Luận văn Giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng thương mại cổ phần quốc tế Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP HỒ CHÍ MINH  LÊ QUỲNH TRÂM GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG TMCP QUỐC TẾ VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP.HỒ CHÍ MINH – NĂM 2011 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP HỒ CHÍ MINH  LÊ QUỲNH TRÂM GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG TMCP QUỐC TẾ VIỆT NAM Chuyên ngành : Kinh tế Tài chính – Ngân hàng Mã số : 60.31.12 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS NGUYỄN ĐĂNG DỜN TP.HỒ CHÍ MINH – NĂM 2011 LỜI CAM ĐOAN  Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu độc lập của tôi, có sự hỗ trợ từ PGS.TS Nguyễn Đăng Dờn. Số liệu được nêu trong luận văn là trung thực, các phân tích đánh giá là của tôi và chưa được công bố trong bất cứ công trình nào. Nếu phát hiện có bất cứ sự gian lận nào tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm trước Hội đồng, cũng như kết quả luận văn của mình. TP.HCM, ngày 01 tháng 09 năm 2011 Người cam đoan Lê Quỳnh Trâm MỤC LỤC  Trang Trang phụ bìa. Lời cam đoan. Mục lục. Danh mục từ viết tắt Danh mục các phương trình, sơ đồ Danh mục các biểu đồ, bảng biểu Phần mở đầu CHƢƠNG I: TỔNG QUAN VỀ NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI VÀ HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI 1.1/ Tổng quan về ngân hàng thƣơng mại ............................................................. 1 1.1.1/ Khái niệm về ngân hàng thương mại ............................................................ 1 1.1.2/ Chức năng của ngân hàng thương mại .......................................................... 1 1.1.2.1/ Chức năng trung gian tín dụng........................................................... 1 1.1.2.2/ Chức năng trung gian thanh toán ....................................................... 2 1.1.2.3/ Chức năng cung cấp các dịch vụ tài chính, ngân hàng khác ............. 3 1.1.3/ Các mặt hoạt động của ngân hàng thương mại ............................................. 3 1.1.3.1/ Hoạt động huy động vốn .................................................................... 4 1.1.3.2/ Hoạt động tín dụng............................................................................. 4 1.1.3.3/ Hoạt động dịch vụ thanh toán và ngân quỹ ....................................... 5 1.1.3.4/ Các hoạt động khác ............................................................................ 5 1.1.4/ Các nghiệp vụ ngân hàng thương mại ........................................................... 6 1.1.4.1/ Nghiệp vụ nguồn vốn ......................................................................... 6 1.1.4.2/ Nghiệp vụ sử dụng vốn ...................................................................... 8 1.1.4.3/ Nghiệp vụ trung gian (dịch vụ ngân hàng và các hoạt động ngân hàng) .............................................................................................................. 11 1.2/ Hiệu quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng thƣơng mại...................... 12 1.2.1/ Thu nhập của ngân hàng.............................................................................. 12 1.2.2/ Chi phí của ngân hàng ................................................................................. 13 1.2.3/ Lợi nhuận của ngân hàng ............................................................................ 14 1.2.4/ Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng thương mại ............................................................................................................................ 14 1.2.4.1. Tốc độ tăng trưởng nguồn vốn huy động và tốc độ tăng trưởng tín dụng ............................................................................................................... 15 1.2.4.2. Hiệu suất sử dụng vốn ...................................................................... 15 1.2.4.3. Tỷ suất lợi nhuận hoạt động tín dụng .............................................. 16 1.2.4.4. Tỷ lệ thu nhập lãi cận biên ............................................................... 16 1.2.4.5. Tỷ lệ thu nhập ngoài lãi cận biên ..................................................... 16 1.2.4.6. Tỷ lệ sinh lời hoạt động ................................................................... 17 1.2.4.7. Tỷ lệ lợi nhuận từ kinh doanh dịch vụ ............................................. 17 1.2.4.8. Tỷ lệ tài sản sinh lời ......................................................................... 17 1.2.4.9. Tỷ lệ lợi nhuận trên tổng tài sản ...................................................... 17 1.2.4.10. Tỷ lệ lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu .............................................. 18 1.2.4.11. Tỷ suất doanh lợi ............................................................................ 18 1.3. Sự cần thiết phải nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của NHTM ... 