Nhằm mục đích xác định liều lượng phun xịt đạt hiệu quả tốt nhất trong tiêu diệt muỗi và ấu trùng muỗi trong dạng nước tĩnh của chế phẩm Enchoice. Từ đó đưa ra kết luận đánh giá về khả năng sử dụng chế phẩm trong thực tế. Khóa luận: “Khảo sát khả năng diệt muỗi của chế phẩm Enchoice ” được tiến hành với các nghiên cứu kiểm soát và tiêu diệt muỗi trưởng thành và ấu trùng muỗi
46 trang |
Chia sẻ: vietpd | Lượt xem: 1431 | Lượt tải: 1
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Luận văn Khảo sát khả năng diệt muỗi của chế phẩm Enchoice, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Khảo sát khả năng diệt muỗi của chế phẩm Enchoice
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- --
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Nguyễn Thị Lệ Ngọc Niên khóa 2001 – 2005
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM TP.HCM
BỘ MÔN CÔNG NGHỆ SINH HỌC
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
Khảo sát khả năng diệt muỗi của
chế phẩm Enchoice
Ngành học: CÔNG NGHỆ SINH HỌC
Niên khóa: 2001 – 2005
Sinh viên thực hiện: NGUYỄN THỊ LỆ NGỌC
Thành phố Hồ Chí Minh
Tháng 8/2005
Khảo sát khả năng diệt muỗi của chế phẩm Enchoice
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- --
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Nguyễn Thị Lệ Ngọc Niên khóa 2001 – 2005
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM TP.HCM
BỘ MÔN CÔNG NGHỆ SINH HỌC
Khảo sát khả năng diệt muỗi của
chế phẩm Enchoice
Giảng viên hƣớng dẫn: Sinh viên thực hiện:
TS.BÙI XUÂN AN NGUYỄN THỊ LỆ NGỌC
Thành phố Hồ Chí Minh
Tháng 8/2005
Khảo sát khả năng diệt muỗi của chế phẩm Enchoice
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- --
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Nguyễn Thị Lệ Ngọc Niên khóa 2001 – 2005
LỜI CẢM TẠ
Con thành kính ghi khắc công ơn Cha và Mẹ đã sinh thành, nuôi dưỡng và
suốt đời tận tụy không ngại khó khăn, luôn dìu dắt và tạo điều kiện cho con
học tập để con có được ngày hôm nay.
Trân trọng biết ơn:
Ban giám hiệu trường ĐH Nông Lâm Tp HCM.
Ban chủ nhiệm Bộ môn Công nghệ sinh học.
Tất cả quý thầy cô đã truyền đạt kiến thức cho em trong suốt quá trình học
tại trường.
Em xin tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến thầy:
TS. BÙI XUÂN AN, người đã nhiệt tình truyền đạt, hướng dẫn và tạo mọi
điều kiện thuận lợi cho em hoàn thành khóa luận tốt nghiệp này.
Cảm ơn:
Các bạn bè thân yêu của lớp Công nghệ sinh học khóa 27 đã chia xẻ cùng
tôi vui buồn trong thời gian học, cũng như hết lòng hỗ trợ, giúp đỡ tôi
trong thời gian thực hiện khóa luận.
Tp HCM, Tháng 8 năm 2005
Sinh viên
Nguyễn Thị Lệ Ngọc
Khảo sát khả năng diệt muỗi của chế phẩm Enchoice
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- --
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Nguyễn Thị Lệ Ngọc Niên khóa 2001 – 2005
TÓM TẮT
Nhằm mục đích xác định liều lƣợng phun xịt đạt hiệu quả tốt nhất trong tiêu
diệt muỗi và ấu trùng muỗi trong dạng nƣớc tĩnh của chế phẩm Enchoice. Từ đó
đƣa ra kết luận đánh giá về khả năng sử dụng chế phẩm trong thực tế. Khóa luận:
“Khảo sát khả năng diệt muỗi của chế phẩm Enchoice ” đƣợc tiến hành với
các nghiên cứu kiểm soát và tiêu diệt muỗi trƣởng thành và ấu trùng muỗi.
