Luận văn Giải pháp nâng cao lợi nhuận tại Công ty cổ phần vận tải ô tô Nam Định

LỜI NÓI ĐẦU Để đạt được mục tiêu phát triển, mỗi doanh nghiệp đều phải đáp ứng được những đòi hỏi, yêu cầu của thị trường. Một trong những đòi hỏi bức bách nhất là sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp phải thu được lợi nhuận. Nếu trong nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung không có khái niệm cạnh tranh, hạch toán kinh tế chỉ là giả tạo, lợi nhuận không phải là mục tiêu hàng đầu của nhiều doanh nghiệp thì trong nền kinh tế thị trường, lợi nhuận đã trở thành nền tảng cho sự phát triển và tồn tại của mỗi doanh nghiệp, lợi nhuận là đòn bẩy kinh tế, là mục tiêu hàng đầu, là đích cuối cùng của tất cả các doanh nghiệp đều vươn tới. Trong thời gian thực tập tại Công ty cổ phần vận tải ô tô Nam Định, với kiến thức thu nhận được trong 4 năm học tập ở trường Đại học Kinh tế quốc dân, em đã tìm hiểu tình hình tài chính kế toán ở Công ty. Qua đây em thấy Công ty cổ phần vận tải ô tô Nam Định đã chuyển đổi thành công từ một doanh nghiệp nhà nước thành một công ty cổ phần. Hoạt động của Công ty đã dần đi vào ổn định và có hiệu quả, cơ sở vật chất kỹ thuật được nâng cấp, thu nhập của cán bộ công nhân viên không ngừng được nâng cao, hoàn thành nghĩa vụ với ngân sách nhà nước. Tuy nhiên, tiềm năng của Công ty vẫn chưa thực sự được sử dụng hết, một số hạn chế đã làm giảm lợi nhuận của Công ty. Vì vậy, em đã chọn đề tài tốt nghiệp là: "Giải pháp nâng cao lợi nhuận tại Công ty cổ phần vận tải ô tô Nam Định ". Mục đích của đề tài là làm sáng tỏ bản chất và nguồn gốc của lợi nhuận trong nền kinh tế thị trường, đánh giá khái quát tình hình hoạt động kinh doanh và lợi nhuận của Công ty, từ đó đề ra một số biện pháp nhằm nâng cao lợi nhuận cho Công ty. Trên cơ sở này, đề tài này được chia thành 3 phần cơ bản như sau: - Chương I: Những vấn đề cơ bản về lợi nhuận doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường. - Chương II: Phân tích tình hình lợi nhuận tại Công ty cổ phần vận tải ô tô Nam Định. - Chương III: Biện pháp nâng cao lợi nhuận tại Công ty cổ phần vận tải ô tô Nam Định. Mặc dù được sự hướng dẫn chỉ bảo thường xuyên của Thầy giáo, sự giúp đỡ chu đáo của các cô chú phòng Tài chính - Kế toán của Tổng công ty và bản thân rất cố gắng nhưng kết quả của đề tài nhất định còn nhiều sai sót cả về lý luận và thực tiễn. Em rất mong Thầy giáo hướng dẫn, các thầy cô trong bộ môn và các cô chú ở Công ty chỉ bảo thêm. CHƯƠNG I. TỔNG QUAN VỀ LỢI NHUẬN DOANH NGHIỆP TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG I. KHÁI NIỆM VÀ BẢN CHẤT LỢI NHUẬN CỦA DOANH NGHIỆP 1. Khái niệm lợi nhuận của doanh nghiệp: Doanh nghiệp là một tổ chức kinh tế được thành lập nhằm thực hiện các hoạt động sản xuất kinh doanh trên các lĩnh vực sản xuất và dịch vụ với mục đích chủ yếu là tìm kiếm lợi nhuận. Trong nền kinh tế thị trường có nhiều loại hình doanh nghiệp tồn tại dưới nhiều hình thức khác nhau và hoạt động trong tất cả các lĩnh vực của nền kinh tế. Song cho dù là loại hình doanh nghiệp nào và hoạt động trong lĩnh vực nào, trong điều kiện hạch toán kinh doanh theo cơ chế thị trường doanh nghiệp muốn tồn tại và phát triển được thì hoạt động sản xuất kinh doanh phải mang lại hiệu quả nghĩa là kinh doanh phải có lãi (kể cả các doanh nghiệp hoạt động công ích thì “lợi nhuận” chính là lợi ích mà các doanh nghiệp này cung cấp cho toàn xã hội