Luận văn Các yếu tố ảnh hưởng đến động lực làm việc của nhân viên các doanh nghiệp tại TP HCM

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ----  ---- LÊ THỊ BÍCH PHỤNG CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN ĐỘNG LỰC LÀM VIỆC CỦA NHÂN VIÊN CÁC DOANH NGHIỆP TẠI TP. HCM LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ TP. Hồ Chí Minh – Năm 2011 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ----  ---- LÊ THỊ BÍCH PHỤNG CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN ĐỘNG LỰC LÀM VIỆC CỦA NHÂN VIÊN CÁC DOANH NGHIỆP TẠI TP. HCM Chuyên ngành : Quản trị kinh doanh Mã số : 60. 34 .05 LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. TRẦN KIM DUNG TP. Hồ Chí Minh – Năm 2011 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn “Các yếu tố ảnh hưởng đến động lực làm việc của nhân viên các doanh nghiệp tại TP.HCM” là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu trong đề tài này được thu thập và sử dụng một cách trung thực. Kết quả nghiên cứu được trình bày trong luận văn không sao chép của bất cứ luận văn nào và cũng chưa được trình bày hay công bố ở bất cứ công trình nghiên cứu nào khác trước đây. TP.HCM, ngày 28 tháng 12 năm 2011 Tác giả luận văn Lê Thị Bích Phụng ii LỜI CẢM ƠN Tôi xin chân thành cám ơn các thầy cô trường Đại học Kinh tế TP.HCM đã dạy dỗ và truyền đạt cho tôi những kiến thức quý báo làm nền tảng cho việc thực hiện luận văn này. Tôi xin chân thành cám ơn PGS.TS Trần Kim Dung đã tận tình hướng dẫn tôi. Cô đã dành thơi gian và tâm huyết để hỗ trợ tôi hoàn thành luận văn này. Tôi cũng xin chân thành cám ơn tất cả bạn bè, đồng nghiệp cũ và những người đã giúp tôi trả lời bảng câu hỏi khảo sát làm nguồn dữ liệu cho việc phân tích và cho ra kết quả nghiên cứu của luận văn cao học này. TP.HCM, ngày 28 tháng 12 năm 2011 Tác giả luận văn Lê Thị Bích Phụng iii MỤC LỤC Trang phụ bìa Lời cam đoan .................................................................................................... i Lời cảm ơn ...................................................................................................... ii Mục lục ........................................................................................................... iii Danh mục các bảng, biểu.................................................................................. v Danh mục các hình vẽ ..................................................................................... vi Tóm tắt ........................................................................................................... vii CHƯƠNG 1: PHẦN MỞ ĐẦU ..................................................................... 1 1.1 Lý do chọn đề tài ..................................................................................... 1 1.2 Mục tiêu nghiên cứu ................................................................................ 2 1.3 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .......................................................... 2 1.4 Phương pháp nghiên cứu ......................................................................... 3 1.5 Ý nghĩa của đề tài .................................................................................... 3 1.6 Cấu trúc của luận văn .............................................................................. 4 CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU .......... 5 2.1 Cơ sở lý thuyết ...................................................................................... 5 2.1.1 Định nghĩa động lực ......................................................................... 5 2.1.2 Các lý thuyết về động lực ................................................................. 5 2.2 Mô hình mười yếu tố tạo động lực của Kovach .................................. 13 2.3 Các nghiên cứu ứng dụng mô hình mười yếu tố của Kovach ............ 14 2.4 Thanh đo các yếu tố tạo động lực làm việc ......................................... 16 2.4.1 Thang đo động lực theo các yếu tố thành phần ............................... 16 2.4.2 Động lực nói chung ........................................................................ 22 2.5 Mô hình nghiên cứu và các giả thuyết ................................................ 23 CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ........................................ 25 3.1 Thiết kế nghiên cứu ............................................................................. 25 3.2 Thực hiện nghiên cứu .......................................................................... 27 3.2.1 Nghiên cứu sơ bộ .......................................................................... 27 3.2.2 Nghiên cứu chính thức ................................................................... 27 3.3 Phương pháp phân tích dữ liệu ........................................................... 32 3.3.1 Đánh giá thang đo .......................................................................... 32 3.3.2 Kiểm định sự phù hợp của mô hình ............................................... 34 CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ................................................... 35 4.1 Mô tả mẫu nghiên cứu ........................................................................ 35 iv 4.2 Kết quả kiểm định thang đo ................................................................ 39 4.2.1 Cronbach’s Alpha ........................................................................... 39 4.2.2 Phân tích nhân tố EFA .................................................................... 41 4.2.3 Mô hình nghiên cứu điều chỉnh ...................................................... 48 4.3 Kiểm định sự phù hợp của Mô hình................................................. 49 4.3.1 Phân tích tương quan ..................................................................... 49 4.3.2 Phân tích hồi quy ............................................................................ 51 4.4.1 Kết quả thống kê về mức độ động lực chung ................................. 57 CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.............................................. 59 5.1 Thảo luận kết quả .................................................................................. 59 5.2 Kiến nghị một số giả pháp nâng cao động lực làm việc cho nhân viên 63 KẾT LUẬN .................................................................................................. 74 HẠN CHẾ CỦA ĐỀ TÀI VÀ HƯỚNG NGHIÊN CỨU TIẾP THEO ...... 75 TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................... 76 DANH MỤC PHỤ LỤC .............................................................................. 78 v DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 3.1:Tiến độ thực hiện nghiên cứu .......................................................... 25 Bảng 3.2:Thang đo và mã hóa thang đo ......................................................... 29 Bảng 3.3:Bảng mã hóa các biến ..................................................................... 31 Bảng 4.1 Bảng mô tả mẩu theo giới tính ........................................................ 35 Bảng 4.2 Bảng mô tả mẩu theo độ tuổi .......................................................... 36 Bảng 4.3:Bảng mô tả mẩu theo học vấn ......................................................... 36 Bảng 4.4:Bảng mô tả mẩu theo chức danh ..................................................... 37 Bảng 4.5:Bảng mô tả mẩu theo thâm niêm công tác ....................................... 37 Bảng 4.6:Bảng mô tả mẩu theo loại hình doanh nghiệp.................................. 38 Bảng 4.7:Bảng mô tả mẩu theo múc thu nhập ................................................ 38 Bảng 4.8:Hệ số tin cậy Alpha của các thang đo ............................................. 40 Bảng 4.9:Kết quả EFA thang đo mức độ động viên nhân viên ...................... 44 Bảng 4.10: Nhóm nhân tố thương hiệu và văn hóa công ty ...................................... 46 Bảng 4.11: Nhóm nhân tố công việc ........................................................................ 47 Bảng 4.12: Nhóm nhân tố Cấp trên trực tiếp................................................................. 47 Bảng 4.13: Nhóm nhân tố chính sách đãi ngộ ............................................................... 48 Bảng 4.14: Nhóm nhân tố thu nhập và phúc lợi ....................................................... 48 Bảng 4.15: Nhóm nhân tố đồng nghiệp .................................................................... 48 Bảng 4.16 : Kết quả phân tích yếu tố mức độ động lực chung .................................. 49 Bảng 4.17 : Kết quả phân tích tương quan .................................................................... 51 Bảng4.18:Hệ số xác định sự phù hợp của mô hình ......................................... 52 Bảng 4.19:ANOVAb ..................................................................................... 52 Bảng 4.20:Kết quả phân tích hồi quy của mô hình ......................................... 53 Bảng 4.21:Bảng tổng hợp các kết quả kiểm định giả thuyết ........................... 56 Bảng 4.22: Kết quả thống kê về động lực làm việc chung .............................. 57 Bảng 5.1 : Kết quả thang đo động lực qua các năm ........................................ 60 vi DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ Hình 2.1: Các cấp bậc của nhu cầu Maslow .................................................... 6 Hình 2.2: Thuyết hai nhân tố của Herzberg ....................................................... 8 Hình 2.3: Mô hình kỳ vọng của Vroom .......................................................... 10 Hình 2.4: Mô hình đặc điểm công việc của Hackman & Oldham ................... 12 Hình 2.5: Mô hình nghiên cứu ...................................................................... 23 Hình 3.1: Quy trình nghiên cứu ..................................................................... 26 Hình 4.1: mô hình nghiên cứu điều chỉnh ...................................................... 48 Hình 4.2: Phương trình hồi quy...................................................................... 54 Hình 5.1: Mức quan trọng yếu tố tạo động lực giữa ngành Khách sạn và ngành Công nghiệp .................................................................................................. 61 Hình 5.2 : Mức độ quan trọng của các yếu tố tạo động lực nhân viên ngành khách sạn Hồng Kông, Mỹ và Canada ..................................................................... 61 vii TÓM TẮT Nghiên cứu này được thực hiện nhằm: (1) Xác định và kiểm định thang đo các yếu tố ảnh hưởng đến mức độ động viên nhân viên; (2) Đánh giá mức độ quan trọng của các yếu tố động viên nhân viên, qua đó đề nghị những chính sách nhằm nâng cao mức độ động viên nhân viên tại các doanh nghiệp trên địa bàn Tp. Hồ Chí Minh. Mô hình nghiên cứu được đưa ra bao gồm 8 thành phần. Nghiên cứu định tính được thực hiện nhằm điều chỉnh, bổ sung biến quan sát cho các thang đo. Nghiên cứu định lượng sử dụng phương pháp hệ số tin cậy Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá EFA, phân tích tương quan và hồi quy với số lượng mẫu khảo sát gồm 201 nhân viên đang làm việc toàn thời gian trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh để đánh giá thang đo và mô hình nghiên cứu. Phần mềm SPSS 16.0 được sử dụng để phân tích dữ liệu. Kết quả kiểm định cho thấy thang đo động lực làm việc của nhân viên đều đạt được độ tin cậy, giá trị cho phép và gồm có sáu thành phần: (1) Công việc; (2) Thương hiệu và văn hóa công ty; (3) Cấp trên trực tiếp; (4) Chính sách đãi ngộ; (5) Thu nhập và phúc lợi và (6) Đồng nghiệp. Với 34 biến quan sát đã được khẳng định giá trị và độ tin cậy. Trong đó, 2 yếu tố đầu tiên được đánh giá là quan trọng nhất đối động lực làm việc của nhân viên. Kết quả nghiên cứu cũng cho thấy yếu tố “Thương hiệu và văn hóa công ty” tác động ảnh hưởng đến mức độ động viên nhân viên. Điều này góp phần bổ sung vào lý thuyết tạo động lực cho nhân viên áp dụng tại các doanh nghiệp Việt Nam và các thành phần của thang đo. 1 CHƯƠNG 1: PHẦN MỞ ĐẦU 1.1 Lý do chọn đề tài Trước sự biến động của nền kinh tế thế giới, sự thay đổi nhanh chóng cấu trúc và vị thế của các tổ chức trong thị trường, buộc các công ty phải điều chỉnh chiến lược tổ chức, củng cố năng lực nội tại nhằm vượt qua những giai đoạn thử thách nhất để đạt được mục tiêu của tổ chức. Khi các công cụ cạnh tranh truyền thống ngày càng trở nên lạc hậu và dễ bị đánh cắp thì lãnh đạo doanh nghiệp càng quan tâm đến nguồn nhân lực, loại tài nguyên đặt biệt mà nếu biết cách khai thác sẽ tận dụng được tối đa giá trị của nó. Nhân viên có động lực thì họ làm việc đạt 80 - 90% hiệu suất, tỷ lệ nghỉ việc và nghỉ phép thấp (Farhaan Arman, 2009). Chính vì vậy, làm thế nào để nhân viên có động lực làm việc là câu hỏi thách thức đối với các nhà quản trị nhân sự và người chủ doanh nghiệp. Nhân viên trong các tổ chức thường không đảm bảo chất lượng công việc hoặc duy trì công việc của họ dưới mức tiềm năng. Nhân viên luôn làm việc trong tâm lý chán nản, không đóng góp và sáng tạo, hiệu suất làm việc không đúng với năng lực thật sự của họ. Người quản lý thường thất bại trong việc đưa ra những thách thức, cơ hội cần thiết để tạo động lực và hướng hành vi làm việc tích cực nhất cho nhân viên. Một cuộc khảo sát lớn điều tra về nhận thức của nhân viên và quản lý về động lực làm việc. Kết quả chỉ ra rằng vấn đề lớn nhất của quản lý là khả năng cảm nhận chính xác những yếu tố thúc đẩy động lực làm việc của nhân viên. (Kovach, 1995). Điều này cũng thể hiện qua kết quả hai cuộc khảo sát của Navigos Search1 gần đây. Nghiên cứu thứ nhất “Chiến lược nhân sự trong bối cảnh lạm phát” có đến 54% công ty chọn giải pháp là tăng lương nhân viên từ 11 – 15% trong năm 2011 so với 40% năm 2010. Cũng trong thời gian này một kết quả khảo sát khác của Navigos Search trên 4.800 nhân sự cao cấp làm việc tại các công ty trong nước và các công ty nước ngoài đang hoạt động tại Việt Nam thì bốn yếu tố quan trọng nhất tạo nên thương hiệu tuyển dụng hấp dẫn người lao động, trong đó chế độ lương thưởng chỉ 1Navigos Search: nhà cung cấp các giải pháp tuyển dụng nhân sự tại Việt Nam.