Luận văn Cái nhìn nghệ thuật về người phụ nữ trong một vài tiểu thuyết đoạt giải năm 1991 của hội nhà văn Việt Nam

BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC SÖ PHAÏM TP. HOÀ CHÍ MINH ------------------------ Leâ Thò Taâm Hoaøi CAÙI NHÌN NGHEÄ THUAÄT VEÀ NGÖÔØI PHUÏ NÖÕ TRONG MOÄT VAØI TIEÅU THUYEÁT ÑOAÏT GIAÛI NAÊM 1991 CUÛA HOÄI NHAØ VAÊN VIEÄT NAM. Chuyeân ngaønh: Lyù Luaän Vaên Hoïc Maõ soá: 60 22 32 LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ: NGÖÕ VAÊN NGÖÔØI HÖÔÙNG DAÃN KHOA HOÏC: TS. NGUYEÃN VAÊN XUAÁT Thaønh phoá Hoà Chí Minh - 2005 MUÏC LUÏC MÔÛ ÑAÀU Trang 1. Lyù do choïn ñeà taøi .................................................................................. 1 2. Lòch söû vaán ñeà....................................................................................... 3 3. Phaïm vi cuûa ñeà taøi ................................................................................ 14 4. Phöông phaùp nghieân cöùu....................................................................... 15 5. Ñoùng goùp cuûa luaän vaên......................................................................... 16 6. Caáu truùc cuûa luaän vaên........................................................................... 16 Chöông 1: BOÁI CAÛNH VAÊN HOAÙ LÒCH SÖÛ THAÄP NIEÂN 90 .................... 18 1.1Boái caûnh chung veà vaên hoaù lòch söû thaäp nieân 90................................. 18 1.2Boái caûnh vaên hoaù lòch söû trong tieåu thuyeát thaäp nieân 90..................... 21 Chöông 2: CAÙI NHÌN NGHEÄ THUAÄT VEÀ NGÖÔØI PHUÏ NÖÕ CUÛA NHAØ VAÊN TRONG MOÄT VAØI TIEÅU THUYEÁT ÑOAÏT GIAÛI NAÊM 1991 (CUÛA HOÄI NHAØ VAÊN VIEÄT NAM) ................................................................................. 25 2.1 Con ngöôøi caù nhaân töï nhieân................................................................ 26 2.1.1. Veû ñeïp hình thöùc, voùc daùng ..................................................... 28 2.1.2. Veû ñeïp ñoâi maét ........................................................................ 29 2.1.3. Söï haøi hoaø giöõa ngoaïi hình vaø noäi taâm .................................... 31 2.1.4. Veû ñeïp cô theå ........................................................................... 32 2.1.5. Veû ñeïp trong ñôøi soáng baûn naêng.............................................. 34 2.2 Con ngöôøi caù nhaân xaõ hoäi giai caáp vaø con ngöôøi caù nhaân nhaân caùch 43 2.2.1. YÙ nghóa cuûa vieäc tìm hieåu caùi nhìn ngheä thuaät veà con ngöôøi caù nhaân xaõ hoäi giai caáp vaø con ngöôøi caù nhaân nhaân caùch ................. 43 2.2.2 Con ngöôøi caù nhaân leä thuoäc ñieàu kieän giai caáp ........................ 44 2.2.3. Con ngöôøi caù nhaân leä thuoäc ñieàu kieän nhaân caùch.................... 53 2.2.3.1. Quan nieäm veà con ngöôøi caù nhaân nhaân caùch ................. 