Luận văn Dạy học theo chủ đề và sự vận dụng nó vào giảng dạy phần kiến thức “các định luật bảo toàn” vật lí lớp 10 trung học phổ thông với sự hỗ trợ của công nghệ thông tin

BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC SÖ PHAÏM TP. HOÀ CHÍ MINH TRAÀN VAÊN HÖÕU DAÏY HOÏC THEO CHUÛ ÑEÀ VAØ SÖÏ VAÄN DUÏNG NOÙ VAØO GIAÛNG DAÏY PHAÀN KIEÁN THÖÙC “CAÙC ÑÒNH LUAÄT BAÛO TOAØN” VAÄT LÍ LÔÙP 10 THPT VÔÙI SÖÏ HOÃ TRÔÏ CUÛA COÂNG NGHEÄ THOÂNG TIN Chuyeân ngaønh: Lyù luaän vaø phöông phaùp daïy hoïc moân Vaät lí Maõ soá: 60.14.10 LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ GIAÙO DUÏC HOÏC Ngöôøi höôùng daãn khoa hoïc: TS. LEÂ THÒ THANH THAÛO THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH - NAÊM 2005 LÔØI CAÛM ÔN Lôøi ñaàu tieân taùc giaû xin chaân thaønh caûm ôn saâu saéc ñeán TS. Leâ Thò Thanh Thaûo ñaõ taän tình höôùng daãn taùc giaû hoaøn thaønh luaän vaên. Taùc giaû chaân thaønh caûm ôn caùc thaày, coâ khoa Vaät Lyù vaø phoøng Khoa hoïc coâng ngheä – Sau ñaïi hoïc tröôøng Ñaïi hoïc sö phaïm Thaønh phoá Hoà Chí Minh ñaõ taän tình giaûng daïy vaø truyeàn ñaït nhieàu kieán thöùc môùi, giuùp taùc giaû laøm quen daàn vôùi vieäc nghieân cöùu khoa hoïc. Taùc giaû chaân thaønh caûm ôn caùc thaày, coâ phaûn bieän ñaõ nhaän xeùt vaø söûa chöõa nhöõng thieáu soùt ñeå luaän vaên hoaøn chænh hôn. Taùc giaû chaân thaønh caûm ôn Ban Giaùm Hieäu tröôøng THPT Haøm Thuaän Nam, thuoäc tænh Bình Thuaän, nôi taùc giaû ñang coâng taùc, tröôøng THPT Phan Boäi Chaâu, nôi taùc giaû tieán haønh thöïc nghieäm sö phaïm. Cuoái cuøng taùc giaû xin baøy toû loøng bieát ôn saâu saéc ñoái vôùi gia ñình ñaõ taïo moïi ñieàu kieän thuaän lôïi, baïn beø, ñoàng nghieäp ñaõ ñoäng vieân, goùp yù ñeå taùc giaû hoaøn thaønh luaän vaên naøy. Danh muïc caùc chöõ vieát taét trong luaän vaên CNTT : Coâng ngheä thoâng tin. CNTT-TT : Coâng ngheä thoâng tin - truyeàn thoâng. CQ : Caâu hoûi noäi dung. (Content Questions) EQ : Caâu hoûi khaùi quaùt. (Essential Questions). GV : Giaùo vieân. KHBG : Keá hoaïch baøi giaûng. KT-ÑG : Kieåm tra ñaùnh giaù. KHKT : Khoa hoïc kyõ thuaät. KHCN : Khoa hoïc coâng ngheä. HS : Hoïc sinh. MVT : Maùy vi tính PBL : Daïy hoïc theo döï aùn (Project Based Learning). PL : Phuï luïc PPGD : Phöông phaùp giaûng daïy. TG : Theá giôùi. THCS : Trung hoïc cô sôû. THPT : Trung hoïc phoå thoâng. SGK : Saùch giaùo khoa. UQ : Caâu hoûi baøi hoïc (Unit Questions). Xtr-i : Xem trang i trong luaän vaên. Xtr-CD : Xem treân ñóa CD keøm