Luận văn Biện pháp tổ chức hoạt động tự học cho sinh viên khoa ngoại ngữ - Đại học tự nhiên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM ----------***------------ LÊ THÀNH THẾ BIỆN PHÁP TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TỰ HỌC CHO SINH VIÊN KHOA NGOẠI NGỮ - ĐHTN LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Thái Nguyên 2009 ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM ----------***------------ LÊ THÀNH THẾ BIỆN PHÁP TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TỰ HỌC CHO SINH VIÊN KHOA NGOẠI NGỮ - ĐHTN Chuyên ngành: Giáo dục học Mã số: 60.14.01 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: GS.TSKH: NGUYỄN VĂN HỘ Thái Nguyên 2009 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 1 PHẦN MỘT: NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG 1. Tính cấp thiết của đề tài Để nâng cao chất lượng dạy học, thực hiện phương châm “dạy học lấy người học làm trung tâm” cần phải tổ chức hoạt động tự học cho sinh viên và coi đó là một hình thức tổ chức dạy học ở Đại học. Tuy nhiên trong thực tế việc nâng cao năng lực tự học cho sinh viên chưa được quan tâm đúng mức. Vì thế việc tìm ra các biện pháp tổ chức hoạt động tự học cho sinh viên đã trở thành một yêu cầu cấp bách trong các trường đại học nói chung và khoa Ngoại ngữ nói riêng. Trong những năm qua có nhiều công trình nghiên cứu đã xác định các phương hướng, những biện pháp đổi mới phương pháp dạy học khác nhau, các tư tưởng tập trung vào việc phát huy năng lực tự học, tự rèn luyện của người học, chuyển dần từ hệ phương pháp “tập trung vào người dạy” sang hệ phương pháp “tập trung vào người học”, chuyển dần từ phương pháp dạy học sang phương pháp nghiên cứu. Tổ chức hoạt động tự học cho sinh viên trở thành một nội dung đổi mới trong nhà trường sư phạm, nếu được thực hiện tốt sẽ góp phần đổi mới phương pháp dạy học ở đại học hiện nay. Vì vậy, trong quá trình học tập đòi hỏi sinh viên phải tự giác, tích cực, chủ động, năng động sáng tạo để có thể lĩnh hội được hệ thống những tri thức khoa học qua đó rèn luyện kĩ năng, kĩ xảo tương ứng. Để đạt được những yêu cầu đó đòi hỏi sinh viên phải có khả năng tự học, tự rèn luyện cao. Thực tế việc dạy học trong các trường sư phạm nói chung và khoa Ngoại ngữ nói riêng còn nhiều điểm tồn tại, việc dạy học chủ yếu nhằm cung cấp một khối lượng kiến thức xác định trong các giờ lên lớp, chưa có sự quan tâm đúng mức đến việc tổ chức hoạt động tự học cho sinh viên, chưa thực sự quan tâm đến việc rèn luyện hệ thống kĩ năng sư phạm cho sinh viên. Trong lý luận dạy học, tổ chức hoạt động tự học cho sinh viên được coi là một hình thức tổ chức dạy học ở đại học, việc tìm kiếm các biện pháp tổ chức Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 2 hoạt động tự học cho sinh viên đã trở thành một yêu cầu cấp bách trong các trường đại học nói chung và trường sư phạm nói riêng. Xuất phát từ những cơ sở lý luận và thực tiễn trên, chúng tôi chọn đề tài nghiên cứu: “Biện pháp tổ chức hoạt động tự học cho sinh viên khoa Ngoại Ngữ - ĐHTN” 2. Mục đích nghiên cứu Xây dựng các biện pháp hướng dẫn, tổ chức hoạt động tự học cho sinh viên khoa Ngoại Ngữ - ĐHTN, nhằm nâng cao hiệu quả học tập của sinh viên trong quá trình đào tạo. 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu: Hoạt động dạy và học của giảng viên và sinh viên khoa Ngoại Ngữ - ĐHTN. 3.2. Đối tượng nghiên cứu: Biện pháp tổ chức hoạt động tự học, các yếu tố ảnh hưởng tới hoạt động tự học của sinh viên khoa Ngoại Ngữ - ĐHTN. 4. Gỉa thuyết khoa học Có nhiều nguyên nhân dẫn đến kết quả dạy - học ở các trường sư phạm nói chung và khoa Ngoại Ngữ nói riêng, một trong những nguyên nhân đó là do hoạt động tự học của sinh viên chưa được tổ chức một cách hợp lý. Nếu đề ra được các biện pháp tổ chức hoạt động tự học ở trên lớp, kết hợp với hoạt động tự học ở nhà và hoạt động ngoại khoá cho sinh viên theo hướng tích cực hoá hoạt động người học, thì sẽ góp phần vào việc nâng cao hiệu quả tự học cho sinh viên khoa Ngoại Ngữ nói riêng và chất lượng đào tạo nói chung. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn của vấn đề tự học và tổ chức hoạt động tự học cho sinh viên khoa Ngoại ngữ - ĐHTN. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 3 5.2. Xây dựng hệ thống các biện pháp tổ chức hoạt động tự học cho sinh viên khoa Ngoại Ngữ và tiến hành thực nghiệm các biện pháp (áp dụng trên phần Tâm lý học lứa tuổi và tâm lý học sư phạm). 6. Phƣơng pháp nghiên cứu 6.1. Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn - Phương pháp quan sát hoạt động tự học của sinh viên khoa Ngoại Ngữ trong mối quan hệ với hoạt động dạy học. - Phương pháp điều tra bằng ankét về thực trạng tự học của sinh viên khoa Ngoại Ngữ trong giai đoạn hiện nay. - Phương pháp chuyên gia: Xin ý kiến góp ý của các chuyên gia về cách xử lý kết quả điều tra, các biện pháp tổ chức, cách thực nghiệm… - Phương pháp thực nghiệm khoa học: Tiến hành thực nghiệm các biện pháp tổ chức hoạt động tự học môn Tâm lý học ở trên lớp cho sinh viên khoa Ngoại Ngữ. 6.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận Phương pháp phân tích, tổng hợp, khái quát hoá, hệ thống hoá các tài liệu lý luận về tự học. Phương pháp lịch sử: Nghiên cứu lịch sử của vấn đề nghiên cứu, phát hiện và khai thác những khía cạnh mà các công trình nghiên cứu trước đây đã đề cập tới vấn đề về tự học và tổ chức tự học, làm cơ sở cho việc tiến hành các hoạt động nghiên cứu tiếp theo. 6.3. Phương pháp toán học Sử dụng phương pháp thống kê toán học nhằm để xử lý số liệu về thực trạng tự học của sinh viên khoa Ngoại Ngữ. 7. Phạm vi giới hạn của đề tài Nghiên cứu hoạt động tự học của sinh viên khoa Ngoại Ngữ và tiến hành thực nghiệm một số biện pháp tổ chức hoạt động tự học (áp dụng trên phần Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 4 Tâm lý học lứa tuổi và tâm lý học dạy học) cho sinh viên khoa Ngoại Ngữ - ĐHTN. 8. Những luận điểm mang tính chất phƣơng pháp luận của đề tài Nghiên cứu vấn đề tự học trong sự hình thành và phát triển nhân cách sinh viên một cách toàn diện. Nghiên cứu vấn đề tự học trong mối quan hệ với các hoạt động khác: hoạt động chính khoá, hoạt động ngoại khoá, các hoạt động ngoài giờ lên lớp. Nghiên cứu hoạt động tự học trong mối quan hệ thống nhất biện chứng với hoạt động dạy học. Nghiên cứu hoạt động tự học theo quan điểm tiếp cận tâm lý học hoạt động. Nghiên cứu hoạt động tự học trên quan điểm tiếp cận công nghệ dạy học. Nghiên cứu hoạt động tự học trên quan điểm phát triển dựa vào yếu tố nội lực là cơ bản (yếu tố người học giữ vai trò quyết định). Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 5 PHẦN HAI: NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VẤN ĐỀ TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TỰ HỌC CHO SINH VIÊN KHOA NGOẠI NGỮ - ĐHTN 1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Vấn đề tự học và tổ chức tự học trong các nghiên cứu ở nước ngoài. Tìm hiểu các tư tưởng trên thế giới nghiên cứu về tự học và tổ chức hoạt động tự học, chúng tôi có một số nhận xét sau: Tự học, tổ chức hoạt động tự học không phải là mảnh đất mới chưa được “cày xới” mà tự học là một vấn đề đã được nhiều nhà giáo dục học trên thế giới quan tâm đến dưới các góc độ khác nhau: phát huy tính tích cực, tính độc lập, tính tự giác, tính sáng tạo của người học như các nhà khoa học giáo dục Xôcơrat, Khổng Tử, Cômenxki, Đixtecvec, Usinxki. Ngay từ những năm công nguyên, XôCơRát (469 – 339 TCN) đã đưa ra quan niệm rất nổi tiếng: Giáo dục phải giúp con người tự khẳng định chính mình. Vận dụng quan điểm đó vào dạy học, ông cho rằng cần phải để cho người học tự suy nghĩ, tự tìm tòi, cần giúp người học tự phát hiện thấy sai lầm của mình và tự khắc phục những sai lầm đó. Đến thế kỉ 17 J.A.Cômenxki (1592-1670) đã tìm ra phương pháp cho phép giáo viên giảng viên giảng ít hơn, học sinh học nhiều hơn. Ông đề ra một số nguyên tắc dạy học mà cho đến nay vẫn còn nguyên tác dụng nhằm phát huy tính tích cực học tập của học sinh: Nguyên tắc đảm bảo tính trực quan trong dạy học, nguyên tắc đi từ cái chung đến cái riêng, nguyên tắc tôn trọng đặc điểm đối tượng. Đến thế kỉ thứ XIX Conxtantin Đmitrêvic Usinxki (1824-1870) đã nghiên cứu về tính tích cực, tính độc lập của học sinh. Theo ông tính tích cực, tính độc lập là cơ sở duy nhất để cho sự học có hiệu quả. Ông cho rằng cần giáo dục cho học sinh biết định hướng trong môi trường xung quanh, biết hành Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 6 động một cách sáng tạo, biết tự mình nâng cao vốn học vấn và tự phát triển bản thân. Trong dạy học không nên dồn tất cả tính tích cực vào công tác dạy của người giáo viên, còn học sinh thì lại thụ động mà cần phải làm sao cho học sinh tích cực ở mức độ cao nhất. Đầu thế kỉ XX những thành tựu về lý luận dạy học của nhà nước Xô Viết ra đời gắn liền với tên tuổi của một số nhà giáo dục học nổi tiếng như: V.V.Đavưdov, L.V.Zankov[41], I.Ia.lecne[47], Iu.K.Babanski[13], R.A.Nhizamov [51]. Khi nghiên cứu về lý luận dạy học ở đại học, các tác giả đã vạch rõ sự khác biệt giữa dạy học ở đại học với dạy học ở phổ thông: Các tác giả cho rằng dạy học ở đại học không phải chỉ trả lời câu hỏi dạy như thế nào? Mà còn phải trả lời câu hỏi: sinh viên độc lập học tập như thế nào? Độc lập nghiên cứu khoa học ra sao? Tìm tòi sáng tạo như thế nào?... Có thể nói ngay từ đầu thế kỉ XX, vấn đề tự học ở đại học đã được rất nhiều các tác giả quan tâm dưới góc độ phương pháp dạy và phương pháp học. Vấn đề này cho đến nay vẫn tiếp tục được nghiên cứu. Còn I.F. Kharlamop đã nghiên cứu tự học dưới góc độ tìm ra những biện pháp để phát huy tính tích cực học tập của học sinh bằng cách: Tăng cường việc nghiên cứu làm việc với sách giáo khoa, với tài liệu học tập, dạy học nêu vấn đề, cải tiến công tác tự lực học tập, đổi mới phương pháp kiểm tra đánh giá… Cùng với xu thế phát triển của thời đại I.U.K.Babanxki nghiên cứu tự học gắn liền với việc tìm ra các biện pháp tối ưu hoá việc học theo hai hướng: Phát huy tính tích cực, tính tự giác của học sinh trong học tập dưới sự hướng dẫn, điều khiển trực tiếp của thầy, kết hợp với quản lý và tự quản lý hoạt động học tập của học sinh. Với ý tưởng trên trong dạy học người ta đã đề ra các phương pháp dạy học mới, đó là phương pháp dạy học chương trình hoá. Đáp ứng với xu thế phát triển của thời đại, đáp ứng với những yêu cầu đổi mới của các quốc gia trên thế giới, các nhà giáo dục học ở các nước phát triển Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 7 đã đi sâu nghiên cứu để tối ưu hoá việc học, hình thành, phát triển năng lực tự học để người học có thể học thường xuyên, học suốt đời. Makiguchi [70], B.P.Exipov [24], khi nghiên cứu bản chất tự học của sinh viên. Các tác giả đã chỉ ra rằng: bản chất tự học của sinh viên là hoạt động nhận thức bằng hành động tìm tòi, nghiên cứu, khám phá. Đây chính là cơ sở lý luận của vấn đề tổ chức hoạt động tự học cho sinh viên. Cuối thế kỉ XX ảnh hưởng của sự phát triển khoa học kĩ thuật, đặc biệt là ảnh hưởng của cuộc cách mạng công nghệ, phần lớn các nhà giáo dục học đã nghiên cứu tự học theo hai hướng chính: Hướng thứ nhất nghiên cứu áp dụng công nghệ dạy học, nhằm thay đổi vị trí của thầy và trò trong quá trình dạy học, từ chuyên gia về việc dạy, giáo viên phải chuyển sang chuyên gia về việc học của người học; Hướng thứ hai là dạy học phân hoá, dạy học tiến hành theo nhịp độ cá nhân người học để đạt tới năng suất và hiệu quả cao nhất trong việc học, dạy học cần phải được tổ chức hướng vào người học. Tiêu biểu cho các hướng nghiên cứu trên là Raja Roy Singh. Ông đã nghiên cứu vai trò của năng lực tự học trong việc học tập thường xuyên và học tập suốt đời, đề cao vai trò chuyên gia cố vấn của người thầy trong việc học tập thường xuyên, học tập suốt đời, trong việc hình thành phát triển năng lực tự học của người học. Năm 1986 Sharma và R. Ahmed [63] đã nghiên cứu hoạt động tự học như là một hình thức tổ chức dạy học bằng cách dạy phương pháp cho người học. Theo tác giả, người ta có thể dạy phương pháp cho sinh viên bằng nhiều hình thức khác nhau tuỳ theo điều kiện, hoàn cảnh, tuỳ theo tính chất đặc thù môn học và nội dung yêu cầu của bài học. Nhưng theo ông dù tuân theo hình thức nào thì cũng phải thực hiện theo các giai đoạn sau: - Giai đoạn 1: Giáo viên thiết kế bài tập và cung cấp nguồn tài liệu cần thiết cho bài tập và chỉ dẫn cụ thể những gì sinh viên phải làm để hoàn thành bài tập. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 8 - Giai đoạn 2: Giáo viên tổ chức cho sinh viên tự nghiên cứu, tự làm bài tập với sự hỗ trợ của những thông tin có sẵn. - Giai đoạn 3: Giáo viên làm việc với sinh viên trên lớp theo hình thức cá nhân hay tập thể thông qua những hình thức khác nhau: Thảo luận, xêmina, củng cố ôn tập, xây dựng bài giảng, kiểm tra đánh giá, tự kiểm tra, tự đánh giá. Đây là lí thuyết mới về tổ chức tự học dưới góc độ nhìn nhận tự học như là một phương pháp dạy học. Tóm lại, qua nghiên cứu các tư tưởng, quan điểm, bàn về dạy học và tự học, tổ chức hoạt động tự học của các tác giả trên thế giới, chúng tôi có một số nhận xét sau: Tự học là cần thiết đối với tất cả mọi người, vấn đề tự học của học sinh nói chung và của sinh