cúm 1 - 3Lan truyền từ người sang ngườiThời gianBệnh xảy ra trong quần thể động vật; Hiếm lây nhiễm cho ngườiLây lan giữa các quốc gia5 - 64Sau đỉnh đại dịchSau đại dịchĐẶC ĐIỂM DỊCH TỄ HỌCBệnh cúm A(H1N1) là bệnh có khả năng lây nhiễm rất cao và lây truyền nhanh, có thể gây đại dịch Bệnh lây truyền từ người sang người, qua đường hô hấp, qua các giọt nhỏ nước bọt hay dịch tiết mũi họng qua ho, hắt hơi của người bệnh. Ngoài ra bệnh có thể lây qua tiếp xúc với một số đồ vật có chứa vi rút và từ đó qua tay đưa lên mắt, mũi, miệng. Tỷ lệ lây lan càng mạnh khi tiếp xúc trực tiếp và gần, đặc biệt ở nơi tập trung đông người như trường học, nhà trẻ.HÇu hÕt ca bÖnh ngoµi Mexico vµ Hoa kú cã tiÒn sö ®· tõng ë Mexico.ë Hoa Kỳ, nhiÒu tr­êng hîp ®Çu tiªn ®­îc ph¸t hiÖn t×nh cê qua ch­¬ng tr×nh gi¸m s¸t cóm mïa. C¸c tr­êng hîp nhÑ hay kh«ng triÖu chøng cã thÓ bÞ bá qua.Một số nhận xét:1. Cường độ dịch mạnh tại Mexico và Mỹ, các quốc gia khác rải rác.2. Diện mắc, rộng, lan nhanh ra 39 quốc gia.3. Đối tượng mắc chủ yếu có tiền sử đi từ Mexico, Mỹ.4. Tỷ lệ tử vong thấp, khoảng 0,8%. Tình hình dịch tại Việt Nam:Đến nay Việt Nam chưa ghi nhận trường hợp bệnh nhân cúm A(H1N1).* Dự báo tình hình dịchHiện dịch đã chính thức ghi nhận tại 39 quốc gia với 8.480 trường hợp mắc, hàng ngày tiếp tục xác nhận thêm các quốc gia mới có trường hợp mắc bệnh cúm A(H1N1) và các trường hợp nghi ngờ.Phần lớn các trường hợp mắc có liên quan đến việc nhập cảnh từ các nước có dịch, trong điều kiện giao lưu rộng rãi giữa các nước, các khu vực, thì nguy cơ dịch bệnh xâm nhập vào Việt Nam và lây lan là rất lớn.*ĐẶC ĐIỂM DỊCH TỄ HỌC DÞch tiÕp tôc lan sang nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi.RÊt khã dù b¸o diÔn biÕn cña dÞch. Dịch cã thể diễn biÕn theo 2 chiều hướng:Đéc lực của vi rót giữ nguyªn như hiện nay hoặc gi¶m đi (nh­ cóm mïa).Vi rót thay ®æi tÝnh kh¸ng nguyªn, t¨ng ®éc lùc, bÖnh diÔn biÕn nÆng h¬n, tû lÖ tö vong cao h¬n. (Kinh nghiÖm cña c¸c ®¹i dÞch tr­íc 1918/1957)DÞch cã thÓ diÔn biÕn kh¸c nhau ë c¸c n­íc kh¸c nhau theo c¸c thêi gian kh¸c nhau.Gi¸m s¸t dÞch tÔ häc lµ rÊt cÇn thiÕt ®Ó theo dâi nh÷ng biÕn ®æi cña dÞch.Diễn biến lâm sàng: Triệu chứng cúm A(H1N1) cũng giống với cúm mùa: sốt, ho, đau họng, đau cơ, nhức đầu, rùng mình, và mệt mỏi. Một số người có thể có đi ngoài phân lỏng, buồn nôn, nôn. Bệnh có thể nhẹ hoặc rất nặng. Những trường hợp bị viêm phổi nặng có thể dẫn đến suy hô hấp và tử vong. Đại dịch GĐ 5Áp dụng các biện