Bố trí thí nghiệm trên muỗi trƣởng thành với các yếu tố liều lƣợng và nồng độ
chế phẩm; trên ấu trùng với yếu tố nồng độ bằng phƣơng pháp pha loãng trực
tiếp, yếu tố liều lƣợng và nồng độ bằng phƣơng pháp phun xịt trên bề mặt nƣớc.
1. Đối với muỗi trƣởng thành: nồng độ dung dịch chế phẩm Enchoice là 1:600
và liều lƣợng phun xịt 40ml thì hiệu quả đạt 98.98% sau 1 giờ. Muỗi trƣởng
thành bị ngộ độc ngay khi dính thuốc.
2. Đối với ấu trùng muỗi ở dạng nƣớc tĩnh :
Phƣơng pháp pha loãng trực tiếp: nồng độ chế phẩm Enchoice là
1 :2000 đạt hiệu quả giết chết ấu trùng 100% sau 2 giờ.
Phƣơng pháp phun xịt lên bề mặt nƣớc: phun xịt 60 ml dung dịch chế
phẩm Enchoice ở tỉ lệ pha 1:600, hiệu quả đạt 93,67% sau 4 giờ.
Với qui mô thí nghiệm nhỏ thì phƣơng pháp pha loãng trực tiếp đạt hiệu quả
chậm hơn nhƣng việc thực hiện đơn giản ít tốn công hơn so với phƣơng pháp
phun xịt lên bề mặt.
Khảo sát khả năng diệt muỗi của chế phẩm Enchoice
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- --
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Nguyễn Thị Lệ Ngọc Niên khóa 2001 – 2005
MỤC LỤC
CHƢƠNG TRANG
Trang tựa
Lời cảm tạ .............................................................................................................. iii
Tóm tắt .................................................................................................................. iv
Mục lục ................................................................................................................... v
Danh sách các hình .............................................................................................. viii
Danh sách các biểu đồ ......................................................................................... viii
Danh sách các chữ viết tắt ..................................................................................... ix
Danh sách các bảng ............................................................................................... ix
1.MỞ ĐẦU ...............................................................................................................
1.1. Đặt vấn đề .................................................................................................... 1
1.2.Mục đích và yêu cầu ..................................................................................... 2
1.3.Giới hạn khóa luận ........................................................................................ 2
2.TỔNG QUAN TÀI LIỆU ................................................................................... 3
2.1.Muỗi .............................................................................................................. 3
2.1.1. Đặc điểm sinh thái .................................................................................. 3
2.1.2. Đặc điểm sinh học của muỗi .................................................................. 4
2.1.2.1.Muỗi trƣởng thành ........................................................................... 4
2.1.2.2.Trứng ................................................................................................ 4
2.1.2.3.Ấu trùng ........................................................................................... 4
2.1.2.4.Nhộng ............................................................................................... 5
2.1.3.Chu trình phát triển của muỗi ................................................................. 5
2.1.4.Phân loại .................................................................................................. 6
2.1.4.1.Họ phụ Toxorhynachitinea ............................................................... 6
2.1.4.2.Họ phụ Anophelinea ......................................................................... 6
2.1.4.3.Họ phụ Culicinea ............................................................................. 6
2.1.5.Một số bệnh đặc trƣng do muỗi truyền ................................................... 6
Khảo sát khả năng diệt muỗi của chế phẩm Enchoice
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- --
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Nguyễn Thị Lệ Ngọc Niên khóa 2001 – 2005
2.1.5.1.Bệnh sốt rét ...................................................................................... 6
2.1.5.2.Bệnh giun chỉ ................................................................................... 7
