Luận văn Đặc điểm truyện ngắn Nguyễn Ngọc Tư

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH ------------------------- NGUYỄN THÀNH NGỌC BẢO ĐẶC ĐIỂM TRUYỆN NGẮN NGUYỄN NGỌC TƯ LUẬN VĂN THẠC SĨ VĂN HỌC Thành phố Hồ Chí Minh – Năm 2008 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH ------------------------- NGUYỄN THÀNH NGỌC BẢO ĐẶC ĐIỂM TRUYỆN NGẮN NGUYỄN NGỌC TƯ Chuyên ngành: Văn học Việt Nam Mã số: 60 22 34 LUẬN VĂN THẠC SĨ VĂN HỌC NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN THỊ HỒNG HÀ Thành phố Hồ Chí Minh – Năm 2008 LỜI CẢM ƠN Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy cô và cán bộ của Phòng Khoa học công nghệ và Sau Đại Học trường Đại học Sư Phạm TPHCM đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong suốt quá trình học. Tôi xin chân thành cảm ơn các cán bộ của Thư viện trường Đại học Sư Phạm TPHCM đã hỗ trợ tôi tận tình trong việc tìm kiếm tư liệu nghiên cứu để hoàn thành tốt luận văn. Tôi xin chân thành cảm ơn tất cả quý thầy cô đã nhiệt tình giảng dạy khóa 16 chuyên ngành Văn học Việt Nam. Tôi cũng vô cùng cảm ơn sự quan tâm và ủng hộ của gia đình và bạn bè. Đó chính là nguồn động viên tinh thần rất lớn để tôi theo đuổi và hoàn thành luận văn này. Đặc biệt tôi vô cùng tri ân sự hướng dẫn tận tình và theo dõi sát sao đầy tinh thần trách nhiệm và lòng thương mến của Tiến sỹ Nguyễn Thị Hồng Hà trong suốt quá trình tôi thực hiện luận văn này. Cuối cùng tôi muốn gởi lời cảm ơn đến toàn bộ quý thầy cô của khoa Ngữ Văn trường Đại học Sư Phạm TPHCM, những người có vai trò rất lớn trong suốt quá trình tôi theo học tại trường. Tôi xin chân thành cảm ơn. MỘT SỐ QUY ƯỚC CHUNG - Tên tác phẩm trích dẫn và tên các nguồn trích dẫn khác chúng tôi in nghiêng, in đậm và để trong dấu ngoặc kép. Trường hợp đã đặt tên tác phẩm và tên các nguồn trích dẫn trong dấu ngoặc đơn thì chúng tôi không dùng thêm dấu ngoặc kép. - Khi liệt kê tên tác phẩm (đặt sau dấu hai chấm) chúng tôi in nghiêng và in đậm tên tác phẩm (không để trong dấu ngoặc kép). - Dẫn chứng lấy từ tác phẩm chúng tôi in nghiêng và để trong dấu ngoặc kép. - Trường hợp trích dẫn những tài liệu đã được đánh số trong danh mục “Tài liệu tham khảo” chúng tôi sẽ đặt thứ tự của tài liệu trong ngoặc vuông và khi cần có cả số trang. MỤC LỤC Trang phụ bìa Lời cảm ơn Trang Phần Dẫn nhập 01.Lý do chọn đề tài ..................................................................................... 1 02.Lịch sử vấn đề ......................................................................................... 2 03.Giới hạn đề tài và phạm vi nghiên cứu ................................................... 8 04.Phương pháp nghiên cứu ......................................................................... 9 05.Đóng góp của luận văn ........................................................................... 10 06.Cấu trúc của luận văn ............................................................................. 10 Phần Nội dung Chương 1. Khái quát về Nguyễn Ngọc Tư và sự nghiệp sáng tác 1.1. Giới thiệu nhà văn Nguyễn Ngọc Tư ......................................................... 12 1.2. Sự nghiệp sáng tác của Nguyễn Ngọc Tư .................................................. 