Khóa luận Nâng cao n ăng lực của nhà đầu tư cá nhân trên thị trường chứng khoán Việt Nam

ĐẠI HỌC KỸ THUẬT CÔNG NGHỆ TP. HCM KHOA QUẢN TRỊ KINH DOANH ---------- Ngành Quản Trị Kinh Doanh Đề tài: NÂNG CAO N ĂNG LỰC CỦA NHÀ ĐẦU TƯ CÁ NHÂN TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM GVHD: S. rương Quang Dũng SVTH: Nguyễn Hoàng Bình MSSV: 506401210 L : 06VQT2 TP.HỒ CHÍ MINH, 2011 CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập – Tự do – Hạnh phúc --------- NHẬN XÉT THỰC TẬP Họ tên sinh viên : Nguy ễn Hoàng B ình MSSV : 506401210 Khoá : 06VQT2 1. hời gian thực tập ………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………… 2. Bộ phận thực tập ………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………… 3. inh thần trách nhiệm với công việc và ý thức chấp hành kỷ luật ………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………… 4. ết quả thực tập theo đề tài ………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………… 5. hận xét chung ………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………… Đơn vị thực tập LỜI CAM ĐOAN Em cam đoan đây là đề tài nghiên cứu của em. Những kết quả và các số liệu trong khóa luận được thực hiện tại Sàn giao dịch công ty cổ phần chứng khoán Thăng Long – Chi nhánh Hồ Chí Minh số 2 – 4 Tôn Đức Thắng Quận 1 TP Hồ Chí Minh. Không sao chép bất kỳ nguồn nào khác. Em hoàn toàn chịu trạch nhiệm trước nhà trường về sự cam đoan này. TP. Hồ Chí Minh, ngày 20 tháng 04 năm 2011 Sinh viên (ký và ghi rõ tên) Nguyễn Hoàng Bình LỜI CẢM ƠN Lời đầu tiên em xin chân thành cảm ơn Ban chủ nhiệm và quý thầy cô khoa Quản Trị Kinh Doanh - trường Đại học Kỹ Thuật Công Nghệ TPHCM đã giảng dạy và truyền đạt cho em những kiến thức quý báu trong thời gian qua. Em xin chân thành cảm ơn TS.Trương Quang Dũng là giáo viên trực tiếp hướng dẫn em trong thời gian thực tập. Đã tận tình giúp đỡ em trong suốt quá trình thực hiện khóa luận tốt nghiệp này. Qua thời gian thực tập tại Sàn giao dịch công ty cổ phần chứng khoán Thăng Long – chi nhánh Hồ Chí Minh số 2 - 4 Tôn Đức Thắng Quận 1, em xin chân thành gửi lời cảm ơn đến quý công ty đã tạo điều kiện cho em thực tập, cảm ơn các anh chị trên sàn giao dịch chứng khoán Thăng Long đã giúp đỡ, chỉ bảo, góp ý kiến để em hoàn thành đề tài. TP.HCM, Ngày 20 tháng 04 năm 2011 Sinh viên : Nguyễn Hoàng Bình NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ TP. HCM, Ngày…. Tháng…. Năm 2011 Trang i MỤC LỤC Trang LỜI MỞ ĐẦU ................................................................................................................................................................................. 1 CHƯƠNG 1 GIỚI THIỆU VỀ NHÀ ĐẦU TƯ CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM . 3 1.1.Lịch sử hình thành TTCK của các nước trên thế giới ............................................................. 3 1.2.Vai trò của TTCK đối với nền kinh tế ................................................................................................... 4 1.3.Giới thiệu về Thị trường chứng khoán Việt Nam ....................................................................... 5 1.3.1.Ủy ban chứng khoán Nhà nước ........................................................................................................... 5 1.3.2.Sở giao dịch chứng khoán ........................................................................................................................ 6 1.3.2.1.Sở giao dịch chứng khoán TP. Hồ Chí Minh (Hose) ....................................... 6 1.3.2.2.Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội (Hnx) .................................................................... 7 1.3.3.Các công ty chứng khoán .......................................................................................................................... 8 1.3.4.Các chủ thể tham gia thị trường chứng khoán ...................................................................... 8 1.4.Nhà đầu tư cá nhân trên thị trường chứng khoán Việt Nam ............................................. 9 1.4.1.Kiến thức thị trường chứng khoán .................................................................................................... 