Luận án Phát triển đội ngũ giáo viên các trường phổ thông dân tộc nội trú khu vực Tây Nguyên trong bối cảnh đổi mới giáo dục

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI HÀ VĂN THANH PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG PHỔ THÔNG DÂN TỘC NỘI TRÚ KHU VỰC TÂY NGUYÊN TRONG BỐI CẢNH ĐỔI MỚI GIÁO DỤC LUẬN ÁN TIẾN SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC Hà Nội - 2018 VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI HÀ VĂN THANH PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG PHỔ THÔNG DÂN TỘC NỘI TRÚ KHU VỰC TÂY NGUYÊN TRONG BỐI CẢNH ĐỔI MỚI GIÁO DỤC Ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 9 14 01 14 LUẬN ÁN TIẾN SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: GS.TS TRẦN QUỐC THÀNH Hà Nội - 2018 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Những kết quả nghiên cứu của luận án này chưa được công bố ở bất kỳ công trình nào khác. Nếu sai tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật. Tác giả Hà Văn Thanh ii LỜI CẢM ƠN Với tình cảm chân thành, tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến quý thầy cô khoa Tâm lý - Giáo dục, Học viện Khoa học Xã hội- Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam đã giúp đỡ tác giả trong quá trình học tập và nghiên cứu. Đặc biệt tác giả bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến GS.TS Trần Quốc Thành đã tận tình chỉ bảo, hướng dẫn tác giả hoàn thành luận án này. Tác giả cũng xin chân thành cảm ơn lãnh đạo, chuyên viên thuộc các Sở GD&ĐT, các phòng GD&ĐT các tỉnh khu vực Tây Nguyên, lãnh đạo và quý thầy cô giáo của các trường Phổ thông Dân tộc nội trú 5 tỉnh khu vực Tây Nguyên đã nhiệt tình giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi cho tác giả trong quá trình nghiên cứu, hoàn thành luận án. Mặc dù đã có nhiều cố gắng, nhưng do một số hạn chế về điều kiện nghiên cứu, luận án không tránh khỏi những thiếu sót, hạn chế, tác giả rất mong nhận được những ý kiến đóng góp quý báu của quý thầy cô giáo, các bạn đồng nghiệp để luận án thêm hoàn thiện. Xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, tháng 12 năm 2018 Tác giả luận án Hà Văn Thanh iii MỤC LỤC MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1 Chƣơng 1 TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN PHỔ THÔNG.................................................................................... 13 1.1. Các nghiên cứu về đội ngũ giáo viên ................................................................. 13 1.2. Các nghiên cứu về phát triển đội ngũ giáo viên phổ thông ................................ 20 Chƣơng 2 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRƢỜNG PHỔ THÔNG DÂN TỘC NỘI TRÚ .................................................. 36 2.1. Giáo viên và phát triển đội ngũ giáo viên .......................................................... 36 2.2. Trường phổ thông dân tộc nội trú và đội ngũ giáo viên trường phổ thông dân tộc nội trú ............................................................................................................ 42 2.3. Bối cảnh đổi mới giáo dục và những yêu cầu đặt ra đối với phát triển đội ngũ giáo viên trường phổ thông dân tộc nội trú ........................................................ 48 2.4. Phát triển đội ngũ giáo viên trường phổ thông dân tộc nội trú theo tiếp cận phát triển nguồn nhân lực .......................................................................................... 53 2.5. Những yếu tố ảnh hưởng đến phát triển đội ngũ giáo viên trường phổ thông dân tộc nội trú ............................................................................................................ 63 Chương 3 THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG PHỔ THÔNG DÂN TỘC NỘI TRÚ KHU VỰC TÂY NGUYÊN .... 72 3.1. Tổ chức và phương pháp khảo sát thực tiễn ...................................................... 72 3.2. Thực trạng đội ngũ giáo viên các trường phổ thông dân tộc nội trú khu vực Tây Nguyên ............................................................................................................... 