thông qua các hàng hoá, dịch vụ công cộng). Các doanh nghiệp phải độc lập, tự chủ, chịu trách nhiệm hoàn toàn trước các hoạt động sản xuất kinh doanh của mình, thực hiện nguyên tắc lấy thu bù chi và đảm bảo có lãi. Để tiến hành hoạt động sản xuất kinh doanh, doanh nghiệp phải bỏ ra những chi phí nhất định như: chi phí nguyên vật liệu, lao động, đất đai, vốn ... Đồng thời để hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp được tiếp diễn liên tục thì khi tiêu thụ hàng hóa, dịch vụ doanh nghiệp phải có thu nhập để bù đắp chi phí bỏ ra và có lợi nhuận để tái đầu tư sản xuất kinh doanh trở lại. Nếu hoạt động kinh doanh bị thua lỗ kéo dài thì doanh nghiệp đó sẽ lâm vào tình trạng suy thoái và có thể đi đến phá sản. Như vậy, nhìn từ góc độ doanh nghiệp thì lợi nhuận là khoản tiền chênh lệch giữa doanh thu và các chi phí mà doanh nghiệp bỏ ra để đạt được doanh thu đó từ các hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp trong một thời kỳ nhất định. 2. Nguồn gốc và bản chất của lợi nhuận Theo sự phát triển của khoa học kinh tế chính trị học, có những quan điểm khác nhau về nguồn gốc của lợi nhuận. Chủ nghĩa trọng thương cho rằng:“ Lợi nhuận được tạo ra trong lĩnh vực lưu thông. Lợi nhuận thương nghiệp là kết quả của sự trao đổi không ngang giá, do sự lừa gạt mà có. Còn lĩnh vực nông nghiệp và công nghiệp, trừ công nghiệp khai thác vàng bạc, đều không tạo ra lợi nhuận”. Chủ nghĩa trọng nông khẳng định : “Nguồn gốc của sự giàu có của xã hội là thu nhập trong lĩnh vực sản xuất nông nghiệp nhưng không phải là trong sản xuất tiểu nông mà là trong sản xuất nông nghiệp tư bản chủ nghĩa”. Kinh tế chính trị học tư sản cổ điển Anh mà đại diện là AdamSmith lại cho rằng : “Lợi nhuận là do toàn bộ tư bản ứng trước đẻ ra. Lợi nhuận trong phần lớn trường hợp chỉ là món tiền thưởng cho việc mạo hiểm khi đầu tư tư bản”. Kế thừa có chọn lọc các nhân tố khoa học của kinh tế chính trị tư sản cổ điển, kết hợp với những phương pháp biện chứng duy vật K.Mark đã nghiên cứu thành công học thuyết giá trị thặng dư. K.Mark khẳng định : Về nguồn gốc lợi nhuận là do lao động làm thuê tạo ra, về bản chất lợi nhuận là hình thái biểu hiện của giá trị thặng dư, là kết quả của lao động không được trả công, do tư bản chiếm lấy, là quan hệ bóc lột và nô dịch lao động trong xã hội tư bản chủ nghĩa. K.Mark đã phân tích tất cả các khía cạnh khác nhau của lợi nhuận, sự hình thành lợi nhuận và sự vận động của quy luật lợi nhuận bình quân, xuyên qua các quan hệ chính trị - xã hội của phạm trù lợi nhuận. Lợi nhuận được xem như một cực đối lập với tiền lương trong cơ chế phân phối tư bản chủ nghĩa. K.Mark viết “Giá cả sức lao động biểu hiện ra dưới hình thái chuyển hóa là tiền công, nên ở cực đối lập, giá trị thặng dư biểu hiện ra dưới hình thức chuyển hóa lợi nhuận. Trong doanh nghiệp tư bản chủ nghĩa để theo đuổi mục tiêu của lợi nhuận, tiền trả cho việc thuê sức lao động có xu hướng giảm sút”. Kinh tế học hiện đại dựa trên các quan điểm của các trường phái và sự phân tích thực tế thì kết luận rằng nguồn gốc của lợi nhuận gồm: “Thu nhập mặc nhiên từ các nguồn lực mà doanh nghiệp đã đầu tư cho kinh doanh, phần thưởng cho sự mạo hiểm sáng tạo đổi mới cho doanh nghiệp và thu nhập độc quyền” 3. Vai trò của lợi nhuận Trước đây do nền kinh tế nước ta hoạt động trong cơ chế quản lý kế hoạch hóa tập trung, quan liêu bao cấp, các doanh nghiệp hầu hết được bao cấp