18 Kết luận chƣơng I ................................................................................................... 19 CHƢƠNG II: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG TMCP QUỐC TẾ VIỆT NAM TRONG GIAI ĐOẠN 2006 - 2010 2.1/ Quá trình hình thành và phát triển của Ngân hàng TMCP Quốc Tế Việt Nam ........................................................................................................................... 20 2.1.1/ Sơ lược quá trình hình thành và phát triển .................................................. 20 2.1.2/ Mạng lưới hoạt động .................................................................................... 21 2.1.3/ Cơ cấu tổ chức và bộ máy quản lý ............................................................... 21 2.1.3.1/ Cơ cấu tố chức .................................................................................. 21 2.1.3.2/ Bộ máy quản lý ................................................................................. 22 2.1.4/ Kết quả hoạt động kinh doanh trong thời gian qua ...................................... 23 2.1.4.1/ Giai đoạn 1 (từ năm 1996 – 2000): giai đoạn hình thành ................. 23 2.1.4.2/ Giai đoạn 2 (từ năm 2001 – 2005): giai đoạn củng cố hoạt động và tăng trưởng ................................................................................................................ 23 2.1.4.3/ Giai đoạn 3 (từ năm 2006 – 2010): giai đoạn phát triển vượt bậc, tái cấu trúc hệ thống và triển khai chiến lược kinh doanh mới ...................................... 24 2.2/ Thực trạng hoạt động kinh doanh của Ngân hàng TMCP Quốc Tế Việt Nam trong giai đoạn 2006 – 2010 ......................................................................... 24 2.2.1/ Thực trạng nguồn vốn ................................................................................. 24 2.2.1.1/ Vốn tự có .......................................................................................... 24 2.2.1.2/ Vốn huy động .................................................................................. 26 a/ Tốc độ tăng trưởng nguồn vốn huy động ............................................ 26 b/ Cơ cấu nguồn vốn huy động ................................................................ 27 c/ Thị phần huy động vốn từ nền kinh tế ................................................. 30 2.2.2/ Thực trạng hoạt động cấp tín dụng.............................................................. 31 2.2.2.1/ Tốc độ tăng trưởng tín dụng ............................................................ 31 2.2.2.2/ Cơ cấu dư nợ cho vay ..................................................................... 32 2.2.2.3/ Thị phần tín dụng ............................................................................ 34 2.2.2.4/ Chất lượng nợ cho vay ..................................................................... 36 2.2.3/ Thực trạng cung cấp các dịch vụ tài chính ................................................. 36 2.2.3.1/ Dịch vụ thanh toán ........................................................................... 36 2.2.3.2/ Các dịch vụ khác .............................................................................. 37 2.2.4/ Thực trạng về mạng lưới hoạt động ............................................................ 38 2.2.5/ Thực trạng năng lực công nghệ ................................................................... 39 2.2.6/ Thực trạng nguồn nhân lực, năng lực tổ chức và quản lý ........................... 39 2.2.7/ Thực trạng về chất lượng dịch vụ ............................................................... 40 2.2.8/ Vị thế thương hiệu, chiến lược xây dựng thương hiệu .............................. 41 2.3/ Đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh của Ngân hàng TMCP Quốc Tế Việt Nam trong giai đoạn 2006 – 2010: ............................................................... 42 2.3.1/ Chênh lệch giữa thu nhập và chi phí ........................................................... 42 2.3.2/ Hiệu suất sử dụng vốn ................................................................................. 43 2.3.3/ Tỷ lệ tài sản sinh lời .................................................................................... 44 2.3.4/ Tỷ suất lợi nhuận hoạt động tín dụng .......................................................... 45 2.3.5/ Tỷ lệ thu nhập lãi cận biên .......................................................................... 45 2.3.6/ Tỷ lệ thu nhập ngoài lãi cận biên ................................................................ 46 2.3.7/ Tỷ lệ thu nhập từ kinh doanh dịch vụ.......................................................... 46 2.3.8/ Tỷ lệ sinh lời hoạt động ............................................................................... 47 2.3.9/ Tỷ số lợi nhuận trên tổng tài sản bình quân - ROAA ................................. 47 2.3.10/ Tỷ số lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu bình quân - ROAE .......................... 48 2.3.11/ Tỷ suất doanh lợi ...................................................................................... 48 2.4/ Những mặt tích cực đạt được trong hoạt động kinh doanh của Ngân hàng TMCP Quốc Tế Việt Nam trong giai đoạn 2006 – 2010 ......................................... 49 2.4.1/ Về tình hình hoạt động kinh doanh ............................................................. 49 2.4.1.1/ Về hoạt động huy động vốn ............................................................. 49 2.4.1.2/ Về hoạt động cấp tín dụng ............................................................... 49 2.4.1.3/ Về phát triển sản phẩm và kinh doanh dịch vụ ................................ 50 2.4.1.4/ Về các chỉ số hiệu quả hoạt động .................................................... 51 2.4.1.5/ Về phát triển mạng lưới hệ thống chi nhánh.................................... 51 2.4.2. Về công tác quản lý rủi ro ........................................................................... 51 2.4.2.1/ Rủi ro chiến lược.............................................................................. 52 2.4.2.2./ Rủi ro tín dụng ................................................................................ 52 2.4.2.3/ Rủi ro thị trường .............................................................................. 53 2.4.2.4/ Rủi ro hoạt động............................................................................... 54 2.4.3/ Về cơ cấu tố chức và mô hình hoạt động kinh doanh mới .......................... 54 2.4.4/ Về xây dựng thương hiệu ........................................................................... 55 2.5/ Những mặt còn tồn tại trong hoạt động kinh doanh của Ngân hàng TMCP Quốc Tế Việt Nam trong giai đoạn 2006 – 2010............................................................... 56 2.5.1/ Thị phần huy động vốn và cho vay còn thấp .............................................. 56 2.5.2/ Sản phẩm và khả năng cung cấp dịch vụ mới chưa cạnh tranh .................. 59 2.5.3/ Mạng lưới hoạt động còn ít ......................................................................... 60 2.5.4/ Tổng tài sản và vốn chủ sở hữu còn thấp .................................................... 61 2.5.5/ Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh còn thấp .................. 62 2.5.6/ Cơ cấu nguồn thu còn phụ thuộc quá nhiều vào hoạt động tín dụng .......... 65 2.5.7/ Chính sách khách hàng chưa đồng bộ, công tác quản lý phối hợp giữa các phòng ban chưa thật sự hiệu quả .............................................................................. 66 2.5.8/ Thương hiệu VIB chưa thực sự mạnh; công tác quảng bá, tiếp thị hình ảnh VIB chưa hiệu quả.................................................................................................... 66 2.5.9/ Hạn chế về đội ngũ cán bộ, nhân viên ........................................................ 67 Kết luận chƣơng II .............................................................................................. 68 CHƢƠNG III: GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG TMCP QUỐC TẾ VIỆT NAM 3.1/ Định hƣớng phát triển Ngân hàng TMCP Quốc Tế Việt Nam ................... 69 3.1.1/ Tăng trưởng số lượng khách hàng mục tiêu mới ...................................... 69 3.1.2/ Tăng lợi nhuận trên một khách hàng ........................................................... 69 3.1.3/ Chú trọng nâng cao chất lượng dịch vụ khách hàng ................................... 70 3.1.4/ Nâng cao tính an toàn trong hoạt động của ngân hàng ............................... 70 3.1.5/ Nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh ................................................... 71 3.1.6/ Đưa VIB trở thành “Nhà tuyển dụng được lựa chọn”................................. 72 3.1.7/ Hội nhập chuyển giao năng lực giữa VIB và CBA ..................................... 73 3.2/ Giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của Ngân hàng TMCP Quốc Tế Việt Nam.................................................................................................................. 73 3.2.1/ Giải pháp về chiến lược kinh doanh ............................................................ 73 3.2.2/ Giải pháp về hoạt động huy động vốn ........................................................ 78 3.2.3/ Giải pháp về hoạt động cấp tín dụng ........................................................... 81 3.2.4/ Giải pháp đa dạng hóa sản phẩm, các kênh dịch vụ tài chính..................... 84 3.2.5/ Giải pháp đào tạo phát triển nguồn nhân lực .............................................. 85 3.2.6/ Giải pháp về tăng cường mạng lưới hoạt động .......................................... 86 3.2.7/ Giải pháp xây dựng và quảng bá thương hiệu............................................. 86 3.2.8/ Giải pháp đổi mới và hiện đại hóa công nghệ ngân hàng ........................... 87 3.2.9/ Giải pháp xây dựng môi trường giao dịch chuyên nghiệp, thân thiện ........ 