77 3.3. Thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên các trường phổ thông dân tộc nội trú khu vực Tây Nguyên............................................................................................ 88 3.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển đội ngũ giáo viên các trường phổ thông dân tộc nội trú khu vực Tây Nguyên............................................................... 99 3.5. Đánh giá chung về đội ngũ và phát triển đội ngũ giáo viên các trường phổ thông dân tộc nội trú khu vực Tây Nguyên............................................................. 102 Chƣơng 4 GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN CÁC TRƢỜNG PHỔ THÔNG DÂN TỘC NỘI TRÚ KHU VỰC TÂY NGUYÊN TRONG BỐI CẢNH ĐỔI MỚI GIÁO DỤC ...................................................... 108 iv 4.1. Định hướng phát triển giáo dục và đào tạo khu vực Tây Nguyên ......................... 108 4.2. Nguyên tắc đề xuất giải pháp ........................................................................... 110 4.3. Giải pháp phát triển đội ngũ giáo viên các trường phổ thông dân tộc nội trú khu vực Tây Nguyên trong bối cảnh đổi mới giáo dục ........................................... 111 4.4. Mối quan hệ giữa các giải pháp ....................................................................... 139 4.5. Khảo nghiệm các giải pháp đề xuất ................................................................. 141 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ....................................................................... 151 DANH MỤC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ ............................ 156 TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................... 156 v DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ CBQL CĐ Cán bộ quản lý Cao đẳng CNH DTNT DTTS ĐNGV ĐH Công nghiệp hóa Dân tộc nội trú Dân tộc thiểu số Đội ngũ giáo viên Đại học GD GD&ĐT Giáo dục Giáo dục và đào tạo GDMN GV HĐH HS Giáo dục mầm non Giáo viên Hiện đại hóa Học sinh HSDT KH KHCN KT-XH PT SP THCS THPT Học sinh dân tộc Kế hoạch Khoa học công nghệ Kinh tế - xã hội Phổ thông Sư phạm Trung học cơ sở Trung học phổ thông vi DANH MỤC BẢNG SỐ Bảng 3.1: Số xã, thôn đặc biệt khó khăn ở các tỉnh Tây Nguyên ................... 75 Bảng 3.2: Số trường, lớp, học sinh phổ thông DTNT ..................................... 78 Bảng 3.3: Số lượng, cơ cấu của đội ngũ giáo viên.......................................... 78 Bảng 3.4: Trình độ đào tạo của đội ngũ giáo viên .......................................... 79 Bảng 3.5: Thâm niên công tác và độ tuổi của đội ngũ giáo viên .................... 80 Bảng 3.6: Thực trạng về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống ĐNGV ....... 81 Bảng 3.7: Thực trạng về năng lực tìm hiểu đối tượng và môi trường giáo dục của ĐNGV ............................................................................................. 83 Bảng 3.8: Thực trạng năng lực thực hiện kế hoạch dạy học của ĐNGV ....... 84 Bảng 3.9: Thực trạng về năng lực giáo dục của ĐNGV ................................. 86 Bảng 3.10: Thực trạng về năng lực hoạt động chính trị của ĐNGV .............. 87 Bảng 3.11: Thực trạng về năng lực hoạt động chính trị của ĐNGV .............. 88 Bảng 3.12: Xây dựng quy hoạch, kế hoạch phát triển ĐNGV ....................... 89 Bảng 3.13: Tuyển chọn, sử dụng và bố trí giáo viên phổ thông DTNT ......... 91 Bảng 3.14: Thực trạng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên ........................ 93 Bảng 3.15: Thực trạng đánh giá giáo viên phổ thông DTNT ......................... 94 Bảng 3.16: Thực trạng xây dựng môi trường làm việc và chế độ chính sách đối với đội ngũ giáo viên ....................................................................... 97 Bảng 3.17: Mức độ ảnh hưởng của các yếu tố khách quan ............................ 99 Bảng 3.18: Mức độ ảnh hưởng của các yếu tố chủ quan .............................. 