Luận văn Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) ở Thành phố Hạ Long giai đoạn 1990 - 2014

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM NGUYỄN THỊ THU HẰNG ĐẦU TƢ TRỰC TIẾP NƢỚC NGOÀI (FDI) Ở THÀNH PHỐ HẠ LONG GIAI ĐOẠN 1990 - 2014 LUẬN VĂN THẠC SĨ NHÂN VĂN THÁI NGUYÊN - 2015 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM NGUYỄN THỊ THU HẰNG ĐẦU TƢ TRỰC TIẾP NƢỚC NGOÀI (FDI) Ở THÀNH PHỐ HẠ LONG GIAI ĐOẠN 1990 - 2014 Chuyên ngành: Lịch sử Việt Nam Mã số: 60.22.03.13 LUẬN VĂN THẠC SĨ NHÂN VĂN Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. Hà Thị Thu Thủy THÁI NGUYÊN - 2015 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của cá nhân tôi. Các nội dung nêu trong luận văn là kết quả làm việc của tôi và chƣa đƣợc công bố trong bất cứ một công trình nào khác. Thái Nguyên, tháng 08 năm 2015 Tác giả luận văn Nguyễn Thị Thu Hằng Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN i LỜI CẢM ƠN Lời đầu tiên, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới tất cả các thầy cô giáo trong Khoa Lịch sử, đặc biệt là những thầy cô giáo ở chuyên ngành Lịch sử Việt Nam, những ngƣời đã giảng dạy và động viên tôi trong suốt hai năm học vừa qua giúp tôi hoàn thành nghiên cứu đề tài. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS. Hà Thị Thu Thủy, ngƣời đã tận tình hƣớng dẫn, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu. Qua đây, cũng xin đƣợc gửi lời trân trọng cảm ơn tới các cơ quan Sở, Ban, Ngành của thành phố và của tỉnh: Sở Kế hoạch và Đầu tƣ, Sở Tài nguyên Môi trƣờng, Ban xúc tiến đầu tƣ của tỉnh, Liên đoàn lao động tỉnh; Phòng Kinh tế - Tài chính, phòng Văn hóa - Thông tin thành phố Hạ Long, Cục thống kê Tỉnh Quảng Ninh, Phòng Thống kê thành phố Hạ Long và các phòng ban có liên quan đã tạo điều kiện cung cấp tài liệu để tôi hoàn thành đề tài nghiên cứu. Xin gửi lời cảm ơn trân trọng tới Lãnh đạo Trung tâm HN&GDTX Tỉnh, gia đình và bạn bè đã tạo kiện về thời gian và giúp tôi có đƣợc thành quả ngày hôm nay. Xin chân thành cảm ơn! Thái Nguyên, tháng 08 năm 2015 Tác giả luận văn Nguyễn Thị Thu Hằng Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN ii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................... ii MỤC LỤC .......................................................................................................... iii DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT .......................................................................... iv DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................. v DANH MỤC CÁC HÌNH .................................................................................. vi MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1 1. Lí do chọn đề tài .............................................................................................. 1 2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ............................................................................... 2 3. Đối tƣợng, phạm vi, nhiệm vụ và mục đích nghiên cứu ................................. 6 4. Nguồn tài liệu và phƣơng pháp nghiên cứu .................................................... 7 5. Đóng góp của luận văn .................................................................................... 8 6. Bố cục của luận văn ......................................................................................... 8 Chƣơng 1. ĐIỀU KIỆN THU HÚT ĐẦU TƢ TRỰC TIẾP NƢỚC NGOÀI Ở THÀNH PHỐ HẠ LONG, TỈNH QUẢNG NINH..................... 10 1.1. Một số khái niệm ........................................................................................ 10 1.2. Điều kiện thu hút đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài (FDI) ở Hạ Long ............... 13 1.2.1. Điều kiện tự nhiên ................................................................................ 13 1.2.2. Sự phát triển kinh tế - xã hội ................................................................ 18 1.1.3. Cơ chế chính sách hỗ trợ đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài của tỉnh Quảng Ninh .................................................................................................... 23 Tiểu kết chƣơng 1 .............................................................................................. 27 Chƣơng 2. TÌNH HÌNH ĐẦU TƢ TRỰC TIẾP NUỚC NGOÀI (FDI) Ở THÀNH PHỐ HẠ LONG, TỈNH QUẢNG NINH GIAI ĐOẠN 1990 - 2014 ........................................................................................... 30 2.1. Các dự án FDI và số vốn đầu tƣ ................................................................. 30 2.2. Quy mô các dự án FDI. ............................................................................. 34 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN iii 2.3. FDI theo địa bàn đầu tƣ .............................................................................. 35 2.4. FDI theo hình thức đầu tƣ ........................................................................... 41 2.5. FDI theo đối tác đầu tƣ ............................................................................... 44 2.6. FDI theo lĩnh vực ngành nghề .................................................................... 49 Tiểu kết chƣơng 2 .............................................................................................. 55 Chƣơng 3. KINH TẾ - XÃ HỘI THÀNH PHỐ HẠ LONG, TỈNH QUẢNG NINH DƢỚI TÁC ĐỘNG CỦA ĐẦU TƢ TRỰC TIẾP NUỚC NGOÀI (FDI) ...................................................................................... 57 3.1. Về kinh tế .................................................................................................... 57 3.1.1. FDI là nguồn bổ sung cần thiết cho vốn đầu tƣ, đáp ứng nhu cầu phát triển xã hội và tăng trƣởng kinh tế ......................................................... 57 3.1.2. Cơ cấu các thành phần kinh tế chuyển dịch đúng hƣớng .................... 60 3.1.3. Góp phần cải thiện hệ thống cơ sở hạ tầng, đặc biệt là hạ tầng du lịch, dịch vụ .................................................................................................... 62 3.1.4. Thúc đẩy hội nhập sâu rộng ................................................................. 64 3.2. Về xã hội ..................................................................................................... 68 3.2.1. FDI góp phần quan trọng trong việc tạo việc làm, tăng năng suất lao động, cải thiện nguồn nhân lực ................................................................ 68 3.2.2. Tăng thu ngân sách nhà nƣớc, đảm bảo an sinh xã hội ....................... 71 3.3. Một số vấn đề nảy sinh ............................................................................... 75 Tiểu kết chƣơng 3 .............................................................................................. 80 KẾT LUẬN ....................................................................................................... 81 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 85 PHỤ LỤC Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN iv DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT BCC Hợp đồng hợp tác kinh doanh BOT Hợp đồng xây dựng - kinh doanh - chuyển giao BT Hợp đồng xây dựng BTO Hợp đồng xây dựng - chuyển giao - kinh doanh CCN Cụm công nghiệp CNH, HĐH Công nghiệp hóa, hiện đại hóa ĐTNN Đầu tƣ nƣớc ngoài FDI Đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài GPĐT Giấy phép đầu tƣ HTKD Hợp tác kinh doanh JV Doanh nghiệp Liên Doanh KCN Khu công nghiệp KTTĐ Kinh tế trọng điểm NXB Nhà xuất bản TNHH Trách nhiệm hữu hạn UBND Ủy ban nhân dân VĐT Vốn đầu tƣ Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN iv DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng1.1: Lƣợng khách du lịch đến các điểm du lịch nổi tiếng .................... 22 Bảng 2.1: Tình hình thu hút FDI ở Quảng Ninh giai đoạn 1990 - 2014 ......... 31 Bảng 2.2: So sánh FDI ở Quảng Ninh và Hạ Long giai đoạn 1990 - 2013 ......... 33 Bảng 2.3: Quy mô các dự án FDI ở Thành phố Hạ Long giai đoạn 1990 -2013 ..................................................................................... 34 Bảng 2.4: FDI theo địa bàn đầu tƣ giai đoạn 1990 - 2013 ............................ 36 Bảng 2.5: Phân bố dự án đầu tƣ theo địa bàn Phƣờng/KCN ......................... 40 Bảng 2.6: FDI Quảng Ninh theo hình thức đầu tƣ giai đoạn 1990 - 2013 ....... 42 Bảng 2.7: Vốn FDI Hạ Long phân theo hình thức đầu tƣ giai đoạn 1990 - 2013 .................................................................................... 43 Bảng 2.8: Những đối tác đạt trên 1 tỷ USD vốn đăng ký .............................. 44 Bảng 2.9: FDI phân theo đối tác đầu tƣ tại Quảng Ninh ............................... 45 Bảng 2.10: FDI thành phố Hạ Long theo đối tác đầu tƣ ................................. 47 Bảng 3.1: Đóng góp của FDI vào nguồn vốn đầu tƣ phát triển ..................... 58 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN v DANH MỤC CÁC HÌNH Biểu đồ 1.1: Tỉ lệ lƣợng khách du lịch đến các điểm du lịch nổi tiếng ........... 23 Biểu đồ 2.1: Tỉ lệ thu hút vốn FDI ở Hạ Long giai đoạn 1990 - 2013 ............ 34 Biểu đồ 2.2: Số lƣợng dự án FDI phân theo địa bàn đầu tƣ ............................ 37 Biểu đồ 2.3: Cơ cấu vốn FDI phân theo địa bàn đầu tƣ .................................. 37 Biểu đồ 2.4: Cơ cấu vốn FDI ở Hạ Long phân theo hình thức đầu tƣ ............. 43 2.5: FDI Quảng Ninh phân theo đối tác đầu tƣ .................................. 46 2.6: Cơ cấu vốn FDI ở Hạ Long phân theo đối tác đầu tƣ ................. 48 Biểu 2.7: Vốn FDI trên địa bàn Tỉnh phân theo ngành kinh tế .................. 50 Biểu đồ 2.8: Cơ cấu vốn FDI ở Hạ Long theo lĩnh vực ngành nghề ............... 55 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN vi Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN