Luận văn Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng công bố thông tin Báo cáo tài chính của doanh nghiệp đầu tư nước ngoài tại tỉnh Bình Phước

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM --------------------------- TRẦN DƯƠNG SƠN HẰNG CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHẤT LƯỢNG CÔNG BỐ THÔNG TIN BÁO CÁO TÀI CHÍNH CỦA DOANH NGHIỆP ĐẦU TƯ NƯỚC NGOÀI TẠI TỈNH BÌNH PHƯỚC LUẬN VĂN THẠC SỸ Chuyên ngành : Quản trị Kinh doanh Mã số ngành: 60.34.01.02 TP. HỒ CHÍ MINH, Tháng 03 năm 2018 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM --------------------------- TRẦN DƯƠNG SƠN HẰNG CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHẤT LƯỢNG CÔNG BỐ THÔNG TIN BÁO CÁO TÀI CHÍNH CỦA DOANH NGHIỆP ĐẦU TƯ NƯỚC NGOÀI TẠI TỈNH BÌNH PHƯỚC LUẬN VĂN THẠC SỸ Chuyên ngành : Quản trị Kinh doanh Mã số ngành: 60.34.01.02 CÁN BỘ HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: GS.TS. VÕ THANH THU TP. HỒ CHÍ MINH, Tháng 03 năm 2018 CÔNG TRÌNH ĐƯỢC HOÀN THÀNH TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM Cán bộ hướng dẫn khoa học: GS.TS. VÕ THANH THU Luận văn Thạc sĩ được bảo vệ tại Trường Đại học Công nghệ TP.HCM ngày 31 tháng 03 năm 2018 Thành phần Hội đồng đánh giá Luận văn Thạc sĩ gồm: TT Họ và tên Chức danh Hội đồng 1 PGS.TS. Nguyễn Đình Luận Chủ tịch 2 TS. Lê Tấn Phước Phản biện 1 3 TS. Nguyễn Văn Trãi Phản biện 2 4 TS. Trần Văn Thông Ủy viên 5 TS. Phan Quan Việt Ủy viên, Thư ký Xác nhận của Chủ tịch Hội đồng đánh giá Luận văn sau khi Luận văn đã được sửa chữa (nếu có) Chủ tịch Hội đồng đánh giá Luận văn TRƯỜNG ĐH CÔNG NGHỆ TP. HCM CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM PHÒNG QLKH–ĐTSĐH Độc lập - Tự do - Hạnhphúc TP.HCM, ngày tháng 03 năm 2018 NHIỆM VỤ LUẬN VĂN THẠC SĨ Họ tên học viên: Trần Dương Sơn Hằng Giới tính: Nữ Ngày, tháng, năm sinh: 16/08/1992 Nơi sinh: Bình Phước Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh MSHV: 1641820028 I- Tên đề tài : CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHẤT LƯỢNG CÔNG BỐ THÔNG TIN BÁO CÁO TÀI CHÍNH CỦA DOANH NGHIỆP ĐẦU TƯ NƯỚC NGOÀI TẠI TỈNH BÌNH PHƯỚC II- Nhiệm vụ và nội dung: Thứ nhất, tổng quan lại đề tài nghiên cứu từ đó đưa ra các mục tiêu nghiên cứu, câu hỏi nghiên cứu, phạm vi nghiên cứu, giới han và đóng góp của nghiên cứu. Thứ hai, luận văn hệ thống hóa một cách đầy đủ về các lý thuyết liên quan đến các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng CBTT BCTC. Trên cơ sở kế thừa các công trình nghiên cứu trong và ngoài nước, tác giả tổng hợp, đúc kết các nghiên cứu trước đây liên quan đến các nhân tố ảnh hưởng chất lượng CBTT trên BCTC. Thứ ba, tác giả đưa ra các phương phương pháp, mô hình nghiên cứu của đề tài nhằm thu thập dữ liệu phục vụ cho nghiên cứu định lượng. Thứ tư, tác giả phân tích thực trạng chất lượng CBTT BCTC, đưa ra kết quả nghiên cứu và kiểm định giả thuyết của luận văn. Cuối cùng, từ kết quả nghiên cứu tác giả nhận xét, đưa ra hạn chế của luận văn và đề xuất một số kiến nghị liên quan đến đề tài. III- Ngày giao nhiệm vụ: IV- Ngày hoàn thành nhiệm vụ: V- Cán bộ hướng dẫn: GS.TS. Võ Thanh Thu CÁN BỘ HƯỚNG DẪN KHOA QUẢN LÝ CHUYÊN NGÀNH i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong Luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc. Học viên thực hiện Luận văn Trần Dương Sơn Hằng ii LỜI CẢM ƠN Trong suốt thời gian thực hiện luận văn tốt nghiệp, tôi đã nhận được được sự nhiệt tình giảng dạy của các thầy, các cô trong trường nói chung và trong Khoa Quản Trị Kinh Doanh nói riêng em xin được bày tỏ sự trân trọng và lòng biết ơn sâu sắc đối với sự giúp đỡ này. Em xin chân thành cảm ơn đặc biệt đến Cô Võ Thanh Thu đã luôn tạo điều kiện, quan tâm và tận tình hướng dẫn em trong quá trình nghiên cứu và hoàn thiện đề tài. Khóa luận chắc chắn sẽ không tránh khỏi những sai sót, em rất mong nhận được sự đóng góp chỉ bảo của các thầy, các cô và các bạn để bài khóa luận càng hoàn thiện hơn. Đây sẽ là kiến thức bổ ích cho công việc của em sau này. Cuối cùng, em xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình của các anh, chị, cán bộ tại Cục Thuế Tỉnh Bình Phước, những người đồng nghiệp, doanh nghiệp, đã cung cấp tài liệu, hướng dẫn, góp ý cho em trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu. Em xin chân thành cảm ơn! TP. Hồ Chí Minh, ngày tháng năm 2018 Học viên làm luận văn Trần Dương Sơn Hằng iii TÓM TẮT Đề tài nghiên cứu: “Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng công bố thông tin báo cáo tài chính của doanh nghiệp đầu tư nước ngoài tại tỉnh Bình Phước” nhằm xác định các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng công bố thông tin trong báo cáo tài chính của các doanh nghiệp đầu tư nước ngoài. Trên cơ sở đó, luận văn đã nghiên cứuvà đưa ra ba vấn đề cốt lõi sau đây: Thứ nhất, nêu lên các khái niệm và lý thuyết nền tảng có liên quan các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng công bố thông tin trong báo cáo tài chính. Trên cơ sở kế thừa các công trình nghiên cứu trong và ngoài nước, tác giả xây dựng mô hình lý thuyết về các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng công bố thông tin trong báo cáo tài chính gồm 6 yếu tố: (1) đòn bẩy nợ, (2) khả năng thanh toán, (3) quy mô doanh nghiệp, (4) tài sản cố đinh, (5) chủ thể kiểm toán và (6) khả năng sinh lời. Thứ hai, dựa trên mô hình lý thuyết và qua kết quả trao đổi với các chuyên gia, các ý kiến thống nhất giữa các chuyên gia đã tạo thêm cơ sở cho tác giả về việc đưa thêm 2 nhân tố vào mô hình nghiên cứu là nhân tố tính trì hoãn của BCTC và thời gian hoạt động. Từ đó, tác giả đã đưa tổng cộng 8 nhân tố (biến độc lập) vào mô hình và chia làm 3 nhóm nhân tố, bao gồm: (1) nhóm nhân tố liên quan cơ cấu vốn gồm đòn bẩy nợ, khả năng thanh toán, (2) nhóm nhân tố liên quan đến đặc điểm thị trường gồm quy mô doanh nghiệp, tài sản cố đinh, thời gian hoạt động, chủ thể kiểm toán, tính trì hoãn của BCTC và (3) nhóm nhân tố liên quan hiệu quả công ty gồm khả năng sinh lời. Thứ ba, tác giả đã phân tích thực trạng về chất lượng công bố thông tin trong báo cáo tài chính và rút ra những ưu điểm là chất lượng công bố thông tin trong báo cáo tài chính của các doanh nghiệp đầu tư nước ngoài tại Bình Phước giai đoạn 2014 - 2016 đạt 91,9% so với mức độ yêu cầu. Kết quả nghiên cứu cho thấy có 6 nhân tố không ảnh hưởng đến chất lượng công bố thông tin báo cáo tài chính của các doanh nghiệp đầu tư nước ngoài tại Bình Phước và 2 nhân tố quy mô doanh iv nghiệp và khả năng sinh lời lại ảnh hưởng đến chất lượng công bố thông tin báo cáo tài chính của các doanh nghiệp đầu tư nước ngoài tại Bình Phước theo mô hình sau: CBTT = 0,88 + 0,557 QMDN - 1,23 KNSL Trên cơ sở đó, tác giả đã đề xuất một số hàm ý đối với cơ quan quản lý nhà nước, công ty kiểm toán độc lập và các doanh nghiệp đầu tư nước ngoài nhằm tăng chất lượng công bố thông tin trong báo cáo tài chính của các doanh nghiệp đầu tư nước ngoài tại Bình Phước. Người sử dụng thông tin có thể dựa vào 02 nhân tố ảnh hưởng này để biết được thông tin mà các doanh nghiệp đưa ra có chất lượng như thế nào, qua đó kết hợp với một số thông tin khác để đưa ra các quyết định chính xác của mình. Hy vọng kết quả nghiên cứu này sẽang m lại những thay đổi tích cực góp phần tăng chất lượng công bố thông tin trong báo cáo tài chính của các doanh nghiệp đầu tư nước ngoài tại Bình Phước trong thời gian tới. v ABSTRACT Thesis’s topic: “The factors affect the quality of the disclodure Financial Statementsin Foreign Direct Investment at Binh Phuoc province” aims at determining the factor affecting the quality of the disclodure Financial Statements Audit in Foreign Direct Investment at Binh Phuoc province. Based on that, the thesis has studied and identified the following three core issues: Firstly, the concepts and basic theories are related to the quality of disclosures in financial statements. Based on the inheritance of domestic and foreign researches, the author develops a theoretical model of that including four factors: (1) Financial Leverage, (2) The repayment ability, (3) The enterprise scale, (4) The fixed assets, (5) The auditsubject và (6) The profitability. Secondly, based on theoretical models after through the results of exchanges with experts, experts have created two factors to the research model that are the delay financial statements and the operation period. Thirdly, the result of research showed that the factors of financial leverage, the repayment ability, the fixed assets, the auditsubject, the delay financial statements and the operation period have not afftected quality of the disclodure Financial Statements in Foreign Direct Investment at Binh Phuoc province. Wheaeas, the factors of the enterprise scale and the profitability have had an influence on that. Quality of the disclodure Financial Statementsin Foreign Direct Investment at Binh Phuoc province = 0,88 + 0,557 * the enterprise scale - 1,23 * the profitability. Based on that, the author has proposed some implications in order to increase the quality of information disclosure in Financial Statements in Foreign Direct Investment at Binh Phuoc province. The results of this research will bring about positive changes that will contribute to improving the quality of disclosure in Financial Statements in Foreign Direct Investment at Binh Phuoc province in the coming time. vi MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN .............................................................................................................. ii CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU ......................................... 1 1.1 Sự cần thiết của đề tài ......................................................................................... 1 1.2 Tổng quan tài liệu nghiên cứu ............................................................................ 3 1.3 Mục tiêu nghiên cứu ........................................................................................... 6 1.4 Phạm vi và đối tượng nghiên cứu ....................................................................... 6 1.5 Phương pháp nghiên cứu .................................................................................... 6 1.6 Đóng góp mới của luận văn ................................................................................ 7 1.7 Hạn chế của luận văn .......................................................................................... 8 1.8 Kết cấu của luận văn ........................................................................................... 8 CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN ............................................................................... 11 2.1 Giới thiệu các khái niệm ................................................................................... 11 2.1.1. Khái niệm công bố thông tin ..................................................................... 11 2.1.2. Khái niệm chất lượng ................................................................................ 12 2.1.3. Khái niệm chất lượng công bố thông tin ................................................... 13 2.1.4. Khái niệm chất lượng công bố thông tin báo cáo tài chính ...................... 14 2.2 Lý thuyết nền tảng có liên quan đến các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng công bố thông tin BCTC ......................................................................................... 15 2.2.1. Lý thuyết đại diện (Agency theory) .......................................................... 15 2.2.2. Lý thuyết dấu hiệu (Signalling theory) ..................................................... 16 2.2.3. Lý thuyết hợp đồng (Contractual theory) .................................................. 17 2.2.4. Lý thuyết chi phí sở hữu (Proprietary cost theory) ................................... 18 2.3 Đo lường chất lượng công bố thông tin BCTC ................................................ 18 2.3.1. Một số lý thuyết về đo lường chất lượng công bố thông tin BCTC ......... 18 2.3.2. Các chỉ số đo lường chất lượng công bố thông tin BCTC ........................ 20 2.4 Mô hình nghiên cứu .......................................................................................... 24 2.3.1. Mô hình nghiên cứu của luận án ............................................................... 24 2.3.2. Phát triển giả thuyết nghiên cứu ................................................................ 26