16 Chương 2. Cảm hứng nghệ thuật và thế giới nhân vật 2.1. Cảm hứng nghệ thuật trong truyện ngắn Nguyễn Ngọc Tư ...................... 24 2.1.1. Cảm hứng về hiện thực đời sống Nam Bộ ...................................... 25 2.1.2. Cảm hứng về con người Nam Bộ .................................................... 35 2.2. Thế giới nhân vật trong truyện ngắn Nguyễn Ngọc Tư51 2.2.1. Những nhân vật làm ruộng, làm vườn ............................................ 51 2.2.2. Những nhân vật sống kiếp thương hồ ............................................. 53 2.2.3. Những nhân vật làm nghề “xướng ca” ............................................ 55 2.2.4. Những nhân vật làm nghề chăn vịt chạy đồng ................................ 58 2.2.5. Nhân vật loài vật ............................................................................. 60 Chương 3. Đặc điểm nghệ thuật truyện ngắn Nguyễn Ngọc Tư 3.1. Nghệ thuật xây dựng cốt truyện và kiến tạo tình huống ............................ 63 3.1.1. Nghệ thuật xây dựng cốt truyện và chọn lọc chi tiết ...................... 63 3.1.2. Nghệ thuật xây dựng tình huống ..................................................... 71 3.2. Nghệ thuật xây dựng nhân vật .................................................................... 83 3.2.1. Nghệ thuật miêu tả ngoại hình ........................................................ 84 3.2.2. Nghệ thuật miêu tả và biểu hiện tâm lý nhân vật ............................ 89 3.3. Trần thuật trong truyện ngắn Nguyễn Ngọc Tư ......................................... 95 3.4. Ngôn ngữ và giọng điệu truyện ngắn Nguyễn Ngọc Tư .......................... 100 3.4.1. Ngôn ngữ truyện ngắn Nguyễn Ngọc Tư ...................................... 100 3.4.2. Giọng điệu truyện ngắn Nguyễn Ngọc Tư .................................... 111 Phần Kết luận .................................................................................................... 121 Tài liệu tham khảo ............................................................................................ 123 Phụ lục ................................................................................................................. 129 1 Đặc điểm truyện ngắn Nguyễn Ngọc Tư Nguyễn Thành Ngọc Bảo DẪN NHẬP 01. Lý do chọn đề tài Nguyễn Ngọc Tư là một nhà văn trẻ Nam Bộ đang trên đường định hình phong cách sáng tác. Những năm gần đây chị đã gặt hái được nhiều thành công ở thể loại truyện ngắn, tiêu biểu là Giải I cuộc vận động sáng tác Văn học tuổi 20 với tập truyện ngắn “Ngọn đèn không tắt” vào năm 2000. Do đó, trước tiên vì lòng yêu mến của bản thân đối với văn chương của Nguyễn Ngọc Tư, cũng như đối với văn học đồng bằng sông Cửu Long hiền hoà và nhân hậu, chúng tôi đã quyết định chọn đề tài luận văn là “Đặc điểm truyện ngắn Nguyễn Ngọc Tư” như chút tấm lòng của người con Nam Bộ tâm huyết với văn chương của quê hương. Như chúng ta đều biết, tìm hiểu đặc điểm của một hiện tượng “đang diễn ra”, cụ thể là tìm hiểu đặc điểm truyện ngắn của một tác giả trẻ như Nguyễn Ngọc Tư, là một công việc rất khó khăn. Bởi nó đòi hỏi người viết một thái độ đánh giá nghiêm túc, bình tĩnh, vì thời gian sẽ là thuốc thử cho mọi giá trị, chứ không riêng đối với lĩnh vực văn chương. Nếu vội vàng, võ đoán, hoặc để những thiên kiến, tình cảm cá nhân chi phối sẽ rất dễ dẫn đến