pháp phòng chống dịchThực hiện kế hoạch chăm sóc và đìều trịĐiều phối hợp tác liên ngànhCÁC HOẠT ĐỘNG ĐÁP ỨNG DỊCH GIAI ĐOẠN 5 ĐẠI DỊCH CÚMGiám sát và đánh giá chủ độngPhát triển vác xinThông tin cập nhật cho CĐ về tình hình và phòng chông dịchGIÁM SÁT VÀ PHÒNG CHỐNGDỊCH CÚM A/H1N1ĐỊNH NGHĨA VÀ PHÂN LOẠI TRONG GIÁM SÁT Ca bÖnh nghi ngê: Là ca bệnh có biểu hiện sèt (th­êng trªn 38oC) vµ mét trong c¸c triÖu chøng vÒ h« hÊp nh­: viªm long ®­êng h« hÊp, đau häng, ho vµ cã yÕu tè dÞch tÔ liªn quan: Khởi bệnh trong vòng 7 ngày có tiếp xúc gần với trường hợp bệnh xác định, hoặc đã đến hoặc sống tại vùng có một hay nhiều trường hợp bệnh đã được xác định nhiễm vi rút cúm A(H1N1).(Tiếp xúc gần là sống cùng hoặc tiếp xúc trực tiếp với các trường hợp có thể nhiễm hoặc đã được xác định cúm A(H1N1) trong thời kỳ lây truyền).ĐỊNH NGHĨA VÀ PHÂN LOẠI TRONG GIÁM SÁT Ca bệnh có thể: Là ca bệnh có hội chứng cúm, có XN (+) với cúm A, nhưng không xác định được phân típ bằng các XN phát hiện nhiễm các vi rút cúm mùa. Ca bÖnh x¸c ®Þnh: Lµ ca bÖnh (+) víi cóm A(H1N1) b»ng mét trong c¸c XN sau: + Xét nghiệm Real-time RT-PCR + Nuôi cấy vi rútChùm ca bệnh: Một chùm ca bệnh được ĐN là khi có ít nhất 2 trường hợp nghi ngờ hoặc xác định là cúm A(H1N1) mới trong vòng 14 ngày và ở trong cùng một địa điểm (thôn xóm, tổ dân phố, đơn vị) hoặc có liên quan DTH. Các dấu hiệu gợi ý cần phải điều tra các trường hợp có khả năng nhiễm cúm A (H1N1)Các chùm ca bệnh có biểu hiện giống cúm hoặc bệnh đường hô hấp dưới cấp tính không rõ nguyên nhân.Bệnh hô hấp nặng không rõ nguyên nhân xảy ra ở một hoặc nhiều nhân viên y tế chăm sóc cho các bệnh nhân mắc bệnh đường hô hấp.Sự thay đổi về dịch tễ học hoặc tỷ lệ tử vong liên quan đến các ca bệnh có biểu hiện giống cúm hoặc bệnh đường hô hấp dướiSự gia tăng số trường hợp tử vong do bệnh đường hô hấp hoặc sự tăng số trường hợp mắc bệnh đường hô hấp nặng trên người lớn hoặc thanh niên khoẻ mạnhBÁO CÁOT¹i thêi ®iÓm hiÖn nay, bÖnh cóm A(H1N1) lµ bÖnh TN nguy hiÓm nhãm A. Thùc hiÖn viÖc GS, th«ng tin, BC theo quy ®Þnh cña LuËt phßng, chèng bÖnh TN sè 03/2007/QH12 ban hµnh ngµy 26/11/2007. Qui chế thông tin, BC BTN gây thành dịch ban hành kèm theo QĐ 4880/2002/QĐ-BYT ngày 6/12/2002B¸o c¸o ca bÖnh theo phô lôc 1D:\MAU BC H1N1\PHỤ LỤC 1.docBC tæng hîp theo PL 2 D:\MAU BC H1N1\PHU LUC 2.doc phô lôc 3 D:\MAU BC H1N1\Mau bao cao Cum A H1n1.docCÁC BIỆN PHÁP PHÒNG BỆNH CÚM A(H1N1)1. Giáo dục sức khỏe về vệ sinh cá nhân và phòng