Kiến thức cơ bản hóa 12 - Bài 17 đến bài 41
I. Vị trí của các nguyên tố kim loại trong bảng tuần hoàn - Kim loại chiếm khoản 90 nguyên tố trong bảng tuầnhoàn - Gồm nhóm IA IIIA (trừ H, B), một phần của nhóm IVA VIA, nhóm IB VIIIB,họ lan tan và actini II. Cấu tạo của nguyên tử kim loại: 1.Cấu tạo nguyên tử -Các nguyên tử kim loại có 1,2,3e ngoài cùng Ví dụ:Na:[Ne]3s 1 . Mg[Ne]3s 2 . Al[Ne]3s 2 3p 1 - Năng lượng ion hoá tương ñối nhỏ ⇒ Kim loại dễ nhường electron ⇒ Tính chất chung của kim loại là tính KHỬ 2. Câu tạo mạng tinh thể Ở nhiệt ñộ thường trừ Hg ở trạng thái lỏng -Các kim loại khác ở trạng thái rắn và có cấu tạo tinh thể. -Tinh thể kim loại gồm có 3 phần: nguyên tử, ion dương nằm ở nút mạng và các electron chuyển ñộng tự do trong mạng tinh thể -Có 3 kiểu mang tinh thể phổ biến:lục,lập phương tâm diên, lập phương tâm khối. (xem các kiểu mạng tinh thể sgk) 3. Liên kết kim loại Liên kết kim loại là liên kết ñược hình thành do lực hút giữa các electron chuyển ñộng tự do với các ion dương trong mạng tinh thể CÂU HỎI: 1/ Tính chất chung của Kim Loại là gì? Nêu nguyên nhân 2/ Trong tinh thể kim loại tồn tại những thành phầnnào? 3/ Thế nào là liên kết kim loại ?
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Kiến thức cơ bản hóa 12 - Bài 17 đến bài 41, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Ki n th c cơ b n Hóa 12 Ph n: VÔ CƠ
Bài 17 : V TRÍ C A KIM LO I TRONG B NG TU N HOÀN
VÀ C U T O C A KIM LO I
I. V trí c a các nguyên t kim lo i trong b ng tu n hoàn
Kim lo i chi m kho n 90 nguyên t trong b ng tu n hoàn
G m nhóm IA IIIA (tr H, B), m t ph n c a nhóm IVA VIA, nhóm IB VIIIB,h lan tan
và actini
II. C u t o c a nguyên t kim lo i:
1.C u t o nguyên t
Các nguyên t kim lo i có 1,2,3e ngoài cùng Ví d : Na:[Ne]3s 1. Mg[Ne]3s 2. Al[Ne]3s 23p 1
Năng lư ng ion hoá tương ñ i nh
⇒ Kim lo i d như ng electron ⇒ Tính ch t chung c a kim lo i là tính KH
2. Câu t o m ng tinh th
nhi t ñ thư ng tr Hg tr ng thái l ng
Các kim lo i khác tr ng thái r n và có c u t o tinh th .
Tinh th kim lo i g m có 3 ph n: nguyên t , ion dương n m nút m ng và các electron chuy n
ñ ng t do trong m ng tinh th
Có 3 ki u mang tinh th ph bi n:l c,l p phương tâm diên, l p phương tâm kh i. (xem các ki u
m ng tinh th sgk)
3. Liên k t kim lo i
Liên k t kim lo i là liên k t ñư c hình thành do l c hút gi a các electron chuy n ñ ng t do v i các
ion dương trong m ng tinh th
CÂU H I:
1/ Tính ch t chung c a Kim Lo i là gì? Nêu nguyên nhân
2/ Trong tinh th kim lo i t n t i nh ng thành ph n nào?
3/ Th nào là liên k t kim lo i ?