những kết luận sai lầm. Dẫu biết con đường sáng tác phía trước của chị còn rất dài, và không có gì là nhất thành bất biến (nhất là trong lĩnh vực sáng tác), nhưng chúng tôi cũng mạnh dạn căn cứ vào những tập truyện ngắn đã xuất bản trong thời gian qua của Nguyễn Ngọc Tư để nghiên cứu, xem như bước đầu khảo sát kết quả một chặng đường sáng tác của cây bút trẻ này. Thời điểm chúng tôi tiến hành thực hiện luận văn này, Nguyễn Ngọc Tư đã có trong tay hơn năm mươi truyện ngắn. Đây quả là một con số ấn tượng đối với một nhà văn trẻ. Cuộc sống vốn luôn vận động không ngừng và đời sống văn học cũng không nằm ngoài quy luật ấy. Bằng chứng là văn chương nước ta đang từng ngày từng giờ khởi sắc với sự đóng góp đặc biệt mạnh mẽ của các nhà văn trẻ, trong đó có Nguyễn Ngọc Tư. Vì lẽ đó, chúng tôi thiết nghĩ việc kịp thời tìm hiểu đặc điểm truyện ngắn của 2 Đặc điểm truyện ngắn Nguyễn Ngọc Tư Nguyễn Thành Ngọc Bảo tác giả trẻ này là một công việc có ý nghĩa thực tiễn cao để bổ sung kịp thời cho công tác phê bình-nghiên cứu văn học hiện nay một phong cách sáng tác đặc biệt mang đậm dấu ấn Nam Bộ. Nghiên cứu truyện ngắn của chị một cách khoa học và có hệ thống không chỉ có ý nghĩa đối với công việc nghiên cứu-phê bình văn học đơn thuần mà nó còn có ý nghĩa đối với công tác nghiên cứu về văn hóa nông thôn Nam Bộ và ngôn ngữ Nam Bộ. Xét riêng trong lĩnh vực sáng tác, chúng ta nhận thấy kể từ những nhà văn lớp trước như Sơn Nam, Trang Thế Hy, Anh Đức, Nguyễn Quang Sáng, Dạ Ngân…khu vực Nam Bộ vẫn chưa có một nhà văn nào xuất hiện như là một “hiện tượng” của văn học nước nhà như Nguyễn Ngọc Tư. Hiếm có nhà văn nào mới sáng tác mà đã sớm khẳng định được vị trí, vùng sáng tác và phong cách sáng tác chuyên biệt như Nguyễn Ngọc Tư. Từ nay chúng ta có Nguyễn Ngọc Tư, một nhà văn của nông thôn và nông dân Nam Bộ, một nhà văn sáng tác bằng ngôn ngữ Nam Bộ rặt ròng để bản thân tác giả và tác phẩm nghiễm nhiên trở thành “đặc sản miền Nam”. Như vậy, truyện ngắn Nguyễn Ngọc Tư rất đáng để chúng ta tìm hiểu dưới góc độ thưởng thức đơn thuần lẫn soi sáng bằng con mắt của nhà nghiên cứu văn học. Lý do chúng tôi chọn đề tài này không ngoài mục đích tìm hiểu đặc điểm truyện ngắn Nguyễn Ngọc Tư dưới góc độ truyền thống (như tìm hiểu về cảm hứng sáng tác, hệ thống nhân vật) và dưới góc độ của thi pháp văn xuôi hiện đại (tìm hiểu đặc điểm thi pháp trần thuật và thi pháp ngôn từ) để có cái nhìn thấu đáo và toàn diện hơn về truyện ngắn của chị. 02. Lịch sử vấn đề Nguyễn Ngọc Tư là một nhà văn trẻ có khối lượng tác phẩm xuất bản khá lớn chỉ trong một thời gian ngắn. Đồng thời chị đã được trao tặng nhiều giải thưởng văn học có uy tín cũng như nhận được nhiều sự yêu mến và kì vọng lớn lao từ độc giả. Do đó, có lẽ không quá võ đoán khi khẳng định Nguyễn Ngọc Tư đã đạt được những thành công nhất định trên con đường định hình một phong cách Nam Bộ đặc sắc trong sáng tác. Thế nhưng, hiện tại công việc nghiên cứu đặc điểm truyện ngắn của chị lại có vẻ 3 Đặc điểm truyện ngắn Nguyễn Ngọc Tư Nguyễn Thành Ngọc Bảo khá chậm chạp so với những bước tiến trong nghề nghiệp của nhà văn này. Hay nói đúng hơn, theo sự tìm hiểu của người viết, chưa có một luận văn chính thức nào (cấp Đại học hay Sau Đại học) nghiên cứu đặc điểm truyện ngắn Nguyễn Ngọc Tư. Chính vì vậy, chúng tôi lựa chọn tiếp cận phần “Lịch sử vấn đề” này dưới con mắt của lý thuyết tiếp nhận, tức là thu thập và phân loại những ý kiến đánh giá của công chúng khi tiếp cận truyện ngắn của Nguyễn Ngọc Tư qua từng thời kì với những tập truyện khác nhau. Là một nhà văn được yêu mến không chỉ trong nước mà còn cả ở nước ngoài, vì thế những bài viết tìm hiểu về truyện ngắn và tạp văn của Nguyễn Ngọc Tư thường xuyên được đăng tải trên các phương tiện truyền thông. Số lượng bài viết rất dồi dào với những sắc thái tình cảm rất khác nhau, đặc biệt là với những phong cách và “cấp độ” cũng khác nhau. Sở dĩ có hiện tượng này bởi vì người viết có thể là nhà nghiên cứu, nhà phê bình văn học chuyên nghiệp hay đơn thuần chỉ là một độc giả yêu thích văn chương, nên công tác sưu tầm của chúng tôi khá vất vả và phức tạp. Xuất hiện lần đầu tiên với tập truyện “Ngọn đèn không tắt”, Nguyễn Ngọc Tư ngay lập tức chiếm được cảm tình của đông đảo độc giả bằng một văn phong nhẹ nhàng, một tấm lòng trong trẻo, một sự tài hoa mộc mạc đầy nắng gió phương Nam. Từ sự hứng khởi ban đầu đó, người đọc tiếp tục chào đón những tập truyện khác của chị như: Nước chảy mây trôi, Giao thừa và Cánh đồng bất tận với một sự thích thú đặc biệt. Truyện ngắn Nguyễn Ngọc Tư hàm chứa một nghịch lý: đề tài sáng tác của chị không mới (chỉ là những câu chuyện đời thường của những người nông dân bình dị quê mùa), thế nhưng những câu chuyện đơn sơ mà hấp dẫn ấy vẫn lôi cuốn được người đọc bởi cái nhìn nhân hậu, bởi nghĩa tình của một người viết trẻ vừa ngây thơ lại vừa chín chắn, hiền lành đấy nhưng không kém phần bản lĩnh. Chính vì thế khi thu thập tài liệu về Nguyễn Ngọc Tư chúng tôi nhận thấy không có nhiều ý kiến không đồng tình hay bác bỏ tài năng của chị. 4 Đặc điểm truyện ngắn Nguyễn Ngọc Tư Nguyễn Thành Ngọc Bảo Những nhận định trái chiều về Nguyễn Ngọc Tư bắt đầu xuất hiện khi truyện ngắn “Cánh đồng bất tận” ra đời, kéo theo đó là nhiều ý kiến đánh giá, nhận xét khác nhau về Nguyễn Ngọc Tư được đăng tải rộng rãi trên các báo tạo thành một “hiện tượng văn học” đáng chú ý của năm 2005. Cũng có ý kiến trái chiều cho rằng đây chỉ là một chiêu thức tiếp thị sách, một cách thức để đánh bóng tên tuổi của tác giả, chứ thật sự “Cánh đồng bất tận” không giá trị đến mức để báo chí phải tốn hao giấy mực đến như vậy. Tuy nhiên, cũng phải thừa nhận năm 2005 là một năm đánh dấu những thành công vang dội của nhà văn Nguyễn Ngọc Tư và cũng là một năm mà đời sống văn học nước ta có nhiều khuấy động và khởi sắc đáng kể. Mặc dù không đồng tình với ý kiến cho rằng truyện ngắn “Cánh đồng bất tận” là cái mốc đánh giá sự chuyển hướng sáng tác, là đỉnh cao khó vượt qua của Nguyễn Ngọc Tư, nhưng chúng tôi vẫn phải thừa nhận từ khi tác phẩm này ra đời đã bắt đầu xuất hiện nhiều luồng ý kiến khác nhau về cây bút này. Tựu trung là có hai luồng ý kiến: Một bên ủng hộ lối viết dữ dội đến khốc liệt, ủng hộ việc khai thác và phản ánh hiện thực một cách trần trụi và sát ván như thế, nghĩa là ủng hộ một Nguyễn Ngọc Tư “mới”. Còn phía bên kia lại cảm thấy tiếc nuối vì chị đã đánh mất đi chất trong trẻo, nhẹ nhàng, nhân hậu, ân tình của mình trong những sáng tác trước đó. Và từ sự kiện này, bỗng dưng người ta bối rối khi muốn xếp chị đứng vào một kiểu loại nhà văn