101 Bảng 3.19: Những thuận lợi trong việc phát triển đội ngũ giáo viên ........... 104 Bảng 3.20: Những khó khăn trong việc phát triển đội ngũ giáo viên ........... 105 Bảng 4.1. Mức độ cần thiết của các giải pháp .............................................. 142 Bảng 4.2. Mức độ khả thi của các giải pháp ................................................. 143 Bảng 4.3: Tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các giải pháp 145 Bảng 4.4: Kết quả đánh giá cuối năm nhóm đối chứng ................................ 148 Bảng 4.5: Kết quả đánh giá cuối năm nhóm thực nghiệm ............................ 149 vii DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ Sơ đồ 1.1: Mô hình quản lý nguồn nhân lực của Leonard Nadler .................. 55 Biểu đồ 4.1: So sánh tính cần thiết và tính khả thi của các giải pháp ........... 145 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Thực tiễn giáo dục cũng như lý luận về quản lý giáo dục đã khẳng định đội ngũ giáo viên là lực lượng quyết định chất lượng giáo dục của nhà trường. Do đó, trong chiến lược phát triển giáo dục nói chung và chiến lược phát triển của nhà trường nói riêng, phát triển đội ngũ giáo viên luôn là nhiệm vụ trọng tâm. Nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên là giải pháp quan trọng, cốt yếu để nâng cao chất lượng giáo dục. Quan điểm này thể hiện rất rõ trong Chỉ thị số 40-CT/TW ngày 15/6/2004 của Ban Bí thư trung ương Đảng cộng sản Việt Nam về việc xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục. Chỉ thị nêu rõ: “Mục tiêu của chiến lược phát triển giáo dục và đào tạo là xây dựng đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục được chuẩn hoá, đảm bảo chất lượng, đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt chú trọng nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất, lối sống, lương tâm, tay nghề của nhà giáo, thông qua việc quản lý, phát triển đúng định hướng và có hiệu quả sự nghiệp giáo dục để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đáp ứng những đòi hỏi ngày càng cao của sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước”. [2] Điều 15 của Luật Giáo dục 2005 (sửa đổi 2009) [64] ghi rõ: “Giáo viên giữ vai trò quyết định trong việc đảm bảo chất lượng giáo dục”. Vì vậy, xây dựng phát triển đội ngũ giáo viên là nhiệm vụ cấp thiết của ngành giáo dục và của tất cả các nhà trường. Giáo dục phổ thông giữ vai trò đặc biệt quan trọng trong việc tạo dựng mặt bằng dân trí đáp ứng những yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của một quốc gia. Muốn thực hiện được trọng trách của mình, người giáo viên ngoài tri thức, kĩ năng đã được đào tạo, phải luôn được bồi dưỡng và tự bồi dưỡng về mọi mặt phẩm chất đạo đức, tri thức, kĩ năng sư phạm nhằm bổ sung, cập nhật kiến thức, nắm bắt được phương pháp giảng dạy mới, không ngừng nâng cao trình độ chuyên môn. Trong hệ thống giáo dục quốc dân Việt Nam, bộ phận giáo dục dân tộc đóng một vai trò vô cùng quan trọng. Giáo dục dân tộc được tổ chức chặt chẽ từ trung ương xuống các cơ sở. Trong đó có hệ thống các trường phổ thông 2 dân tộc nội trú(DTNT) với các mô hình tổ chức khác nhau từ trung ương đến địa phương. Cấp trung ương có các trường dự bị đại học dân tộc, cấp tỉnh và cấp huyện có các trường phổ thông DTNT. Các trường phổ thông DTNT là nơi thu hút con em các dân tộc thiểu số vào học tập, tạo cơ hội cho con em các dân tộc thiểu số được học tập trong môi trường thuận lợi, giảm dần khoảng cách về giáo dục giữa các vùng miền trong toàn quốc. Do đó, bên cạnh việc quan tâm phát triển đội ngũ giáo viên nói chung vẫn cần phải chú trọng phát triển đội ngũ giáo viên các trường phổ thông DTNT nói riêng. Vì học sinh dân tộc có nhiều hạn chế về điều kiện học tập, về ngôn ngữ so với học sinh các vùng thuận lợi. Do đó, đội ngũ giáo viên các trường phổ thông DTNT cũng có những yêu cầu riêng và cần được đặc biệt quan tâm phát triển để có thể đáp ứng được yêu cầu đặc thù của loại hình trường phổ thông này và đảm bảo mặt bằng chất lượng chung trong hệ thống giáo dục phổ thông. Trong những năm qua, công tác xây dựng, bồi dưỡng và phát triển đội ngũ giáo viên của các cấp quản lý trong ngành giáo dục đã đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận. Tuy nhiên, bên cạnh những thành tích đã đạt được, đội ngũ giáo viên THPT ở nhiều địa phương còn thiếu về số lượng, chưa đồng bộ về chất lượng và chưa hợp lý về cơ cấu. Đặc biệt là các tỉnh miền núi, vùng sâu vùng xa, đội ngũ giáo viên (ĐNGV) ở các trường phổ thông DTNT vừa thiếu vừa yếu và hầu như chưa được quan tâm đào tạo, bồi dưỡng một cách hệ thống theo yêu cầu của loại hình trường dành cho con em đồng bào dân tộc thiểu số này. Trước những yêu cầu nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế đội ngũ giáo viên giảng dạy tại các trường phổ thông DTNT khu vực Tây Nguyên còn nhiều mặt chưa đáp ứng. Thực tiễn đòi hỏi rất cần có các giải pháp về xây dựng, phát triển và bồi dưỡng ĐNGV để làm tốt công tác giáo dục cho con em đồng bào dân tộc ít người trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế, một nhân tố quyết định cho sự phát triển giáo dục. Vì thế, việc quan tâm phát triển đội ngũ giáo viên các trường phổ thông DTNT là một nhiệm vụ cấp bách của giáo dục phổ thông nói chung và càng cấp bách đối với giáo dục phổ thông ở các tỉnh miền núi, vùng sâu vùng xa. 3 Các tỉnh miền núi Tây Nguyên có một vị trí đặc biệt quan trọng. Đây là một vùng đất giàu truyền thống đấu tranh cách mạng nhưng còn rất nhiều khó khăn về nhiều mặt. Trong đó giáo dục đào tạo là ngành có những khó khăn đặc biệt trong những khó khăn chung của toàn vùng. Với vị trí địa lý chính trị đặc biệt quan trọng của vùng núi Tây Nguyên có đông người đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống, việc tìm kiếm các giải pháp phù hợp nhằm xây dựng được đội ngũ giáo viên tại các trường phổ thông DTNT khu vực Tây Nguyên đủ sức hoàn thành các nhiệm vụ được giao, đáp ứng được yêu cầu phát triển kinh tế xã hội của vùng trở thành một vấn đề quan trọng và cấp thiết. Vì vậy, nhất thiết cần làm tốt công tác phát triển đội ngũ giáo viên các trường phổ thông DTNT khu vực Tây Nguyên để góp phần phát triển giáo dục ở các tỉnh Tây Nguyên đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa (CNH), hiện đại hóa (HĐH) đất nước. 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 2.1. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở lý luận về phát triển đội ngũ giáo viên phổ thông, thực trạng đội ngũ và thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên các trường phổ thông dân tộc nội trú khu vực Tây Nguyên, các yêu cầu của đổi mới giáo dục đặt ra cho các trường phổ thông dân tộc nội trú, đề xuất các giải pháp phát triển đội ngũ giáo viên các trường phổ thông dân tộc nội trú khu vực Tây Nguyên đáp ứng đổi mới giáo dục hiện nay. 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Tổng quan các công trình nghiên cứu về phát triển đội ngũ giáo viên phổ thông và giáo viên trường phổ thông dân tộc nội trú để có cơ sở xác định các nội dung nghiên cứu của luận án. - Hệ thống hóa các vấn đề lý luận về phát triển nguồn nhân lực, phát triển đội ngũ giáo viên và phát triển đội ngũ giáo viên trường phổ thông dân tộc nội trú. 4 - Khảo sát, đánh giá thực trạng đội ngũ và phát triển đội ngũ giáo viên các trường phổ thông dân tộc nội trú khu vực Tây Nguyên. - Đề xuất các giải pháp phát triển đội ngũ giáo viên các trường phổ thông dân tộc nội trú khu vực Tây Nguyên đáp yêu cầu đổi mới giáo dục và đào tạo. - Khảo sát tính cấp thiết, tính khả thi và tổ chức thực nghiệm một số giải pháp phát triển đội ngũ giáo viên các trường phổ thông dân tộc nội trú khu vực Tây Nguyên. 3. Khách thể và phạm vi nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Hoạt động quản lý đội ngũ giáo viên các trường phổ thông dân tộc nội trú. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Các thành tố phát triển đội ngũ giáo viên trường phổ thông dân tộc nội trú khu vực Tây Nguyên. 3.3. Giới hạn phạm vi nghiên cứu Trường phổ thông dân tộc nội trú có hai loại trường được phân cấp cho cấp tỉnh và cấp huyện quản lý trực tiếp. Đề tài luận án này xác định phạm vi nghiên cứu phát triển đội ngũ giáo viên các trường phổ thông DTNT trong cấp tỉnh của 5 tỉnh khu vực Tây Nguyên; chủ thể quản lý của đội ngũ giáo viên được xác định là là lãnh đạo ngành Giáo dục và Đào tạo cấp tỉnh, các cơ quan có liên quan cấp tỉnh và hiệu trưởng các trường phổ thông dân tộc nội trú. Đề tài tập trung khảo sát thực tiễn đội ngũ, phát triển đội ngũ giáo viên trường phổ thông dân tộc nội trú và các yếu tố liên quan đến phát triển đội ngũ giáo viên các trường phổ thông DTNT được triển khai ở 5 tỉnh khu vực Tây Nguyên. Với số khách thể được nghiên cứu là: Cán bộ quản lý, chuyên viên thuộc các Sở GDĐT; Cán bộ quản lý, chuyên viên các phòng GDĐT huyện, thành phố; Cán bộ quản lý các trường phổ thông DTNT; Giáo viên các trường phổ thông DTNT trên địa bàn các tỉnh Lâm Đồng, Đắc Lắc, Đắc Nông, Kon Tum và Gia Lai. (Số lượng cụ thể được nêu ở mục 3.1 của chương 3). 5 4. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu 4.1. Giả thuyết khoa học, câu hỏi nghiên cứu và luận điểm bảo vệ 4.1.1. Giả thuyết khoa học Đội ngũ giáo viên các trường phổ thông dân tộc nội trú Tây Nguyên đã được quan tâm phát triển và đã có nhiều đóng góp cho sự nghiệp giáo dục dân tộc. Song, trước yêu cầu của đổi mới giáo dục thì đội ngũ giáo viên này cũng bộc lộ một số hạn chế bất cập, nhất là về chất lượng, đặc biệt tỷ lệ giáo viên là người dân tộc thiểu số còn ít. Nếu phân tích rõ các nguyên nhân của những hạn chế, bất cập nêu trên để có các giải pháp phát triển phù hợp với yêu cầu giáo dục dân tộc và yêu cầu đổi mới giáo dục nói chung, giáo dục dân tộc nói riêng thì đội ngũ giáo viên các trường phổ thông dân tộc nội trú sẽ được phát triển, khắc phục được các hạn chế về chất lượng, sẽ có sự đồng bộ về cơ cấu, đủ khả năng đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục dân tộc hiện nay. 4.1.2. Câu hỏi nghiên cứu 1.Đội ngũ giáo viên trường phổ thông dân tộc nội trú có đặc điểm vai trò gì đối với việc nâng cao chất lượng dạy học ? 2. Bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay đặt ra những yêu cầu gì đối với sự phát triển đội ngũ giáo viên các trường phổ thông dân tộc nội trú? 3. Nếu vận dụng lý thuyết phát triển nguồn nhân lực để phát triển đội ngũ giáo viên các trường phổ thông dân tộc nội trú thì nội dung phát triển sẽ bao gồm những gì để có thể đáp ứng các yêu cầu của đổi mới giáo dục hiện nay? 4. Đội ngũ giáo viên các trường phổ thông dân tộc nội trú khu vực Tây Nguyên có những điểm mạnh và hạn chế gì? Các tỉnh khu vực Tây Nguyên đã quan tâm phát triển đội ngũ này chưa? Trong quá trình phát triển đó có những thành công và hạn chế gì? 5. Trong bổi cảnh đổi mới giáo dục hiện nay, có thể đề xuất những giải pháp nào để phát triển đội ngũ giáo viên các trường phổ thông DTNT khu vực Tây Nguyên? 6 4.1.3. Những luận điểm bảo vệ 1. Tuy đã có chuẩn giáo viên trung học phổ thông nhưng trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay, vẫn cần cụ thể hóa các nội dung phát triển đội ngũ giáo viên các trường phổ thông dân tộc nội trú để họ có thể đáp ứng được các tiêu chí của chuẩn. 2. Có thể vận dụng lý thuyết phát triển nguồn nhân lực để xác định nội dung phát triển đội ngũ giáo viên các trường phổ thông DTNT và xác lập cơ sở lý luận cho các giải pháp phát triển đội ngũ giáo viên này trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay. 3.Đội ngũ giáo viên các trường phổ thông DTNT chưa được quan tâm phát triển đúng mức nên còn thiếu về số lượng, chưa cân đối cơ cấu độ tuổi, trình độ đào tạo, chất lượng còn thấp so với các trường phổ thông cùng cấp học. 4.Để có các giải pháp phát triển đội ngũ giáo viên các trường phổ thông DTNT khu vực Tây Nguyên trong bối cảnh đổi mới giáo dục có thể dựa vào lý thuyết phát triển nguồn nhân lực và bám sát yêu cầu phát triển giáo dục dân tộc khu vực Tây Nguyên trong bối cảnh đổi mới giáo dục. 4.2. Phương pháp luận nghiên cứu Tiếp cận các chức năng quản lý: “Chức năng quản lý là một loại hoạt động quản lý đặc biệt, sản phẩm của quá trình phân công lao độ