về vốn nên lợi nhuận không phát huy được vai trò của mình, bởi vì các doanh nghiệp hoạt động sản xuất kinh doanh không hoàn toàn vì mục đích tìm kiếm lợi nhuận, chỉ thực hiện theo chỉ tiêu, kế hoạch trên giao còn lãi, lỗ đã có Nhà nước chịu. Chính vì điều này đã làm cho nền kinh tế bị trì trệ trong một thời gian dài và lâm vào khủng hoảng. Nhưng với chủ trương đổi mới của Đảng và Nhà nước, khi nền kinh tế chuyển sang hoạt động theo cơ chế thị trường bao gồm nhiều thành phần kinh tế cùng song song tồn tại và có sự cạnh tranh mạnh mẽ thì lúc này các doanh nghiệp mới thực sự hoạt động có hiệu quả, mới có điều kiện phát huy tính năng động sánh tạo để khai thác hiệu quả các tiềm lực và vai trò cũng như ý nghĩa của lợi nhuận được bộc lộ rõ nét và trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Lợi nhuận không những duy trì sự tồn tại phát triển của doanh nghiệp nói riêng mà còn góp phần vào sự phát triển kinh tế nói chung. Doanh nghiệp có phát triển được thì nền kinh tế mới phát triển được vì mỗi doanh nghiệp là một tế bào của nền kinh tế. Lợi nhuận đáp ứng và kết hợp hài hòa các lợi ích, lợi ích của người lao động, lợi ích của doanh nghiệp và của toàn xã hội. 3.1. Lợi nhuận đối với doanh nghiệp. Cơ chế kế hoạch hóa tập trung đã biến các doanh nghiệp trở thành những “tổng kho” thực hiện việc giao nộp, cung ứng một cách đơn thuần, dẫn đến việc thủ tiêu tính năng động sáng tạo trong sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và làm cho doanh nghiệp hoàn toàn không quan tâm đến mục tiêu lợi nhuận, vì giá cả thì được định trước còn sản phẩm thì được bao tiêu. Ngược lại trong cơ chế thị trường, lợi nhuận giữ vai trò quan trọng trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp: Doanh nghiệp có tồn tại và phát triển hay không điều đó phụ thuộc vào doanh nghiệp có tạo ra được lợi nhuận hay không? Có lợi nhuận và nếu lợi nhuận ngày một tăng thì doanh nghiệp mới có thể tồn tại, phát triển và có mặt lâu dài trên thương trường, được xã hội biết đến. Lợi nhuận được coi là đòn bẩy kinh tế quan trọng, là động lực chi phối hoạt động của người kinh doanh: Lợi nhuận đưa các doanh nghiệp từ các lĩnh vực sản xuất hiệu quả thấp đến lĩnh vực sản xuất có hiệu quả cao hơn. Lợi nhuận thúc đẩy các nhà sản xuất kinh doanh tìm mọi biện phát để nâng cao năng suất lao động, sử dụng những công nghệ ngày càng hiện đại hơn, sử dụng nguyên vật liệu một cách tiết kiệm, hợp lý ... nhằm tối thiểu hóa chi phí và tăng doanh thu để nâng cao lợi nhuận. Lợi nhuận là chỉ tiêu cơ bản để đánh giá hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp: lợi nhuận chính là thước đo để doanh nghiệp tự đánh giá kết quả của những nỗ lực kinh doanh từ khâu tìm hiểu thị trường, tiến hành sản xuất, tiêu thụ sản phẩm đến phân phối sản phẩm. Nó phản ánh đầy đủ các mặt số lượng và chất lượng hoạt động của doanh nghiệp bởi bản thân nó là một chỉ tiêu tài chính tổng hợp. Có thể nói lợi nhuận vừa thúc đẩy doanh nghiệp không ngừng nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của mình lại vừa đánh giá chính hiệu quả đó. Lợi nhuận có ảnh hưởng trực tiếp đến tình hình tài chính của doanh nghiêp “lợi nhuận sau khi nộp thuế cho Nhà nước và chi trả các khoản phạt sẽ được dùng để hình thành và phát triển các quỹ chuyên dùng của doanh nghiệp, các quỹ này thể hiện khả năng tài chính của doanh nghiệp. Có tự chủ về tài chính, doanh nghiệp mới có thể thực hiện tái sản xuất mở rộng, thu hút đầu tư hợp tác từ bên ngoài. 