theo. MÔÛ ÑAÀU I. Lí do choïn ñeà taøi Trong thôøi ñaïi ngaøy nay, theá giôùi ñang böôùc vaøo moät kyû nguyeân môùi vôùi söï phaùt trieån nhanh choùng cuûa khoa hoïc kyõ thuaät hieän ñaïi maø nhöõng thaønh töïu cuûa noù gaàn nhö ñöôïc aùp duïng ngay laäp töùc vaøo taát caû caùc lónh vöïc, laø ñoäng löïc thuùc ñaåy söï phaùt trieån maïnh meõ veà moïi maët ñôøi soáng kinh teá xaõ hoäi vaø taïo ra nhöõng chuyeån bieán cô baûn trong neàn saûn xuaát hieän ñaïi. Ñeå ñaùp öùng ñöôïc nhöõng chuyeån bieán maïnh meõ ñoù, ngöôøi lao ñoäng khoâng nhöõng phaûi coù trình ñoä vaên hoùa, chuyeân moân nghieäp vuï nhaát ñònh coøn phaûi coù tính ñoäc laäp, töï chuû, naêng ñoäng, saùng taïo, coù naêng löïc giaûi quyeát vaán ñeà thöïc tieãn, coù khaû naêng ñaøo taïo vaø töï ñaøo taïo ñeå khoâng ngöøng phaùt trieån vaø ñaùp öùng nhu caàu phaùt trieån cuûa xaõ hoäi vaø saûn xuaát. Thöïc tieãn ñoù ñaët ra cho neàn giaùo duïc cuûa moãi quoác gia phaûi khoâng ngöøng ñoåi môùi caû veà noâïi dung cuõng nhö phöông phaùp giaùo duïc vaø ñaøo taïo con ngöôøi. Ñònh höôùng ñoåi môùi noäi dung, chöông trình vaø phöông phaùp daïy hoïc ñaõ ñöôïc xaùc ñònh trong Nghò quyeát Trung öông khoùa VII (01 – 1993), Nghò quyeát Trung öông 2 khoùa VIII (12 - 1996), ñöôïc theå cheá hoùa trong luaät giaùo duïc (12 - 1998), ñöôïc cuï theå hoùa trong caùc chæ thò cuûa Boä Giaùo duïc vaø Ñaøo taïo, ñaëc bieät laø chæ thò 15 (4 – 1999) vaø ñöôïc vaïch roõ trong chieán löôïc phaùt trieån giaùo duïc ñeán naêm 2010 (1999). Chieán löôïc phaùt trieån giaùo duïc ñeán naêm 2010 ñaõ xaùc ñònh, ñeå phaùt trieån giaùo duïc thì: “ñoåi môùi chöông trình giaùo duïc, phaùt trieån ñoäi nguõ giaùo vieân laø troïng taâm” hay “… noäi dung, chöông trình caàn ñöôïc ñoåi môùi theo höôùng chuaån hoùa, hieän ñaïi hoùa, tieáp caän vôùi trình ñoä chöông trình cuûa caùc khu vöïc vaø treân theá giôùi, ñoàng thôøi thích öùng vôùi nguoàn nhaân löïc cho caùc lónh vöïc kinh teá – xaõ hoäi cuûa ñaát nöôùc, … . Nhanh choùng aùp duïng coâng ngheä thoâng tin vaøo giaùo duïc ñeå ñoåi môùi phöông phaùp giaùo duïc vaø quaûn lyù”. Luaät giaùo duïc, ñieàu 24.2 ñaõ ghi: “phöông phaùp giaùo duïc phoå thoâng phaûi phaùt huy tính tích cöïc, töï giaùc, chuû ñoäng, saùng taïo cuûa hoïc sinh; phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm cuûa töøng lôùp hoïc, moân hoïc; boài döôõng phöông phaùp töï hoïc, reøn luyeän kó naêng vaän duïng vaøo thöïc tieãn, taùc ñoäng ñeán tình caûm, ñem laïi nieàm vui, höùng thuù hoïc taäp cho hoïc sinh” … Ñeå vieäc ñoåi môùi dieãn ra moät caùch ñoàng boä, trieät ñeå, tieáp caän ñöôïc vôùi neàn giaùo duïc trong khu vöïc vaø treân theá giôùi caàn ñoåi môùi saâu saéc töø muïc tieâu, noäi dung chöông trình, phöông phaùp giaûng daïy vaø phöông tieän kieåm tra ñaùnh giaù. Trong ñoù vieäc xaùc ñònh muïc tieâu giöõ vai troø chuû ñaïo, töø ñoù coù cô sôû ñeå xaùc ñònh noäi dung, phöông phaùp, phöông tieän daïy hoïc moät caùch hôïp lí. Noäi dung kieán thöùc caàn trang bò cho HS phaûi naèm trong moät caáu truùc chaët cheõ, gaén kieán thöùc giaùo duïc vôùi thöïc tieãn cuoäc soáng haøng ngaøy vaø ñaëc bieät heä thoáng kieán thöùc naøy phaûi hoã trôï cho GV vaän duïng ñöôïc caùc phöông phaùp daïy hoïc hieän ñaïi cuõng nhö öùng duïng coâng ngheä hieän ñaïi vaøo daïy hoïc. Treân theá giôùi, theo ñaùnh giaù cuûa UNESCO, vieäc ñoåi môùi noäi dung chöông trình vaø caùch tieáp caän noäi dung chöông trình daïy hoïc ôû nhieàu quoác gia ñang coù xu höôùng tích hôïp theo chuû ñeà hoïc taäp vaø caùch tieáp caän daïy hoïc theo chuû ñeà cuøng vôùi söï tích hôïp coâng ngheä vaøo daïy hoïc ñang ñöôïc quan taâm, chuù troïng moät caùch ñaëc bieät. Ñoåi môùi phöông phaùp daïy hoïc baèng coâng ngheä thoâng tin (CNTT) laø moät chöông trình lôùn ñöôïc UNESCO chính thöùc döa ra thaønh chöông trình haønh ñoäng tröôùc ngöôõng cöûa cuûa theá kyû XXI. UNESCO ñaõ döï ñoaùn raèng seõ coù söï thay ñoåi moät caùch caên baûn neàn giaùo duïc treân theá giôùi ôû ñaàu theá kyû XXI do aûnh höôûng cuûa CNTT. ÔÛ nöôùc ta, maëc duø ñaõ coù nhöõng chieán löôïc ñoåi môùi veà muïc tieâu, chöông trình, noäi dung cuõng nhö ñònh höôùng ñoåi môùi phöông phaùp giaûng daïy nhö treân. Cuï theå, gaàn ñaây nhaát, chuùng ta ñaõ trieån khai bieân soaïn vaø thöû nghieäm chöông trình SGK môùi. Nhöng qua toång keát, beân caïnh moät soá öu ñieåm, vieäc ñoåi môùi vaãn ñöôïc ñaùnh giaù laø chöa ñoàng boä, neân vieäc thöïc hieän muïc tieâu giaùo duïc ñaët ra vaãn coøn gaëp nhöõng khoù khaên haïn cheá. Moät vaøi trong soá nhöõng khoù khaên vaãn ñöôïc quan taâm vaø baøn luaän nhieàu nhaát laø söï maâu thuaãn giöõa muïc tieâu ñaøo taïo vôùi noäi dung chöông trình ñaøo taïo; giöõa phöông phaùp giaûng daïy vôùi chöông trình SGK; giöõa muïc tieâu, noäi dung, phöông phaùp giaûng daïy vôùi neàn taûng kieán thöùc cuûa ngöôøi hoïc vaø phöông tieän kieåm tra ñaùnh giaù, … Khi tìm hieåu caáu truùc, noäi dung kieán thöùc vaø thöïc traïng daïy hoïc phaàn kieán thöùc caùc ñònh luaät baûo toaøn ôû lôùp 10 THPT hieän nay, chuùng toâi nhaän thaáy khi daïy phaàn kieán thöùc naøy, caû GV vaø HS ñeàu gaëp phaûi nhöõng khoù khaên veà maët noäi dung kieán thöùc, veà logic hình thaønh cuõng nhö phöông phaùp tieáp caän töøng ñôn vò kieán thöùc, do ñoù daãn ñeán chaát löôïng vaø hieäu quaû daïy hoïc phaàn kieán thöùc naøy chöa cao. Vôùi xu theá xaõ hoäi vaø thöïc tieãn ñaët ra nhö treân, cuøng vôùi söï mong muoán naâng cao chaát löôïng daïy hoïc phaàn kieán thöùc naøy, chuùng toâi choïn vaán ñeà nghieân cöùu laø: “DAÏY HOÏC THEO CHUÛ ÑEÀ VAØ SÖÏ VAÄN DUÏNG NOÙ VAØO GIAÛNG DAÏY PHAÀN KIEÁN THÖÙC “CAÙC ÑÒNH LUAÄT BAÛO TOAØN” VAÄT LÍ LÔÙP 10 THPT VÔÙI SÖÏ HOÃ TRÔÏ CUÛA COÂNG NGHEÄ THOÂNG TIN”. II. Muïc ñích nghieân cöùu Nghieân cöùu vaän duïng quan ñieåm tieáp caän daïy hoïc theo chuû ñeà vôùi söï hoã trôï cuûa CNTT vaøo daïy hoïc nhaèm tích cöïc hoùa hoaït ñoäng cuûa HS, töø ñoù naâng cao hieäu quaû daïy hoïc. III. Ñoái töôïng vaø khaùch theå nghieân cöùu 1. Ñoái töôïng nghieân cöùu: Ñoái töôïng nghieân cöùu bao goàm: - Muïc tieâu giaùo duïc caùc moân khoa hoïc veà töï nhieân. - Noäi dung chöông trình Vaät lí THPT. - Phöông phaùp giaûng daïy vaät lí. - Phöông tieän daïy hoïc vaät lí ôû tröôøng phoå thoâng, - Moät soá phaàn meàm tin hoïc hoã trôï trong daïy hoïc. 2. Khaùch theå nghieân cöùu: Khaùch theå nghieân cöùu laø Lyù luaän daïy hoïc Vaät lí ôû tröôøng THPT. 3. Phaïm vi nghieân cöùu: Nghieân cöùu xaây döïng taøi nguyeân hoã trôï cho vieäc giaûng daïy vaø thieát keá tieán trình daïy hoïc phaàn kieán thöùc caùc ñònh luaät baûo toaøn trong chöông trình vaät lí 10 THPT theo quan ñieåm tieáp caän daïy hoïc theo chuû ñeà vôùi söï hoã trôï cuûa CNTT. Khaû naêng öùng duïng cuûa ñeà taøi vaøo giaûng daïy vaät lí ôû caùc tröôøng THPT. III. Nhieäm vuï nghieân cöùu: - Tìm hieåu söï thay ñoåi muïc tieâu daïy hoïc caùc moân khoa hoïc veà töï nhieân ôû tröôøng phoå thoâng. - Nghieân cöùu cô sôû lí luaän cuûa caùch tieáp caän daïy hoïc theo chuû ñeà. - Nghieân cöùu cô sôû lí luaän cuûa vieäc söû duïng CNTT trong daïy hoïc vaät lí. - Tìm hieåu thöïc teá cuûa vieäc giaûng daïy phaàn kieán thöùc veà caùc ñònh luaät baûo toaøn ôû tröôøng THPT. - Nghieân cöùu xaây döïng website hoã trôï cho vieäc giaûng daïy phaàn kieán thöùc veà caùc ñònh luaät baûo toaøn. - Nghieân cöùu thieát keá chuû ñeà hoïc taäp phaàn kieán thöùc veà caùc ñònh luaät baûo toaøn treân tinh thaàn cuûa caùch tieáp caän daïy hoïc theo chuû ñeà vôùi söï hoã trôï cuûa CNTT. - Nghieân cöùu hieäu quaû sö phaïm cuûa vieäc vaän duïng caùch tieáp caän daïy hoïc môùi, treân ñoái töôïng HS THPT. IV. Phöông phaùp nghieân cöùu: 1. Nghieân cöùu lyù thuyeát: - Nghieân cöùu caùc vaên kieän cuûa Ñaûng. - Nghieân cöùu caùc taøi lieäu veà giaùo duïc hoïc vaø phöông phaùp giaûng daïy vaät lí, caùc phöông phaùp tieáp caän daïy hoïc hieän ñaïi treân theá giôùi. - Nghieân cöùu caùc taøi lieäu höôùng daãn söû duïng coâng ngheä trong daïy hoïc; caùc taøi lieäu lieân quan ñeán söû duïng moät soá phaàn meàm thieát keá web, khai thaùc Internet. 2. Ñieàu tra: - Nghieân cöùu, ñieàu tra yù kieán cuûa GV veà khaû naêng vaän duïng caùch tieáp caän daïy hoïc theo chuû ñeà vôùi söï hoã trôï cuûa CNTT vaøo daïy hoïc trong tröôøng THPT trong töông lai. 3. Nghieân cöùu thöïc nghieäm: - Nghieân cöùu söû duïng maùy tính vaø moät soá thieát bò ngoaïi vi, caùch quaûn lyù vieäc hoïc cuûa HS trong phoøng maùy tính noái maïng. - Khai thaùc caùc taøi lieäu coù lieân quan ñeán chuû ñeà hoïc taäp töø Internet, töø caùc ñoàng nghieäp. - Thieát keá Website hoã trôï daïy hoïc. - Thieát keá tieán trình daïy hoïc. - Choïn maãu vaø daïy thöïc nghieäm ôû tröôøng THPT. 4. Thoáng keâ toaùn hoïc: Söû duïng phöông phaùp thoáng keâ toaùn hoïc ñeå trình baøy keát quaû thöïc nghieäm sö phaïm vaø kieåm ñònh giaû thuyeát thoáng keâ veà söï khaùc bieät trong keát quaû hoïc taäp cuûa hai nhoùm ñoái chöùng vaø thöïc nghieäm. Caáu truùc cuûa luaän vaên: Luaän vaên ñöôïc caáu truùc nhö sau: PHAÀN MÔÛ ÑAÀU. PHAÀN NOÄI DUNG. Chöông 1: Nhöõng cô sôû lyù luaän cuûa caùch tieáp caän daïy hoïc theo chuû ñeà vôùi söï hoã trôï cuûa CNTT. Chöông 2: Thieát keá caùc baøi hoïc theo quan ñieåm tieáp caän daïy hoïc theo chuû ñeà vôùi söï hoã trôï cuûa CNTT. Chöông 3: Thöïc nghieäm sö phaïm. PHAÀN KEÁT LUAÄN. PHAÀN TAØI LIEÄU THAM KHAÛO. PHAÀN PHUÏ LUÏC. Trong ñoù: Phaàn môû ñaàu coù 5 trang. Phaàn noäi dung coù 115 trang. Phaàn keát luaän coù 3 trang. Phaàn phuï luïc coù 9 trang. Luaän vaên coù söû duïng 55 taøi lieäu tham khaûo. NOÄI DUNG CHÖÔNG 1: NHÖÕNG CÔ SÔÛ CUÛA CAÙCH TIEÁP CAÄN DAÏY HOÏC THEO CHUÛ ÑEÀ VÔÙI SÖÏ HOÃ TRÔÏ CUÛA COÂNG NGHEÄ THOÂNG TIN 1.1. SÖÏ THAY ÑOÅI CAÙCH TIEÁP CAÄN MUÏC TIEÂU GIAÛNG DAÏY CAÙC MOÂN KHOA HOÏC VEÀ TÖÏ NHIEÂN TRONG NHAØ TRÖÔØNG. 1.1.1. Muïc tieâu giaùo duïc caùc moân khoa hoïc veà töï nhieân töø nhöõng naêm 80 trôû veà tröôùc. Nhìn chung, muïc tieâu giaùo duïc phoå thoâng cuûa Vieät Nam giai ñoaïn naøy döïa treân muïc tieâu giaùo duïc phoå thoâng cuûa Lieân Xoâ (cuõ). Cuï theå, muïc tieâu toång quaùt laø: ñaøo taïo con ngöôøi phaùt trieån toaøn dieän: ñöùc, trí, theå, mó, “… coù trình ñoä vaên hoùa ngaøy caøng cao, naém ñöôïc nhöõng hieåu bieát caàn thieát veà khoa hoïc kó thuaät, vaø aùp duïng nhöõng hieåu bieát ñoù vaøo xaây döïng neàn vaên hoùa, khoa hoïc vaø kó thuaät tieân tieán, thieát thöïc phuïc vuï söï nghieäp caùch maïng XHCN, naâng cao khoâng ngöøng ñôøi soáng vaät chaát vaø vaên hoùa cuûa nhaân daân ta”. [23] Cuï theå hoùa muïc tieâu ñoù, muïc tieâu cuï theå cuûa caùc moân khoa hoïc veà töï nhieân noùi chung vaø moân Vaät lí noùi rieâng ñöôïc xaùc ñònh thoâng qua caùc nhieäm vuï: Truyeàn thuï cho HS heä kieán thöùc veà khoa hoïc töï nhieân, nhaèm giuùp ngöôøi hoïc coù moät böùc tranh chaân thöïc veà theá giôùi töï nhieân; trang bò heä thoáng kieán thöùc veà caùc phöông phaùp nhaän thöùc theá giôùi vaø phöông phaùp tö duy. Vôùi moân Vaät lí: truyeàn thuï cho HS heä thoáng kieán thöùc phoå thoâng, cô baûn, coù heä thoáng veà cô, nhieät, ñieän, quang, nguyeân töû vaø vaät lí haït nhaân [14]. Ñaëc bieät chuù troïng xaây döïng caùc khaùi nieäm chuû choát, cho raèng: “Naém vöõng caùc khaùi nieäm coù nghóa laø naém vöõng toaøn boä taäp hôïp nhöõng tri thöùc veà caùc söï vaät maø khaùi nieäm ñaõ cho coù quan heä vôùi chuùng” [23]. Phaùt trieån tö duy cuûa HS trong vieäc thu nhaän kieán thöùc vaø vaän duïng kieán thöùc moät caùch saùng taïo, boài döôõng cho HS coù phöông phaùp hoïc taäp, phöông phaùp nghieân cöùu khoa hoïc, boài döôõng loøng ham thích nghieân cöùu khoa hoïc, trí toø moø, oùc saùng taïo, yù thöùc tích cöïc, goùp phaàn vaøo coâng cuoäc caùch maïng kyõ thuaät trong quaù trình hoïc taäp vaø chuaån bò ra thöïc teá, coù khaû naêng töï laäp trong hoïc taäp vaø lao ñoäng saûn xuaát.[14]. Goùp phaàn xaây döïng theá giôùi quan duy vaät bieän chöùng cho HS, laøm cho hoï hieåu theá giôùi töï nhieân laø vaät chaát, vaät chaát luoân ôû traïng thaùi vaän ñoäng vaø vaän ñoäng theo quy luaät. Cuûng coá loøng tin khoa hoïc voâ thaàn, ôû khaû naêng con ngöôøi coù theå nhaän bieát ñöôïc caùc quy luaät töï nhieân vaø nhaän bieát ngaøy caøng chính xaùc. Goùp phaàn giaùo duïc loøng yeâu nöôùc, yeâu CNXH, tinh thaàn quoác teá voâ saûn, reøn luyeän nhaân sinh quan chuû nghóa vaø coäng saûn chuû nghóa, töø tính caàn cuø, caån thaän, chính xaùc, cho ñeán tinh thaàn taäp theå, thaùi ñoä lao ñoäng XHCN trong hoïc taäp vaø lao ñoäng. Goùp