lây truyền bệnh qua đường hô hấpGiữ vệ sinh cá nhân, rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, tránh đưa tay lên mắt, mũi, miệng.Che miệng và mũi khi ho hoặc hắt hơi; tốt nhất b»ng kh¨n v¶i hoÆc kh¨n giÊy khi ho hoÆc h¾t h¬i ®Ó lµm gi¶m ph¸t t¸n c¸c dÞch tiÕt ®­êng h« hÊp, sau ®ã hñy hoÆc giÆt s¹ch kh¨n ngay.Tăng cường thông khí trong cơ sở y tế hoặc nhà ở bằng cách mở các cửa ra vào và cửa sổ, hạn chế sử dụng điều hòa;CÁC BIỆN PHÁP PHÒNG BỆNH CÚM A(H1N1)T¨ng c­êng søc kháe b»ng ¨n uèng, nghØ ng¬i, sinh ho¹t hîp lý, luyÖn tËp thÓ thao.Thường xuyên súc miệng bằng nước sát khuẩn miệng.Tránh tiếp xúc với người bị bệnh đường hô hấp cấp tính. Khi cần thiết phải tiếp xúc với người bệnh, phải đeo khẩu trang y tế và giữ khoảng cách trên 1 mét.Nếu thấy có biểu hiện của hội chứng cúm, thông báo ngay cho cơ sở y tế gần nhất để được tư vấn, cách ly và điều trị kịp thời.CÁC BIỆN PHÁP PHÒNG BỆNH CÚM A(H1N1)2. Biện pháp dự phòng đặc hiệu + Tiêm phòng vắc xin (nếu có) là biện pháp quan trọng để phòng bệnh cúm và giảm ảnh hưởng của dịch cúm, đặc biệt cho những đối tượng cã nguy cơ cao.3. Kiểm dịch y tế biªn giới + C¬ quan kiÓm dÞch y tÕ biªn giíi t¹i c¸c cöa khÈu phải cấp tờ khai sức khỏe và th«ng tin về bệnh cóm A(H1N1) đối với người nhập cảnh. Khi ph¸t hiÖn ca bÖnh nghi ngê thi ph¶i c¸ch ly vµ xö lý theo quy ®Þnh.CÁC BIỆN PHÁP PHÒNG BỆNH CÚM A(H1N1 + Đèi t­îng kiÓm dÞch: Ng­êi, ph­¬ng tiÖn, hµng hãa, thi hµi, hµi cèt, mÉu vËt.. xuÊt, nhËp, qu¸ cảnh. + KiÓm tra y tế bao gåm kiÓm tra giÊy tê vµ kiÓm tra thùc tÕ + KiÓm tra thùc tÕ khi ®èi t­îng xuÊt ph¸t hoÆc ®i qua vïng cã dÞch hoÆc bÞ nghi ngê m¾c bÖnh hoÆc mang t¸c nh©n g©y bÖnh truyÒn nhiÔm. + Xö lý y tÕ khi ph¸t hiÖn ®èi t­îng phải kiÓm dÞch y tÕ cã dÊu hiÖu mang mÇm bÖnh truyÒn nhiÔm. NÕu kh«ng thùc hiÖn yªu cÇu c¸ch ly thì ¸p dông c¸c biÖn ph¸p c­ìng chÕ c¸ch ly.CÁC BIỆN PHÁP PHÒNG BỆNH CÚM A(H1N1 + C¬ quan kiÓm dÞch y tÕ biªn giíi ph¶i b¸o c¸o danh s¸ch ng­êi nhËp c¶nh tõ vïng cã dÞch cho Côc Y tÕ dù phßng vµ M«i tr­êng ®Ó theo dâi vµ gi¸m s¸t. + Y tÕ ®Þa ph­¬ng ph¶i tæ chøc, theo dâi, gi¸m s¸t nh÷ng ng­êi ®Õn tõ vïng dÞch trong vßng 7 ngµy, h­íng dÉn ®o nhiÖt ®é 2 lÇn/ngµy vµ xö lý kÞp thêi khi cã biÓu hiÖn bÖnh.CÁC BIỆN PHÁP XỬ LÝ DỊCH CÚM A(H1N11. Đối với ca bệnhĐối với ca bệnh x¸c định, thực hiện việc c¸ch ly và điều trị tại bệnh viện theo quy định.§èi víi ca bÖnh nghi ngê, c¸ch ly t¹i nhµ hoÆc t¹i c¬ së ®iÒu trÞ, tïy theo tinh tr¹ng bÖnh.Thêi gian c¸ch ly lµ 7 ngµy sau khi khëi ph¸t.