Lịch sử - Văn hóa - Vai trò của tôn giáo trong vấn đề xã hội Chăm

VAI TRÒ CỦA TÔN GIÁO TRONG VẤN ĐỀ XÃ HỘI CHĂM TS Phan Quốc anh Bàlamôn giáo • Trước năm 1975, Chính quyền (ngụy quyền) tỉnh Ninh Thuận cho thành lập “Hội đồng giáo cả Bàlamôn” gồm 5 người, trong đó có 3 ông cả sư của 3 khu vực đền tháp, 1 Chủ tịch, 2 phó Chủ tịch hội đồng, 1 trí thức Chăm làm ủy viên, 1 thư ký hội đồng. Hội đồng có con dấu riêng. Không tổ chức họp định kỳ mà khi cần thì thông báo cho các thành viên họp bàn giải quyết các công việc. • Ngoài công việc cúng kính, Hội đồng có nhiệm vụ kết hợp với chính quyền giải quyết các vấn đề liên quan đến phong tục tập quán, các lễ hội, các nghi lễ tôn giáo, những vấn đề liên quan đến các phong trào xây dựng và phát triển xã hội, tham gia cùng chính quyền giải quyết những tranh chấp và mâu thuẫn xã hội. • ở mỗi làng Chăm Bàlamôn cũng thành lập “Hội đồng phong tục” riêng của làng gồm các chức sắc ở làng, các tri thức, những người lớn tuổi và có uy tín trong làng. Hội đồng phong tục của làng có nhiệm vụ tổ chức thực hiện các phong tục tập quán của làng, tham gia với chính quyền thôn giải quyết những mâu thuẫn xã hội như giữa chính quyền với dân, giữa nội bộ các thành viên trong gia đình, dòng tộc và hàng xóm láng giềng, giải quyết những vụ vi phạm luật tục. Sau ngày giải phóng, một số vị chức sắc đã phối hợp với chính quyền vận động bà con Chăm chấp hành luật pháp và vận động các phần tử từ bỏ tổ chức Fulrô về xây dựng cuộc sống mới. Theo đánh giá của các cấp ủy đảng, chính quyền, trong thời kỳ còn tồn tại tập đoàn phản động Fulrô, các vị chức sắc không ủng hộ tập đoàn này, coi tập đoàn này chỉ gây rối xã hội. • Năm 1983, các vị chức sắc ở huyện Ninh Phước xin chính quyền thành lập “tổ tôn giáo Bàlamôn” của huyện. Nhiệm vụ của “tổ tôn giáo Bàlamôn” cũng như của “Hội đồng tôn giáo Bàlamôn” trước kia. • Năm 1983, ông Phan Hồng Chiến làm Chủ tịch UBHC huyện Ninh Phước. • Đến thời Ngô Đình Diệm, hệ thống và ranh giới hành chính thay đổi, chia theo quận, huyện và mâu thuẫn về lịch pháp nảy sinh từ việc không thống nhất chung mà bị chia theo quận, huyện. Việc này gây nhiều phiền phức vì kéo theo sự tranh chấp triền miên, làm cho xã hội Chăm thiếu sự ổn định. • Kết quả nổi bật của sự phối hợp này thể hiện ở việc đã thống nhất được lịch Chăm Bàlamôn giữa 2 vùng Phan Rang và Phan Rí cho đến ngày nay (trước đó chênh lệch trên 100 năm).