53 2.2.3.2. Con ngöôøi töï yù thöùc chính laø bieåu hieän cuûa con ngöôøi caù nhaân nhaân caùch....................................................................... 55 Chöông 3: THÔØI GIAN – KHOÂNG GIAN VAØ GIOÏNG ÑIEÄU – NGOÂN TÖØ NGHEÄ THUAÄT. ......................... 82 3.1. Thôøi gian vaø khoâng gian ngheä thuaät .................................................. 82 3.1.1. Thôøi gian ngheä thuaät ................................................................ 82 3.1.2. Khoâng gian ngheä thuaät............................................................. 93 3.2. Gioïng ñieäu vaø ngoân töø ngheä thuaät ..................................................... 107 3.2.1. Gioïng ñieäu................................................................................ 107 3.2.1.1. Gioïng trieát lyù tranh bieän .................................................. 108 3.2.1.2. Gioïng ñieäu theå hieän söï traûi nghieäm caù nhaân, taâm tình chia seû 112 3.2.1.3. Gioïng haøi höôùc hoùm hænh, cöôøi côït nghieâm tuùc............... 115 3.2.2. Ngoân töø: caáu truùc ngoân töø ít nhieàu mang tính ña thanh ñoái thoaïi...119 PHAÀN KEÁT LUAÄN.................................................................................. 135 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO ........................................................................ 140 1 MÔÛ ÑAÀU 1. Lyù do choïn ñeà taøi vaø muïc ñích nghieân cöùu: Vaên xuoâi thaäp nieân 90 ñaõ cho ra ñôøi nhöõng caây buùt thöïc söï taøi naêng. Söï xuaát hieän cuûa caùc nhaø vaên Leâ Löïu, Chu Lai, Nguyeãn Huy Thieäp, Cao Duy Thaûo, Phaïm Thò Hoaøi … ñaëc bieät Nguyeãn Khaéc Tröôøng, Döông Höôùng, Baûo Ninh ñaõ thoåi vaøo doøng vaên hoïc naøy moät luoàng tö duy môùi vaø hoï ñaõ nhanh choùng trôû thaønh löïc löôïng chính treân vaên ñaøn. Nhöõng nhaø tieåu thuyeát naøy ñaõ theå hieän caùch tieáp caän môùi veà cuoäc soáng con ngöôøi ñaày nhöõng maâu thuaãn khoù giaûi quyeát, nhöõng nieàm vui, noãi ñau vónh haèng cuûa nhaân loaïi vaø con ngöôøi mang trong mình nhöõng xung ñoät noäi taâm saâu saéc “hoaëc to lôùn hôn soá phaän cuûa mình hoaëc nhoû beù hôn tính ngöôøi cuûa mình”. Cuøng tröôûng thaønh trong quaân ñoäi Döông Höôùng, Nguyeãn Khaéc Tröôøng cuõng nhö Baûo Ninh luoân yù thöùc veà taùc duïng cuûa vaên hoïc ñoái vôùi ñôøi soáng vaø con ngöôøi. Töï saâu thaúm trong nhu caàu nhaän thöùc, ba nhaø tieåu thuyeát naøy ñaõ tìm caùch ñeå tieáp caän vôùi coõi taän cuøng trong taâm hoàn con ngöôøi, ñaëc bieät laø ngöôøi phuï nöõ. Cuoäc soáng ñaõ ñoåi thay ñöông nhieân hình aûnh con ngöôøi cuõng thay ñoåi, ñieàu naøy ai cuõng coù theå noùi ñöôïc. Vaán ñeà laø ôû choã anh phaûi neâu ñöôïc caùch nhìn nhaän ñaùnh giaù lyù giaûi môùi veà con ngöôøi thì ñieàu ñoù môùi laøm cho vaên hoïc ñoåi thay caên baûn. Vaäy, nhöõng ngöôøi