Luận văn Hiện trạng quản lý chất thải rắn công nghiệp nguy hại trên địa bàn thành phố Biên Hòa

CHƯƠNG 3 GIỚI THIỆU CHUNG VỀ CHẤT THẢI RẮN CÔNG NGHIỆP NGUY HẠI VÀ CÁC VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG TRONG HỌAT ĐỘNG XỬ LÝ 3.1. ĐỊNH NGHĨA, ĐẶC TÍNH VÀ NGUỒN PHÁT SINH CTRCNNH: a. Ñònh nghóa chaát thaûi nguy haïi: Theo Điều 3, Chương 1 của Luật bảo vệ Môi trường 2005, chất thải nguy hại được định nghĩa như sau: Chất thải nguy hại là chất thải chứa yếu tố độc hại, dễ cháy, dễ nổ, dễ ăn mòn, dễ lây nhiễm, gây ngộ độc hoặc đặc tính nguy hại khác. Theo Ñieàu 2, Muïc 2 cuûa Quy cheá quaûn lyù chaát thaûi nguy haïi soá 155/1999/QÑ-TTg ñöôïc Thuû Töôùng Chính Phuû kyù quyeát ñònh ban haønh ngaøy 16 thaùng 7 naêm 1999, chaát thaûi nguy haïi ñöôïc ñònh nghóa nhö sau: Chaát thaûi nguy haïi laø chaát thaûi coù chöùa caùc chaát hoaëc hôïp chaát coù moät trong caùc ñaëc tính gaây nguy haïi tröïc tieáp (deã chaùy, deã noå, laøm ngoä ñoäc, deã aên moøn, deã laây nhieãm vaø caùc ñaëc tính nguy haïi khaùc), hoaëc töông taùc chaát vôùi chaát khaùc gaây nguy haïi ñeán moâi tröôøng vaø söùc khoûe con ngöôøi. Chaát thaûi coâng nghieäp laø chaát thaûi daïng raén ñöôïc loaïi ra trong quaù trình saûn xuaát coâng nghieäp, tieåu thuû coâng nghieäp maø con ngöôøi khoâng muoán giöõ laïi, bao goàm nguyeân, nhieân lieäu dö thöøa, pheá thaûi trong quaù trình coâng ngheä (pheá phaåm, baùn thaønh phaåm, saûn phaåm dôû dang), caùc loaïi bao bì ñoùng goùi nguyeân vaät lieäu vaø saûn phaåm, nhöõng loaïi xæ sau quaù trình ñoát, buøn töø heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi. Chaát thaûi coâng nghieäp nguy haïi laø chaát thaûi coâng nghieäp coù chöùa caùc chaát hoaëc caùc hôïp chaát coù moät trong caùc ñaëc tính nguy haïi neâu treân. b. Ñaëc tính cuûa chaát thaûi nguy haïi: Chất thải nguy hại là chất thải có chứa các yếu tố độc hại, phóng xạ, dễ cháy, dễ nổ, dễ gây độc, dễ ăn mòn, dễ lây nhiễm và các đặc tính nguy hại khác, hoặc tương tác với các chất khác gây nguy hại tới môi trường và sức khỏe con người. Chaát thaûi nguy haïi coù 1 trong 4 ñaëc tính sau: chaùy, aên moøn, phaûn öùng, ñoäc. Tính chaùy: Moät chaát thaûi ñöôïc xem laø chaát thaûi nguy haïi theå hieän tính deã chaùy neáu maãu ñaïi dieän cuûa chaát thaûi coù nhöõng tính chaát sau; Laø chaát loûng hay dung dòch chöùa löôïng coàn (röôïu)<24% (theo theå tích) vaø coù ñieåm chôùp chaùy nhoû hôn 600C (1400F). Laø chaát thaûi (loûng hoaëc khoâng phaûi chaát loûng) coù theå chaùy qua vieäc ma saùt, haáp phuï ñoä aåm, hay töï bieán ñoåi hoaù hoïc, khi baét löûa, chaùy raát maõnh lieät vaø lieân tuïc (dai daúng) taïo ra hay coù theå taïo ra chaát nguy haïi, trong caùc ñieàu kieän nhieät ñoä vaø aùp suaát tieâu chuaån. Laø khí neùn. Laø chaát oâxy hoaù. Tính aên moøn: Ñoä pH laø thoâng soá thoâng duïng duøng ñeå ñaùnh giaù tính aên moøn cuûa chaát