Bài 18 : TÍNH CH T C A KIM LO I VÀ DÃY ðI N HÓA
I .Tính ch t v t lí :
Kim lo i có tính d o , tính d n nhi t, tính d n ñi n, tính ánh kim t t c các tính ch t này do s có
m t c a electron t do
II . Tính ch t hoá h c :
Do ñ c ñi m c u t o ít electron l p ngoài cùng ( 1,2,3e),
Năng lư ng ion hoá tương ñ i nh
Bán kính nguyên t l n
⇒ Các nguyên t kim lo i d dàng như ng các e hoá tr hoá tr này ⇒ th hi n tính kh :
Phương trình t ng quát: M – ne > M n+
ði t ñ u ñ n cu i "dãy ñi n hóa" c a kim lo i thì tính kh c a kim lo i gi m d n , còn tính
oxi hoá c a ion kim lo i tăng d n
+ + 2+ 3+ 2+ 2+ 2+ 2+ 2+ 2+ + 2+ 2+ 3+ + 2+ 3+
Tính Oxi hoá : K Na Mg Al Zn Cr Fe Ni Sn Pb H Cu Hg 2 Fe Ag Pt Au
Tính Kh K Na Mg Al Zn Cr Fe Ni Sn Pb H Cu 2Hg Fe 2+ Ag Pt Au
1/ Tác d ng v i phi kim:
a/ Ph n ng v i oxi : ða s các kim lo i ñ u b oxi hóa b i O 2 (ñ c bi t nhi t ñ cao). Kh
năng ph n ng tuỳ thu c vào ñi u ki n và tính kh m nh hay y u c a kim lo i
Ví d :
4Na + O2 2Na 2O
t 0
3Fe + 2O 2 → Fe 3O4
b/ Ph n ng v i halogen và các phi kim khác
− V i halogen : các kim lo i ki m, ki m th , Al ph n ng ngay to thư ng. Các kim lo i khác
ph i ñun nóng.
+ V i phi kim m nh thì kim lo i có hoá tr cao:
Thư vi n Tài li u h c Trang 1
Ki n th c cơ b n Hóa 12 Ph n: VÔ CƠ
t 0
2Fe + 3Cl 2 → 2FeCl 3
+ V i phi kim y u ph i ñun nóng và kim lo i có hoá tr th p :
0
Fe + S →t FeS
0
Zn + S →t ZnS
c/ Tác d ng v i axit
+
* V i axit HCl, H 2SO 4 loãng (tính oxi hóa th hi n ion H )
+
Kim lo i s kh ion H trong dd HCl và H 2SO 4 loãng thành H 2
Lưu ý: Kim lo i ñ ng trư c H 2.
Ví d :
Mg + 2HCl > MgCl 2 + H 2 ↑
2Al + 3H 2SO 4 loãng > Al 2(SO 4)3 + 3H 2
* V i axit HNO 3, H 2SO 4 ñ c, ñun nóng
Tr Au và Pt, còn h u h t các kim lo i tác d ng ñư c v i HNO 3 (ñ c ho c loãng), H 2SO 4 (ñ c,
nóng),
Pt t ng quát: Kim lo i + HNO 3 > mu i ( hoá tr cao ) + S n ph n kh + H 2O
− V i HNO 3 ñ c nóng : thư ng gi i phóng khí NO 2 ( màu nâu ñ )
t 0
Mg + 4HNO 3 ñ, n → Mg(NO 3)2 + 2NO 2 + 2H 2O
t 0
Cu + 4HNO 3 ñ, n → Cu(NO 3)2 + 2NO 2 + 2H 2O
− V i HNO 3 loãng : thư ng sinh ra khí NO ( không màu hoá nâu trong không khí )
Tuy nhi n tuỳ theo ñi u ki n ñ bài có th là: N 2, N2O, NO, NH 4NO 3.
Ví d :
t 0
8Na + 10HNO 3 ñ, n → 8NaNO 3 + NH 4NO 3 + 3H 2O
t 0
4Mg + 10HNO 3 ñ, n → 4Mg(NO 3)2 + N 2O + 5H 2O
t 0
3Cu + 8HNO 3 ñ, n → 3Cu(NO 3)2 + NO + 4H 2O
☼ Lưu ý: Kim lo i ph n ng v i HNO 3 không sinh khí H 2
− V i axit H 2SO 4 ñ c nóng .
Pt t ng quát: Kim lo i + H 2SO 4 ñ.n →→→→ mu i ( hoá tr cao ) + (H 2S, S, SO 2) + H 2O.
Thư ng thì t o SO 2 tuy nhiên m t s trư ng h p t o H 2S ha c S
Ví d :
t 0
8Na + 5H 2SO 4 ñ, n → 4Na 2SO 4 + H 2S + 5H 2O
t 0
2Mg + 3H 2SO 4 ñ, n → 2MgSO 4 + S+ 3H 2O
t 0
Cu + 2H 2SO 4 ñ, n → CuSO 4 + SO 2 + 2H 2O
☼ Lưu ý: Kim lo i ph n ng v i H 2SO 4 ñ c, nóng không sinh khí H 2
Chú ý: Al , Fe và Cr b th ñ ng hoá trong H 2SO 4 ñ c, ngu i và HNO 3 ñ c, ngu i
d/ Ph n ng v i nư c:
− t o thư ng, ch có các kim lo i ki m, ki m th ph n ng ñư c v i nư c t o thành dung d ch
ki m và gi i phóng H 2. M t s kim lo i y u hơn ph n ng ch m ho c không ph n ng
Ví d :
Na + H 2O > NaOH + 1/2H 2
Be + H 2O >
− nhi t ñ cao, m t s kim lo i ph n ng v i hơi nư c
>5700 C
Fe + H 2O → FeO + H 2 ↑
<5700 C
Fe + H 2O → Fe 3O4 + H 2 ↑
e/ Ph n ng v i dd mu i:
ði u ki n: Kim lo i ñ ng trư c s ph n ng v i kim lo i ñ ng sau trong dãy ñi n hoá ( tr kim
lo i tan trong nư c : KL ki m, Ca... )
Ví d :
Fe + CuSO 4 > FeSO 4 + Cu ↓
Thư vi n Tài li u h c Trang 2
Ki n th c cơ b n Hóa 12 Ph n: VÔ CƠ
− Ngoài ra kim lo i m nh ( Al) còn ñ y ñư c kim lo i y u kh i oxit (ph n ng nhi t kim lo i).
X y ra t o cao, to nhi u nhi t làm nóng ch y kim lo i:
t 0
Al + Fe 2O3 → Al 2O3 + Fe
t 0
2Al + 3NiO → Al 2O3 + 3Ni
III. Dãy ñi n hoá c a kim lo i
1. C p oxi hoá kh c a kim lo i
Kim lo i d như ng electron thành ion kim lo i, ngư c l i ion kim lo i có th nh n electron ñ
tr thành kim lo i. Do ñó gi a kim lo i M và ion kim lo i M n+ t n t i m t cân b ng:
M+n + ne M0
D ng oxi hoá và d ng kh c a cùng m t nguyên t t o thành c p oxi hoá kh (oh/kh) c a
nguyên t ñó.
Ví d :Các c p oxi hoá kh : Fe 2+ /Fe, Cu 2+ /Cu, Al 3+ /Al.
2. Dãy ñi n hóa c a kim lo i:
Tính oxi hóa c a ion kim lo i tăng d n
+ + 2+ 3+ 2+ 2+ 2+ 2+ 2+ 2+ + 2+ 2+ 3+ + 2+ 3+
D ng oh: K Na Mg Al Zn Cr Fe Ni Sn Pb H Cu Hg 2 Fe Ag Pt Au
D ng kh : K Na Mg Al Zn Cr Fe Ni Sn Pb H Cu 2Hg Fe 2+ Ag Pt Au
Tính kh c a kim lo i gi m d n
3. Ý nghĩa c a dãy th ñi n hoá c a kim lo i
D ñoán chi u ph n ng gi a 2 c p oxh kh :
Khi cho 2 c p oxh kh g p nhau, d ng oxi hóa m nh hơn s tác d ng v i d ng kh m nh hơn t o
thành d ng oxi hóa y u hơn và d ng kh y u hơn: Hay là quy t c anpha α
Ví d : Có 2 c p oxh kh : Zn 2+ /Zn và Fe 2+ /Fe ph n ng:
Zn + Fe 2+ > Zn 2+ + Fe 0
Có 2 c p oxh kh: Zn 2+ /Zn và Cu 2+ /Cu ph n ng:
Zn + Cu 2+ > Zn 2+ + Cu 0
Nh ng kim lo i ñ ng trư c H ñ y ñư c hiñro ra kh i dung d ch axit.