phuï nöõ trong tieåu thuyeát thaäp nieân 90 naøy nhö theá naøo ? Hoï luoân mong ñôïi khaùt khao, hy voïng vaø tìm kieám cho duø coù khi hoï bieát caùi ñaõ qua khoâng bao giôø trôû laïi cuõng nhö ñieàu mong öôùc chaéc gì ñaõ coù ñöôïc trong ñôøi. Ngay trong cuoäc soáng ñôøi thöôøng, nhöõng baø Nhaân, baø Son, coâ Haïnh, coâ Ñaøo cuõng phaûi soáng trong “choán giaùp ranh giöõa ñòa nguïc vaø traàn gian” chæ vì voøng quay choùng maët cuûa nhöõng tham voïng vaø quyeàn löïc maø ngöôøi thaân cuûa hoï ñang 2 khao khaùt. Hay Phöông coâ sinh vieân tröôøng Böôûi vôùi tình yeâu Kieân röïc chaùy moät thôøi cuoái cuøng phaûi soáng cuoäc ñôøi buoâng thaû, thaùc loaïn. Mark ñaõ töøng noùi moät yù khaù saâu saéc raèng söï giaûi phoùng phuï nöõ chính laø thöôùc ño söï vaên minh, tieán boä cuûa nhaân loaïi. Vaâng, soá phaän con ngöôøi; maø cuï theå laø ngöôøi phuï nöõ vôùi nhöõng buoàn vui traên trôû treân con ñöôøng kieám tìm haïnh phuùc trong tieåu thuyeát thaäp nieân naøy ñaõ ñeå laïi trong loøng ngöôøi ñoïc nhieàu aán töôïng. Vì theá khi nghieân cöùu caùi nhìn ngheä thuaät veà ngöôøi phuï nöõ treân bình dieän thi phaùp hoïc hieän ñaïi trong tieåu thuyeát ñaõ taïo ra böôùc ñoät phaù mang yù nghóa trieát – myõ hoïc, khoa hoïc vaên hoaù veà söï nhìn nhaän môùi meû ñoái vôùi ngöôøi phuï nöõ trong ngheä thuaät vaø trong cuoäc soáng. Ñoù laø caùi nhìn nhieàu chieàu, phaùt hieän ra bình dieän môùi veà ngöôøi phuï nöõ. Söï töï yù thöùc, töï thöùc nhaän, soaùt xeùt laïi cuoäc soáng cuûa mình vaø moâi tröôøng xung quanh ñeå khoâng ngöøng vöôn tôùi baûn ngaõ ñích thöïc cuûa mình vaø baûn chaát phöùc ñieäu voán coù cuûa cuoäc soáng. Coù leõ chöa bao giôø soá phaän ñôøi tö caù nhaân, nhaát laø ngöôøi phuï nöõ laïi ñöôïc ñeà caäp moät caùch saâu saéc vaø thaám thía nhö trong ba tieåu thuyeát (Maûnh ñaát laém ngöôøi nhieàu ma, Beán Khoâng Choàng, Thaân phaän cuûa tình yeâu) naøy. Ngöôøi phuï nöõ vôùi nhu caàu laøm vôï, laøm meï, thaäm chí mong muoán ñöôïc hieán daâng vaø coi ñoù nhö nieàm haïnh phuùc lôùn lao. Xuaát phaùt töø caùch nhìn nhö vaäy veà ngöôøi phuï nöõ, ba nhaø tieåu thuyeát ñoaït giaûi naêm 1991 (Nguyeãn Khaéc Tröôøng, Döông Höôùng, Baûo Ninh …) ñaõ theå hieän quan ñieåm nhaân vaên trong thaùi ñoä uûng hoä ñoái vôùi nhöõng moái tình ngang traùi, trong nhöõng suy tö vaø haønh ñoäng cuûa nhaân vaät. Ñaëc bieät, khi cuoäc soáng cuûa hoï ñöôïc ñaët vaøo moät boái caûnh cuï theå (Laøng Ñoâng, xoùm Gieáng Chuøa, hay cuoäc chieán tranh veä quoác ….) chòu söï taùc ñoäng ña chieàu cuûa xaõ hoäi thì soá phaän cuûa hoï laïi ñöôïc mieâu taû ñaày bieán ñoäng vaø phöùc taïp. Caùc tieåu thuyeát ñoaït giaûi cuûa Hoäi nhaø vaên Vieät Nam ñaõ trôû thaønh söï kieän quan troïng, taïo neân nhöõng laøn soùng tranh luaän trong giôùi pheâ bình nghieân cöùu. YÙ 3 kieán khen nhieàu maø cheâ cuõng khoâng