Khoa học trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp và vận dụng xem xét công cuộc đổi mới kinh tế Việt Nam

Khoa häc trë thµnh LLSX trùc tiÕp vµ vËn dông xem xÐt c«ng cuéc ®æi míi kinh tÕ ViÖt Nam. Më §Çu Cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ ®· t¹o ra b­íc nh¶y vät lín trong lùc l­îng s¶n xuÊt. VÞ trÝ cña khoa häc trong lùc l­îng s¶n xuÊt ngµy cµng t¨ng lªn. thùc chÊt cña cuéc c¸ch m¹ng lµ ë chç ®· t¹o ra kØ nguyªn míi cña s¶n xuÊt tù ®éng hãa víi viÖc ph¸t triÓn vµ øng dông ®iÒu khiÓn häc vµ v« tuyÕn ®iÖn tö. Khoa häc trë thµnh ®iÓm xuÊt ph¸t cho nh÷ng biÕn ®æi to lín trong s¶n xuÊt, t¹o ra nh÷ng ngµnh s¶n xuÊt míi, kÕt hîp khoa häc kÜ thuËt thµnh mét thÓ thèng nhÊt ®­a ®Õn nh÷ng ph­¬ng ph¸p c«ng nghÖ míi ®em l¹i nh÷ng hiÖu qu¶ cao trong s¶n xuÊt, ph¸t hiÖn vµ ®Ò ra nh÷ng ph­¬ng ph¸p khai th¸c nguån n¨ng l­îng míi, chÕ t¹o vËt liÖu míi, t¹o ra sù thay ®æi trong chøc n¨ng cña ng­êi s¶n xuÊt. Con ng­êi kh«ng cßn thao t¸c trùc tiÕp trong hÖ thèng kinh tÕ mµ chñ yÕu lµ s¸ng t¹o, ®iÒu khiÓn qu¸ tr×nh ®ã mét c¸ch tù ®éng, tri thøc khoa häc trë thµnh mét tÊt yÕu trong ho¹t ®éng cña ng­êi s¶n xuÊt. Vµ hiÖn nay khoa häc ®ang lµ lùc l­îng s¶n xuÊt trùc tiÕp. NhËn thøc ®­îc ®iÒu ®ã, c¸c n­íc ®ang tËp trung ph¸t triÓn khoa häc cña m×nh vµ øng dông vµo s¶n xuÊt t¹o thÕ vµ lùc riªng cho mçi quèc gia. Mµ ViÖt Nam kh«ng ph¶i lµ ngo¹i lÖ. Néi dung Khoa häc lµ g×? Khoa häc ®ang trë thµnh LLSX trùc tiÕp. Mèi quan hÖ gi÷a khoa häc vµ c«ng nghÖ: Khoa häc lµ mét khèi liªn kÕt kiÕn thøc ®­îc gom gãp tõ nh÷ng nç lùc n¨ng ®éng cña con ng­êi ®Ó hiÓu ®­îc thÕ giíi dùa trªn quan s¸t vµ thÝ nghiÖm. Mèi quan hÖ gi÷a khoa häc vµ c«ng nghÖ ®­îc hiÓu nh­ lµ mèi quan hÖ gi÷a th«ng tin vµ c«ng nghÖ. NÒn s¶n xuÊt x· héi lµ ph­¬ng thøc trao ®æi vËt chÊt, n¨ng l­îng vµ th«ng tin gi÷a x· héi vµ tù nhiªn. ChÝnh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, con ng­êi b»ng trÝ tôª vµ lao ®éng ®­îc ®Þnh h­íng bëi trÝ tuÖ ®· kh«ng ngõng biÕn ®æi c¸c d¹ng vËt chÊt, n¨ng l­îng, th«ng tin. N¨ng l­îng lµ sè ®o cña c¸c d¹ng vËt chÊt trong c¸c d¹ng kh¸c nhau. Trong ph­¬ng thøc s¶n xuÊt x· héi, sù vËn ®éng biÕn ®æi cña vËt chÊt ®­îc thùc hiÖn th«ng qua c¸c hÖ thèng c«ng nghÖ. Bëi vËy, bÊt kú mét b­íc nh¶y vät nµo cña hÖ thèng n¨ng l­îng còng ®Òu diÔn ra víi mét cuéc c¸ch m¹ng trong c«ng nghÖ. Th«ng tin- lµ mét d¹ng biÓu hiÖn cña vËt chÊt ®ang vËn ®éng. Th«ng tin x· héi g¾n liÒn víi sù vËn ®éng cña d¹ng vËt chÊt cã tæ chøc cao nhÊt - bé ãc con ng­êi. Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn lÞch sö cña x· héi loµi ng­êi ®· tõng diÔn ra n¨m b­íc nh¶y vät vÒ chÊt cña th«ng tin x· héi, ®­îc biÓu hiÖn d­íi n¨m h×nh thøc th«ng tin ®iÓn h×nh tõ thÊp ®Õn cao: tiÕng nãi, ch÷ viÕt, kü thuËt in Ên, c¸c thiÕt bÞ truyÒn th«ng b»ng ®iÖn vµ ®iÖn tö, m¹ng internet. Cïng víi ®ã lµ n¨m giai ®o¹n ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ víi n¨m hÖ thèng c«ng nghÖ kh¸c nhau vÒ chÊt vµ phï hîp víi chóng lµ nh÷ng hÖ thèng n¨ng l­îng ®· vµ ®ang tån t¹i trong lÞch sö x· héi. §ã lµ giai ®o¹n mét víi hÖ thèng c«ng nghÖ tù nhiªn th« s¬, giai ®o¹n hai víi hÖ thèng c«ng nghÖ c¬ khÝ thñ c«ng, giai ®o¹n ba víi hÖ thèng c«ng nghÖ c¬ khÝ m¸y mãc ë tr×nh ®é c¬ khÝ ho¸, giai ®o¹n bèn víi hÖ thèng c«ng nghÖ c¬ khÝ m¸y mãc ë tr×nh ®é ®iÖn khÝ ho¸ tù ®éng ho¸ bËc thÊp, giai ®o¹n n¨m víi hÖ thèng c«ng nghÖ trÝ tuÖ, bao gåm c«ng nghÖ th«ng tin vµ c¸c lo¹i c«ng nghÖ cao kh¸c. So s¸nh c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn c¬ b¶n cña th«ng tin vµ c«ng nghÖ, chóng ta thÊy chóng cã mèi quan hÖ chÆt chÏ vµ phï hîp víi nhau c¶ vÒ mÆt thêi gian vµ néi dung, tÝnh chÊt. C¸c cuéc c¸ch m¹ng nµy biÓu hiÖn tr×nh ®é ph¸t triÓn ngµy cµng cao h¬n cña vËt chÊt. Sù biÕn ®æi phï hîp nµy lµ c¬ së ®Ó cã thÓ gäi c¸c cuéc c¸ch m¹ng ®ã lµ cuéc c¸ch m¹ng th«ng tin - c«ng nghÖ. Th«ng qua c¸c cuéc c¸ch m¹ng nµy mèi quan hÖ khoa häc - c«ng nghÖ ngµy cµng bÒn chÆt vµ s©u s¾c h¬n. Mèi quan hÖ gi÷a khoa häc, c«ng nghÖ víi LLSX. VÊn ®Ò khoa häc trë thµnh lùc l­îng s¶n xuÊt trùc tiÕp. Khoa häc vµ c«ng nghÖ tham gia vµo qu¸ tr×nh biÕn ®æi, c¶i t¹o thÕ giíi tù nhiªn vµ ph¸t triÓn x· héi v× chóng lµ nh÷ng yÕu tè quan träng cña LLSX x· héi, chóng cã mÆt ë tÊt c¶ mäi thµnh phÇn cña LLSX: trong TLSX ( c«ng cô, kü thuËt ), trong con ng­êi. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña x· héi, khoa häc vµ c«ng nghÖ ( KH - CN ) ngµy cµng cã vai trß quan träng trong LLSX x· héi. Mèi quan hÖ gi÷a c¸ch m¹ng th«ng tin - c«ng nghÖ vµ c¸ch m¹ng LLSX. Víi cuéc c¸ch m¹ng th«ng tin - c«ng nghÖ ( CM TT - CN ) lÇn thø nhÊt ®· dÉn ®Õn cuéc c¸ch m¹ng LLSX lÇn thø nhÊt. Con ng­êi biÕt chÕ t¹o c«ng cô s¶n xuÊt ( CCSX ) tõ nh÷ng vËt liÖu cã s½n trong tù nhiªn: gç, ®Êt ®¸, x­¬ng - thµnh c¸c c«ng, tªn, hßn ®¸ mµi thµnh c¸c c«ng cô ®Ó s¨n b¾t thó rõng. B»ng nh÷ng CCSX th« s¬ ®ã, bÇy ng­êi nguyªn thuû ®· t¸ch m×nh ra khái thÕ giíi ®éng vËt. Cuéc CM TT - CN lÇn thø hai, LLSX cña x· héi ®· cã sù thay ®æi vÒ chÊt. Con ng­êi biÕt chÕ t¹o ra CCSX b»ng kim lo¹i thñ c«ng: cµy cuèc, cèi xay n­íc, cèi xay giã - nhê ®ã viÖc khai th¸c tù nhiªn cña con ng­êi cã hiÖu qu¶ h¬n. Cuéc CM TT - CN lÇn thø ba lµm ®¶o lén LLSX x· héi. CCSX c¬ khÝ m¸y mãc ra ®êi, nã tr¶i qua ba tr×nh ®é ph¸t triÓn: c¬ khÝ ho¸, ®iÖn khÝ ho¸ vµ tù ®éng ho¸. Nhê ®ã, ®· t¹o ra nh÷ng b­íc tiÕn khæng lå trªn con ®­êng chinh phôc tù nhiªn vµ ph¸t triÓn x· héi. Cuéc CM TT - CN lÇn thø n¨m chuyÓn sang sö dông nguån tiÒm n¨ng trÝ tuÖ - trÝ lùc, LLSX cã mét b­íc ®ét biÕn quan träng ch­a tõng cã trong lÞch sö. LÇn ®Çu tiªn, trÝ n¨ng ®­îc trao cho m¸y mãc. §©y lµ thêi kú tri thøc khoa häc trë thµnh LLSX trùc tiÕp. Nh­ vËy, ngµy nay, khoa häc ®· trë thµnh LLSX trùc tiÕp. Khoa häc ®ang trë thµnh LLSX trùc tiÕp trong nÒn s¶n xuÊt hiÖn ®¹i. Tr­íc ®©y, nÒn s¶n xuÊt x· héi cßn ë tr×nh ®é thÊp, khoa häc kh«ng thÓ trùc tiÕp ®i vµo s¶n xuÊt mµ ph¶i qua kh©u thùc nghiÖm khoa häc. Qu¸ tr×nh nµy diÔn ra rÊt chËm ch¹p, khoa häc chØ cã thÓ biÓu thÞ nh­ mét LLSX tiÒm n¨ng. HiÖn nay, khi s¶n xuÊt x· héi ®¹t ®Õn tr×nh ®é ph¸t triÓn cao, s¶n xuÊt ®Æt ra nh÷ng vÊn ®Ò míi, phøc t¹p, ®ßi hái khoa häc ph¶i cã ph­¬ng thøc s¶n xuÊt phï hîp. Khoa häc kh«ng phôc vô s¶n xuÊt, nã ®· tham gia mét c¸ch tÝch cùc vµ chñ ®éng vµ trë thµnh yÕu tè quan träng nhÊt cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. MÆt kh¸c, hiÖn nay, xu h­íng ph¸t triÓn cña khoa häc lµ thèng hîp khoa häc, tæng hîp tri thøc. V× vËy khoa häc ®· ph¸t triÓn ®Õn mét tr×nh ®é nhÊt ®Þnh vµ ®ñ søc gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò do thùc tiÔn ®Æt ra. Khoa häc trë thµnh LLSX ®­îc biÓu hiÖn d­íi nhiÒu h×nh thøc: 1.3.1. Tri thøc khoahäc ®­îc vËt thÓ ho¸ thµnh c¸c c«ng cô, m¸y mãc tinh vi hiÖn ®¹i nh­: m¸y vi tÝnh, siªu tÝnh, c¸c lo¹i c«ng nghÖ tù ®éng ho¸, r«bèt; c¸c lo¹i c«ng nghÖ míi: c«ng nghÖ sinh häc, c«ng nghÖ vËt liÖu míi. ®iÒu nµy ®· mang l¹i hiÖu qu¶ vµ n¨ng suÊt lao ®éng cao, chÊt l­îng tèt. MÆt kh¸c t¹o ra c¸c lo¹i vËt liÖu míi kh«ng cã s½n trong tù nhiªn, gi¶m thêi gian lao ®éng x· héi cÇn thiÕt. Thùc tÕ s¶n xuÊt ë c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn, tri thøc khoa häc ngµy cµng chiÕm mét hµm l­îng cao trong gi¸ trÞ s¶n phÈm. Lao ®éng c¬ b¾p tõng b­íc ®­îc thay thÕ bëi lao ®éng trÝ tuÖ. Cô thÓ nh÷ng n¨m ®Çu cña thÕ kû 20 khi sù ph¸t triÓn cña khoa häc c«ng nghÖ ch­a g¾n chÆt víi s¶n xuÊt th× lao ®éng ch©n tay chiÕm mét tû lÖ cao tíi 9/10 gi¸ trÞ s¶n phÈm. §Õn nh÷ng n¨m 90 khi ë nhiÒu n­íc ®ang diÔn ra cuéc CM KHKT th× tû lÖ ®ã gi¶m xuèng cßn 1/5 trong khi sè l­îng s¶n phÈm t¨ng 10 lÇn. Dù kiÕn tû lÖ ®ã cßn tiÕp tôc gi¶m m¹nh. Ngµy nay, ®èi t­îng lao ®éng lµ s¶n phÈm cña lao ®éng, cña khoa häc c«ng nghÖ trong ®ã hµm l­îng vËt liÖu tù nhiªn gi¶m. V× vËy, nÒn kinh tÕ tiÕt kiÖm ®­îc tµi nguyªn, tµi nguyªn thiªn nhiªn kh«ng cßn lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt mµ phô thuéc chñ yÕu vµo tµi nguyªn con ng­êi víi n¨ng lùc trÝ tuÖ cao. HiÖn nay lîi thÕ vÒ tµi nguyªn thiªn nhiªn, lao ®éng c¬ b¾p v× thÕ ngµy cµng mÊt gi¸. Mét t¸c nh©n v« cïng quan träng ®èi víi s¶n xuÊt trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn nay lµ th«ng tin, ®Æc biÖt lµ th«ng tin khoa häc c«ng nghÖ vµ th«ng tin thÞ tr­êng. Nhê n¾m b¾t ®­îc th«ng tin míi cã thÓ kÞp thêi thay ®æi c«ng nghÖ ®Ó s¶n xuÊt ra nh÷ng s¶n phÈm phï hîp víi nhu cÇu vµ thÞ hiÕu cña ng­êi tiªu dïng gióp cho l­u th«ng hµng ho¸ nhanh chãng. Trong thêi ®¹i th«ng tin, chØ cÇn chËm mét b­íc trong viÖc n¾m b¾t th«ng tin còng cã thÓ ph¶i tr¸ gi¸ ®¾t nh­ thua lç mÊt b¹n hµng, thiÖt h¹i, thËm chÝ dÉn ®Õn ph¸ s¶n. 1.3.2 Mét biÓu hiÖn quan träng cña viÖc khoa häc trë thµnh LLSX trùc tiÕp lµ ë chç, khoa häc cïng víi qu¸ tr×nh gi¸o dôc vµ ®µo t¹o ®· t¹o ra nh÷ng ng­êi lao ®éng míi: nh÷ng con ng­êi lao ®éng trÝ tuÖ s¸ng t¹o, võa cã tri thøc chuyªn s©u mét ngµnh nghÒ, võa cã hiÓu biÕt réng, tÇm nh×n xa, bao qu¸t, nh¹y bÐn, v÷ng vµng trong nghÒ nghiÖp. HiÖn nay, ngoµi chñ thÓ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, con ng­êi lµ ®èi t­îng khai th¸c cña chÝnh b¶n th©n m×nh. TrÝ tuÖ con ng­êi trë thµnh nguån n¨ng l­îng v« tËn cña mäi sù biÕn ®æi KH-CN vµ s¶n xuÊt. MÆt kh¸c, ho¹t ®éng trùc tiÕp t¹o ra s¶n phÈm kh«ng cßn lµ c«ng viÖc cña riªng ng­êi lao ®éng mµ lµ cña mét bé phËn ng­êi: Nh÷ng ng­êi trùc tiÕp qu¶n lý, nh÷ng kü s­, nh÷ng nhµ c«ng nghÖ. Ng­êi lao ®éng chÝnh lµ lùc l­îng s¶n xuÊt m¹nh mÏ nhÊt, to lín nhÊt, lµ nguån lùc cña mäi nguån lùc, lµ ®éng lùc cña mäi ®éng lùc ph¸t triÓn x· héi.. 1.3.3 khoa häc häc cß n trùc tiÕp tham gia vµo qu¸ tr×nh tæ chøc, qu¶n lý ®iÒu hµnh s¶n xuÊt. ®ã còng lµ mét biÓu hiÖn cña viÖc biÕn khoa häc thµnh lùc l­îng s¶n xuÊt trùc tiÕp. ViÖc tæ chøc, qu¶n lý, ®iÒu hµnh s¶n xuÊt ngµy nay ë bÊt kú cÊp ®é nµo: trong mét d©y chuyÒn s¶n xuÊt, mét xÝ nghiÖp, mét ph©n x­ëng, hay trong mét liªn hîp c¸c xÝ nghiÖp.. ®Òu cÇn ®Õn tri thøc khoa häc, nhÊt lµ tri thøc khoa häc qu¶n lý. Lao ®éng qu¶n lý chiÕm ­u thÕ so víi lao ®éng s¶n xuÊt trùc tiÕp trong nÒn kinh tÕ tri thøc. Sù xÝch l¹i gÇn nhau gi÷a ng­êi lao ®éng vµ nhµ qu¶n lý lµm cho gi¸ trÞ thÆng d­ ®­îc t¹o ra do lao ®éng sèng s¶n xuÊt trùc tiÕp vµ lao ®éng vËt ho¸, lao ®éng qu¶n lý. Nh­ vËy LL-SX cã tÝnh x· héi ho¸, quèc tÕ ho¸ cao. ViÖc khoa häc ®ang trë thµnh LL-SX trùc tiÕp lµ mét ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña nÒn s¶n xuÊt hiÖn ®¹i, ®ång thêi còng chøng tá r»ng khoa häc c«ng nghÖ ngµy cµng g¾n bã vµ ®ãng vai trß quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn cña x· héi. T¹i