viên đại học nói riêng được các tác giả trên thế giới quan tâm dưới nhiều góc độ khác nhau như phát huy tính tích cực học tập của người học, tối ưu hoá việc học bằng dạy học chương trình hoá, áp dụng công nghệ dạy học, tổ chức dạy học phân hoá, dạy học theo nhịp độ cá nhân, dạy phương pháp học cho người học để đạt được hiệu quả cao nhất ở người học. 1.1.2. Các nghiên cứu ở Việt Nam về tự học và tổ chức tự học Thấm nhuần lời dạy của Hồ Chủ Tịch: Học phải suốt đời ngay cả khi đã đi làm việc [101]. Với phương châm “Về cách học phải lấy tự học làm gốc”; “Về cách dạy thì phải tránh lối dạy nhồi sọ… Về học tập tránh lối học vẹt” [33 – tr 444,319] Đáp ứng yêu cầu cấp bách của công cuộc xây dựng và phát triển đất nước, các nhà giáo dục học Việt Nam quan tâm đến vấn đề tự học, tổ chức hoạt động tự học và đã đi sâu nghiên cứu tự học dưới nhiều góc độ. Tự học là một hoạt động độc lập diễn ra không hoặc ít có sự điều khiển của thầy (Tác gả Nguyễn Cảnh Toàn [55] và một số nhóm tác giả khác nữa). Tự học là hoạt động tích cực, chủ động, tự giác của người học dưới vai trò chủ đạo (tổ chức, hướng dẫn, điều khiển) của thầy (Các tác giả: Nguyễn Ngọc Quang [53] [56] Đặng Vũ Hoạt [29], Nguyễn Ngọc Bảo [10]. Trịnh Quang Từ [71],…). Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 9 Hướng thứ ba nghiên cứu tự học như là một hình thức tổ chức ngoài giờ lên lớp, phối hợp các hình thức tổ chức dạy học khác (Phạm Hồng Quang [57] và một số luận văn thạc sỹ khác…) Hầu hết các công trình nghiên cứu đều khẳng định tự học có một ý nghĩa và vai trò rất quan trọng đối với sự hình thành và phát triển nhân cách của mỗi người, là nhân tố trọng yếu nâng cao chất lượng dạy và học, là yếu tố cơ bản để người học lĩnh hội tri thức, kỹ năng, kỹ xảo và hình thành thái độ mới. Trong một số công trình nghiên cứu về tự học và tổ chức hoạt động tự học thì tính tích cực, tính độc lập, động cơ học tập của người học giữ một vai trò rất quan trọng đối với chất lượng và hiệu quả của hoạt động tự học (Nguyễn Ngọc Bảo, Đặng Vũ Hoạt, Hà Thị Đức). Kiểm tra đánh giá là khâu then chốt nhằm giúp người thầy điều chỉnh, điều khiển hoạt động dạy của mình, điều khiển, điều chỉnh hoạt động học của trò, đồng thời giúp người học tự điều khiển, tự điều chỉnh hoạt động học tập nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả của hoạt động dạy học. Bên cạnh đó, kiểm tra đánh giá còn là một nhân tố phát huy tính tích cực của người học trong quá trình tự học và hình thành kĩ năng tự đánh giá ở sinh viên. Kĩ năng tự học được các tác giả xem xét như là nhân tố bên trong, rất quan trọng để người học hoàn thành nhiệm vụ học tập. Kĩ năng tự học của sinh viên được hình thành thông qua hoạt động học tập, rèn luyện, qua phương pháp dạy của thày và phương pháp học của trò. Những tư tưởng này được phản ánh qua các công trình nghiên cứu của các tác giả Trịnh Quang Từ, Trần Văn Hiếu: Tác giả Trần Văn Hiếu đã nghiên cứu về các kỹ năng đọc sách của sinh viên và đã xây dựng thành công quy trình đọc sách cho sinh viên. 1.2. Lý luận về tự học 1.2.1. Đặc điểm và bản chất của hoạt động tự học Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 10 Trong thực tế, người ta có thể có nhiều cách học khác nhau: Học một cách ngẫu nhiên. Qua kiểu học này, nó đưa lại cho người học những tri thức