Áp dụng c¸c biện ph¸p phßng bệnh đường h« hấp như đeo khẩu trang, rửa tay thường xuyªn bằng xà phßng, đặc biệt sau khi ho, hắt hơi.CÁC BIỆN PHÁP XỬ LÝ DỊCH CÚM A(H1N1Che miÖng vµ mòi b»ng khăn vải hoÆc khăn giÊy khi ho hoÆc h¾t h¬i ®Ó lµm giảm ph¸t t¸n c¸c dÞch tiÕt ®­êng h« hÊp, sau ®ã hñy hoÆc giÆt s¹ch kh¨n ngay.Tăng cường th«ng khÝ trong khu vực điều trị và nhà cña bệnh nh©n bằng c¸ch mở cña ra vào và cửa sổ, hạn chế sử dụng điều hßa.Điều trị bệnh nh©n và phßng l©y nhiễm theo QuyÕt ®Þnh sè 1440/Q§-BYT ngµy 29 th¸ng 4 n¨m 2009 cña Bé tr­ëng Bé Y tÕ vÒ ChÈn ®o¸n, ®iÒu trÞ vµ phßng l©y nhiÔm cóm A (H1N1) ë ng­êi.CÁC BIỆN PHÁP XỬ LÝ DỊCH CÚM A(H1N1Ng­êi bÖnh tö vong ph¶i ®­îc kh©m liÖm, mai t¸ng theo quy ®Þnh ®èi víi bÖnh truyÒn nhiÔm.2. Đối với m«i trườngThường xuyªn lau nền nhà, tay nắm cửa và bề mặt c¸c đồ vật trong nhà bằng c¸c chất tẩy rửa th«ng thường, như xà phßng, chất tẩy Natri hypochlorite 0,05%, cồn Ethanol 70 độ.3. Đối với c¸n bộ y tếSö dông ph­¬ng tiÖn phßng hé ®óng c¸ch vµ khi cÇn thiÕt: khÈu trang ngo¹i khoa, khÈu trang N95, kÝnh b¶o hé, mÆt n¹ che mÆt, ¸o choµng giÊy dïng mét lÇn, g¨ng tay, mò, bao giÇy hoÆc ñng. CÁC BIỆN PHÁP XỬ LÝ DỊCH CÚM A(H1N1Röa tay th­êng xuyªn tr­íc vµ sau khi thăm kh¸m ng­êi bÖnh b»ng xµ phßng hoÆc dung dÞch s¸t khuÈn như cồn Ethanol 70 độ.Theo dâi th©n nhiÖt vµ c¸c biÓu hiÖn l©m sµng hµng ngµy cña nh©n viªn y tÕ trùc tiÕp chăm sãc, ®iÒu trÞ cho ng­êi bÖnh, nh©n viªn lµm viÖc t¹i khoa cã ng­êi bÖnh vµ nh©n viªn phßng xÐt nghiÖm. Nh÷ng nh©n viªn y tÕ mang thai, m¾c bÖnh tim phæi m¹n tÝnh tr¸nh tiÕp xóc víi ng­êi bÖnh.CÁC BIỆN PHÁP XỬ LÝ DỊCH CÚM A(H1N1Dù phßng b»ng thuèc kh¸ng vi rót cho nh©n viªn y tÕ vµ nh÷ng ng­êi trùc tiÕp ch¨m sãc ng­êi bÖnh nhiÔm cóm A(H1N1) theo quy ®Þnh t¹i QuyÕt ®Þnh sè 1440/Q§-BYT ngµy 29 th¸ng 4 n¨m 2009 cña Bé tr­ëng Bé Y tÕ vÒ chÈn ®o¸n, ®iÒu trÞ vµ phßng l©y nhiÔm cóm A (H1N1) ë ng­êi.4. Đối với người tiếp xócNg­êi nhµ ch¨m sãc ng­êi bÖnh hoÆc tiÕp xóc víi ng­êi bÖnh ph¶i ®­îc h­íng dÉn ¸p dông c¸c biÖn ph¸p phßng l©y nhiÔm nh­ nh©n viªn y tÕ.CÁC BIỆN PHÁP XỬ LÝ DỊCH CÚM A(H1N1Theo dâi những người sống ở vïng cã dịch hay đã từng đến vïng cã dịch, hay tiếp xóc với ca bệnh từ vïng cã dịch trong vßng 7 ngày. Áp dụng c¸c biện ph¸p phßng bệnh đường h« hấp như đeo khẩu trang, rửa tay thường xuyªn bằng xà phßng.Khi cã c¸c triệu chứng đường h« hấp cấp tÝnh, hạn chế tiếp xóc với người kháe, th«ng b¸o cho c¸n bộ y tế để được tư