thaûi, tuy nhieân thoâng soá veà tính aên moøn cuûa chaát thaûi coøn döïa vaøo toác ñoä aên moøn theùp ñeå xaùc ñònh chaát thaûi coù nguy haïi hay khoâng. Nhìn chung moät chaát thaûi ñöôïc coi laø chaát thaûi nguy haïi coù tính aên moøn khi maãu ñaïi dieän theå hieän moät trong caùc tính chaát sau: Laø chaát loûng coù pH nhoû hôn hoaëc baèng 2 hay lôùn hôn hoaëc baèng 12.5. Laø chaát loûng coù toác ñoä aên moøn theùp lôùn hôn 6,35 mm (0.25 inch) moät naêm ôû nhieät ñoä thí nghieäm laø 550C (130F). Tính phaûn öùng: Chaát thaûi ñöôïc coi laø nguy haïi vaø coù tính phaûn öùng khi maãu ñaïi dieän chaát thaûi naøy theå hieän moät tính chaát baát kyø trong caùc tính chaát sau: Thöôøng khoâng oån ñònh vaø deã thay ñoåi moät caùch maõnh lieät maø khoâng gaây noå. Phaûn öùng maõnh lieät vôùi nöôùc. Khi troän vôùi nöôùc coù khaû naêng no. Khi troän vôùi nöôùc, chaát thaûi sinh ra khí ñoäc, bay hôi, hoaëc khoùi vôùi löôïng coù theå gaây nguy haïi cho söùc khoeû con ngöôøi hoaëc moâi tröôøng. Laø chaát thaûi xyanua hay sunfic ôû ñieàu kieän pH giöõa 2 vaø 11.5 coù theå taïo ra khí ñoäc, hôi hoaëc khoùi vôùi löôïng coù theå gaây nguy haïi cho söùc khoeû con ngöôøi hoaëc moâi tröôøng. Chaát thaûi coù theå noå hoaëc phaûn öùng gaây noå neáu tieáp xuùc vôùi nguoàn kích noå maïnh hoaëc neáu ñöôïc gia nhieät trong thuøng kín. Chaát thaûi coù theå deã daøng noå hoaëc phaân huyû (phaân ly) noå, hay phaûn öùng ôû nhieät ñoä vaø aùp suaát chuaån. Laø chaát noå bò caám theo luaät ñònh. Tính ñoäc: Ñeå xaùc ñònh tính ñoäc haïi cuûa chaát thaûi ngoaøi bieän phaùp söû duïng baûng lieät keâ danh saùch caùc chaát ñoäc haïi ñöôïc ban haønh keøm theo luaät, hieän nay coøn söû duïng phöông phaùp xaùc ñònh ñaëc tính ñoäc haïi baèng phöông thöùc roø ræ ñeå xaùc ñònh. Caùc chaát vaø vaät lieäu coù tinh ñoäc haïi: Asen vaø caùc hôïp chaát Thuûy naân vaø caùc hôïp chaát Cadimi vaø caùc hôïp chaát Tali vaø caùc hôïp chaát Bery vaø caùc hôïp chaát Chì vaø caùc hôïp chaát Antimoan vaø caùc hôïp chaát Caùc hôïp chaát phenol Caùc hôïp chaát xyanic Caùc ñoàng phaân Xyanat Caùc hôïp chaát Halogen höõu cô, keå caû caùc nguyeân lieäu Polyme trô Caùc dung moâi Clo Caùc dung moâi höõu cô Bioxit vaø chaát döôïc phaåm thöïc vaät Caùc nguyeân lieäu haéc ín töø vieäc loïc phaàn haéc ín dö laïi trong quaù trình chöng caát Caùc hôïp chaát döïôc phaåm Caùc nguyeân lieäu ôû phoøng thí nghieäm hoaù hoïc Amiaêng Selen vaø caùc hôïp chaát Telu vaø caùc hôïp chaát Caùc hydro – cacbon thôm ña voøng (PAH) Caùc hôïp chaát ñoàng tan Clo höõu cô (ví duï: PCb vaø DDT) c. Nguoàn phaùt sinh chaát thaûi raén coâng nghieäp nguy haïi: Caùc hoaït ñoäng thöông maïi vaø sinh hoaït trong cuoäc soáng, hay caùc hoaït ñoäng saûn xuaát coâng nghieäp vaø noâng nghieäp maø chaát thaûi nguy haïi coù theå phaùt sinh töø nhieàu nguoàn khaùc nhau. Vieäc phaùt thaûi coù theå do baûn chaát cuûa coâng ngheä, hay do trình ñoä daân trí daãn ñeán vieäc thaûi chaát thaûi coù theå laø voâ tình hay coá yù. Tuyø theo caùch nhìn nhaän maø coù theå phaân thaønh caùc nguoàn thaûi khaùc nhau, nhìn chung coù theå chia caùc nguoàn phaùt sinh chaát thaûi nguy haïi thaønh 4 nguoàn chính nhö sau: Hoaït ñoäng coâng nghieäp (ví duï khi saûn xuaát thuoác khaùng sinh söû duïng dung moâi methyl chloride, xi maï söû duïng xyanua, saûn xuaát thoác tröø saâu söû duïng dung moâi laø toluen hay xylene..) Hoaït ñoäng noâng nghieäp (ví duï söû duïng caùc loaïi thuoác baûo veä thöïc vaät ñoäc haïi) Hoaït ñoäng thöông maïi (quaù trình nhaäp-xuaát caùc haøng hoaù ñoäc haïi khoâng ñaït yeâu caàu cho saûn xuaát hay haøng quaù haïn söû duïng..) Sinh hoaït (ví duï vieäc söû duïng pin, aécquy..) Trong caùc nguoàn thaûi neâu treân thì hoaït ñoäng coâng nghieäp laø nguoàn phaùt sinh chaát thaûi nguy haïi lôùn nhaát vaø phuï thuoäc raát nhieàu vaøo loaïi ngaønh coâng nghieäp. So vôùi caùc nguoàn phaùt sinh khaùc, ñaây cuõng laø nguoàn phaùt sinh mang tính thöôøng xuyeân vaø oån ñònh nhaát. Caùc nguoàn phaùt sinh töø daân duïng hay töø thöông maïi chuû yeáu khoâng nhieàu, löôïng chaát thaûi töông ñoái nhoû, mang tính söï coá hoaëc do trình ñoä nhaän thöùc vaø daân trí cuûa ngöôøi daân. Caùc nguoàn thaûi töø caùc hoaït ñoäng noâng nghieäp mang tính chaát phaùt taùn daïng roäng, ñaây laø nguoàn phaùt sinh chaát thaûi nguy haïi raát khoù kieåm soaùt. Löôïng chaát thaûi nguy haïi phaùt sinh töø caùc hoaït ñoäng noâng nghieäp phuï thuoäc raát nhieàu vaøo khaû naêng nhaän thöùc cuõng nhö trình ñoä daân trí cuûa ngöôøi daân trong khu vöïc. 3.2. PHÂN LỌAI CHẤT THẢI RẮN NGUY HẠI: Coù raát nhieàu caùch phaân loaïi chaát thaûi nguy haïi, ta coù theå phaân loaïi chaát thaûi nguy haïi theo 2 caùch nhö sau: Phaân loaïi theo ñaëc tính vaø baûn chaát cuûa chaát thaûi: CTRNH bao goàm caùc thaønh phaàn: Chaát loûng deã chaùy; Taùc nhaân oâxy hoaù; Chaát ñoäc; Chaát deã chaùy noå; Chaát deã chaùy, khí khoâng chaùy, khoâng ñoäc; Chaát phoùng xaï; Chaát aên moøn. Phaân loaïi theo ngaønh coâng nghieäp: Ngành công nghiệp Quy mô (L/V/N) Loại CTNH Khả năng phát sinh CTNH (L/V/N) Thứ tự ưu tiên các ngành công nghiệp Tài liệu tham khảo Sản xuất VLXD – giấy L Bùn thải chứa amiăng L (1) Số liệu đã được thu thập từ kết quả tổng điều tra các công ty, xí nghiệp có khả năng phát sinh CTNH trên địa bàn tỉnh Đồng Nai năm 2004-2005, và được trích lục từ Sổ đăng ký quản lý Chủ nguồn thải CTNH theo Quyết định số 155/1999/QĐ-TTg ngày 16/7/1999 của Thủ tướng Chính phủ Điện – điện tử L Bùn thải chứa kim loại nặng, dầu mỡ khoáng, dung môi hữu cơ các loại, bao bì, thùng chứa dung môi hữu cơ, giẻ lau thải L (2) Cơ khí chế tạo máy L Bùn thải chứa kim loại nặng, dầu mỡ khoáng, dung môi hữu cơ các loại, bao bì, thùng chứa dung môi hữu cơ, giẻ lau thải L (3) Sản xuất thuốc bảo vệ thực