2.1.5.3.Bệnh sốt xuất huyết Dengue ............................................................ 7
2.1.6.Một số phƣơng pháp khống chế muỗi ..................................................... 7
2.1.6.1.Dùng vi sinh vật ............................................................................... 7
2.1.6.2.Cải tạo môi trƣờng ........................................................................... 7
2.1.6.3.Bẫy điện ........................................................................................... 8
2.1.6.4.Dùng hóa chất .................................................................................. 8
2.1.6.5.Dùng muỗi biến đổi gen ................................................................... 8
2.1.6.6.Xua muỗi .......................................................................................... 8
2.2.Sơ lƣợc chế phẩm Enchoice ........................................................................ 14
2.2.1.Giới thiệu chung về công ty Enviromental Choice ............................... 14
2.2.2.Tổng quát chế phẩm Enchoice .............................................................. 14
2.2.3.Cơ chế hoạt động của Multi – enzyme
lên muỗi và ấu trùng muỗi ................................................................................... 16
3.VẬT LIỆU VÀ PHƢƠNG PHÁP THÍ NGHIỆM ............................................ 18
3.1.Thời gian và địa điểm thí nghiệm ............................................................... 18
3.2.Vật liệu ........................................................................................................ 18
3.3.Phƣơng pháp thí nghiệm ............................................................................. 19
3.3.1. Đối với muỗi trƣởng thành .................................................................. 19
3.3.1.1. Ảnh hƣởng liều lƣợng lên muỗi trƣởng thành (TN1a) ................ 19
3.3.1.2. Ảnh hƣởng nồng độ chế phẩm lên muỗi trƣởng thành (TN2a) .... 20
3.3.2. Đối với ấu trùng muỗi ......................................................................... 20
3.3.2.1. Ảnh hƣởng nồng độ chế phẩm lên ấu trùng muỗi
với phƣơng pháp pha trực tiếp (TN1b) ................................................................ 21
3.3.2.2. Ảnh hƣởng liều lƣợng lên ấu trùng muỗi
với phƣơng pháp phun xịt (TN2b) ....................................................................... 21
3.3.2.3. Ảnh hƣởng nồng độ chế phẩm lên ấu trùng muỗi
với phƣơng pháp phun xịt (TN3b) ....................................................................... 21
3.4.Chỉ tiêu theo dõi .......................................................................................... 22
Khảo sát khả năng diệt muỗi của chế phẩm Enchoice
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- --
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Nguyễn Thị Lệ Ngọc Niên khóa 2001 – 2005
3.5.Phân tích số liệu .......................................................................................... 22
4.KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN .......................................................................... 25
4.1. Đối với muỗi trƣởng thành ......................................................................... 25
4.1.1. Ảnh hƣởng liều lƣợng lên muỗi trƣởng thành (TN1a) .................... 25
4.1.2. Ảnh hƣởng nồng độ chế phẩm lên muỗi trƣởng thành (TN2a) ........ 27
4.2. Đối với ấu trùng muỗi ............................................................................... 29
4.2.1. Ảnh hƣởng nồng độ chế phẩm lên ấu trùng muỗi
với phƣơng pháp pha trực tiếp (TN1b) ................................................................ 29
4.2.2. Ảnh hƣởng liều lƣợng lên ấu trùng muỗi
với phƣơng pháp phun xịt (TN2b) ....................................................................... 31
4.2.3. Ảnh hƣởng nồng độ chế phẩm lên ấu trùng muỗi
với phƣơng pháp phun xịt (TN3b) ....................................................................... 33
5.KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ ............................................................................... 35
6.TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................. 37
7.PHỤ LỤC
DANH SÁCH CÁC HÌNH
HÌNH TRANG
Hình 2.1:Cấu tạo muỗi trƣởng thành ................................................................... 10