3.2. Lợi nhuận đối với người lao động: Lợi nhuận là nguồn cơ bản để doanh nghiệp thể hiện sự quan tâm đối với người lao động ngoài việc trả lương. Lợi nhuận là nguồn để trích lập các quỹ khen thưởng, quỹ trợ cấp, quỹ phúc lợi giải quyết nhu cầu của cán bộ công nhân viên trong doanh nghiệp. Những quỹ này chỉ có thể có và được bổ sung khi doanh nghiệp làm ăn có lợi nhuận. Lợi nhuận càng cao thì lượng bổ sung vào các quỹ này càng lớn và do đó người lao động được hưởng nhiều phúc lợi hơn. Nếu doanh nghiệp có lợi nhuận cao thì đời sống người lao động được cải thiện và từ đó khuyến khích họ hăng say hơn trong công việc, nâng cao năng suất lao động. 3.3. Lợi nhuận đối với ngân sách Nhà nước: Lợi nhuận của doanh nghiệp là cơ sở để doanh nghiệp tính và đóng góp thuế thu nhập vào ngân sách Nhà nước. Đây là một bộ phận chiếm tỷ trọng lớn trong các nguồn thu của ngân sách Nhà nước, góp phần để ngân sách Nhà nước thực hiện vai trò của mình về các mặt chính trị, xã hội và đặc biệt là về mặt kinh tế đó là nhằm khắc phục khuyết tật của cơ chế thị trường, tạo môi trường thuận lợi cho sản xuất kinh doanh phát triển. Như vậy lợi nhuận của doanh nghiệp đã góp phần tạo nên một nguồn tích luỹ cơ bản rất cần thiết giúp nhà nước thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của mình đối với xã hội trong đó có chức năng đầu tư phát triển nền kinh tế. Tóm lại, lợi nhuận có vai trò quan trọng đối với doanh nghiệp, với người lao động, cũng như toàn xã hội. Chính vì vậy việc phấn đấu nâng cao lợi nhuận là hết sức cần thiết đối với mỗi doanh nghiệp. II. PHƯƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH VÀ CÁC CHỈ TIÊU TÀI CHÍNH ĐÁNH GIÁ LỢI NHUẬN CỦA DOANH NGHIỆP 1. Phương pháp xác định lợi nhuận của doanh nghiệp Lợi nhuận là chỉ tiêu phản ánh kết quả kinh doanh cuối cùng của doanh nghiệp trong một thời kì nhất định. Trong nền kinh tế thị trường, để tăng cường khả năng cạnh tranh thu nhiều lợi nhuận, các doanh nghiệp đều tiến hành đa dạng hoá hoạt động kinh doanh của mình trên nhiều lĩnh vực khác nhau. Do đó lợi nhuận doanh nghiệp có thể thu được từ các hoạt động khác nhau: hoạt động kinh doanh, hoạt động tài chính và hoạt động bất thường. Tổng lợi nhuận của doanh nghiệp sẽ là tổng hợp lợi nhuận từ các hoạt động đó. Như vậy, lợi nhuận doanh nghiệp bao gồm 3 bộ phận : Lợi nhuận thu được từ hoạt động sản xuất - kinh doanh. Lợi nhuận thu được từ hoạt động tài chính. Lợi nhuận thu được từ hoạt động bất thường. Tuỳ thuộc vào lĩnh vực kinh doanh của doanh nghiệp mà tỷ trọng của mỗi bộ phận lợi nhuận trong tổng lợi nhuận của các doanh nghiệp hoạt động trong các lĩnh vực khác nhau là khác nhau. Chẳng hạn đối với nhóm doanh nghiệp thông thường hoạt động sản xuất kinh doanh tách biệt với hoạt động tài chính thì lợi nhuận bao gồm cả ba bộ phận trên (lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh, hoạt động bất thường, hoạt động tài chính) - trong đó lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh chiếm tỷ trọng cao nhất. Ngược lại, các doanh nghiệp kinh doanh tiền tệ (ngân hàng, các tổ chức tài chính...) lợi nhuận chỉ bao gồm lợi nhuận từ hoạt động tài chính và hoạt động bất thường. Mặt khác, trong môi trường kinh tế khác nhau, cơ cấu lợi nhuận của các doanh nghiệp cũng khác nhau. Khi thị trường, đặc biệt là thị trường tài chính phát triển ở trình độ cao, các hoạt động tài