vật, thuốc thú y V Nước thải nhiễm thuốc bảo vệ thực vật, bao bì, thùng chứa nhiễm thuốc L (4) Sản xuất gia công giày xuất khẩu L Dầu mỡ khoáng, dung môi hữu cơ các loại, bao bì, thùng chứa dung môi hữu cơ, giẻ lau thải V (5) Hóa chất, dược phẩm Dầu mỡ khoáng, dung môi hữu cơ các loại, bao bì, thùng chứa dung môi hữu cơ, giẻ lau thải V (6) Ngành khác (sản xuất bao bì, chế biến gỗ) L Dầu mỡ khoáng, dung môi hữu cơ các loại, bao bì, thùng chứa dung môi hữu cơ, giẻ lau thải N (7) CTNH trong ñoù coù CTRCNNH phaùt sinh töø caùc ñôn vò coâng nghieäp treân ñòa baøn tænh Ñoàng Nai noùi chung vaø Tp. Bieân Hoaø noùi rieâng raát ña daïng vaø phöùc taïp, nguoàn phaùt sinh chuû yeáu töø caùc xí nghieäp saûn xuaát giaøy da, ñieän töû, aécquy, thuoác baûo veä thöïc vaät, cô khí, saûn xuaát VLXD…Trong ñoù ngaønh cô khí, giaøy da, ñieän – ñieän tö, VLXD chieám tyû leä raát lôùn, cuï theå nhö: Chaát thaûi töø caùc ngaønh saûn xuaát VLXD chieám tyû leä cao do löôïng buøn thaûi coù chöùa amiaêng töø heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi saûn xuùaât cuûa nhaø maùy saûn xuùaât taám lôïp amiaêng, thaønh phaàn chuû yeáu cuûa chaát thaûi naøy bao goàm xi maêng, boät giaët vaø haøm löôïng amiaêng khoâng xaùc ñònh ñöôïc.\ Chaát thaûi chöùa kim loaïi phaùt sinh chuû yeáu töø caùc ngaønh saûn xuaát cô khí, ñieän töû…trong ñoù coù 2 loaïi chaát thaûi chính laø xæ, vuïn kim loaïi, chöùa chì, keõm…trong ñoù xæ chì phaùt sinh chuû yeáu töø nhaø maùy saûn xuaát aécquy, taám lôïp maï keõm vaø töø coâng ñoaïn haøn chì cuûa caùc nhaø maùy saûn xuaát linh kieän ñieän vaø ñieän töû, loaïi naøy haøm löôïng taïp chaát ít vaø coù khaû naêng taùi sinh. Loaïi 2 laø buøn thaûi töø caùc heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi cuûa nhaø maùy ñieän töû, maï kim loaïi coù chöùa caùc kim loaïi naëng nhö Pb, As, Hg, Cr,…khoâng coù khaû naêng taùi sinh, löôïng buøn naøy chieám khoaûng 81% trong löôïng chaát thaûi, trong ñoù nguoàn xuaát phaùt chính laø töø nhaø maùy saûn xuaát baûng maïch in ñieän töû chieám khoaûng 84% toång löôïng chaát thaûi naøy. Chaát thaûi laø dung moâi höõu cô bao goàm aceton, xylen, toluen, trichloetylen, MEK, cyclohexanone…vaø moät soá loaïi dung moâi taåy röûa, hoaù chaát phoøng thí nghieäm phaùt sinh chuû yeáu töø caùc nhaø maùy saûn xuaát giaøy, thuoác baûo veä thöïc vaät, saûn xuaát ñoäng cô do quaù trình taåy röûa ñoäng cô hay maùy moùc thieát bò, löôïng dung moâi naøy coù thaønh phaàn bieán ñoäng lieân tuïc vaø coù khaû naêng taùi sinh cao. Chaát thaûi laø daàu nhôùt thaûi phaùt sinh töø haàu heát caùc doanh nghieäp, chuû yeáu laø daàu nhôùt caën, daàu môõ veä sinh theáit bò ôû caùc doanh nghieäp coù söû duïng noài hôi, maùy phaùt ñieän, boâi trôn maùy moùc thieát bò,…tyû leä taùi sinh vaø söû duïng vaøo muïc ñích khaùc cuûa loaïi chaát thaûi naøy raát cao, tröø moät soá daàu nhôùt coù laãn nöôùc vôùi tyû leä cao thì khaû naêng taùi sinh vaø taùi söû duïng laø thaáp. Caùc loaïi CTRCNNH khaùc thuoäc nhoùm naøy bao goàm caën sôn töø caùc heä thoáng phun sôn, caùc caën nhöïa khoâng xaùc ñònh heát thaønh phaàn, chaát thaûi töø qua trình saûn xuaát möïc in, bai bì, thuøng chöùa hoaù chaát nguy haïi vaø caùc vaät duïng lao ñoäng nhö gaêng tay, gieû lau,…coù nhieãm baån CTNH. 3.3. THÀNH PHẦN CHẤT THẢI RẮN CÔNG NGHIỆP NGUY HẠI Hieän nay coù raát nhieàu ngaønh saûn xuaát coâng nghieäp ñöôïc hình thaønh vaø phaùt trieån neân CTRCNNH cuõng coù nhieàu chuûng loaïi, thaønh phaàn phöùc taïp vaø khaùc nhau. Moät soá chuûng loaïi coù chöùa chaát ñoäc haïi, nhö thuyû ngaân töø caùc ngaønh coâng nghieäp hoaù Clo, xyanua, crom, keõm, töø coâng ngieäp maï…, chaát thaûi töø caën buøn thaûi, pheá lieäu bao bì, raùc thaûi ñoäc haïi. Tính chaát caùc loaïi chaát thaûi naøy tuyø thuoäc vaøo loaïi saûn phaåm vaø coâng nghieäp saûn xuaát cuûa caùc nhaø maùy. Do tính ña daïng cuûa saûn phaåm coâng nghieäp vaø nguyeân lieäu, coâng ngheä saûn xuaát neân moãi ngaønh coâng nghieäp, moãi nhaø maùy, löôïng chaát thaûi phaùt sinh coù thaønh phaàn khaùc nhau. Coù theå phaân loaïi nhö sau: Phaân loaïi theo tính chaát ñoäc haïi: CTCN ñöôïc phaân chia thaønh 2 nhoùm: Chaát thaûi nguy haïi: laø loaïi chaát thaûi chöùa caùc chaát hoaëc hôïp chaát coù moät trong caùc ñaëc tính nguy haïi nhö ñaõ ñöôïc neâu trong phaàn 2.1; Chaát thaûi khoâng nguy haïi: laø caùc loaïi chaát thaûi khoâng chöùa caùc chaát hoaëc hôïp chaát coù moät trong caùc ñaëc tính nguy haïi ñöôïc neâu trong phaàn 2.1 thöôøng laø chaát thaûi trong caùc ngaønh bao bì giaáy, thöïc phaåm chaên nuoâi. Phaân loaïi theo ñònh höôùng taùi cheá: Chaát thaûi coâng nghieäp vaø chaát thaûi nguy haïi ñöôïc chia laøm 2 loaïi chính: Loaïi chöùa caùc thaønh phaàn coù gaùi trò cao, ñöôïc taùi cheá baèng caùc coâng ngheä phuø hôïp. Loaïi coù giaù trò thaáp vaø khoâng coù giaù trò. Thaønh phaàn ñöôïc chia cuï theå nhö sau: Thaønh phaàn höõu cô khoâng ñoäc haïi, deã phaân huyû, thöôøng phaùt sinh töø nhaø maùy cheá biến thöïc phaåm, thöùc aên gia suùc, gieát moå, chaên nuoâi…neân taän duïng saûn xuaát phaân compost, thöùc aên gia suùc, phaàn coøn laïi choân laáp hôïp veä sinh; Thaønh phaàn höõu cô ñoäc haïi: caën dung moâi, daàu nhôùt chöùa caùc chaát nguy haïi, bao bì thuoác baûo veä thöïc vaät, hoaù chaát…neân cxöû l1y baèng phöông phaùp ñoát; Thaønh phaàn voâ cô khoâng ñoäc haïi: buøn töø heä thoáng xöû lyù nöôùc caáp…neân choân laáp an toaøn; Thaønh phaàn voâ cô ñoäc haïi: buøn xi maï, buøn chöùa kim loaïi naëng…neân hoaù raén vaø choân laáp an toaøn. Baûng: Caùc ngaønh coâng nghieäp vaø daïng chaát thaûi phaùt sinh Ngành công nghiệp Chất thải rắn công nghiệp nguy hại Công nghiệp hóa chất (acquy, pin hóa học, hóa chất các loại, mực in, vecni, sơn, các sản phẩm nhựa, dược phẩm, công