88 3.2.10/ Giải pháp hoàn thiện hệ thống quản lý rủi ro và tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát nội bộ ............................................................................................. 88 Kết luận chƣơng III ............................................................................................... 90 KẾT LUẬN DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT   NHTM : Ngân hàng thương mại  NHTM CP : Ngân hàng thương mại cổ phần  NHTW : Ngân hàng Trung Ương  NHNN : Ngân hàng Nhà nước Việt Nam  VIB : Ngân hàng TMCP Quốc Tế Việt Nam  CBA : Ngân hàng CommonWealth Bank of Australia  USD : đô la Mỹ  VND : Việt Nam đồng  TCTD : TCTD  TCKT : Tổ chức kinh tế  EIB : Ngân hàng TMCP Xuất Nhập Khẩu Việt Nam  ACB : Ngân hàng TMCP Á Châu  VCB : Ngân hàng TMCP Ngoại Thương  Eximbank : Ngân hàng TMCP Xuất Nhập Khẩu Việt Nam  Techcombank : Ngân hàng TMCP Kỹ Thương Việt Nam  MB : Ngân hàng TMCP Quân Đội  MSB : Ngân hàng TMCP Hàng Hải  EAB : Ngân hàng TMCP Đông Á DANH MỤC CÁC PHƢƠNG TRÌNH, SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ VÀ BẢNG BIỂU  Trang  DANH MỤC CÁC PHƢƠNG TRÌNH:  Phương trình 1.1: Công thức tính hiệu suất sử dụng vốn ......................... 15  Phương trình 1.3: Công thức tính tỷ suất lợi nhuận hoạt động tín dụng ... 16  Phương trình 1.4: Công thức tính tỷ lệ thu nhập lãi cận biên ... …………16  Phương trình 1.5: Công thức tính tỷ lệ thu nhập ngoài lãi cận biên ... …..16  Phương trình 1.6: Công thức tính tỷ lệ sinh lời hoạt động ... …………….17  Phương trình 1.7: Công thức tính tỷ trọng lợi nhuận từ kinh doanh dịch vụ ................................................................................................................... 17  Phương trình 1.13: Công thức tính tỷ lệ tài sản sinh lời ........................... 17  Phương trình 1.14: Công thức tính tỷ số lợi nhuận trên tổng tài sản ........ 18  Phương trình 1.15: Công thức tính tỷ số lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu .. 18  Phương trình 1.16: Công thức tính tỷ số doanh lợi .................................. 18  DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ:  Sơ đồ 2.1: Sơ đồ tổ chức hệ thống NH TMCP Quốc Tế Việt Nam ......... 22  DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ:  Biểu đồ 2.1: Quy mô vốn điều lệ của VIB ............................................... 26  Biểu đồ 2.2: Quy mô vốn huy động và tốc độ tăng trưởng vốn huy động của VIB .................................................................................................... 27  Biểu đồ 2.3: Cơ cấu nguồn vốn huy động của VIB theo loại tiền tệ ....... 28  Biểu đồ 2.4: Cơ cấu nguồn vốn huy động của VIB theo kỳ hạn gửi ....... 28  Biểu đồ 2.5: Cơ cấu vốn huy động phân theo nguồn huy động ............... 29  Biểu đồ 2.6: Thị phần huy động vốn từ nền kinh tế của VIB từ 2006 – 2010 .......................................................................................................... 30  Biểu đồ 2.7: Thị phần huy động vốn của VIB năm 2010 so với các ngân hàng khác.................................................................................................. 30  Biểu đồ 2.8: Tổng dư nợ tín dụng và tốc độ tăng trưởng tín dụng của VIB .................................................................................................................. 31  Biểu đồ 2.9: Cơ cấu dư nợ cho vay của VIB theo loại tiền tệ.................. 32  Biểu đồ 2.10: Cơ cấu dư nợ cho vay của VIB theo thời hạn vay............. 33  Biểu đồ 2.11: Cơ cấu dư nợ cho vay của VIB theo mục đích vay ........... 34  Biểu đồ 2.12: Thị phần tín dụng của VIB ................................................ 35  Biểu đồ 2.13: Thị phần tín dụng của VIB so với các ngân hàng khác ..... 35  Biểu đồ 2.14: Số đơn vị kinh doanh của VIB từ năm 2006 – 2010 ......... 39  Biểu đồ 2.15: Số lượng nhân sự của VIB từ năm 2006 – 2010 .............. 40  Biểu đồ 2.16: Chênh lệch thu chi của VIB từ năm 2006 – 2010 ............ 43  Biểu đồ 2.17: Hiệu suất sử dụng vốn của VIB từ năm 2006 – 2010 ...... 43  Biểu đồ 2.18: Tỷ lệ tài sản sinh lời của VIB từ năm 2006 – 2010 .......... 44  Biểu đồ 2.19: Tỷ suất lợi nhuận hoạt động tín dụng của VIB từ năm 2006 – 2010 ....................................................................................................... 45  Biểu đồ 2.20: Tỷ suất thu nhập lãi cận biên của VIB từ năm 2006 – 2010 .................................................................................................................. 46  Biểu đồ 2.21: Tỷ suất thu nhập ngoài lãi cận biên của VIB từ năm 2006 – 2010 .......................................................................................................... 46  Biểu đồ 2.22: Tỷ suất sinh lời hoạt động của VIB từ năm 2006 – 2010. 47  Biểu đồ 2.23: Tỷ suất lợi nhuận trên tổng tài sản bình quân của VIB từ năm 2006 – 2010 ...................................................................................... 48  Biểu đồ 2.24: Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu