Luận văn Hoàn thiện hoạt động lập và phân bổ dự toán chi thường xuyên ngân sách nhà nước đối với các đơn vị hành chính sự nghiệp tại Sở tài chính tỉnh Đắk Lắk

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ HUỲNH NGỌC LÊ MINH HOÀN THIỆN HOẠT ĐỘNG LẬP VÀ PHÂN BỔ DỰ TOÁN CHI THƢỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI CÁC ĐƠN VỊ HÀNH CHÍNH SỰ NGHIỆP TẠI SỞ TÀI CHÍNH TỈNH ĐẮK LẮK TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG Mã số: 60.34.02.01 Đà Nẵng - 2019 Công trình được hoàn thành tại TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ, ĐHĐN Ngƣời hƣớng dẫn KH: TS. HOÀNG DƢƠNG VIỆT ANH Phản biện 1: TS. HỒ HỮU TIẾN Phản biện 2: TS. TỐNG THIỆN PHƯỚC Luận văn được bảo vệ trước Hội đồng chấm Luận văn tốt nghiệp Thạc sĩ Tài chính - Ngân hàng họp tại Trường Đại học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng vào ngày 25 tháng 8 năm 2019 Có thể tìm hiểu luận văn tại: - Trung tâm Thông tin - Học liệu, Đại học Đà Nẵng - Thư viện trường Đại học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài. Đắk Lắk xuất phát là một tỉnh nghèo, nguồn thu ngân sách nhà nước trên địa bàn không cao, giai đoạn 2011-2015 bình quân thu ở mức 5.500 tỷ đồng. Về cơ cấu chi ngân sách, chi thường xuyên chiếm tới 60% tổng chi ngân sách địa phương. Tỷ lệ chi thường xuyên chiếm tỷ trọng cao nhưng công tác quản lý chi thường xuyên còn nhiều hạn chế như: công tác xây dựng dự toán đầu năm làm chưa tốt, nặng về hình thức, chưa phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương. Lập dự toán của một số đơn vị còn chưa sát với thực tế, cơ cấu chi chưa thật phù hợp, điều hành chi sai nguồn, dùng nguồn đầu tư để chi thường xuyên, khi thực hiện dự toán phải điều chỉnh nhiều lần và chưa đúng quy định. Điều hành chi ngân sách địa phương còn tình trạng chi theo vụ việc, ngoài dự toán dẫn đến quá trình thực hiện dự toán còn điều chỉnh, bổ sung nhiều lần. Một số lĩnh vực chi do không phân định quản lý rõ giữa các ngành các cấp nên giữa các cấp quản lý ngân sách còn có sự chồng chéo, Vì thế, yêu cầu quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước bảo đảm đúng chiến lược, mục tiêu, tiết kiệm, hiệu quả đáp ứng được các nhu cầu phát triển của tỉnh đang là vấn đề rất cấp thiết hiện nay. Xuất phát từ thực tế trên, tôi chọn đề tài: “Hoàn thiện hoạt động lập và phân bổ dự toán chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc đối với các đơn vị hành chính sự nghiệp tại Sở tài chính tỉnh Đắk Lắk” làm đề tài nghiên cứu luận văn thạc sĩ của mình. 2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài. - Mục tiêu chung:Đề tài đánh giá thực trạng công tác quản lý hoạt động lập và phân bổ dự toán chi thường xuyên ngân sách nhà nước đối với các đơn vị hành chính sự nghiệp từ đó đề xuất một số giải pháp, phương án cải thiện việc phân bổ dự toán chi thường 2 xuyên ngân sách nhà nước đối với các đơn vị hành chính sự nghiệp cấp tỉnh quản lý, cụ thể như sau: - Đánh giá thực trạng quản lý hoạt động lập và phân bổ dự toán chi thường xuyên ngân sách Nhà nước đối với các đơn vị hành chính sự nghiệp. - Định hướng hoàn thiện việc phân bổ dự toán chi thường xuyên ngân sách nhà nước đối với các đơn vị hành chính sự nghiệp tại Sở Tài chính. - Mục tiêu cụ thể:Góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận về lập và phân bổ dự toán chi thường xuyên ngân sách nhà nước đối với các đơn vị hành chính sự nghiệp cho tỉnh. Đánh giá thực trạng công tác lập và phân bổ dự toán chi thường xuyên ngân sách nhà nước đối với các đơn vị hành chính sự nghiệp cấp tỉnh trong giai đoạn 2017-2018. Đề xuất phương hướng và giải pháp nhằm nâng cao chất lượng công tác lập và phân bổ dự toán chi thường xuyên ngân sách nhà nước đối với các đơn vị hành chính sự nghiệp trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk trong thời gian tới. 3. Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu. - Đối tượng nghiên cứu:Công tác lập và phân bổ dự toán chi thường xuyên chi thường xuyên Ngân sách Nhà nước đối với các đơn vị hành chính sự nghiệp tại Sở Tài chính Đắk Lắk. - Phạm vi nghiên cứu: Phạm vi nghiên cứu về không gian: Đề tài nghiên cứu về hoạt động lập và phân bổ chi thường xuyên ngân sách nhà nước cho các đơn vị hành chính sự nghiệp tại Sở Tài chính Đắk Lắk. Phạm vi nghiên cứu về thời gian: Thời gian phân tích thực trạng quản lý hoạt động lập và phân bổ chi thường xuyên ngân sách nhà nước cho các đơn vị hành chính sự nghiệp giai đoạn 2015-2018, 3 và đề xuất phương hướng, giải pháp nhằm nâng cao chất lượng công tác quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước cho đơn vị hành chính sự nghiệp của tỉnh đến năm 2020. Về nội dung: Trên cơ sở lý luận, phân tích thực trạng lập và phân bổ dự toán chi thường xuyên ngân sách nhà nước đối với các đơn vị hành chính sự nghiệp tỉnh Đắk Lắk, luận văn đề xuất phương hướng cũng như một số giải pháp nâng cao chất lượng lập và phân bổ dự toán chi thường xuyên ngân sách nhà nước đối với các đơn vị hành chính sự nghiệp của tỉnh. 4. Phƣơng pháp nghiên cứu. - Phương pháp thu thập dữ liệu - Phương pháp phân tích, xử lý số liệu: - Phương pháp thống kê dựa trên các số liệu thống kê để mô tả những sự biến động cũng như xu hướng biến động của các số liệu - Phương pháp phân tích tổng hợp 5. Bố cục của luận văn - Chương 1: Lý luận cơ bản về lập và phân bổ dự toán chi thường xuyên ngân sách nhà nước cho các đơn vị hành chính sự nghiệp tại sở tài chính đắk lắk. - Chương 2: Thực trạng công tác lập và phân bổ dự toán chi ngân sách nhà nước cho các đơn vị hành chính sự nghiệp tại sở tài chính đắk lắk. - Chương 3: Khuyến nghị hoàn thiện công tác lập và phân bổ dự toán chi ngân sách nhà nước cho các đơn vị hành chính sự nghiệp cấp tỉnh tại sở tài chính đắk lắk. 6. Tổng quan tài liệu nghiên cứu CHƢƠNG 1 LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ LẬP VÀ PHÂN BỔ DỰ TOÁN CHI THƢỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC CẤP TỈNH 4 CHO CÁC ĐƠN VỊ HÀNH CHÍNH SỰ NGHIỆP 1.1. TỔNG QUAN VỀ CHI THƢỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC CẤP TỈNH CHO CÁC ĐƠN VỊ HÀNH CHÍNH SỰ NGHỊỆP 1.1.1. Chi thƣờng xuyên Ngân sách nhà nƣớc cấp tỉnh Chi thường xuyên là nhiệm vụ chi của ngân sách nhà nước nhằm bảo đảm hoạt động của bộ máy nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, hỗ trợ hoạt động của các tổ chức khác và thực hiện các nhiệm vụ thường xuyên của Nhà nước về phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh. 1.1.2. Đơn vị hành chính sự nghiệp Là những đơn vị, cơ quan hoạt động từ nguồn kinh phí do NSNN hoặc cấp trên cấp phát hoặc từ nguồn kinh phí khác như