ít. Song, söï ñaùnh giaù aáy caøng laøm cho ñôøi soáng vaên hoïc theâm phong phuù cuõng nhö vaán ñeà ñöôïc khai phaù ñeán cuøng, chöùng toû neùt ñoäc ñaùo cuûa ba nhaø tieåu thuyeát treân haønh trình ngheä thuaät. Vôùi caùi nhìn bao dung, caûm thoâng, chia seû, caùc nhaø tieåu thuyeát ñaõ taïo ñöôïc söï ñoàng caûm ñoái vôùi nhöõng ngöôøi phuï nöõ, hoï khoâng chæ bieát xoùt thöông maø thöïc söï cuøng tham gia vaøo cuoäc soáng, giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà heát söùc ñôøi thöôøng neân coù söùc caûm hoaù lôùn. Hôn nöõa, treân vaên ñaøn theá giôùi nhöõng naêm gaàn ñaây, caùc nhaø vaên nöõ lieân tieáp nhaän giaûi Nobel veà vaên hoïc. Trong tieåu thuyeát “Thaày giaùo daïy döông caàm”, nöõ vaên só ngöôøi AÙo, baø Ilfriede Jelinek – ngöôøi ñoaït giaûi Nobel vaên chöông 2004 ñaõ noùi raèng: “Phuï nöõ khoâng theå nôû maët vôùi ñôøi trong moät theá giôùi maø hình aûnh cuûa hoï bò ñuùc thaønh nhöõng khuoân maãu”. Vôùi yù nghóa treân, ngöôøi vieát luaän vaên naøy seõ ñi vaøo nghieân cöùu caùi nhìn ngheä thuaät veà ngöôøi phuï nöõ cuûa ba tieåu thuyeát gia ñaõ ñoaït giaûi thöôûng cuûa Hoäi nhaø vaên Vieät Nam 1991 moät caùch toaøn dieän bao quaùt hôn ñeå buø laép vaøo nhöõng khoaûng troáng chöa ñöôïc khai thaùc. Treân cô sôû ñoù, chæ ra nhöõng böôùc ñoät phaù trong tö duy cuõng nhö caùch bieåu hieän caùi nhìn ña chieàu cuûa caùc nhaø vaên veà heä thoáng nhaân vaät nöõ. Ñoàng thôøi neâu ñöôïc nhöõng ñoùng goùp vaø haïn cheá cuûa hoï treân tieán trình hieän ñaïi hoaù vaên hoïc noùi chung vaø tieåu thuyeát Vieät Nam thaäp nieân 90 noùi rieâng. 2. Lòch söû vaán ñeà: AÉt haún chuùng ta ñaõ bieát, caùc caây buùt tieåu thuyeát ñoaït giaûi naêm 1991 ñeàu tröôûng thaønh trong quaân ñoäi, vaø hoï coù cuøng trang löùa vôùi nhau: Nguyeãn khaéc Tröôøng (1946), Döông Höôùng (1949), Baûo Ninh (1950).Vôùi nguoàn tö lieäu laø voán soáng phong phuù vaø söï töøng traûi, caùc nhaø tieåu thuyeát ñoaït giaûi ñaõ chöùng toû söï giaø daën trong caùch caûm, caùch nghó cuûa mình tröôùc cuoäc soáng. Neáu “Maûnh ñaát laém ngöôøi nhieàu ma” vaø “Beán Khoâng Choàng” coù ñeà taøi gaàn guõi nhau – caû hai tieåu 4 thuyeát ñeàu laáy boái caûnh laø cuoäc soáng noâng thoân ôû laøng Gieáng Chuøa vaø laøng Ñoâng thì “Thaân phaän cuûa tình yeâu” cuûa Baûo Ninh laø ñôøi soáng cuûa nhöõng trí thöùc sau chieán tranh thoâng qua hai nhaân vaät Kieân – Phöông trong noãi aùm aûnh, day döùt khoân nguoâi. Nhö moät quy luaät taát yeáu cuûa ñôøi soáng vaên hoïc, baát kyø moät hieän töôïng vaên hoïc naøo cuõng deã gaây tranh luaän maø caùc tieåu thuyeát ñoaït giaûi naêm 1991 chính laø moät hieän töôïng coù söùc cuoán huùt maõnh lieät khoâng chæ nhöõng caây buùt pheâ bình teân tuoåi nhö Traàn Ñình Söû, Hoaøng Ngoïc Hieán, Ñoã Ñöùc Hieåu, Nguyeãn Ñaêng Maïnh, Ñoã Vaên Khang, Haø Minh Ñöùc, Ngoâ Vónh