9 1.4.1.1.Chỉ số chứng khoán Việt Nam VN – index ............................................................... 9 1.4.1.2.Giao dịch trên thị trường chứng khoán ....................................................................... 10 1.4.1.2.1.Các loại lệnh giao dịch ................................................................................................. 10 1.4.1.2.2.Đơn vị giao dịch .................................................................................................................. 10 1.4.1.2.3.Đơn vị yết giá ........................................................................................................................ 11 1.4.1.2.4.Đơn vị giao dịch .................................................................................................................. 11 1.4.1.3.Hệ thống hoạt động công bố thông tin ........................................................................ 11 Trang ii 1.4.1.4.Đăng ký, lưu ký và thanh toán bù trừ chứng khoán ....................................... 11 1.4.1.5.Bản cáo bạch, báo cáo tài chính và các chỉ tiêu đánh giá ........................ 12 1.4.1.6.Chính sách thuế đối với nhà đầu tư ............................................................................... 13 1.4.1.7.Luật chứng khoán ........................................................................................................................... 13 1.4.1.8.Các rủi ro khi tham gia thị trường chứng khoán .............................................. 14 1.4.2.Kỹ năng quản lý cảm xúc, hay còn gọi là EQ .................................................................... 14 1.4.3.Tâm lý nhà đầu tư (tâm lý thị trường) ....................................................................................... 15 1.4.5.Kinh nghiệm cho đầu tư ......................................................................................................................... 15 CHƯƠNG 2 NHỮNG THĂNG TRẦM CỦA NHÀ ĐẦU TƯ CHỨNG KHOÁN TẠI VIỆT NAM ........................................................................................................................................................................ 17 2.1.Toàn cảnh về thị trường chứng khoán Việt Nam ..................................................................... 17 2.1.1.Những thành tựu thị trường chứng khoán đã đạt được trong thời gian qua ............................................................................................................................................................................................... 17 2.1.2.Những biến động nổi bật của thị trường chứng khoán Việt Nam từ khi thành lập qua chỉ số VN – index .................................................................................................................. 23 2.1.3.Nhà đầu tư cá nhân tham gia thị trường chứng khoán ............................................... 24 2.2.Những hạn chế của nhà đầu tư cá nhân .............................................................................................. 30 2.2.1.Trình độ của nhà đầu tư cá nhân về thị trường chứng khoán còn hạn chế ................................................................................................................................................................................... 30 2.2.2.Không xem xét diễn biến thị trường, giao dịch vội vàng, tiếc của ôm lỗ, mua cổ phiếu giá rẻ, sử dụng công cụ phái sinh tràn lan........................................................ 37 2.2.3.Chưa quan tâm nghiên cứu những cổ phiếu thân quen ............................................. 39 2.2.4.Rất nhiều nhà đầu tư nghe theo lời tư vấn đầu tư ........................................................... 40 Trang iii 2.2.5.Quan tâm đến nền kinh tế thế giới chưa sát sao, không thường xuyên cập nhật tin tức thế giới .......................................................................................................................................... 41 CHƯƠNG 3 NÂNG CAO NĂNG LỰC CỦA NHÀ ĐẦU TƯ CÁ NHÂN TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM .............................................................. 