Hình 2.2:Sự phát triển của muỗi .......................................................................... 11
Hình 2.3:Tƣ thế muỗi Aedes.spp hút máu ............................................................ 12
Hình 2.4:Tƣ thế muỗi Anopheles.sp hút máu ....................................................... 12
Hình 2.5: Ấu trùng loài Anopheles trong nƣớc .................................................... 13
Khảo sát khả năng diệt muỗi của chế phẩm Enchoice
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- --
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Nguyễn Thị Lệ Ngọc Niên khóa 2001 – 2005
Hình 2.6: Ấu trùng và nhộng loài Culicinea trong nƣớc ..................................... 13
Hình 3.1 : Thí nghiệm với ấu trùng muỗi ............................................................ 23
Hình 3.2 : (1) ấu trùng bị ngộ độc (2) muỗi trƣởng thành chết.......................... 23
Hình 3.3 : lồng lƣới thí nghiệm muỗi trƣởng thành ............................................. 24
DANH SÁCH CÁC BIỂU ĐỒ
BIỂU ĐỒ TRANG
Biểu đồ 4.1: Tỉ lệ muỗi chết theo thời gian trong các nghiệm thức (TN1a) ........ 25
Biểu đồ 4.2: Tỉ lệ muỗi chết theo thời gian trong các nghiệm thức (TN2a) ........ 27
Biểu đồ 4.3: Tỉ lệ ấu trùng chết theo thời gian trong các nghiệm thức (TN1b) ... 29
Biểu đồ 4.4: Tỉ lệ ấu trùng chết theo thời gian trong các nghiệm thức (TN2b) ... 31
Biểu đồ 4.5: Tỉ lệ ấu trùng chết theo thời gian trong các nghiệm thức (TN3b) ... 33
DANH SÁCH CÁC CHỮ VIẾT TẮT
NT: nghiệm thức.
TN: thí nghiệm.
DANH SÁCH CÁC BẢNG
BẢNG TRANG
Bảng 3: Các thí nghiệm tiến hành ........................................................................ 19
Bảng 4.1a: Ảnh hƣởng của liều lƣợng phun xịt hiệu quả
chế phẩm theo thời gian (TN1a) .......................................................................... 25
Bảng 4.1b: Ảnh hƣởng của liều lƣợng phun xịt hiệu quả
chế phẩm theo thời gian (TN1a) .......................................................................... 26
Bảng 4.2a: Ảnh hƣởng của nồng độ chế phẩm đến hiệu
quả chế phẩm theo thời gian (TN2a) .................................................................... 27
Khảo sát khả năng diệt muỗi của chế phẩm Enchoice
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- --
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Nguyễn Thị Lệ Ngọc Niên khóa 2001 – 2005
Bảng 4.2b: Ảnh hƣởng của nồng độ chế phẩm đến hiệu
quả chế phẩm theo thời gian (TN2a) .................................................................... 28
Bảng 4.3a: Ảnh hƣởng của nồng độ chế phẩm lên
ấu trùng muỗi theo thời gian (TN1b) ................................................................... 29
Bảng 4.3b: Ảnh hƣởng của nồng độ chế phẩm lên
ấu trùng muỗi theo thời gian (TN1b) ................................................................... 30
Bảng 4.4a: Ảnh hƣởng của liều lƣợng đến hiệu quả
chế phẩm theo thời gian (TN2b) .......................................................................... 31
Bảng 4.4b: Ảnh hƣởng của liều lƣợng đến hiệu quả
chế phẩm theo thời gian (TN2b) .......................................................................... 32
Bảng 4.5a: Ảnh hƣởng của nồng độ đến hiệu quả chế phẩm
đối với ấu trùng muỗi theo thời gian (TN3b) ....................................................... 32
Bảng 4.5b: Ảnh hƣởng của nồng độ đến hiệu quả chế phẩm
đối với ấu trùng muỗi theo thời gian (TN3b) ....................................................... 34
Khảo sát khả năng diệt muỗi của chế phẩm Enchoice
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- --
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Nguyễn Thị Lệ Ngọc Niên khóa 2001 – 2005
PHẦN 1
MỞ ĐẦU
1.1-Đặt vấn đề
Ở hầu hết các nƣớc có khí hậu nhiệt đới và cận nhiệt đới các bệnh do muỗi
gây nhiều thiệt hại cho sức khỏe con ngƣời (trẻ em và cả ngƣời lớn), gây tử vong
cao và để lại nhiều di chứng ở trẻ em. Đây là vấn đề đƣợc ngành y tế đặc biệt
quan tâm. Vào mùa mƣa số lƣợng muỗi gia tăng nhanh, thƣờng có nhiều nguy cơ
gây thành dịch bệnh nhƣ là: bệnh sốt rét, bệnh sốt xuất huyết, bệnh viêm não,
bệnh giun chỉ…
Theo thống kê dịch tễ ở 20 tỉnh phía nam nƣớc ta trong năm 2004 có 66.151
ca sốt xuất huyết và 103 ngƣời chết, tăng 66,8% và 50% so với 2003. Tập hợp
thông tin từ nhiều nguồn khác nhau cho thấy số lƣợng muỗi và dịch bệnh do
muỗi năm 2005 này có thể khốc liệt hơn năm 2004.
