Luận văn Các yếu tố ảnh hưởng đến nghèo tại huyện Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh
1 Vấn đề nghiên cứu Trên thế giới, cho dù là các nước giàu hay nước nghèo, đói nghèo luôn luôn tồn tại. Người nghèo thật khó tiếp cận với các dịch vụ như y tế và giáo dục. Họ hầu như không có tiếng nói chung hay đại diện trong cộng đồng, vì vậy họ càng khó khăn hơn trong việc thoát nghèo. Khoảng cách lớn giữa các quốc gia giàu và nghèo không chỉ làm cho xu hướng bất bình đẳng trên thế giới trở thành một vấn đề đáng quan tâm mà khoảng cách giữa người giàu và người nghèo của mỗi quốc gia khá cao và ngày càng cao thêm. 40% dân số trên thế giới là những người nghèo nhất chỉ chiếm khoảng 5% thu nhập toàn cầu nhưng 20% dân số còn lại là những người giàu nhất chiếm gần ¾ thu nhập thế giới (theo Anup Shah, 2009). Trong trường hợp của Mauritius, trong khoảng từ năm 1990 đến 2007, tỷ lệ đói nghèo đã giảm đáng kể, giảm từ 20% năm 1997 xuống còn 8% trong năm 2006, trong khi phần thu nhập quốc gia cho 20% hộ gia đình nghèo nhất đã tăng từ 5,6% vào năm 1997 lên 6,2% trong năm 2002. Do đó, cuộc chiến chống đói nghèo đòi hỏi phải kết hợp cả khía cạnh kinh tế và mức độ hợp pháp. Vì vậy, nghèo đói là vấn đề toàn cầu được chia sẻ bởi tất cả các nước đã phát triển hay đang phát triển.
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Luận văn Các yếu tố ảnh hưởng đến nghèo tại huyện Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
B GIÁO D C VÀ ĐÀO T O
TR Ư NG Đ I H C KINH T TP. H CHÍ MINH
LÊ NG C THANH TUY N
Đ TÀI:
CÁC Y U T NH H Ư NG Đ N NGHÈO
T I HUY N C CHI, THÀNH PH H CHÍ MINH
LU N V ĂN TH C S Ĩ KINH T
Thành ph H Chí Minh, n ăm 2011 B GIÁO D C VÀ ĐÀO T O
TR Ư NG Đ I H C KINH T TP. H CHÍ MINH
LÊ NG C THANH TUY N
Đ TÀI:
CÁC Y U T NH H Ư NG Đ N NGHÈO
T I HUY N C CHI, THÀNH PH H CHÍ MINH
Chuyên ngành: KINH T PHÁT TRI N
Mã s : 60.31.05
LU N V ĂN TH C S Ĩ KINH T
Ng ư i H ư ng d n Khoa h c
TS. NGUY N HOÀNG B O
Thành ph H Chí Minh, n ăm 2011
L I C M ƠN
Tr ư c h t tôi xin g i l i c m ơn sâu s c ñ n quý th y cô tr ư ng Đ i h c kinh
t TP.HCM, th y cô khoa Kinh t phát tri n ñã truy n ñ t cho tôi và các b n h c
viên nh ng ki n th c khoa h c b ích, ñ c bi t là TS NGUY N HOÀNG B O,
ng ư i th y ñã t n tình h ư ng d n tôi trong quá trình tôi th c hi n lu n v ăn này.
Tôi xin chân thành c m ơn lãnh ñ o Thành y, Huy n y C Chi, y
ban nhân dân xã Tân Phú Trung ñã t o ñi u ki n cho tôi tham gia khóa h c
giúp nâng cao hi u bi t và t m nh n th c b n thân ñ ph c v t t h ơn cho
công tác t i ñ a ph ươ ng sau này.
Tôi c ũng xin g i l i c m ơn ñ n lãnh ñ o Ban gi m nghèo – t ăng h
khá huy n C Chi, phòng Th ng kê huy n C Chi, cán b chuyên trách xóa
ñói gi m nghèo và các cô chú p thu c xã An Phú, Hòa Phú và Tân Phú
Trung ñã h tr , giúp tôi thu th p s li u và chia s nh ng kinh nghi m h u
ích ñ th c hi n ñ tài nghiên c u này.
Cu i cùng xin g i l i tri ân sâu s c ñ n gia ñình, b n bè ñ ng nghi p ñã
luôn bên c nh, ñ ng viên, quan tâm giúp ñ tôi trong su t th i gian qua.
i
L I CAM ĐOAN
Tôi xin cam ñoan r ng:
1. Đây là công trình do chính b n thân nghiên c u và trình bày, không sao
chép b t c lu n v ăn nào.
2. Các s li u thu th p ñư c và trình bày trong lu n v ăn này là trung th c
và h p pháp.
Tôi hoàn toàn ch u trách nhi m v n i dung c a ñ tài nghiên c u.
TP. H Chí Minh, ngày 07 thàng 7 n ăm 2011
Ng ư i th c hi n lu n v ăn
LÊ NG C THANH TUY N
ii
TÓM T T
M c tiêu nghiên c u c a lu n v ăn này là xác ñ nh các y u t nh h ư ng
ñ n nghèo huy n C Chi, t ñó ñ xu t m t s gi i pháp nh m thoát nghèo trên
ñ a bàn huy n. Đ tài s d ng mô hình Binary logistic ñ phân tích các y u t
nh h ư ng ñ n xác su t nghèo c a h gia ñình. K t qu cho th y m c ñ nh
hư ng t cao ñ n th p là: trình ñ h c v n c a ch h , di n tích ñ t, s ng ư i
ph c thu c, tu i và gi i tính c a ch h . Trên c ơ s k t qu mô hình h i quy, tác
gi ki n ngh m t s gi i pháp gi m nghèo, ñó là: nâng cao trình ñ h c v n cho
ng ư i dân; gi m s ng ư i ph thu c b ng cách tuyên truy n và lu t hóa pháp
lu t v bình ñ ng nam n , công tác dân s và k ho ch hóa gia ñình, ñào t o, d y
ngh và t o ñi u ki n gi i thi u vi c làm cho ng ư i dân; t o thêm qu ñ t cho
ng ư i dân trong vi c s n xu t.
iii
M C L C
Trang
DANH M C CÁ C B NG ...........................................................................................................................viii
DANH M C CÁ C HÌ NH ..............................................................................................................................ix
DANH M C CÁC CH VI T T T......................................................................................................ix
M Đ U......................................................................................................... Error! Bookmark not defined.
1 V n ñ nghiên c u................................................................................................................................................1
2 M c tiêu nghiên c u............................................................................................................................................2
3 Câu h i nghiên c u...............................................................................................................................................3
4 Đ i t ư ng và ph m vi nghiên c u..................................................................................................................3
4.1 Đ i t ư ng nghiên c u............................................................................................3
4.2 Ph m vi nghiên c u ...............................................................................................3
5 Ph ươ ng pháp nghiên c u.................................................................................................3
5.1 Ph ươ ng pháp ch n m u..............................................................................3
5.2 Ph ươ ng pháp thu th p s li u.....................................................................4
6 C u trúc c a lu n v ăn...........................................................................................................................................6
CH ƯƠ NG 1: C Ơ S LÝ LU N VÊ NGHÈO ĐÓI .........................................................................7
1.1 Các ñ nh ngh ĩa v nghèo ñói .........................................................................................................................7
1.1.1 Nghèo ñói ............................................................................................................7
1.1.2 Nghèo tuy t ñ i...................................................................................................9
1.1.3 Nghèo t ươ ng ñ i ...............................................................................................10
1.2 Các th ư c ño ch s nghèo ñói và b t bình ñ ng ................................................................................11
1.2.1 Ch s ñ m ñ u (P 0) – T l h (ng ư i) nghèo (Headcount Index).............11
1.2.2 Ch s kho ng cách nghèo (Poverty Gap Index) ...........................................11
1.2.3 Ch s kho ng cách nghèo ñói bình ph ươ ng (Squared Poverty Gap Index)12