nghệ vật liệu mới) Bao bì, thùng chứa hóa chất, dung môi, sơn; Hóa chất, dung môi, sơn, chất tẩy rửa, nhựa; Cao su, nhựa phế thải; Bùn, cặn lắng hóa chất hoặc từ hệ thống xử lý nước thải. Công nghiệp dầu mỏ và sử dụng dầu mỏ (chế biến dầu nhờn, khí hóa lỏng) Cặn dầu mỡ; Dầu mỡ phế thải; Các chất rắn dính dầu mỡ. Dệt nhuộm (dệt, may, nhuộm) Phế phẩm; Bao bì chứa hóa chất (thuốc nhuộm, thuốc tẩy); Vải, chỉ vụn, nylon, carton, bao tải; Bùn từ hệ thống xử lý nước thải. Sản phẩm từ da, thuộc da Phế phẩm; Da vụn; Bao bì, thùng chứa hóa chất thuộc da; Bùn từ hệ thống xử lý nước thải; Cặn lắng, bùn, cặn sơn, vecni, keo dán; Mạc cưa, gỗ vụn, bao bì, giấy phế phẩm. Các sản phẩm gỗ (gỗ xây dựng, gỗ gia dụng) Cặn lắng, bùn thải, cặn sơn, vecni, keo dán; Mạc cưa, gỗ vụn, bao bì, giấy phế phẩm. Công nghiệp giấy và bột giấy (giấy viết, giấy vệ sinh, giấy vàng mã, các loại bao bì bằng giấy) Bao bì, thùng đựng hóa chất; Bùn từ hệ thống xử lý nước thải. Luyện kim, vật liệu xây dựng (luyện kim, xi mạ, tấm lợp, vật liệu xây dựng) Các loại tạp chất vô cơ trơn, gạch phế thải; Gạch ngói vụn, gạch men phế thải, xà bần, tro, bùn từ hệ thống xử lý nước thải. Chế tạo máy (linh kiện điện tử, sản xuất phụ tùng xe máy) - Mảnh vụn kim loại, các chất thải nhiễm dầu, xỉ hàn chì, bản mạch điện loại, bùn từ hệ thống xử lý nước thải. Chế biến (dầu thực vật, sữa, rượu bia, nước giải khát, trà, cà phê, thuốc lá, nước chấm, thủy sản, nông sản, hạt điều, bột ngọt, rau quả đông lạnh, thức ăn gia súc, sản xuất đường) - Bã than hoạt tính, bao bì, bao nilon, rỉ đường, than, bã cà phê, nhãn hiệu giấy, tro đốt vỏ hạt điều, vỏ lụa, vỏ các loại trái cây, phế liệu bột thức ăn, bụi, tro than đá, thức ăn thừa, gia cầm chết. PHƯƠNG PHÁP QUẢN LÝ VÀ XỬ LÝ CHẤT THẢI NGUY HẠI: Quản lý chất thải nguy hại: Các họat động đăng ký chủ nguồn thải, giảm thiểu, phân lọai, thu gom, vận chuyển, lưu giữ, tái sử dụng, tái chế, thu hồi, xử lý và tiêu hủy CTNH. Quản lý chất thải nguy hại là một quy trình bắt đầu từ quy trình phát sinh chất thải đến quá trình xử lý và cuối cùng là thải bỏ chất thải (chôn lấp). Xu hướng hiện nay là thực hiện mọi cách giảm thiểu lượng chất thải phát sinh và giảm thiểu tính độc hại của chất thải. Tuy nhiên, dù thực hiện mọi biện pháp giảm thiểu thế nào đi nữa thì luôn tồn tại một lượng thải từ quá trình sản xuất. Vì vậy việc xử lý và thải bỏ cuối cùng chất thải vẫn đóng một vai trò quan trọng trong việc tránh các tác động nguy hại của chất thải đến con người và môi trường. Theo thứ tự ưu tiên, một hệ thống quản lý chất thải nguy hại hiện nay được sắp xếp như sau: Giảm thiểu chất thải tại nguồn; Tái sinh, tái sử dụng; Xử lý; Chôn lấp. 3.4.1. Giảm thiểu chất thải nguy hại tại nguồn (sản xuất sạch hơn): Giảm thiểu chất thải tại nguồn là các biện pháp quản lý và vận hành sản xuất, thay đổi quy trình công nghệ sản xuất nhằm giảm lượng chất thải hay độc