chính năng động và hiệu quả thì mảng hoạt động tài chính của doanh nghiệp sẽ phát triển, lợi nhuận từ hoạt động tài chính sẽ tất yếu được tăng lên và chiếm tỷ trọng cao trong tổng lợi nhuận. Ngược lại khi nền kinh tế ở trình độ thấp, thị trường tài chính, thị trường chứng khoán chưa hoàn thiện, chưa phổ biến thì mảng hoạt động tài chính của doanh nghiệp bị hạn chế. Lúc này lợi nhuận từ hoạt động sản xuất kinh doanh sẽ chiếm tỷ trọng cao trong tổng lợi nhuận của doanh nghiệp và nó có ý nghĩa quyết định đối với tính hiệu quả, sự sống còn của doanh nghiệp. * Công thức chung: Lợi nhuận = Thu nhập -- Chi phí Lợi nhuận Lợi nhuận Lợi nhuận Lợi nhuận = hoạt động + hoạt động + hoạt động kinh doanh tài chính bất thường 1.1. Xác định lợi nhuận từ hoạt động sản xuất kinh doanh. * Thu nhập từ hoạt động sản xuất kinh doanh: Thu nhập từ hoạt động kinh doanh có ý nghĩa rất lớn đối với hoạt động của doanh nghiệp. Nó đảm bảo việc bù đắp, trang trải các chi phí kinh doanh. Thu nhập hoạt động kinh doanh chính bằng doanh thu bán hàng thuần của doanh nghiệp. Doanh thu thuần của doanh nghiệp là toàn bộ tiền bán sản phẩm hàng hóa và cung ứng dịch vụ trên thị trường sau khi đã trừ đi các khoản chiết khấu bán hàng, giảm giá hàng bán, hàng bán bị trả lại, các khoản thuế gián thu và được khách hàng chấp nhận thanh toán (không phân biệt đã thu tiền hay chưa thu được tiền). Doanh thu từ hoạt động kinh doanh còn bao gồm: - Các khoản phải thu thêm ngoài giá bán (nếu có), trợ giá, phụ thu theo quy định của Nhà nước mà doanh nghiệp được hưởng đối với hàng hoá dịch vụ của doanh nghiệp tiêu thụ trong kỳ. - Giá trị các sản phẩm hàng hoá đem biếu tặng, trao đổi hoặc tiêu dùng cho sản xuất trong nội bộ doanh nghiệp. * Thời điểm để hạch toán doanh thu: là khi doanh nghiệp đã chuyển giao quyền sở hữu hàng hoá sản phẩm, hoàn thành việc cung cấp cho người mua hoặc hoàn thành công việc theo hợp đồng và được khách hàng chấp nhận thanh toán. Nếu doanh nghiệp có phát sinh doanh thu bằng ngoại tệ thì phải quy đổi ra đồng Việt Nam theo tỷ giá giao dịch bình quân trên thị trường ngoại tệ liên hàng, do Ngân hàng nhà nước Việt Nam công bố tại thời điểm phát sinh doanh thu. Toàn bộ doanh thu phát sinh trong kỳ phải có các hoá đơn chứng từ hợp lệ chứng minh và phải phản ánh đầy đủ vào sổ sách kế toán của doanh nghiệp theo chế độ kế toán hiện hành. Doanh thu thuần = Tổng doanh thu -- Các khoản giảm trừ Các khoản giảm trừ = Chiết khấu hàng bán + Giảm giá hàng bán + Hàng bán bị trả lại + Thuế gián thu phải nộp. - Chiết khấu bán hàng: là số tiền người bán giảm trừ cho người mua đối với số tiền phải trả do người mua thanh toán tiền sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ của doanh nghiệp trước thời hạn thanh toán và được ghi trên hoá đơn bán hàng hoặc hợp đồng kinh tế. Chiết khấu bán hàng được coi là một khoản làm giảm lợi nhuận của doanh nghiệp và được ghi vào khoản mục chi phí hoạt động tài chính. - Giảm giá hàng bán: Là số tiền người bán giảm trừ cho khách hàng (người mua) trên giá bán đã thoả thuận do hàng kém phẩm chất, không đúng quy cách, không đúng thời hạn thanh toán đã được ghi trên hợp đồng kinh tế hoặc giảm giá cho khách hàng do khác hàng mua một khối lượng lớn. Đây là khoản làm giảm doanh thu thuần. - Doanh thu hàng bán bị trả lại: Là trị giá tính theo giá thanh toán của số sản phẩm hàng hoá dịch vụ mà doanh nghiệp đã tiêu thụ bị khách hàng trả lại do vi phạm các điều kiện đã cam kết trong hợp đồng như: hàng kém phẩm chất, sai quy cách, chủng loại... - Thuế tiêu thụ đặc biệt: Là loại thuế gián thu tính trên một số loại hàng hoá dịch vụ đặc biệt mà Nhà nước không khuyến khích tiêu dùng. - Thuế xuất nhập khẩu: Là loại thuế gián thu tính trên sản phẩm hàng hoá của các tổ chức kinh tế trong và ngoài nước xuất, nhập khẩu qua biên giới Việt Nam. * Chi phí hoạt động sản xuất kinh doanh: Chi phí hoạt động sản xuất kinh doanh là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ các hao phí lao động sống và lao động vật hoá mà doanh nghiệp bỏ ra có liên quan đến hoạt động sản xuất kinh doanh trong một kỳ nhất định (tháng, quý, năm). Thực chất chi phí là sự dịch chuyển vốn - giá trị của các yếu tố sản xuất vào các đối tượng tính giá (sản phẩm, dịch vụ...) Chi phí sản xuất kinh doanh có nhiều loại, nhiều khoản khác nhau cả về nội dung, tính chất, công dụng, vai trò... trong quá trình kinh doanh. Xuất phát từ các yêu cầu, mục đích khác nhau về quản lý, chi phí sản xuất kinh doanh cũng được phân chia thành các khoản mục khác nhau với những đặc trưng nhất định. * Phân loại chi phí hoạt động kinh doanh theo các yếu tố: - Chi phí nguyên, nhiên, vật liệu: bao gồm toàn bộ giá trị nguyên vật liệu chính; vật liệu, phụ tùng thay thế; công cụ, dụng cụ...sử dụng vào mục đích sản xuất kinh doanh (ngoại trừ giá trị vật liệu không dùng hết nhập lại kho và phế liệu thu hồi). - Chi phí nhiên liệu động lực : là giá trị toàn bộ nhiên liệu, động lực doanh nghiệp đã sử dụng vào hoạt động kimh doanh. - Tiền lương: là toàn bộ tiền lương, tiền công, chi phí có tính chất tiền lương phải trả cho cán bộ công nhân viên . - Các khoản trích nộp theo quy định của nhà nước: bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, kinh phí công đoàn. - Chi phí khấu hao tài sản cố định: là số khấu hao tài sản cố định trích theo quy định đối với toàn bộ tài sản cố định của doanh nghiệp. - Chi phí dịch vụ mua ngoài: thể hiện hình thái chỉ là một khoản nợ phải trả hoặc đã trả do nhận dịch vụ cung cấp (dịch vụ điện nước, ga, khí, bảo hành, quảng cáo, điện thoại, bốc dỡ, hoa hồng đại lý, ký gửi phải trả ....). - Chi phí khác bằng tiền: các khoản chi không thuộc nội dung trên được ghi bằng tiền mặt, tiền gửi ngân hàng hoặc tiền tạm ứng như: thuế môn bài, thuế sử dụng đất, thuế tài nguyên, chi tiếp tân, chi giao dịch đối ngoại, chi bảo hộ lao động, trả lãi tiền vay.... - Các khoản chi khác: trích lập dự phòng giảm giá hàng tồn kho, dự phòng các khoản thu khó đòi, trợ cấp thôi việc cho người lao động, tiền ăn ca, thưởng sáng kiến, chi phí nghiên cứu khoa học, đào tạo lao động, chi phí cho công tác bảo vệ môi trường, chi bảo hành sản phẩm... * Xác định lợi nhuận hoạt động kinh doanh: Lợi nhuận hoạt động kinh doanh = Doanh thu thuần -- Giá vốn hàng bán -- Chi phí bán hàng -- Chi phí quản lý doanh nghiệp. - Doanh thu thuần = Tổng doanh thu -- Các khoản giảm trừ. - Giá vốn hàng bán: phản ánh giá trị giá gốc sản phẩm hàng hoá, dịch vụ (bao gồm cả một số khoản thuế theo quy định như: thuế nhập khẩu, VAT) đã được xác định là tiêu thụ. Khi xác định được doanh thu thì đồng thời giá trị sản phẩm hàng hoá xuất kho cũng được phản ánh vào giá vốn để xác định kết quả. Do vậy, việc xác định đúng giá vốn hàng bán có ý nghĩa rất quan trọng. + Đối với doanh nghiệp sản xuất: Giá vốn hàng bán = Giá thành sản xuất + Thành phẩm tồn kho đầu kỳ