Ví d : Fe + H 2SO 4 > FeSO 4 + H 2 ↑
CÂU H I
1/ Tính ch t v t lí chung c a kim lo i là gì? Do y u t nào quy t ñ nh ?
2/ Kim lo i có tính ch t hoá h c ñ c trưng là gì? Nguyên nhân t o nên tính ch t này?
3/ Kim lo i có th ph n ng ñư c v i nh ng ch t nào? M i ch t vi t pthh minh ho tính kh c a
kim lo i
4/ Khi kim lo i ph n ng v i HCl , H 2SO 4 loãng có gì khác so v i khi ph n ng v i HNO 3,
H2SO 4 ñ c, ñun nóng ?
5/ Nêu ñi u ki n ñ ph n ng c a kim lo i v i dd mu i x y ra? Vi t pthh minh ho ?
6/ H c thu c th t c a các nguyên t / ion kim lo i trong dãy ñi n hoá
7/ Dãy ñi n hoá cho ta bi t ñi u gì? Lưu ý nh ng bài t p d ñoán kh năng x y ra ph n ng c a
kim lo a v i dd mu i
Bài 19 : H P KIM
I. Khái ni m: H p kim là v t li u kim lo i ch a m t kim lo i cơ b n và m t s kim lo i ho c phi
kim khác.
VD: Thép là h p kim c a Fe và C
H p kim ðuyra là h p kim c a Al v i Cu, Mn, Si
II. Tính ch t : H p kim có nh ng tính ch t hoá h c tương t tính ch t c a các ch t t o thành
h p kim , nhưng tính ch t v t lý và tính ch t cơ h c l i khác nhi u.
VD: H p kim ðuyra Al Cu Mn Si Mg c ng nh và b n
H p kim không r : Fe Cr Mn
H p kim siêu c ng: W Co, Co W Cr Fe
Thư vi n Tài li u h c Trang 3
Ki n th c cơ b n Hóa 12 Ph n: VÔ CƠ
Bài 20 : S ĂN MÒN KIM LO I
I.:Khái ni m:
S ăn mòn kim lo i là S phá hu kim lo i ho c h p kim do tác d ng c a các ch t trong môi
trư ng xung quanh. S ăn mòn có th là quá trình hoá h c ho c quá trình ñi n hoá. Trong ñó kim
lo i b oxi hoá thành ion dương
M > M n+ + n.e
II. Các d ng ăn mòn:
1. Ăn mòn hoá h c:
Ăn mòn hoá h c là quá trình oxi hóa kh , trong ñó các electron c a Kim Lo i chuy n tr c ti p
ñ n các ch t trong môi trư ng.
Ví d :
t 0
3Fe + 4H 2O → Fe 3O4 + 4H 2 ↑
t 0
Cu + Cl 2 → CuCl 2
ði u ki n ăn mòn hóa h c: Kim lo i ph i ti p xúc tr c ti p v i các ch t c a môi trư ng
2. Ăn mòn ñi n hoá :
Ăn mòn ñi n hoá h c là quá trình oxi hóa kh , trong ñó kim lo i b ăn mòn do tác d ng c a
dung d ch ch t ñi n li và t o nên dòng ñi n chuy n d i t c c âm ñ n c c dương
Cơ ch ăn mòn ñi n hoá:
Nh ng kim lo i dùng trong ñ i s ng và k thu t thư ng ít nhi u có l n t p ch t (kim lo i khác
ho c phi kim), khi ti p xúc v i môi trư ng ñi n li (như hơi nư c có hoà l n các khí CO 2, NO 2,
SO 2,…ho c nư c bi n, …) s x y ra quá trình ăn mòn ñi n hoá.