tính của chất thải. 3.4.1.1. Cải tiến trong quản lý và vận hành sản xuất: Cải tiến cách thức vận hành cần thực hiện trong tất cả các lĩnh vực sản xuất: sản xuất, bảo trì, sử dụng và lưu trữ vật liệu thô, sản phẩm, lưu giữ và quản lý chất thải. Công tác này sẽ giảm thiểu tối đa việc tạo thành các sản phẩm bị lỗi kỹ thuật, kém chất lượng cũng như sự rơi vãi của nguyên vật liệu, chất thải trong nhà xưởng. Bên cạnh đó việc quản lý hợp lý có thể giảm đáng kể sự nhiễm bẩn của nguyên vật liệu không cần thiết trong sản xuất. Các nội dung cải tiến trong quản lý và vận hành sản xuất bao gồm: Quản lý và lưu trữ nguyên vật liệu cũng như sản phẩm: xác định các nguyên vật liệu nhập về hay sản phẩm làm ra theo ngày sản xuất và sử dụng để bố trí sử dụng phù hợp với hạn sử dụng tránh được việc thải ra các nguyên liệu hay sản phẩm chứa thành phần độc hại quá hạn sử dụng. Cải tiến về điều độ sản xuất: bố trí sản xuất hợp lý nhằm tránh lượng thải ra. Ví dụ khi sản xuất sơn, bố trí sản xuất cùng một màu sơn theo cấp độ màu nhạt dần hay các màu hỗn hợp có màu là sản phẩm của sự phối trộn sơn có màu sản xuất trước đó với một màu khác liền với nhau trong quá trình sản xuất nhằm tránh việc rửa thiết bị nhiều lần. Ngăn ngừa thất thoát và chảy tràn: sử dụng các đường ống và thiết bị hợp lý nhằm tránh sự rò rỉ vơi vãi của nguyên liệu cũng như sản phẩm trong quá trình lên xuống hàng hay trong sản xuất. Tách riêng các dòng chất thải: đối với các dòng thải có chất thải nguy hại nên tách riêng và có hệ thống thu gom và xử lý riêng nhằm giảm lượng thải cần phải xử lý. Huấn luyện nhân sự: trang bị các kiến thức kỹ năng cần thiết để tránh việc tạo ra chất thải do sự kém hiểu biết của công nhân cũng như giúp việc giảm thiểu và thu gom chất thải hợp lý. 3.4.1.2. Thay đổi quá trình sản xuất: Thay đổi về quá trình sản xuất bao gồm những thay đổi về nguyên liệu đầu vào, công nghệ và thiết bị, phương thức vận hành, bảo trì. Tất cả những thay đổi nhằm phát thải các chất gây ô nhiễm trong quá trình sản xuất. Những thay đổi có thể được thực hiện nhanh chóng hơn và ít tốn kém hơn là thay đổi về quy trình và kỹ thuật sản xuất. Thay đổi nguyên liệu đầu vào: thay đổi nguyên liệu có tính nguy hại bằng các thành phần ít độc hại hơn hay không độc hại góp phần giảm lượng chất thải nguy hại sinh ra trong nhà máy (ví dụ ngành in thay thế mực in có dung môi là dung môi hữu cơ bằng mực in có dung môi là nước). Thay đổi về kỹ thuật, công nghệ: Cải tiến quy trình sản xuất: là cải tiến quy trình vận hành thiết bị sản xuất và chế độ bảo trì hợp lý máy móc, thiết bị. Công việc này sẽ giúp giảm thiểu được lượng chất thải sinh ra do các sự cố trong sản xuất (máy hư, sự cố rò rỉ tại van, đường ống) cũng như giảm được các thao tác thừa và các công đoạn thừa phát sinh chất thải trong toàn bộ quy trình. Điều chỉnh các thông số vận hành: phương pháp này dựa trên các kỹ thu