1.2.4 Đư ng cong Lorenz và h s Gini ..................................................................13
v
1.3 Nh ng tiêu chí l ư ng hóa ñ xác ñ nh ñói nghèo ..............................................................................13
1.4 Các nguyên nhân d n ñ n tình tr ng ñói nghèo ..................................................................................17
1.4.1 Trình ñ h c v n...............................................................................................18
1.4.2 Tình tr ng vi c làm...........................................................................................19
1.4.3 Nh ng ñ c ñi m v nhân kh u h c.................................................................20
1.4.3.1 Quy mô h và s ng ư i s ng ph thu c ............................................20
1.4.3.2 Gi i tính c a ch h ...........................................................................21
1.4.3.3 Dân t c ...............................................................................................22
1.4.3.4 Đ tu i c a ch h .............................................................................23
1.4.3.5 B nh t t và s c kh e y u kém ...........................................................23
1.4.3.6 Tài s n lâu b n (g m nhà , truy n hình, t l nh).............................24
1.4.4 Kh n ăng ti p c n các ngu n l c.....................................................................24
1.4.4.1 Đ t ñai................................................................................................24
1.4.4.2 Ti p c n ngu n tín d ng chính th c và phi chính th c .....................26
1.4.5 Kh n ăng ti p c n các c ơ s h t ng thi t y u ...............................................27
1.4.6 Nghèo theo v trí ñ a lý.....................................................................................28
1.5 Đ c ñi m c a ng ư i nghèo: ........................................................................................................................28
CH ƯƠ NG 2: T NG QUAN VÀ NGHIÊN C U NGHÈO ĐÓI T I HUY N C CHI ......30
2.1 S ơ l ư c vùng nghiên c u.............................................................................................................................30
2.1.1 Huy n C Chi....................................................................................................30
2.1.2 Xã An Phú, Hòa Phú và Tân Phú Trung ........................................................34
2.2 Xác ñ nh nghèo ñói ........................................................................................................................................35
2.2.1 S d ng chi tiêu bình quân ñ u ng ư i làm tiêu chí phân tích nghèo..........35
2.2.2 C ơ s xác ñ nh nghèo.......................................................................................36
2.3 Mô hình nghiên c u......................................................................................................................................36
2.3.1 S khác bi t gi a nh ng h nghèo và không nghèo huy n C Chi .........36
vi
2.3.2 Mô hình các nhân t nh h ư ng ñ n nghèo c a h gia ñình........................36
2.3.3 Các gi thuy t....................................................................................................39
CH ƯƠ NG 3: K T QU PHÂN TÍCH .................................................................................................42
3.1 T ng quan v tình tr ng nghèo t i huy n C Chi ..............................................................................42
3.2 S khác bi t gi a nh ng h nghèo và không nghèo huy n C Chi .......................................43
3.2.1 Nghèo và trình ñ h c v n...............................................................................43
3.2.2 Nghèo và tình tr ng vi c làm c a ch h .......................................................44
3.2.3 Nh ng ñ c ñi m v nhân kh u h c.................................................................46
3.2.4 Kh n ăng ti p c n ngu n l c ...........................................................................48
3.2.5 Kh n ăng ti p c n các ñi u ki n sinh s ng c ơ b n: .......................................49
3.3 Phân tích các y u t nh h ư ng ñ n nghèo c a h gia ñình ..........................................................54
3.3.1 Mô hình Binary logistic xác ñ nh các y u t nh h ư ng ñ n xác su t nghèo
c a h gia ñình..............................................................................................................55
3.3.2 Ki m ñ nh mô hình Binary logistic.................................................................57
K T LU N VÀ G I Ý CHÍNH SÁCH ....................................... Error! Bookmark not defined.