Xét cơ ch ăn mòn c a gang ñ ngoài không khí m . Gang là Fe có l n C, trong không khí m
+
có hoà tan H , O 2, CO 2, NO 2,…t o thành môi trư ng ñi n li.
Fe có l n C ti p xúc v i môi trư ng ñi n li t o thành vô s pin ñi n hóa, trong ñó Fe là kim lo i
ho t ñ ng hơn là c c âm, C là c c dương .
− c c âm (Fe): Fe b oxi hoá và b ăn mòn.
Fe – 2e > Fe 2+
Ion Fe 2+ tan vào môi trư ng ñi n li, trên s t dư e. Các e
dư này ch y sang Cu (ñ gi m b t s chênh l ch ñi n tích
âm gi a thanh s t và ñ ng).
+
− c c dương(C): X y ra quá trình kh ion H và O 2
+
2H + 2e > H 2
O2 + H 2O + 4e > 4OH
Sau ñó x y ra quá trình t o thành g s t:
2+
Fe + 2OH > Fe(OH) 2
−H2 O
4Fe(OH) 2 +O 2 + 2H 2O > 4Fe(OH) 3 → xFeO.
yFe 2O3. mH 2O
B n ch t c a s ăn mòn ñi n hóa:
B n ch t c a ăn mòn ñi n hoá là m t quá trình oxi hóa kh x y ra trên b m t các ñi n c c.
c c âm x y ra quá trình oxi hóa kim lo i
Kim lo i ho t ñ ng m nh ñóng vai trò c c dương x y ra quá trình oxi hóa ( như ng e ñ
tr thành ion dương )
Kim lo i kém ho t ñ ng hơn ( ho c phi kim) ñóng vai trò c c âm. X y ra quá trình oxi hóa (
quá trình nh n e )
Các ñi u ki n c n và ñ ñ x y ra hi n tư ng ăn mòn ñi n hóa:
Các ñi n c c ph i khác ch t nhau : có th là c p kim lo i khác nhau, c p kim lo i phi
kim .Trong ñó kim lo i có tính kh m nh s là c c âm. ⇒ kim lo i nguyên ch t khó b ăn mòn.
Các ñi n c c ph i ti p xúc v i nhau (tr c ti p ho c gián ti p qua dây d n).
Các ñi n c c cùng ti p xúc v i m t dung d ch ñi n li.
Thư vi n Tài li u h c Trang 4
Ki n th c cơ b n Hóa 12 Ph n: VÔ CƠ
Lưu ý: Quá trình ăn mòn ñi n hoá h c thư ng kèm theo quá trình ăn mòn hoá h c
III. Ch ng ăn mòn kim lo i:
1. Phương pháp b o v b m t:
+ Cách li kim lo i v i môi trư ng : Dùng nh ng ch t b n v i môi trư ng ph lên b m t kim lo i:
− Các lo i sơn ch ng g , vecni, d u m , tráng men, ph h p ch t polime.
− M m t s kim lo i b n như crom, niken, ñ ng, k m, thi c lên b m t kim lo i c n b o v .
+ Dùng h p kim ch ng g (h p kim inox): Ch t o nh ng h p kim không g trong môi trư ng
không khí, môi trư ng hoá ch t.
+ Dùng ch t ch ng ăn mòn (ch t kìm hãm): Ch t ch ng ăn mòn làm b m t kim lo i tr nên th
ñ ng (trơ) ñ i v i môi trư ng ăn mòn.
2.Phương pháp ñi n hóa : N i kim lo i c n b o v v i 1 t m kim lo i khác có tính kh m nh
hơn.
Ví d : ð b o v v tàu bi n b ng thép, ngư i ta g n vào v tàu (ph n chìm trong nư c bi n) 1
t m k m. Khi tàu ho t ñ ng, t m k m b ăn mòn d n, v tàu ñư c b o v . Sau m t th i gian ngư i
ta thay t m k m khác.
CÂU H I :
1/ Th nào là ăn mòn kim lo i? K t qu c a quá trình ăn mòn kim lo i ?
2/ Có m y ki u ăn mòn kim lo i? Nêu ñi m gi ng và khác nhau c a các lo i ăn mòn này?
3/ Nêu ñi u ki n c a ăn mòn ñi n hoá và ăn mòn hoá h c
4/ Gi i thích cơ ch b o v kim lo i b ng phương pháp ñi n hoá
Bài 21: ðI U CH KIM LO I
I. Nguyên t c chung: Kh ion kim lo i thành nguyên t kim lo i.
Mn+ + ne > M
II. Các phương pháp ñi u ch
Tuỳ thu c vào tính kh c a kim lo i mà ta có nh ng phương pháp sau:
1. Phương pháp nhi t luy n (Dùng ñi u ch kim lo i trung bình, y u sau Al) : Dùng các ch t kh
như CO, H 2, C ho c kim lo i ñ kh ion kim lo i trong oxit nhi t ñ cao. Phương pháp này ñư c
s d ng ñ s n xu t kim lo i trong công nghi p:
t 0
CuO + H 2 → Cu + H 2O
t 0
Fe 2O3 + 3CO → 2Fe + 3CO 2
2.. Phương pháp th y luy n ( ñi u ch kim lo i y u sau H) : Dùng kim lo i t do có tính kh
m nh hơn ñ kh ion kim lo i trong dung d ch mu i.
Ví d : − ði u ch ñ ng kim lo i:
Zn + Cu 2+ > Zn 2+ + Cu
− ði u ch b c kim lo i:
+ 2+
Fe + Ag > Fe + Ag
3. Phương pháp ñi n phân : Dùng dòng ñi n ñ kh ion kim lo i thành nguyên t kim lo i
a. ði n phân nóng ch y ( ñi u ch kim lo i m nh t Na ñ n Al): ði n phân h p ch t nóng
ch y (mu i, ki m, oxit).
VD: ði n phân nóng ch y Al 2O3
C c ( ) catot: Al 3+ + 3e Al
2
C c (+) anot : 2O O 2 + 4e
Pt: 2Al 2O3 → 4Al + 3O 2
b.ði n phân dung d ch ( ñi u ch kim lo i trung bình, y u) : ði n phân dung d ch mu i c a
chúng ( có H 2O )
Lưu ý: Th t ñi n phân
2
C c ( + ) SO 4 ,NO 3 < H2O < Cl
+
N u H 2O b ñi n phân: 2H 2O > 4 H + O 2 + 4e
Thư vi n Tài li u h c Trang 5
Ki n th c cơ b n Hóa 12 Ph n: VÔ CƠ
3+ 2+ 2+ 3+
C c ( ) Na<.. Al < H2O < Zn , Fe …<… < Au
N u H 2O b ñi n phân: 2H2O + 2 e > 2OH + H 2
VD: ði n phân dd CuSO 4
2+ 2+
anot ( ) : Cu , H 2O Cu + 2e > Cu
2 +
catot ( +): SO 4 , H 2O 2H 2O > 4H + O 2 + 4e
Pt: CuSO 4 + H 2O > Cu + O 2 + H 2SO 4
B ng phương pháp ñi n phân có th ñi u ch ñư c kim lo i có ñ tinh khi t cao.
CÂU H I:
1/ Nguyên t c chung ñ ñi u ch kim lo i là gì?
2/ Kim lo i m nh ñư c ñi u ch b ng phương pháp nào? Xét cơ ch ñi n phân nóng ch y CaCl 2
3/ Nêu khái ni m c a các phương pháp ñi u ch kim lo i
4/ Cho bi t th t x y ra quá trình oxi hoá c c (+) và quá trình kh c c ( ) khi ñi n phân dd
5/ Vi t cơ ch và pt ñi n phân dd AgNO 3
Bài 25 : KIM LO I KI M VÀ H P CH T QUAN TRONG C A
KIM LO I KI M
A. KIM LO I KI M
I. V trí trong b ng TH và c u hình electron:
Kim lo i ki m thu c nhóm IA c a b ng tu n hoàn, g m các nguyên t : Liti (Li), Natri (Na), Kali
(K), Rubiñi (Rb), Xesi (Cs) và Franxi (Fr)
1
C u hình electron nguyên t : ns ( n là s th t c a l p).
II. Tính ch t v t lí:
Các kim lo i ki m có màu tr ng b c và có ánh kim, d n ñi n d n nhi t t t, nhi t ñ nóng ch y và
nhi t ñ sôi th p, kh i lư ng phân t nh , ñ c ng th p. KL Ki m có t s, t nc th p, kh i lư ng riêng
nh ñ c ng nh .Nguyên nhân : c u trúc m ng tinh th l p phương tâm kh i
III. Tính ch t hóa h c:
Các nguyên t KLK có năng lư ng ion hóa nh , itư electron l p ngoài cúng ( 1e) vì v y kim lo i
ki m có tính kh r t m nh. Tính kh tăng t Li Cs
M M n+ + ne
Trong h p ch t các kim lo i ki m có s oxi hóa +1 ( tr h p ch t hiñrua )
1/ Ph n ng v i phi kim :
Kim lo i ki m có tính kh m nh nên kh d dành các phi kim thành ion âm
a/ Ph n ng v i oxi : t o oxit ho c peoxit
Natri cháy trong khí oxi t o ra oxit ho c peoxit
Na + O 2 nhi t ñ thư ng Na 2O ( Natri oxit )
Na + O 2 nhi t ñ cao Na 2O2 ( Natri peoxit )
b/ Tác d ng v i khí Clo : t o mu i clorua
2K + Cl 2 2KCl
2/ Tác d ng v i axit :
+
KL Ki m kh m nh H c a axit HCl và H 2SO 4 loãng thành khí H 2
VD: Na + HCl NaCl + H 2
Ph n ng r t mãnh li t. T t c KLK ñ u gây n
3/ Tác d ng v i nư c : t o dd bazo và gi i phóng H 2
KLK tác d ng d dàng v i nư c t o bazo và gi phóng khí H 2 nhi t ñ thư ng. M c ñ mãnh li t
c a ph n ng tăng t Li ñ n Cs
K + H 2O > KOH + ½ H 2
=> Do KLK r t d ph n ng v i O 2 và H 2O nên ñ b o qu n KLK ngư i ta ngâm vào d u h a
IV: ng d ng tr ng thái t nhiên và ñi u ch :
1/ ng d ng :
Thư vi n Tài li u h c Trang 6
Ki n th c cơ b n Hóa 12 Ph n: VÔ CƠ
KLK có nhi u ng d ng trong ñ i s ng và kĩ thu t
o
+ Dùng ch t o h p kim có nhi t ñ nóng ch y th p. VD h p kim K Na có t nc 70 C dùng làm ch t
trao ñ i nhi t trong lò h t nhân
+ H p kim Li Al là h p kim siêu nh dùng sx thi t b hàng không
+Xesi dùng làm t bào quang ñi n
2/ Tr ng thái TN :
Do có tính kh m nh nên KLK t n t i trong TN dư i d ng h p ch t
3/ ði u ch :
KL ki m ñư c ñi u ch b ng pp ñi n phân nóng ch y: M M n+ + ne
B. M T S H P CH T QUAN TR NG C A KLK:
I. NATRI HIðROXIT: NaOH
1. Tính ch t :
a/ Tính ch t v t lí:
o
Natri hiñroxit (NaOH) hay xút ăn da là ch t r n, không màu, d nóng ch y ( t nc = 322 C ), hút m
m nh ( d ch y r a), tan nhi u trong nư c và t a nhi t m nh
b/ Tính ch t hoá h c:
Tan trong nư c phân li hoàn toàn thành ion:
NaOH > Na + + OH —
Natri hiñroxit là bazo m nh tác d ng v i oxit axit, axit và mu i:
*Pt phân t : NaOH + CO 2 Na 2CO 3 + H 2O
2
Pt ion thu g n OH + CO 2 CO 3 + H 2O
*Pt phân t HCl + NaOH NaCl + H 2O
+
Pt ion thu g n H + OH H 2O
*Pt phân t CuSO 4 + 2NaOH Cu(OH) 2 + Na 2SO 4