Bình, Trung Trung Ñænh, Nguyeãn Vaên Long, Nguyeãn Höõu Sôn, Voõ Gia Trò, Ñoã Minh Tuaán, Traàn Quoác Huaán, maø caùc nhaø vaên, nhaø thô nhö Nguyeân Ngoïc, Hoà Phöông, Ñaøo Hieáu, Phaïm Hoa, Töø Quoác Hoaøi, Hoaøng Höng, Vuõ Quaàn Phöông … cuõng toán khoâng bieát bao nhieâu giaáy möïc. Trong soá nhöõng yù kieán ñaùnh giaù aáy thì phaàn lôùn laø khen vaø chæ ra nhöõng thaønh coâng veà nhieàu phöông dieän cuõng nhö moät soá toàn taïi veà maët ñeà taøi, keát caáu, caùch söû duïng töø ngöõ, xaây döïng nhaân vaät, khoâng gian, thôøi gian … maø neáu caùc nhaø tieåu thuyeát löu taâm hôn chuùt nöõa thì taùc phaåm seõ troøn tròa bieát bao ?! Maëc duø hieän töôïng 3 tieåu thuyeát ñoaït giaûi 1991 ñöôïc xem laø moät hieän töôïng vaên hoïc lôùn nhöng chæ thöïc söï gaây tranh luaän soâi noåi trong hai naêm 1991, 1992, roài raûi raùc trong caùc naêm 1995,1997 coù theâm vaøi baøi baùo khaùc cuõng laø tìm theâm nhöõng ñieåm ñoäc ñaùo, môùi meû cuûa caùc tieåu thuyeát ñoaït giaûi naêm 1991 naøy. Vì vaäy, khi vieát phaàn lòch söû vaán ñeà, chuùng toâi khoâng ñi theo trình töï thôøi gian maø chia ra thaønh moät soá vaán ñeà chaúng haïn nhö : ñeà taøi, boá cuïc keát caáu, hình töôïng nhaân vaät, khoâng gian, thôøi gian, ngoân ngöõ, gioïng ñieäu…. Raát mong ñöôïc söï ñoàng tình vaø chaáp nhaän veà caùch trình baøy naøy. 5 Trong soá nhöõng yù kieán ñaùnh giaù thì ña soá gaëp gôõ nhau ôû nhöõng ñieåm chung raèng: ñaây laø nhöõng tieåu thuyeát xuaát saéc caû veà noäi dung laãn ngheä thuaät. Hai cuoán “Maûnh ñaát laém ngöôøi nhieàu ma” vaø “Beán Khoâng Choàng” haàu nhö khoâng coù yù kieán traùi ngöôïc naøo, rieâng “Thaân phaän cuûa tình yeâu” nhieàu yù kieán cuõng gaëp gôõ nhau ôû ñieåm ñaây thöïc söï laø cuoán saùch hay, ngheä thuaät ñöôïc trau chuoát hôn caû. Nhöng Ñoã Vaên Khang vaø Ñoã Minh Tuaán laïi coù yù kieán ngöôïc laïi. Song, ñeà taøi cuûa ngöôøi vieát laø “caùi nhìn ngheä thuaät veà ngöôøi phuï nöõ …” vì theá chuùng toâi khoâng ñi saâu vaøo tranh luaän vaán ñeà naøy. Coù leõ kyø quan naøo cuûa taïo hoaù cuõng coù nhöõng thieáu xoùt neân nhöõng maët haïn cheá aáy chæ laøm cho caùi nhìn cuûa chuùng ta veà cuoäc soáng theâm phong phuù vaø ñuùng vôùi quy luaät voán coù cuûa noù maø thoâi. 2.1 Veà ñeà taøi, cuoäc hoäi thaûo treân baùo Vaên ngheä veà hai tieåu thuyeát “Maûnh ñaát laém ngöôøi nhieàu ma” vaø” Beán Khoâng Choàng” caùc nhaø nghieân cöùu ñeàu ñöa ra yù kieán khaù thoáng nhaát. Chaúng haïn Nguyeãn Ñaêng Maïnh cho raèng: “Ñaõ laâu laém roài môùi xuaát hieän moät taùc phaåm vieát veà noâng thoân Vieät Nam theo ñuùng caùi maïch cuûa “Taét ñeøn”, “Chí pheøo”. Coù theå noùi caùi laøng Gieáng Chuøa trong “Maûnh ñaát laém ngöôøi nhieàu ma”, laø söï coäng laïi cuûa hai caùi laøng Ñoâng Xaù cuûa Ngoâ Taát Toá vaø Vuõ Ñaïi cuûa Nam cao “ [77;392]. Hay “Maûnh ñaát laém ngöôøi nhieàu