sao KH-CN l¹i trë thµnh LLSX trùc tiÕp? Trong nh÷ng giai ®o¹n lÞch sö tr­íc ®©y, do sù ph¸t triÓn cßn lÖch pha gi÷a KH-CN víi s¶n xuÊt mµ phÇn nµo søc m¹nh cña KH-CN ®èi víi s¶n xuÊt nãi riªng, ®èi víi s¶n xuÊt x· héi nãi chung cßn bÞ h¹n chÕ. Ngµy nay, khi sù ph¸t triÓn ®ång ®iÖu cña KH-CN ®· t¹o nªn cuéc c¸ch m¹ng KH-CN hiÖn ®¹i lµm biÕn ®æi tËn gèc LLSX x· héi th× ¶nh h­ëng cña nh÷ng cuéc c¸ch m¹ng nµy nªn sù ph¸t triÓn cña thÕ giíi lµ v« cïng m¹nh mÏ, quyÕt liÖt vµ còng cã thÓ nãi lµ v« h¹n. VËy, t¹i sao cuéc c¸ch m¹ng KH-CN ngµy nay l¹i cã ®­îc søc m¹nh k× diÖu ®ã? Mét lµ, trong cuéc c¸ch m¹ng KH-CN hiÖn ®¹i, c¸c yÕu tè KH-CN vµ s¶n xuÊt ®· th©m nhËp, g¾n bã bÒn chÆt víi nhau víi vai trß dÉn ®­êng cña khoa häc. Nã kh«ng chØ ®­îc hiÓu ®¬n thuÇn lµ kÜ thuËt ( c¸c ph­¬ng tiÖn vËt chÊt kÜ thuËt) mµ gåm 4 yÕu tè c¬ b¶n: phÇn cøng cña c«ng nghÖ( kÜ thuËt) vµ 3 yÕu tè cña phÇn mÒm lµ con ng­êi, th«ng tin vµ tæ chøc qu¶n lý. Víi viÖc KH-CN trë thµnh LLSX trùc tiÕp vµ viÖc khai th¸c vµ sö dông triÖt ®Ó 3 yÕu tè cña phÇn mÒm ®· lµm cho cuéc c¸ch m¹ng cña KH-CN thùc sù trë thµnh cuéc c¸ch m¹ng vÒ trÝ tuÖ víi vai trß quyÕt ®Þnh cña tri thøc( kinh tÕ tri thøc, vèn tri thøc, n¨ng l­îng tri thøc hay trÝ n¨ng, vËt liÖu tri thøc...). sù khai th¸c nguån trÝ n¨ng lµ ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña cuéc c¸ch m¹ng KH-CN hiÖn ®¹i. ®ã chÝnh lµ sù biÕn ®æi tËn gèc LLSX x· héi - lµm tiÒn ®Ò, c¬ së cho mäi sù biÕn ®æi kh¸c trong x· héi. Hai lµ,víi cuéc c¸ch m¹ng khoa häc_ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i , c¸c yÕu tè riªng biÖt cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®­îc kÕt hîp chÆt chÏ h­u c¬ víi nhau thµnh mét hÖ thèng liªn hoµn : m¸y c«ng t¸c - m¸y ®éng lùc - c¸c ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn ... võa tiÕt kiÖm ®­îc thêi gian, c«ng søc, võa n©ng cao hiÖu qu¶ vµ n¨ng suÊt lao ®éng. Ba lµ, cuéc c¸ch m¹ng KH-CN ®· cho ra ®êi nh÷ng hÖ thèng c«ng nghÖ míi víi bèn trô cét chÝnh:c«ng nghÖ th«ng tin, c«ng nghÖ sinh häc, c«ng nghÖ vËt liÖu míi. C¸c hÖ thèng c«ng nghÖ ®· liªn kÕt ®ång bé víi nhau v¬i vai trß d·n ®Çu lµ c«ng nghÖ th«ng tin ®Î cïng t¸c ®éng m¹nh mÏ , cã hiÑu qu¶ cao lªn nÒn s¶n xuÊt x· héi. Bèn lµ, cuéc c¸ch m¹ng KH-CN hiÑn ®¹i ®· lµm thay ®æi vÒ chÊt qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Con ng­êi ngµy cµng cã vai trß quan träng vµ quyÕt ®Þnh ®èi víi s¶n xuÊt. Con ng­êi d­îc t¸ch dÇn ra khái qu¸ tr×nh s¶n xuÊt trùc tiÕp. TrÝ n¨ng- n¨ng lùc trÝ tuÖ cña con ng­êi ®· trë thµnh nguån n¨ng l­îng míi cña c«ng nghÖ vµ s¶n xuÊt vµ d· h×nh thµnh nªn nh­ng con ng­¬i lao ®éng kiÓu míi, cã