2+
Pt ion thu g n Cu + 2OH Cu(OH) 2
2. ng d ng :
NaOH là hóa ch t quan tr ng hang th hai trong các ngành CN. Dùng n u xà phòng, ch ph m
nhu m, tơ nhân t o, tinh ch qu ng nhôm, CN ch bi n d u m
II. NATRI HIðROCACBONAT : NaHCO 3
1. Tính ch t :
NaHCO 3 là ch t b t màu tr ng, ít tan trong nư c, d b nhi t phân t o ra Na 2CO 3 và khí CO 2
2NaHCO 3 > Na 2CO 3 + CO 2 + H 2O
NaHCO 3 là h p ch t lư ng tính
NaHCO 3 + NaOH > Na 2CO 3 + H 2O
NaHO 3 + HCl > NaCl + CO 2 + H 2O
2. ng d ng :
Dùng trong CN dư c ph m và th c ph m
III. NATRI CACBONAT : Na 2CO 3
1.Tính ch t:
Na 2CO 3 là ch t r n màu tr ng, tan nhi u trong nư c. nhi t ñ thư ng Na 2CO 3 t n t i d ng mu i
ng m nư c Na 2CO 3.10H 2O, nhi t ñ tăng lên m t d n nư c thành mu i k t tinh và nóng ch y
850 oC
Na 2CO 3 là mu i c a axit y u có tính ch t chung c a mu i. Tan trong nư c cho môi trư ng ki m
2. ng d ng: Na 2Co 3 là ch t quan tr ng trong CN th y tinh, ph m nhu m, gi y s i
IV: KALI NITRAT: KNO 3
1. Tính ch t :
KNO 3 là tinh th không màu, b n trong kk, tan nhi u trong nư c. Khi ñun nhi t ñ cao thì b nh t
phân
KNO 3 > KNO 2 + O 2
1. ng d ng:
KNO 3 dùng làm phân bón, và dùng ch t o thu c n
Ph n ng cháy c a thu c súng:
2KNO 3 + 3C + S N 2 + 3CO 3 + K 2S
Thư vi n Tài li u h c Trang 7
Ki n th c cơ b n Hóa 12 Ph n: VÔ CƠ
CÂU H I:
1/ T i sao kim lo i ki m l i m m và có t nc , t s th p?
2/ Vi t c u hình t ng quát c a kim lo i ki m. D ñoán tính ch t hoá h c c a KL ki m
3/ Nguyên nhân tính kh m nh c a KL ki m
4/ V i tính kh m nh KL ki m ph n ng ñư c v i nh ng ñơn ch t và h p ch t nào ?
5/ ð ñi u ch kim lo i Ki m ta dùng phương pháp nào? Vi t cơ ch và pt ñi u ch Na t NaCl
6/ Nêu tính ch t hoá h c c a NaOH, vi t pt ch ng minh
7/ Nêu tính ch t hoá h c c u NaHCO 3. Vi t pt ch ng minh tính lư ng tính c u NaHCO 3
8/ Vi t pt nhi t phân NaHCO 3 và KNO 3
Bài 26 : KIM LO I KI M TH VÀ H P CH T QUAN TR NG
C A KI LO I KI M TH
A. KIM LO I KI M TH
I. V trí c a kim lo i ki m th trong b ng tu n hoàn, c u hình electron nguyên t
Kim lo i ki m th thu c nhóm IIA c a b ng tu n hoàn, g m các nguyên t beri (Be), magie (Mg),
canxi (Ca), stronti (Sr), bari (Ba) và rañi (Ra)
Nguyên t c a các kim lo i ki m th ñ u có c u hình electron l p ngoài cùng là ns 2 (n là s th t
c a l p).
Be : [He] 2s 2; Mg : [Ne] 3s 2 ; Ca : [Ar] 4s 2 ; Sr : [Kr] 5s 2 ; Ba : [Xe] 6s 2
II. Tính ch t v t lí
Các kim lo i ki m th có màu tr ng b c, có th dát m ng.
tnc , t s c a kim lo i ki m nhưng v n tương ñ i th p.