tiền khoa học, những năng lực thực tiễn trực tiếp, do kinh nghiệm hàng ngày mang lại. Cách học thứ hai là học có chủ định, là việc học diễn ra theo phương thức đặc thù ở nhà trường, qua đó hình thành ở người học những tri thức khoa học, những năng lực mới phù hợp với đòi hỏi của thực tiễn nghĩa là nhằm lĩnh hội các tri thức mới, kĩ năng, kĩ xảo mới trong nhà trường. Như vậy, hoạt động học là hoạt động của người học nhằm tổ chức các điều kiện bên trong và bên ngoài đảm bảo cho việc lĩnh hội tri thức, kĩ năng, kĩ xảo có hiệu quả. Nghiên cứu hoạt động tự học với tư cách là một hình thức tổ chức dạy học ở đại học dựa trên quan điểm tiếp cận công nghệ dạy học và tiếp cận hoạt động, theo Lê Khánh Bằng: Học - về bản chất là quá trình tiếp thu và xử lý thông tin bằng các hành động trí tuệ và chân tay, dựa vào vốn sinh học và vốn đạt được của cá nhân, từ đó mà có được tri thức, kĩ năng, thái độ mới [6 - tr8]. Từ quan niệm trên chúng tôi có thể đi đến khái niệm về học tập như sau: Học là quá trình người học tự giác, tích cực, độc lập tiếp thu tri thức, kinh nghiệm từ môi trường xung quanh bằng các thao tác trí tuệ và chân tay nhằm hình thành cấu trúc tâm lý mới để biến đổi nhân cách của mình theo hướng ngày càng hoàn thiện, và dù trong tình huống nào thì trong bản thân sự học cũng hàm chứa sự tự học. Tự học là học với sự tự giác và tích cực ở mức độ cao. Khi quan niệm về tự học, có rất nhiều quan niệm khác nhau. Đứng dưới góc độ nghiên cứu hoạt động tự học như là hoạt động nghiên cứu, với sự giúp đỡ gián tiếp của giáo viên, thực nghiệm trên mô hình đào tạo giáo viên, tác giả Nguyễn Cảnh Toàn cho rằng: “Tự học là tự mình động não, suy nghĩ, sử dụng các năng lực trí tuệ (quan sát, so sánh, phân tích, tổng hợp…) và có khi cả cơ bắp (khi phải sử dụng công cụ), cùng các phẩm chất của mình rồi cả động cơ, tình cảm, cả Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 11 nhân sinh quan, thế giới quan (như tính trung thực, khách quan, ý chí tiến thủ không ngại khó, ngại khổ, kiên trì, nhẫn nại, lòng say mê khoa học…) để chiếm lĩnh một lĩnh vực hiểu biết nào đó”. [66-tr59,60]. Nghiên cứu hoạt động tự học như là một hình thức tổ chức hoạt động dạy học ở đại học, tác giả Lưu Xuân Mới cho rằng: “Tự học là hình thức hoạt động nhận thức của cá nhân nhằm nắm vững hệ thống tri thức và kĩ năng do chính sinh viên tiến hành ở trên lớp, ở ngoài lớp theo hoặc không theo chương trình và sách giáo khoa đã được quy định. Tự học là một hình thức tổ chức dạy học cơ bản ở đại học có tính độc lập cao và mang đậm nét sắc thái cá nhân nhưng có quan hệ chặt chẽ với quá trình dạy học [48-tr276]. Nhìn chung, các tác giả đều quan niệm rằng tự học là học với sự độc lập và tích cực, tự giác ở mức độ cao, tự học là quá trình mà trong đó, chủ thể người học tự biến đổi mình, tự làm phong phú giá trị của mình bằng các thao tác trí tuệ hoặc chân tay nhờ cả ý chí, nghị lực và sự say mê học tập của cá nhân. Tự học có thể diễn ra ở trên lớp hoặc ngoài giờ lên lớp, chẳng hạn như giải bài tập trên lớp, nảy sinh những thắc mắc khi nghe giáo viên giảng bài, tự sắp xếp những lời giảng của giáo viên để ghi vào vở, tự phân tích, nhận xét câu trả lời của bạn trong quá trình thảo luận… Theo chúng tôi, tự học là một quá trình, trong đó dưới vai trò chủ đạo của giáo viên,