42 3.1.Trang bị cho bản thân những kiến thức cơ bản không thể thiếu khi đầu tư chứng khoán .................................................................................................................................................................................... 42 3.1.1.Kiến thức về chỉ số VN – index, nắm chắc cách thức giao dịch trên thị trường chứng khoán ................................................................................................................................................................. 42 3.1.2.Bổ sung kiến thức, thông tin các mã chứng khoán ........................................................ 42 3.1.3.Nắm chắc biểu phí giao dịch của từng công ty chứng khoán và thuế thu nhập cá nhân ............................................................................................................................................................ 44 3.1.4.Nghiên cứu luật chứng khoán rõ ràng ........................................................................................ 45 3.1.5.Cần đọc hiểu các phân tích về những rủi ro có thể ảnh hưởng đến thị trường chứng khoán và các rủi ro khi tham gia đầu tư ......................................................................... 46 3.2.Cần phải biết cách hạn chế cảm xúc đầu tư EQ ......................................................................... 46 3.3.Thực hiện những nguyên tắc đầu tư ...................................................................................................... 48 3.3.1.Tâm lý cho bản thân khi đầu tư chứng khoán .................................................................... 48 3.3.2.Nghiên cứu thị trường chứng khoán kỹ .................................................................................. 49 3.4.Cần phải học tập trau dồi kinh nghiệm đầu tư thường xuyên ...................................... 50 3.4.1.Nghiên cứu cổ phiếu và nhóm cổ phiếu cùng ngành ................................................... 51 3.4.2.Nhà đầu tư có thể ủy thác cho các công ty quản lý quỹ đầu tư ......................... 52 3.4.3.Sử dụng Margin, đòn bẩy tài chính nhưng phải hiệu quả đúng lúc kịp thời .............................................................................................................................................................................................. 52 Trang iv 3.4.4.Học tập mô hình nhà đầu tư chứng khoán nước ngoài tại các nền kinh tế phát triển .......................................................................................................................................................... 55 KẾT LUẬN .................................................................................................................................................................................... 56 Trang v DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VIẾT TẮT CK: Chứng khoán TTCK: Thị trường chứng khoán CTCK: Công ty chứng khoán TTLK CK: Trung tâm lưu ký chứng khoán TTGDCK: Trung tâm giao dịch chứng khoán SGDCK: Sở giao dịch chứng khoán UBCKNN: Ủy ban chứng khoán Nhà nước NĐ – CP: Nghị định – chính phủ TT- BTC: Thông tư- Bộ Tài chính WTO: Tổ chức thương mại thế giới DNNN: Doanh nghiệp Nhà nước TPCP: Trái phiếu chính phủ CPTP: Cổ phiếu trái phiếu NĐT: Nhà đầu tư Trang vi TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Giáo trình Những vấn đề cơ bản về chứng khoán và thị trường chứng khoán của Ủy ban chứng khoán Nhà nước do TS. Đào Lê Minh chủ biên 2. Giáo trình Thị trường chứng khoán - Những tiếp cận cần thiết để tham gia do Huy Nam – Nhà xuất bản trẻ 3. Tài liệu tham khảo Giấc mơ trứng vàng do Ngô Dương Sơn – Nhà xuất bản Lao động - Xã hội 4. Trang web www.cafef.vn 5. Trang web www.ssc.com 6. Trang web www.tailieu.vn 7. Trang web www.thanglongsc.com.vn 8. Trang web www.thongtinphapluatdansu.wordpress.com 9. Trang web www.dobf.vn 10. Trang web www.vneconomy.com.vn 11. Trang web www.nguoidautu.com Các giải pháp nâng cao năng lực của nhà đầu tư cá nhân trên thị trường chứng khoán Việt Nam GVHD: TS. Trương Quang Dũng SVTH: Nguyễn Hoàng Bình Trang 1 LỜI MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Cùng với quá trình đổi mới nền kinh tế của đất nước, nước ta đã đạt được những thành tựu thành quả to lớn: các ngành công nghiệp có tốc độ tăng trưởng cao như công nghệ thông tin, chế tạo máy; ngành nông nghiệp từng bước máy móc hoá đã làm cho năng suất lao động cải thiện rõ rệt đưa nước ta xuất khẩu gạo đứng thứ 2 thế giới, hàng hoá trên thị trường ngày càng phong phú và đa dạng, nhiều doanh nghiệp mới thành lập và nhiều tập đoàn đầu tư lớn đã xuất hiện tại Việt Nam, đời sống dân ta ngày càng nâng cao. Sự tăng trưởng kinh tế đòi hỏi ngày càng nhiều vốn đầu tư. Một trong những kênh huy động vốn đầu tư thông dụng trên thế giới là thị trường chứng khoán. Nhận thức được tầm quan trọng của thị trường chứng khoán, với nhiều nổ lực, ngày 20/07/2000 thị trường chứng khoán Việt Nam ra đời. Từ ngày thành lập đến nay, thị trường chứng khoán Việt Nam đã có 11 năm hoạt động và phát triển. Tuy nhiên đó không phải là thời gian dài đủ để cho các yếu tố thị trường và nhà đầu tư hoàn thiện. Xét riêng về nhà đầu tư cá nhân trên thị trường chứng khoán Việt Nam còn nhiều vấn đề cần khắc phục để nâng cao năng lực đầu tư, giảm thiểu rủi ro không đáng có trong quá trình đầu tư chứng khoán. Vì lý do đó, tôi chọn đề tài “Nâng cao năng lực của nhà đầu tư cá nhân trên thị trường chứng khoán Việt Nam”, đề tài này đặt ra 3 mục tiêu nghiên cứu: Một, nghiên cứu một cách có hệ thống thị trường chứng khoán và nhà đầu tư chứng khoán cá nhân tại Việt Nam, Hai, đánh giá hiện trạng nhà đầu tư chứng khoán Việt Nam và đối tượng trọng điểm quan tâm là nhà đầu tư cá nhân, Ba, đề xuất các giải pháp nâng cao năng lực của nhà đầu tư cá nhân trên thị trường chứng khoán Việt Nam, 2. Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu: Đối tượng được nghiên cứu trong đề tài này là năng lực của nhà đầu tư cá nhân trong phạm vi thị trường chứng khoán Việt Nam. 3. Phƣơng pháp nghiên cứu: dùng phương pháp khảo sát, phương pháp hệ thống, phương pháp lịch sử, phương pháp biện chứng .. Các giải pháp nâng cao năng lực của nhà đầu tư cá nhân trên thị trường chứng khoán Việt Nam GVHD: TS. Trương Quang Dũng SVTH: Nguyễn Hoàng Bình Trang 2 4. Kết cấu của đề tài: Ngoài phần mở đầu, phần kết luận và phần phụ lục, đề tài được xây dựng theo kết cấu truyền thống 3 chương: Chương 1. Tổng quan về nhà đầu tư chứng khoán cá nhân tại Việt Nam. Chương 2. Những thăng trầm của nhà đầu tư chứng khoán cá nhân tại Việt Nam Chương 3. Các đề xuất nâng cao năng lực của nhà đầu tư cá nhân trên thị trường chứng khoán Việt Nam, Các giải pháp nâng cao năng lực của nhà đầu tư cá nhân trên thị trường chứng khoán Việt Nam GVHD: TS. Trương Quang Dũng SVTH: Nguyễn Hoàng Bình Trang 3 CHƢƠNG 1 TỔNG QUAN VỀ NHÀ ĐẦU TƢ CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM 1.1. Lịch sử hình thành TTCK của các nƣớc trên thế giới Thị trường chứng khoán được xem là đặc trưng cơ bản, là biểu tượng của nền kinh tế hiện đại. Người ta có thể đo lường và dự tính sự phát triển kinh tế qua diễn biến trên thị trường chứng khoán. Là một bộ phận cấu thành của thị trưòng tài chính, thị trường chứng khoán đươc hiểu một cách chung nhất, là nơi diễn ra các hoạt động mua bán, trao đổi các chứng khoán – các hàng hoá và dịch vụ tài chính giữa các chủ thể tham gia. Việc mua bán trao đổi này được thực hiện theo những quy tắc nhất định. Vào cuối thế kỷ XV, tại những thành phố trung tâm mua bán ở phương Tây, các thương gia đã thống nhất gọi nơi trao đổi, thương lượng mua bán là “thị trường”, để thuận tiện hơn cho việc làm ăn, và đặt ra quy ước trong việc trao đổi hàng hoá. Phiên chợ đầu tiên được diễn ra vào năm 1453 tại một lữ quán của gia đình Vanber ở Bruges (nước Bỉ), tại đó có một bảng hiệu hình 3 túi da với một từ “Brourse” (tiếng Pháp) nghĩa là “Mậu dịch thị trường” hay còn gọi là “Sở giao dịch”. Năm 1547, thành phố ở Bruges (Bỉ) mất đi sự phồn thịnh do eo biển Even bị lấp cát nên mậu dịch thị trường ở đây bị sụp đổ và được chuyễn qua thị trấn Auvers (Bỉ), ở đây thị trường phát triển rất nhanh. Vào giữa thế kỷ XVI, đại thần Anh quốc đã đến quan sát và sau đó về thiết lập một thị trường mậu dịch t