tri thøc, cã kÜ n¨ng,kÜ x¶o vµ n¨ng lùc toµn diÖn. N¨m lµ,cuéc c¸ch m¹ng KH-CN d· t¹o nªn sù t¨ng tr­ëng v­ît bËc cña n¨ng suÊt lao ®éng nhê sù thay ®æi cua c¬ cÊu LLSX, cña ph©n c«ng lao ®«ng x· héi trong ph¹m vi quèc gia, khu vùc vµ thÕ giíi. Nh÷ng ®Æc tr­ng trªn cho thÊy KH-CN ®· t¸c ®éng ®Ðn sù thay ®çi cã tÝnh chÊt c¸ch m¹ng trong LLSX vµ t¸c ®äng m¹nh mÏ ,s©u s¾c toµn diÖn lªn mäi mÆt còa ®ßi sèng x· héi 3. .Thùc tÕ sù ph¸t triÔn kÝnh tÕ Mü lµ mét dÉn chøng quan träng ,tiªu biÏu cho quan ®iÏm :KH-CN ®ang lµ LLSX trùc tiÕp . Tr­íc ®©y ,®· cã nh÷ng lóc thÕ giãi chøng kiÕn sù bïng næ kinh tÕ Mü .Nh­ng ®Õn nh÷ng n¨m 70,khi c«ng nghiÖp ho¸ thÕ giíi ®¹t ®Õn ®Ønh cao th× kinh tÕ Mü l¹i ch÷ng l¹i do ®©y lµ nÒn kinh tÕ chñ yÕu dùa vµo c¬ së nguån tµi nguyªn vËt chÊt ,søc lao ®éng- ®ang mÊt dÇn ­u thÕ c¹nh tranh.lËp tøc KH-CN vµo cuéc .Nh÷ng n¨m 80 tËp trung nghiªn cøu c«ng nghÖ cao:c«ng nghÖ th«ng tin ,c«ng nghÖ sinh häc ,n¨ng l­îng ,vËt liÖu míi.viÖc øng dông vµo s¶n xuÊt d· lµm c¬ së chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ,h×nh thµnh nÒn kinh tÕ míi(kinh tÕ tri thøc )t¹o ra b­íc ngoÆt míi cho nÒn kinh tÕ Mü .Theo tæng thèng Mü:®Çu t­ vµo KH-CN chÝnh lµ ®Çu t­ vµo t­¬ng lai n­íc Mü.Nguyªn nh©n t¨ng tr­ëng nhanh do c«ng nghÖ cao t¹o ra n¨ng suÊ cao vµ nhiÒu viÖc lµm míi .KÕt qu¶ lµ lµm gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt ,h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm ,t¨ng thu nhËp cho ng­êi lao ®éng .C«ng nghÖ cao t¹o ra nhiÒu s¶n phÈm cã gi¸ trÞ trªn c¬ së sö dông tµi nguyªn phi vËt chÊt mµ tèn Ýt tµi nguyªn vËt chÊt vµ søc lao ®éng . C«ng nghÖ cao t¹o ra nhiÒu viÖc lµm míi ,ngµnh nµo còng cÇn dïng tíi nã vµ lµ viÖc lµm cã thu nhËp cao.C¬ cÊu lao ®éng còng cã sù thay ®æi ,tØ lÖ lao ®éng ¸o xanh chiÕm 17%,lao ®éng ¸o tr¾ng chiÕm 83% tæng lao ®éng x· héi .Khoa häc c«ng nghÖ ®· lµm cho Mü giì ®­îc vai trß ®Çu tµu cña m×nh trong nÒn kinh tÕ thÕ giíi.Thùc tiÔn c¸c ë c¸c n­íc cho thÊy vai trß cña khcn lµ ®Çu tµu cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc .ë c¸c n­íc ph¸t triÓn ®ã lµ nguyªn nh©n t¹o ra nh÷ng thø bËc kinh tÕ ®Çu thÕ giíi. Tõ nhËn thøc vµ thùc tiÔn trªn ,mét lÇn n÷a cã thÓ nhÊn m¹nh :khoa häc dang lµ LLSX trùc tiÕp.Khoa häc ®­îc vËt ho¸ ,®­îc kÕt tinh trong mäi nh©n tè cña LLSX:®èi t­îng lao ®éng ,t­ liÖu lao ®éng ,kÜ thuËt ,ph­¬ng ph¸p c«ng nghÖ ®Õn ng­êi lao ®éng. Nh÷ng cuéc c¸ch m¹ng vÉn ®ang diÔn ra ,bªn c¹nh nh÷ng mÆt tÝch cùc cßn cã nh÷ng tiªu cùc .§ã lµ viÖc c¸c thµnh tùu cña nã ®­îc ¸p dông vµo trong chiÕn tranh ,c¸c cuéc khñng bè®ang lan trµn khoa häc¾p thÕ giíi ,cuéc chiÕn con ng­êi ngµy cµng khèc liÖt vµ thiÖt h¹i nÆng nÒ .bªn c¹nh ®ã lµ nguy c¬ cuéc khñng ho¶ng sinh th¸i toµn cÇu .V× vËy ,KHCN ph¶i h­íng vµo môc tiªu chung :v× sù sèng cña con ng­êi ,vÒ sù tiÕn bé vµ ph¸t triÓn cña x· héi .KHCN ph¶i gi÷ vai trß chñ ®¹o trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn bÒn v÷ng (c«ng nghÖ xanh ,c«ng nghÖ s¹ch),khcn ph¶i g¾n víi nh÷ng gi¸ trÞ nh©n v¨n ,nh©n ®¹o .ChØ khi ®ã ,khcn míi thùc sù trë thµnh chiÕc ch×a kho¸ vang cña mäi sù biÕn ®æi ,ph¸t triÓn cña x· héi . 4. khoa häc víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ ViÖt Nam 4.1 .thùc tr¹ng chung vÒ LLSX vµ nhËn ®Þnh míi cña §¶ng vÒ khoa häc. N­íc ta cßn nghÌo ,t­ liªu lao ®éng cßn gi¶n ®¬n ,thñ c«ng ;khoa häc cßn kÐm ph¸t triÓn so víi thÕ giíÝ vµ khu vùc ;mét sè kÕt qu¶ nghªn cøu ®­îc ®¸nh gi¸ tèt nh­ng l¹i ch­a phï hîp víi hoµn c¶nh thùc t¹i cña ®Êt n­íc .§èi t­îng lao ®éng chñ yÕu tõ tù nhiªn yÐu tè ®ang mÊt dÇn lîi thÕ trong nÒn kinh tÕ tri thøc .§Æc biÖt ,con ng­êi víi t­ c¸ch lµ chñ thÓ cao nhÊt cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt :th«ng minh ,s¸ng t¹o ,dÔ n¾m b¾t c¸i míi nh­ng cßn kÐm vÒ tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô ,ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu míi cña nÒn kinh tÕ do chÊt l­îng gi¸o dôc vµ ®µo t¹o cßn kÐm .MÆtkh¸c,trong c«ng t¸c tæ chøc qu¶n lý ch­a thùc sù g¾n bã víi khoa häc ,víi ®µo t¹o chuyªn nghiÖp . NhËn thøc ®­îc ®iÒu ®ã ,§¶ng vµ Nhµ n­íc®· cã sù thay ®æi trong t­ duy ,quan niÖm vÒ ph¸t triÓn khoa häc n­íc ta ®ang trong thêi k× míi - thêi k× CNH-H§H ®Êt n­íc .NghÞ quyÕthéi nghÞ trung ­¬ng 2 BTCkho¸ 8 x¸c ®Þnh : CNH- H§H ph¶i b»ng vµ dùa vµo KHCN vµ KHCN lµ ®éng lùc ,nÒn t¶ng cho CNH- H§H ®Êt n­íc. §¹i héi 9 tiÕp tôc nhËn ®Þnh :g¾n sù ph¸t triÓn khcn víi con ng­êi ,ph¶i ph¸t huy nguån lùc trÝ tuÖ víi søc m¹nh tinh thÇn cña ng­êi ViÖt ,coi sù ph¸t triÓn gi¸o dôc vµ ®µo t¹o ,KHCN lµ nÒn t¶ng vµ ®éng lùc cho qu¸ tr×nh CNH- H§H ®Êt n­íc . 4.2.B­íc ph¸t triÓn míi cña KHCN 4.2.1Ho¹t ®éng khoa häc vµ viÖc ph¸t triÓn ,®æi míi LLSX -Trong qu¸ tr×nh H§H,H§Htrong s¶n xuÊt tr­íc hÕt lµ hiÖn ®¹i ho¸ trong LLSX.§i ®«i víi ph¸t triÓn néi lùc khoa häc ,ViÖt Nam ®· tranh thñ tËn dông mäi c¬ héi ®Ó tiÕp nhËn chuyÓn giao c«ng nghÖ míi tõ n­íc ngoµi .Cô thÓ lµ nhËp c«ng nghÖ vµ ®­a vµo s¶n xuÊt c¶ phµn cøng :trang thiÕt bÞ m¸y mãc vµ phÇn mÒm lµ c¸c quy tr×nh s¶n xuÊt . -Ph¸t tiÓn c¸c lo¹i h×nh ®µo t¹o :chÝnh quy,kh«ng chÝnh quy,tõ xa,phæ cËp gi¸o dôc c¸c c¸c cÊp ®· gãp phÇn n©ng cao trinh ®é vµ hµnh trang cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ®Èt n­íc. -ChÝnh s¸ch ®·i ngé ®èi víi c¸n bé nghiªn cøu khoa häc kÝch thÝch kh¶ n¨ng nghiªn cøu cña c¸n bé . Sè l­îng c¸ nh©n ,tæ chøc tham gia nghiªn cøu khoa häc t¨ng râ rÖt víi chÊt l­îng ngµy mét cao.HiÖn nay,n­íc ta cã kho¶ng 1150 tæ chøc nghiªn cøu khoa häc vµ ph¸t triÓn c«ng nghÖ víi 1,8 triÖu ng­êi cã tr×nh ®é ®¹i häc vµ cao ®¶ng trë lªn.MÆt khoa häc¸c ,kh¶ n¨ng sö dông ngo¹i ng÷ vµ tin häc ®­îc n©ng lªn ®angs kÓ .Mét sè n¬i ®· phæ cËp tin häc ,ngo¹i ngì trë thanh m«n häc quan träng trong c¸c nhµ tr­êng. TØ lÖ ®Çu t­ cho khoa häc vµ c«ng nghÖ trong tæng chi cña ng©n s¸ch Nhµ n­íc t¨ng tõ 0,78%(1996)lªn2,13%(2002).Nhê ®Çu t­ vµo chiÒu s©u ,cho ®Õn nay,1/3 sè thiÕt bÞ khoa häc cña c¬ quan nghiªn cøu lµ thiÕt bÞ thÕ hÖ míi. 4.2.2 KHCN hiÖn ®¹i ®· lµm cho LLSX thay ®æi ®ång bé gi÷a TLSX hiÖn ®¹i vµ con ng­êi hiÖn ®¹i ,n©ng cao tr×nh ®é x· héi ho¸ nÒn s¶n xuÊt. - øng dông c«ng nghÖ phÇn mÒm vµo c¸c quy tr×nh s¶n xuÊt ,vµo viÑc ®¸nh gi¸ ,thiÕt kÕ ,x©y dùng c¸c hÖ thèng tin häc øng dông . - Nghiªn cøu ,øng dông mét sè lÜnh vùc chän läc ;c«ng nghÖ na n«, linh kiÖn ®iÖn tö, øng dông tin häc. Phæ cËp kiÕn thøc vµ øng dông c«ng nghÖ th«ng tin trong gi¸o dôc vµ ®µo t¹o ,trong hÖ th«ng cac tr­¬ng hiÖn nay ®Òu cã trang bÞ m¸y vi tinh d¸p øng nhu cÇu c«ng nghÖ th«ng tin . VÒ viÖc øng dông c«ng nghÖ sinh häc : øng dông c«ng nghÖ en-zim,protein vµo c«ng nghiÖp thùc phÈm . øng dông c«ng nghÖ vi sinh vµo chän gièng vµ t¹o gièng møi trong n«ng ,l©m ,thuû s¶n. Ph¸t triÓn c¸c xÝ nghiÖp nh©n gièng c©y, s¶n xuÊt h¹t gièng chÊt l­îng cao, tËp trung vµo nhãm c©y l­¬ng thùc , rau , hoa qu¶ , l©m nghiÖp ,vËt nu«i , thuû s¶n. óng dông c«ng nghÖ v¹t liÖu tiªn tiÕn vµo viÖc xö lý m«i tr­êng ,sö dông vËt liÖu nhiÖt dÎo cho kÜ thuËt ®iÖn vµ ®iÖn tö . øng dông c«ng nghÖ c¬ khÝ chÕ t¹o m¸y vµo viÖc t¹o ph«i ,c«ng nghÖ gia c«ng . c«ng nghÖ s¬ chÕ ®­îc øng dông vµo trong s¬ chÕ ,ph©n lo¹i ,lam s¹ch s¶n phÈm. C«ng nghÖ chÕ biÕn ®­îc øng dông trong nh÷ng ngµnh s¶n xuÊt ra nh÷ng s¶n phÈm cã lîi thÕ vµ triÓn väng xuÊt khÈu nh­: g¹o, thuû s¶n ,cµ phª ..vv. c«ng nghÖ b¶o qu¶n ®­îc øng dông trong c«ng nghÖ lµm kh« lóa vµ hoa mµu ,®¹c biÖt lµ c«ng nghiÖp b¶o qu¶n l¹nh rau qu¶ vµ s¶n phÈm ch¨n nu«i. kÕt qu¶ næi 4.2.3 . Nh÷ng kªt qu¶ næi bËt cña ho¹t ®éng KHCN n­ãc ta. KHCN ®· gãp phÇn phôc vô sù l·nh ®¹o cña §¶ng vµ Nhµ n­íc th«ng qua viÖc cung cÊp d÷ liÖu, c¨n cø khoa häc ®Ó ®æi míi nhËn thøc vµ t­ duy trong viÖc x¸c ®Þnh râ con ®­êng ®i lªn CNXH. ThÝ dô ,70 ®Ò tµi thuéc c¸c ch­¬ng tr×nh khoa häc x· häi cÊp Nhµ n­íc ®· cung cÊp 485 nhãm ý kiÕn ,kiÕn nghÞ khoa häc cho trung ­¬ng vµ c¸c c¬ quan Nhµ n­íc . Khoa häc ®· cung cÊp c¨n cí cho viÖc x¸c ®Þnh