hội phí, học phí, viện phí, kinh phí được tài trợ, thu từ hoạt động kinh doanh, dịch vụ, để phục vụ các nhiệm vụ của Nhà nước, chủ yếu là các hoạt động chính trị xã hội. Đơn vị HCSN có thể phân loại như sau: - Phân loại theo khả năng tự đảm bảo kinh phí - Phân loại theo cấp ngân sách: 1.1.3. Sự cần thiết của chi ngân sách nhà nƣớc cấp tỉnh cho các đơn vị hành chính sự nghiệp Trong quá trình sử dụng NSNN, các đơn vị HCSN phải tuân thủ các quy định của Luật NSNN, các định mức có liên quan đến chế độ chính sách tài chính, các quy định về chế độ kế toán do Nhà nước ban hành. Cụ thể là đáp ứng yêu cầu về quản lý kinh tế - tài chính, nêu cao tinh thần quản lý kiểm soát chi quỹ NSNN, quản lý tài sản công, nâng cao chất lượng công tác kế toán và hiệu quả quản lý trong các đơn vị HCSN. 5 1.2. LẬP VÀ PHÂN BỔ DỰ TOÁN CHI THƢỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC CẤP TỈNH 1.2.1. Phân cấp quản lý Ngân sách Nhà nƣớc Phân cấp quản lý NSNN là quá trình cơ quan trung ương và cấp tỉnh giao những nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm nhất định cho các cấp chính quyền ở địa phương trong hoạt động quản lý thu chi NSNN. Phân cấp quản lý NSNN là một trong những phương thức quản lý NSNN.. Tư tưởng chỉ đạo trong phân cấp quản lý NSNN theo Luật NSNN là phân định cụ thể nhiệm vụ thu chi cho NS mỗi cấp. Tập trung địa bộ phận nguồn thu lớn, ổn định cho NSTW, đồng thời tạo cho NSĐP có nguồn thu gắng với địa bàn. Trên tinh thần đó, nguồn thu được chi thành 3 loại: - Các khoản thu NSTW hưởng 100%. - Các khoản thu NSĐT hưởng 100%. - Các khoản thu điều tiết theo tỷ lệ phần trăm (%) giữa trung ương và địa phương. 1.2.2. Lập dự toán chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc cấp tỉnh Thông tư số 71/2017/TT-BTC của Bộ Tài chính cũng đề cập một số lưu lý khi xây dựng dự toán NSNN năm 2018, cụ thể: Thứ nhất, đối với chi sự nghiệp khoa học và công nghệ. Thứ hai, đối với chi sự nghiệp giáo dục - đào tạo và dạy nghề Thứ ba, đối với chi sự nghiệp y tế, dân số và gia đình. Thứ tư, đối với chi các hoạt động kinh tế 1.2.3. Phân bổ dự toán chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc cấp tỉnh Theo hướng dẫn của Bộ Tài chính về thực hiện dự toán năm 6 ngân sách 2018, các cơ quan, ban, ngành trung ương và các địa phương phân bổ, giao dự toán chi thường xuyên cho các đơn vị sử dụng ngân sách phải đảm bảo đúng dự toán được giao. Dự toán này được Thủ tướng Chính phủ giao, Bộ Tài chính ra hướng dẫn, Hội đồng nhân dân quyết định, Ủy ban nhân dân giao cả về tổng mức và chi tiết theo từng lĩnh vực chi. Đồng thời, các địa phương lập phương án xác định phần ngân sách nhà nước (NSNN) năm 2018 dự kiến giảm chi hỗ trợ hoạt động thường xuyên đối với các cơ quan, đơn vị tự đảm bảo một phần chi thường xuyên để sử dụng hỗ trợ trực tiếp cho người học thuộc đối tượng chính sách; tạo nguồn cải cách tiền lương; tăng chi đầu tư, mua sắm cho một số nội dung cấp bách khác của ngành giáo dục. 1.2.4. Vai trò của lập và phân bổ dự toán chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc cấp tỉnh 1.3. NỘI DUNG HOẠT ĐỘNG LẬP VÀ PHÂN BỔ DỰ TOÁN CHI THƢỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC CẤP TỈNH CHO CÁC ĐƠN VỊ HÀNH CHÍNH SỰ NGHIỆP 1.3.1. Mục đích hoạt động lập và phân bổ dự toán chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc cấp tỉnh cho các đơn vị hành chính sự nghiệp Dự toán NSNN là bản khái toán các khoản thu, chi ngân sách của các chỉ tiêu xác định trong một năm, được các cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định và là cơ sở để thực hiện thu, chi ngân sách. Dự toán NSNN, dù ở mức độ tổng hợp hay chi tiết cũng đều chung một mục đích là tạo ra khuôn khổ tài chính đáp ứng nhu cầu chi tiêu của Nhà nước và phát triển KT-XH, đồng thời tạo cơ sở cho việc điều hành thu, chi ngân sách một cách khoa học và hợp lý. Việc phân bổ NSNN cho từng lĩnh vực đơn vị hành chính sự nghiệp để đảm bảo phát triển đồng bộ các nhu cầu chỉ tiêu của nhà 7 nước, vừa là điều kiện vừa là nhân tổ kích thích tăng trưởng kinh tế; giải quyết các vấn đề xã hội, góp phần ổn định thị trường giá cả, chống lam phát, thúc đẩy tiếng trình hội nhập kinh tế quốc tế. 1.3.2. Nội dung hoạt động lập và phân bổ dự toán chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc cấp tỉnh cho các đơn vị hành chính sự nghiệp Với mục đích quan trọng nêu trên của NSNN chỉ được phát huy theo hướng tích cực khi dự toán NSNN được xây dựng một cách khoa học, phù hợp thực tiễn và đảm bảo chất lượng, bởi vì: Một là, dự toán NSNN, dù ở mức độ tổng hợp hay chi tiết cũng đều nhằm tạo ra khuôn khổ tài chính đáp ứng nhu cầu chi tiêu của Nhà nước và phát triển kinh tế xã hội trong năm kế hoạch đồng thời tạo căn cứ cho việc điều hành thu, chi ngân sách một cách khoa học và hợp lý; Hai là, dự toán NSNN đảm bảo chất lượng sẽ cung cấp thông tin cần thiết cho việc thiết kế và điều hành các chính sách kinh tế - tài chính ngắn hạn, trung hạn và dài hạn, tạo cơ sở cho việc đề xuất hay thay đổi các chính sách, chế độ tài chính hiện hành Ba là, Việc tính toán đúng đắn và đầy đủ các khoản dự toán thu, chi NSNN sẽ hạn chế tối đa những khó khăn, đồng thời phát huy cao nhất những thuận lợi, ưu thế để hoàn thành kế hoạch phát triển KT-XH của Nhà nước. a. Xây dựng định mức phân bổ ngân sách b. Lập dự toán chi thường xuyên ngân sách nhà nước cấp tỉnh cho các đơn vị hành chính sự nghiệp c. Công tác phân bổ và giao dự toán ngân sách chi sự nghiệp. 1.3.3. Các nhân tố ảnh hƣởng đến hoạt động lập và phân bổ dự toán chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc cấp tỉnh cho 8 các đơn vị hành chính sự nghiệp 1.3.4. Tiêu chí đánh giá hoạt động lập và phân bổ dự toán chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc cho các đơn vị hành chính sự nghiệp - Công tác lập, thẩm định, phê duyệt dự toán dựa trên cơ sở là Nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội các giai đoạn; các tiêu chuẩn, định mức của nhà nước cho từng nội dung chi, - Công tác phân bổ dự toán dựa trên cơ sở thiết lập là kết quả phê duyệt dự toán; Luật Ngân sách nhà nước và các văn bản hướng dẫn của Chính phủ, Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư hướng dẫn về phân bổ NSNN; - Công tác chấp hành dự toán (sử dụng ngân sách) dựa trên cơ sở thiết lập là kết quả phê duyệt dự toán; tiêu chuẩn, định mức chi của Nhà nước, các yêu cầu đặc thù của nội dung chi; mục tiêu, mục đích sử dụng của từng nguồn kinh phí - Công tác kế toán và quyết toán dựa trên cơ sở thiết lập là: các quy định của Nhà nước về trình tự, thời gian lập, phê duyệt báo cáo quyết toán NSNN KẾT LUẬN CHƢƠNG 1