ma taïm coi laø moät caùi moác trong ñeà taøi noâng thoân “ (Nguyeãn Phan Haùch) [77;396]. Ñaëc bieät, Thieáu Mai ñaõ coù moät yù kieán khaù saâu saéc: “Trong naêm 1990, saùch vieát veà noâng thoân khoâng ít trong ñoù coù hai cuoán ñöôïc dö luaän chuù yù vaø ñaùnh giaù cao nhaát laø “Beán Khoâng Choàng” cuûa Döông Höôùng”, “Maûnh ñaát laém ngöôøi nhieàu ma” cuûa nguyeãn Khaéc Tröôøng. YÙ kieán khaù thoáng nhaát chöù khoâng maâu thuaãn traùi chieàu nhö vôùi moät soá taùc phaåm khaùc (… )vaán ñeà doøng hoï noâng thoân ñaõ ñöôïc hai taùc giaû quan taâm, khai thaùc vaø khai thaùc khaù thaønh coâng “. [77;397]. Trong khi ñoù, “Thaân phaän cuûa tình yeâu” cuûa Baûo Ninh laïi vieát veà ñeà taøi tình yeâu vaø ngheä thuaät tröôùc, trong vaø sau chieán tranh thoâng qua nhöõng hoài öùc ñaày baát traéc cuûa Kieân. Vaâng, neáu chæ 6 döøng laïi ôû ñeà taøi chieán tranh thì coù leõ ngöôøi ñoïc seõ thaáy toaøn bom ñaïn döõ doäi vaø aùc lieät, nhöng Baûo Ninh ñaõ kheùo leùo loàng vaøo ñoù moät ñeà taøi khaù thuù vò laø moái tình ñoâi löùa “Kieân – Phöông”. Nhôø moái tình aáy maø cuoán tieåu thuyeát cuûa anh ñeïp ñeõ, laõng maïn, ñaày chaát thô vaø cuõng ñaày bi kòch. Laáy boái caûnh neàn laø cuoäc chieán giaûi phoùng mieàn Nam, Baûo Ninh ñaõ chæ ra Thaân phaän cuûa tình yeâu nhö theá naøo ? “Tình yeâu giöõa Kieân vaø Phöông laø moät moái tình röïc rôõ, taøn nhaãn vaø xoùt xa” (Ñaøo Hieáu), hay “Veà nhöõng nghòch lyù cuûa tình yeâu, moät ñeà taøi deã saùo moøn – Baûo Ninh khoù maø ñöa ra ñöôïc ñieàu gì thöïc söï môùi meû vaø saâu saéc. Ñoùng goùp cuûa taùc giaû laø saùng taïo ñöôïc moät caëp trai gaùi thöïc söï laø tình nhaân: Kieân vaø Phöông baát chaáp chieán tranh kinh khuûøng (vaø ñôøi thöôøng trong hoaø bình coøn khinh khuûng hôn), baát chaáp baïo taøn vaø oâ nhuïc (…) Kieân vaø Phöông laø moät caëp tình nhaân laõng maïn (coù tình yeâu naøo maø khoâng laõng maïn) [16]. 2.2. Boá cuïc – keát caáu- coát truyeän: ÔÛ moät khía caïnh khaùc, caùc nhaø pheâ bình nghieân cöùu quan taâm nöõa laø phöông dieän boá cuïc, keát caáu vaø coát truyeän cuûa caùc tieåu thuyeát naøy. Bôûi vì thoâng thöôøng trong tieåu thuyeát: “Caùc nhaân vaät ñeàu bò phaân ñònh baèng coát truyeän, caùc quan heä do chuùng taïo ra bôûi coát truyeän vaø do coát truyeän hoaøn taát (…) coát truyeän khoâng chæ laø trang phuïc maø coøn laø thaân xaùc, linh hoàn cuûa chuùng. Vaø ngöôïc laïi, xaùc vaø hoàn cuûa chuùng chæ coù theå ñöôïc boäc loä vaø hoaøn taát trong coát truyeän”. (M.Bakhtin). Nhö vaäy, taàm quan troïng cuûa boá cuïc, keá caáu, coát truyeän ñaõ quyeát ñònh söï thaønh coâng cuûa taùc phaåm noùi chung vaø tieåu thuyeát noùi rieâng, veà phöông kieän naøy, caùc caây buùt tieåu thuyeát ñoaït giaûi 1991 ñaõ coù nhöõng ñoùng goùp xuaát saéc. “Tuy noäi dung vaãn chæ laø moät luyõ tre laøng, nhöng caùc cuoán saùch vaãn ñoïc chaïy trang nhôø coù moät coát truyeän ñöôïc daøn döïng caån thaän” (Nguyeãn Phan Haùch). Coøn Töø Quoác Hoaøi, sau khi neâu ra nhöõng nhaän xeùt khaù tæ mæ veà khoâng gian, thôøi gian heä thoáng nhaân vaät, oâng nhaän xeùt raèng: “Veà maët keát caáu, tieåu thuyeát (Maûnh ñaát 7 laém ngöôøi nhieàu ma) coù hôi bò “phình” ra ôû phaàn sau, song do coù ñöôïc voán soáng saâu saéc, coäng vôùi thöù ngoân ngöõ töôi roùi chaát daân gian, taùc giaû ñaõ coät chaët ngöôøi ñoïc töø trang ñaàu ñeán trang cuoái cuøng “ [77;423]. Ñeán vôùi “Thaân phaän cuûa tình yeâu”, Ñaøo Hieáu laïi coù nhöõng nhaän xeùt khaù lí thuù: “ Baûo Ninh taïo moät caáu truùc truyeän “khoâng caàn caáu truùc”. Vôùi moät nhaø vaên ít voán soáng thì vieäc phaù boû caáu truùc nhö theá ñoøi hoûi nhieàu kinh nghieäm. Nhöng vôùi Baûo Ninh, keû thöøa möùa voán soáng chieán tranh thì chæ caàn caûm xuùc. Chính caûm xuùc ñaõ thay anh daãn daét caâu chuyeän, daãn daét keát caáu, boá cuïc vaø taïo ñöôïc cho noù caùi veû phi caáu truùc moät caùch töông ñoái coù ngheà “ [19]. Coøn nhaø thô Vuõ Quaàn Phöông khi traû lôøi phoûng vaán cuûa phoùng vieân baùo Ngöôøi Haø Noäi ñaõ ñöa ra yù kieán maø ngöôøi vieát raát taâm ñaéc: “Ngheä thuaät vieát ôû cuoái naøy (Thaân phaän cuûa tình yeâu) ñöôïc chaêm soùc hôn caû “. Vaø ôû “Beán Khoâng Choàng”, chuùng ta laïi baét gaëp nhöõng ñaùnh giaù thaät khaùch quan “Beán Khoâng Choàng” khoâng coù nhöõng tìm toøi môùi laï veà ngheä thuaät. Caùch traàn thuaät vaø mieâu taû cuûa Döông Höôùng moäc maïc, töï nhieân coù nhöõng choã coøn ñôn giaûn vaø vuïng nöõa, söùc haáp daãn cuûa cuoán tieåu thuyeát laø ôû boá cuïc chaët cheõ vaø caùch vieát chaân thöïc, voán hieåu bieát ñôøi soáng noâng thoân vaø caùch nhìn nhaân ñaïo vôùi soá phaän con ngöôøi” (Nguyeãn Vaên Long). Trong khi ñoù, Trung Trug Ñænh thì nhìn nhaän ôû khía caïnh khaùc côûi môû hôn:”Cuoán saùch ñöôïc keát caáu hoàn nhieân, thuaän chieàu theo thôøi gian theo söï kieän chung cuûa ñaát nöôùc trong khoaûng thôøi gian ñoù “[7]. Nhö vaäy, trong ba tieåu thuyeát ñoaït giaûi, keát caáu cuûa “Beán Khoâng Choàng” coù leõ laø ñôn giaûn hôn caû theo traät töï thôøi gian cuõng nhö theo chieàu daøi cuûa soá phaän nhaân vaät töø thuôû aáu thô, ñeán tröôûng thaønh … vôùi nhöõng thay ñoåi choùng maët. 2.3. Vaán ñeà con ngöôøi Ñaëc bieät, vaên hoïc Vieät Nam nhieàu thaäp nieân gaàn ñaây vôùi söï choái boû maïnh meõ kieåu tö duy ngheä thuaät khuoân saùo, höôùng vaên hoïc ñi vaøo con ngöôøi cuï theå ñaõ môû ñöôøng cho söï giaûi phoùng caù tính saùng taïo vaø goùp phaàn quyeát ñònh trong vieäc 8 ñem laïi sinh khí cho vaên hoïc. Vaø ñi töø nguyeân lyù “vaên hoïc laø nhaân hoïc”, chuùng ta coù theå coâng nhaän raèng: giaù trò cuûa vaên hoïc laø ôû choã noù ñaõ hieåu, caûm nhaän vaø chieám lónh con ngöôøi saâu saéc ñeán möùc ñoä naøo