phaàn giaùo duïc kó thuaät cho HS, laøm cho HS naém ñöôïc nhöõng nguyeân lí cô baûn veà caùc quaù trình saûn xuaát cuûa nhöõng ngaønh chuû yeáu. Reøn luyeän cho hoï kó naêng kó xaûo trong vieäc söû duïng nhöõng duïng cuï ño löôøng ñôn giaûn, phöông phaùp thöïc nghieäm khoa hoïc, bieát tieán haønh coâng taùc thöïc haønh coù keá hoaïch vaø bieát xöû lyù caùc soá lieäu thöïc nghieäm. 1.1.2. Muïc tieâu giaùo duïc caùc moân khoa hoïc veà töï nhieân khoaûng sau nhöõng naêm 90 ñeán nay. Töø khi caûi caùch giaùo duïc cho ñeán nay, muïc tieâu giaùo duïc phoå thoâng ôû Vieät Nam vaãn cô baûn giöõ vöõng quan ñieåm toaøn dieän, chuù troïng caû boán maët ñöùc, trí, theå, myõ nhaèm ñaøo taïo nhöõng ngöôøi lao ñoäng môùi coù khaû naêng xaây döïng vaø baûo veä toå quoác XHCN. Beân caïnh ñoù, nhaán maïnh theâm moät soá ñieåm cho phuø hôïp vôùi tình hình môùi: coi troïng giaùo duïc tö töôûng, chuù troïng, giöõ gìn vaø phaùt huy baûn saéc daân toäc, moät maët phaûi hoïc ñeå naém vöõng vaø laøm chuû tri thöùc khoa hoïc vaø coâng ngheä hieän ñaïi maø nhaân loaïi ñaõ tích luõy ñöôïc; maët khaùc phaûi coù tö duy saùng taïo, phaùt huy tieàm naêng cuûa daân toäc vaø con ngöôøi Vieät Nam; ngöôøi lao ñoäng môùi vöøa phaûi coù yù thöùc coäng ñoàng, tinh thaàn taäp theå vì söï nghieäp chung hôïp taùc giuùp ñôõ laãn nhau, vöøa phaûi phaùt huy tính tích cöïc caù nhaân, naêng ñoäng, chuû ñoäng, ñem heát taøi naêng, söùc löïc cuûa mình coáng hieán cho ñaát nöôùc [33]. Ñoái vôùi caùc moân khoa hoïc töï nhieân noùi chung vaø boä moân Vaät lí noùi rieâng, muïc tieâu daïy hoïc höôùng tôùi: Veà kieán thöùc: Trang bò cho HS heä thoáng kieán thöùc phoå thoâng, cô baûn, hieän ñaïi, bao goàm: caùc khaùi nieäm vaät lí; caùc ñònh luaät, nguyeân lyù vaät lí; nhöõng neùt chính cuûa caùc thuyeát vaät lí, phöông phaùp thöïc nghieäm vaø phöông phaùp moâ hình hoùa trong vaät lí; nhöõng öùng duïng quan troïng cuûa vaät lí trong ñôøi soáng vaø saûn xuaát. Veà kó naêng: chuù troïng reøn luyeän cho HS caùc kó naêng: - Thu löôïm thoâng tin töø quan saùt thöïc teá, thí nghieäm, ñieàu tra, söu taàm taøi lieäu, tìm hieåu treân caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng, khai thaùc maïng internet, … - Caùc kó naêng xöû lí thoâng tin nhö: xaây döïng baûng, bieåu ñoà, veõ ñoà thò, ruùt ra keát luaän baèng suy luaän quy naïp, suy luaän dieãn dòch, khaùi quaùt hoùa, … - Caùc kó naêng truyeàn ñaït thoâng tin: thaûo luaän khoa hoïc, baùo caùo vieát, … - Kó naêng vaän