Thực chất muỗi không có khả năng gây bệnh mà nó là vecteur truyền các virus
gây bệnh, là kí chủ trung gian của virus gây bệnh. Vấn đề ở đây là phải tiêu diệt
kí chủ trung gian này mới có thể khống chế và tiêu diệt đƣợc bệnh.
Hiện nay, tình trạng sử dụng hoá chất diệt muỗi nhiều trong thời gian dài, sử
dụng không đúng qui cách đã tạo cơ hội cho muỗi thích ứng và đề kháng với các
hóa chất này. Hơn nữa dùng hoá chất để diệt muỗi cũng có nhiều bất lợi nhƣ gây
mùi khó chịu, gây dị ứng với một số ngƣời, ảnh hƣởng đến môi trƣờng. Phải
nghiên cứu đƣợc thuốc diệt muỗi vừa có hiệu quả cao, vừa không ảnh hƣởng đến
môi trƣờng là cần thiết. Chế phẩm Enchoice là một hỗn hợp multi-enzyme tiêu
diệt côn trùng nhỏ bằng tác nhân sinh học có thể là một giải pháp hữu hiệu. Khóa
luận “Khảo sát khả năng diệt muỗi của chế phẩm Enchoice” đƣợc tiến hành
nhằm mục đích đƣa ra thêm một cách diệt muỗi và ấu trùng muỗi với tác động
thân thiện với môi trƣờng.
Khảo sát khả năng diệt muỗi của chế phẩm Enchoice
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- --
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Nguyễn Thị Lệ Ngọc Niên khóa 2001 – 2005
1.2-Mục đích – yêu cầu của khoá luận
1.2.1-Mục đích
Xác định liều lƣợng và nồng độ phun xịt đạt hiệu quả tốt nhất để tiêu diệt
muỗi và ấu trùng muỗi trong dạng nƣớc tĩnh của chế phẩm Enchoice. Từ đó
đƣa ra kết luận đánh giá về khả năng sử dụng chế phẩm trong thực tế.
1.2.2-Yêu cầu
Đối với muỗi trƣởng thành: đánh giá đƣợc hiệu quả tác động của chế phẩm,
theo dõi các chỉ tiêu:
Tỉ lệ chết của muỗi theo thời gian.
Tỉ lệ chết của muỗi ở từng nồng độ.
Đối với ấu trùng: đánh giá đƣợc hiệu quả tác động của chế phẩm, theo dõi
các chỉ tiêu:
Tỉ lệ chết của ấu trùng theo thời gian.
Tỉ lệ chết của ấu trùng ở từng nồng độ.
1.3-Giới hạn khóa luận
Các thí nghiệm đánh giá khả năng diệt muỗi cuả chế phẩm Enchoice đƣợc tiến
hành trong phòng thí nghiệm.
Khảo sát lăng quăng ở dạng nƣớc tĩnh.
Khảo sát khả năng diệt muỗi của chế phẩm Enchoice
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- --
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Nguyễn Thị Lệ Ngọc Niên khóa 2001 –