chuyên sáng tác theo một phong cách nhất định nào đó. Thế nhưng, chính tác giả cũng thừa nhận “Cánh đồng bất tận” cũng chỉ là việc “xen canh”, một ngả rẽ bất ngờ để thử thách và làm mới bản thân. Có khác chăng chỉ là Nguyễn Ngọc Tư đã chuyển điểm nhìn sáng tác quen thuộc của mình, để từ đó có thể nhìn thấy những mặt đen tối, xấu xa, dữ dằn, khốc liệt của nông thôn Nam Bộ, trong đó những người nông dân dốt nát, nghèo khổ vừa là nạn vừa là thủ phạm. Chính việc chuyển đổi đột ngột giọng điệu này khiến những độc giả đã quá quen thuộc với lối viết hiền lành, mộc mạc của Nguyễn Ngọc Tư bị sốc. Thế nhưng, theo dõi những tác phẩm ra đời sau “Cánh đồng bất tận”, chúng tôi vẫn nhận thấy một Nguyễn Ngọc Tư của 5 Đặc điểm truyện ngắn Nguyễn Ngọc Tư Nguyễn Thành Ngọc Bảo nông thôn Nam Bộ hiền lành với những nỗi đau, nỗi buồn phảng phất, với những số phận nhỏ bé thiệt thòi, với những mối tình lỡ làng, trắc trở muôn thuở, vẫn cái giọng nhỏ nhẹ đó, có thể buồn hơn, bi quan hơn, tỉnh táo hơn nhưng vẫn là một giọng điệu văn chương bình dân, hào sảng mà chỉ đất Nam Bộ mới sản sinh ra được. Xem xét tình hình nghiên cứu truyện ngắn Nguyễn Ngọc Tư trên các báo, chúng tôi nhận thấy có rất nhiều bài viết có giá trị khoa học ra đời bởi sự tâm huyết và tài năng của người viết. Tiêu biểu nhất và sớm nhất có thể kể đến bài viết “Nguyễn Ngọc Tư, đặc sản miền Nam” của GS.Trần Hữu Dũng. Ông đã xem xét truyện ngắn của chị một cách tường tận và thấu đáo trên cả hai phương diện nội dung và nghệ thuật. Trần Hữu Dũng đặc biệt đề cao tài năng sử dụng ngôn ngữ Nam Bộ của Nguyễn Ngọc Tư, ông đánh giá đó là một cái riêng đặc sắc không thể trộn lẫn với bất kì nhà văn nào khác, như là một “đặc sản miền Nam”. Bằng tất cả sự yêu mến chân thành, Trần Hữu Dũng cũng không quên cảnh báo những nguy cơ có thể khiến tác giả trẻ này đi vào lối mòn trong sáng tác bên cạnh sự nhìn nhận và tán thưởng tài năng của chị. Huỳnh Công Tín với bài viết “Nguyễn Ngọc Tư, một nhà văn trẻ Nam Bộ” trên trang web “Văn nghệ Sông Cửu Long” cũng dành cho Nguyễn Ngọc Tư những lời khen tặng xứng đáng với tài năng của chị. Ông đánh giá cao khả năng xây dựng những không gian Nam Bộ trong truyện ngắn Nguyễn Ngọc Tư và thừa nhận:“Đặc biệt, vùng đất và con người Nam Bộ trong các sáng tác của chị được dựng lại bằng chính chất liệu của nó là ngôn từ và văn phong nhiều chất Nam Bộ của chị.”. Huỳnh Công Tín cũng đánh giá cao khả năng miêu tả tâm lý người và vật hết sức sắc sảo của Nguyễn Ngọc Tư. Công bằng với điều kiện và hoàn cảnh sáng tác của Nguyễn Ngọc Tư, ông cũng yêu cầu chúng ta cần có cái nhìn thông cảm hơn khi những vấn đề chị quan tâm còn nhỏ nhặt và chưa có tầm bao quát. Ông cũng khẳng định cái đáng quý cần phải phát huy ở chị chính là chất Nam Bộ trong sáng tác. Trên mục “Phê bình” của trang web “E-văn” ngày 14/06/2006 có đăng bài viết của Trần Phỏng Diều với tựa đề “Thị hiếu thẩm mỹ trong truyện ngắn Nguyễn Ngọc 6 Đặc điểm truyện ngắn Nguyễn Ngọc Tư Nguyễn Thành Ngọc Bảo Tư”. Với cách hiểu “đi tìm thị hiếu thẩm mỹ trong truyện ngắn Nguyễn Ngọc Tư thực chất là đi tìm những hình tượng văn học trong sáng tác của tác giả. Các hình tượng văn học này cứ trở đi trở lại và trở thành một ám ảnh khôn nguôi, buộc người viết phải thể hiện ra tác phẩm của mình.”, Trần Phỏng Diều đã chỉ ra thị hiếu thẩm mỹ trong truyện ngắn Nguyễn Ngọc Tư thể hiện qua ba hình tượng: hình tượng người nghệ sĩ, hình tượng người nông dân và hình tượng dòng sông. Sau khi phân tích vẻ đẹp của từng hình tượng, anh cũng đánh giá rất cao văn phong mộc mạc, cách viết như nói của Nguyễn Ngọc Tư. Theo anh, nếu chị đánh mất đi vùng thẩm mỹ này thì đồng thời cũng làm mất đi rất nhiều giá trị thẩm mỹ trong tác phẩm của mình. Chúng tôi cũng thu thập được hai bài viết tìm hiểu một số khía cạnh về không gian nghệ thuật và thời gian nghệ thuật trong truyện ngắn của Nguyễn Ngọc Tư. Đó là bài viết “Không gian sông nước trong truyện ngắn của Nguyễn Ngọc Tư” của Thụy Khuê và bài viết “Thời gian huyền thoại trong truyện ngắn “Cánh đồng bất tận” của Nguyễn Ngọc Tư” của Mai Hồng cùng được đăng trên trang web “Viet-studies”. Nhìn chung Thụy Khuê thống nhất ý kiến cho rằng Nguyễn Ngọc Tư đã xây dựng được một không gian Nam Bộ với ruộng đồng sông nước đặc sắc trong tác phẩm của mình, góp phần to lớn vào việc phục vụ cho ý đồ nghệ thuật của tác giả. Việc chỉ ra kiểu thời gian huyền thoại trong truyện ngắn “Cánh đồng bất tận” cũng là một góc nhìn mới lạ của Mai Hồng trong việc tìm hiểu về truyện ngắn Nguyễn Ngọc Tư ở nước ta hiện nay. Phạm Thái Lê với bài viết “Hình tượng con người cô đơn trong truyện ngắn của Nguyễn Ngọc Tư” đăng trên “Tạp chí Văn nghệ quân đội” cũng là một bài viết có giá trị khi chỉ ra “môtíp người nghệ sĩ cô đơn” thường thấy trong truyện ngắn của chị trong hành trình đơn độc và vô vọng để đi tìm cái Đẹp ở đời, chấp nhận đánh đổi và hy sinh, kể cả tình yêu và hạnh phúc, cuối cùng Phạm Thái Lê rút ra kết luận: “Cũng đề cập đến nỗi cô đơn của con người nhưng chúng tôi nhận thấy quan niệm của Nguyễn Ngọc Tư rất khác. Cô đơn luôn là nỗi đau, là bi kịch tinh thần lớn nhất của con người. Nhưng đọc Nguyễn Ngọc Tư, chúng ta cảm nhận rất rõ niềm cô đơn mà 7 Đặc điểm truyện ngắn Nguyễn Ngọc Tư Nguyễn Thành Ngọc Bảo không thấy sự bi quan tuyệt vọng. Nhân vật của chị tự ý thức về sự cô đơn. Họ chấp nhận bởi họ tìm thấy trong nỗi đau ấy một lẽ sống. Và, từ trong nỗi đau ấy, họ vươn lên, làm người. Cô đơn trong quan niệm của Nguyễn Ngọc Tư là động lực của cái Đẹp, cái Thiện.” Điểm qua một số bài viết mang tính “học thuật” như thế để hiểu thêm về tình hình nghiên cứu Nguyễn Ngọc Tư ở nước ta hiện nay còn ít ỏi và chưa có hệ thống. Đa phần các bài viết đều được đăng tải trên các báo, chưa có một công trình nghiên cứu chính thức được in thành sách. Ngoài ra, đa phần các bài viết đều trên tinh thần giới thiệu một tập truyện của chị vừa xuất bản, hay phê bình một truyện ngắn cụ thể nào đó. Chiếm đa số trong những tài liệu chúng tôi thu thập được là những bài phỏng vấn Nguyễn Ngọc Tư, những bài viết kể lại những kỉ niệm hay những lần gặp gỡ chị ở Cà Mau. Chúng tôi nhận thấy có rất ít những bài phê bình truyện ngắn của chị trên bình diện khái quát mà đa số tập trung vào truyện ngắn “Cánh đồng bất tận”, nhưng những bài viết ấy đa phần đều là khen chê một cách cảm tính, đa phần là những bài báo với tư cáchtranh luận trên diễn đàn nhiều hơn là công trình nghiên cứu khoa học thật sự. Thế nhưng, chúng tôi đánh giá rất cao những ý kiến đánh giá đúng đắn và chừng mực của các nhà văn và nhà phê bình như Phạm Xuân Nguyên, Ngu