vấn, điều trị kịp thời.CÁC BIỆN PHÁP XỬ LÝ DỊCH CÚM A(H1N15. §èi víi céng ®ångThực hiện tốt vệ sinh c¸ nh©n (như thường xuyªn rửa tay bằng xà phßng, sóc miệng bằng c¸c dung dịch s¸t khuẩn), vệ sinh m«i trường (th«ng tho¸ng nơi ở, nơi làm việc, lau chïi bề mặt, đồ dïng, vật dụng sinh hoạt bằng c¸c hãa chất s¸t khuẩn th«ng thường).T¨ng c­êng søc kháe b»ng ¨n uèng, nghØ ng¬i, sinh ho¹t hîp lý, luyÖn tËp thÓ thao.Hạn chế tập trung đ«ng người nơi c«ng cộng khi cã dịch xảy ra.CÁC BIỆN PHÁP XỬ LÝ DỊCH CÚM A(H1N16. Dự phßng bằng thuốc kh¸ng vi rót cho những người cã nguy cơ cao6.1. Đối tượngOseltamivir được khuyến c¸o sử dụng đối với c¸c đối tượng sau:Những người tiếp xóc gần với ca bệnh x¸c định hay ca bệnh cã thể đang trong thời kỳ l©y truyền, mà cã nguy cơ cao biến chứng của bệnh cóm (người cã bệnh mạn tÝnh, người già trªn 65 tuổi, trẻ em dưới 5 tuổi và phụ nữ cã thai).CÁC BiỆN PHÁP PHÒNG BỆNH CÚM A(H1N1C¸c nh©n viªn y tế víi lý do nào đã kh«ng sử dụng phương tiện phßng hộ c¸ nh©n khi tiếp xóc gần với ca bệnh nghi ngờ, ca cã thể hoặc ca bệnh x¸c định cóm A(H1N1) đang trong thời kỳ l©y truyền.6.2. Liều dïng a) Đối với người từ 13 tuổi trở lªn:Liều dïng: 75mg, một lần/ngày x 7 ngày. Nếu tiếp xóc trªn 7 ngày trước đã thì kh«ng phải điều trị dự phßng.b) Đối với trÎ em:TuổiĐiều trị dự phòng trong 7 ngày40 kg: 75 mg một lần/ngàyCÁC HOẠT ĐỘNGỨNG PHÓ VỚI ĐẠI DỊCH CÚMCÁC HOẠT ĐỘNG1. T¨ng c­êng ho¹t ®éng cña BC§ phßng chèng ®¹i dÞch c¸c cÊp. Rµ so¸t l¹i kÕ ho¹ch, c¸c nguån lùc, bao gåm thuèc, ho¸ chÊt, trang thiÕt bÞ. Diễn tËp phßng chèng ®¹i dÞch. 2. Cñng cè c¸c ®éi chống dÞch l­u ®éng, trùc 24/24 giê3. Thùc hiÖn c¸c qui tr×nh chuÈn vÒ lÊy mÉu, v©n chuyªn, b¶o qñan, xÐt nghiÖm, gi¸m s¸t, ®iÒu tra, xö lý dÞch, phßng chèng dÞch4. Tæ chøc tËp huÊn c¸c c¸n bé y tÕ tØnh, huyện, xã chuÈn bÞ vµ s½n sµng øng phã khi dÞch x¶yCÁC HOẠT ĐỘNG5. T¨ng c­êng hÖ thèng gi¸m s¸t trong ®iÓm cóm quèc gia, t¨ng c­êng sè mÉu bÖnh phÈm XN hµng ngµy ë mét sè TP lín6. T¨ng c­êng gi¸m s¸t chñ ®éng c¸c vô dÞch cóm x¶y ra ë céng ®ång (tr­êng häc, c¬ quan xÝ nghiÖp), b¸o c¸o ca bÖnh vµ lÊy mÉu XN.7. T¨ng c­êng gi¸m s¸t c¸c tr­êng hîp viªm phæi nÆng do vi rót, nghi do H1N1CÁC HOẠT ĐỘNG8. Nghiªn cøu DTH ph©n tö c¸c chñng vi rót cóm, ®Æc ®iÓm DTH, tÝnh kh¸ng thuèc9. CËp nhËt th­êng xuyªn c¸c TT míi vÒ bÖnh cóm trong n­íc vµ thÕ giíi.10. Th­êng xuyªn th«ng tin cho céng ®ång nh÷ng TT chÝnh x¸c, cËp nhËt vÒ phßng chèng dÞch cóm vµ ®¹i dÞch cóm.XIN TRÂN TRỌNG CẢM ƠN!