1 K t lu n..................................................................................................................................................................59
2 G i ý chính sách .................................................................................................................................................59
2.1 Dân s , s c kh e và gi i tính..............................................................................59
2.2 Nâng cao trình ñ h c v n và ch t l ư ng ñào t o.............................................60
2.3 Đ t ñai...................................................................................................................60
2.4 Vi c làm................................................................................................................61
3 Gi i h n nghiên c u..........................................................................................................................................62
4 G i ý nghiên c u ti p theo ..............................................................................................................................62
DANH M C TÀI LI U THAM KH O.............................................................................................63
PH L C...............................................................................................................................................................67
vii
DANH M C CÁ C B NG
B ng 1.1: Trình ñ h c v n c a ng ư i nghèo Vi t Nam 1998 ........................................................19
B ng 1.2: Di n tích ñ t nông nghi p c a h gia ñình phân theo nhóm chi tiêu (m 2)............26
B ng 2.1: Nh ng y u t nh h ư ng ñ n xác su t nghèo c a h gia ñình ........................................41
B ng 3.1: Nghèo và chi tiêu bình quân phân theo nhóm h .................................................................42
B ng 3.2: Trình ñ h c v n c a ch h .........................................................................................................43
B ng 3.3: Trình ñ h c v n các thành viên trên 15 tu i c a h gia ñình ..........................................44
B ng 3.4: Nghèo và tình tr ng vi c làm c a ch h .................................................................................45
B ng 3.5: Nghèo và nguyên nhân không ñi làm c a ch h ................................................................46
B ng 3.6: Nghèo và gi i tính c a ch h ......................................................................................................46
B ng 3.7: Nghèo và dân t c c a ch h ........................................................................................................47
B ng 3.8: Nghèo và ñ i s ng h gia ñình ....................................................................................................48
B ng 3.9: Tình hình vay v n c a các h gia ñình .....................................................................................49
B ng 3.10: T l lo i nhà c a ng ư i dân trong huy n.........................................................................50
B ng 3.11: T l ng ư i dân s d ng ñi n....................................................................................................50
B ng 3.12: T l ng ư i dân s d ng ngu n n ư c.....................................................................................51
B ng 3.13: T l lo i nhà v sinh ng ư i dân s d ng ..............................................................................51
B ng 3.14: Kho ng cách t nhà ñ n ch g n nh t c a các h gia ñình ............................................52
B ng 3.15: T l s d ng nhiên li u c a ng ư i dân .................................................................................53
B ng 3.16: Th ng kê tài s n lâu b n ch y u c a h gia ñình ..............................................................54
B ng 3.17: K t qu ư c l ư ng mô hình Binary logistic .........................................................................55
B ng 3.18: Ư c l ư ng xác su t nghèo theo tác ñ ng biên t ng y u t ...............................56
B ng 3.19: Ki m ñ nh Omnibus v s phù h p c a mô hình ..................................................57
B ng 3.20: K t qu ki m ñ nh mô hình thông qua b ng giá tr k ỳ v ng và xác su t..................58
viii
DANH M C CÁ C HÌ NH
Sơ ñ 1.1: Vòng lu n qu n c a nghèo ñói ......................................................................................29
DANH M C CÁC CH VI T T T
HDI: Ch s phát tri n con ng ư i
GSO: T ng c c th ng kê
MDPA: Phân tích ñói nghèo ñ ng b ng sông C u Long
MRPA: Đánh giá ñói nghèo khu v c sông C u Long
PPA: Đáng giá nghèo có s tham gia c a ng ư i dân
UNDP: Ch ươ ng trình phát tri n liên hi p qu c
VHLSS: Đi u tra m c s ng h gia ñình Vi t Nam
TCTK: T ng c c Th ng Kê
USD: Đô la M
R&D: Nghiên c u và phát tri n
AusAID: Cơ quan phát tri n qu c t Australia
WB: Ngân hàng th gi i
CPI: Ch s giá tiêu dùng
ĐBSCL: Đ ng b ng sông C u Long
ADB: Ngân hàng Phát tri n Châu Á
XĐGN: Xóa ñói gi m nghèo
GDP: T ng s n ph m qu c n i
ix