duïng kieán thöùc ñeå giaûi thích hieän töôïng. - Giaûi baøi taäp vaät lí phoå thoâng. - Khaû naêng ñeà xuaát khoa hoïc vaø thí nghieäm kieåm tra. Veà tình caûm, thaùi ñoä, taùc phong, caàn boài döôõng: - Söï höùng thuù hoïc taäp, loøng yeâu thích khoa hoïc. - Taùc phong laøm vieäc khoa hoïc, caån thaän, tæ mæ. - Tính trung thöïc trong khoa hoïc. - Tinh thaàn hôïp taùc trong hoïc taäp vaø nghieân cöùu. Coù theå noùi, muïc tieâu giaùo duïc caùc moân khoa hoïc veà töï nhieân ôû nöôùc ta, theo thôøi gian, ñaõ thay ñoåi theo höôùng tích cöïc. Tuy nhieân, caùch tieáp caän muïc tieâu giaùo duïc cuûa Vieät nam hieän nay vaãn laø caùch tieáp caän muïc tieâu giaùo duïc kieåu truyeàn thoáng. Thaät vaäy. Trong lòch söû phaùt trieån caùc caùch tieáp caän muïc tieâu giaùo duïc thì caùch tieáp caän muïc tieâu theo quan ñieåm cuûa nhoùm Bloom ñöôïc goïi laø caùch tieáp caän truyeàn thoáng (muïc tieâu giaùo duïc xaùc laäp trong ba lónh vöïc: nhaän thöùc, kyõ naêng vaø thaùi ñoä), trong ñoù quy ñònh cuï theå nhöõng yeâu caàu trong lónh vöïc nhaän thöùc (veà kieán thöùc, trình ñoä naém vöõng kieán thöùc); caùc kyõ naêng cô baûn vaø trình ñoä hoaøn thieän töøng kyõ naêng.... vaø ñieàu quan troïng laø caùc muïc tieâu coù theå cuï theå hoùa thaønh nhöõng tieâu chí ñaùnh giaù chung cho pheùp ño löôøng – ñaùnh giaù thaønh quaû hoïc taäp cuûa töøng hoïc sinh. Muïc tieâu kieåu truyeàn thoáng theå hieän söï chôø ñôïi keát quaû hoïc taäp ôû taát caû hoïc sinh, duø coù söï khaùc bieät caù nhaân nhö theá naøo ñeàu ñaït tôùi moät chuaån möïc nhaát ñònh sau moät khoùa hoïc naøo ñoù. ÔÛ thôøi ñieåm ra ñôøi, caùch tieáp caän muïc tieâu naøy ñaõ ngay laäp töùc mang ñeán cuoäc caùch maïng thöïc söï trong giaùo duïc, ñaåy nhanh söï phaùt trieån giaùo duïc ôû nhieàu quoác gia trong caùc thaäp nieân sau ñoù (töø nhöõng naêm 50 cuûa theá kyû XX vaø vaãn coøn phoå bieán ôû nhieàu quoác gia cho ñeán ngaøy nay). Beân caïnh nhöõng öu vieät khoâng theå phuû nhaän cuûa caùch tieáp caän muïc tieâu giaùo duïc naøy thì ñoàng thôøi noù cuõng theå hieän nhöõng haïn cheá lôùn: Ñoù laø giaùo duïc taïo caùc saûn phaåm giaùo duïc (nhaân caùch) khuoân ñuùc, noù khoâng quan taâm tôùi söï phong phuù, ña daïng voán coù cuûa nhaân caùch caù nhaân, cuõng coù nghóa laø khoâng quan taâm ñeán söï khaùc bieät, phong phuù, ña daïng cuûa phong caùch hoïc taäp, phong caùch tö duy...., cuõng coù nghóa laø khoâng quan taâm ñeán ñònh höôùng töông lai, ngheà nghieäp khaùc nhau cuûa ngöôøi