Luận văn Luận án Quản lý ngân sách nhà nước tại Thị xã Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH LÊ ĐỨC HIẾU QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI THỊ XÃ PHÚ THỌ, TỈNH PHÚ THỌ LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ THÁI NGUYÊN - 2019 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH LÊ ĐỨC HIẾU QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI THỊ XÃ PHÚ THỌ, TỈNH PHÚ THỌ NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ Mã số: 8.34.04.10 LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG Người hướng dẫn khoa học: TS. Ngô Sỹ Trung THÁI NGUYÊN - 2019 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan, luận văn nghiên cứu là công trình của riêng tôi, dựa trên cơ sở lý thuyết đã được học tập và qua tìm hiểu tình hình thực tiễn tại Thị xã Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ, dưới sự hướng dẫn của TS.Ngô Sỹ Trung. Những số liệu, thông tin và kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực, các giải pháp đưa ra xuất phát từ thực tiễn nghiên cứu, kinh nghiệm phù hợp với địa phương và chưa được sử dụng để bảo vệ bất cứ một luận văn nào. Các thông tin trích dẫn trong luận văn đều đã được ghi rõ nguồn gốc. Một lần nữa tôi xin khẳng định về sự trung thực của lời cam kết trên. Phú Thọ, tháng 7 năm 2019 Tác giả luận văn Lê Đức Hiếu Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN ii LỜI CẢM ƠN Trong quá trình thực hiện đề tài: "Quản lý ngân sách nhà nước tại thị xã Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ”, ngoài sự cố gắng nỗ lực của bản thân, tôi đã nhận được sự hướng dẫn, giúp đỡ động viên của nhiều cá nhân, cơ quan, đơn vị có liên quan. Trước hết, tôi xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ tận tình của TS. Ngô Sỹ Trung - người trực tiếp hướng dẫn tôi hoàn thành luận văn này. Tôi xin cảm ơn sự giúp đỡ, đóng góp những ý kiến quý báu của Nhà trường, của các thầy cô trong khoa Sau đại học Trường Đại học kinh tế và quản trị kinh doanh thuộc Đại học Thái Nguyên. Tôi xin cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình của Cục thống kê tỉnh Phú Thọ; HĐND, UBND Thành phố Việt Trì; lãnh đạo các phòng ban Thị xã Phú Thọ; lãnh đạo các xã, phường thuộc Thị xã Phú Thọ, đã tạo điều kiện giúp đỡ, cung cấp những thông tin và số liệu cần thiết cho tôi để tôi hoàn thành luận văn. Tôi cũng xin được bày tỏ sự biết ơn chân thành tới gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã động viên giúp đỡ khích lệ tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu. Đây là công trình nghiên cứu, là kết quả làm việc nghiêm túc của bản thân, song do khả năng và trình độ có hạn, chắc rằng đề tài sẽ không tránh khỏi những thiếu sót. Vì vậy tôi rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của quý thầy cô, bạn bè và bạn đọc quan tâm tới đề tài. Xin chân thành cảm ơn! Phú Thọ, tháng 7 năm 2019 Tác giả luận văn Lê Đức Hiếu Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................. i LỜI CẢM ƠN .................................................................................................. ii MỤC LỤC ....................................................................................................... iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .......................................................... vii DANH MỤC CÁC BẢNG ........................................................................... viii MỞ ĐÂU .......................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài ...................................................... 1 2. Mục tiêu nghiên cứu ...................................................................................... 2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ................................................................. 3 4. Những đóng góp của luận văn ...................................................................... 3 5. Cấu trúc của luận văn .................................................................................... 4 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC ......................................................................................... 5 1.1. Ngân sách nhà nước ................................................................................... 5 1.1.1. Khái niệm, đặc điểm của ngân sách nhà nước ..................................... 5 1.1.2. Vai trò của ngân sách nhà nước cấp huyện .......................................... 8 1.1.3. Phân loại ngân sách nhà nước............................................................. 11 1.2. Quản lý ngân sách nhà nước .................................................................... 12 1.2.1. Khái niệm, mục tiêu, ý nghĩa của quản lý ngân sách nhà nước ......... 12 1.2.2. Nguyên tắc và phân cấp quản lý ngân sách nhà nước cấp huyện, thị 16 1.2.3. Nội dung quản lý ngân sách nhà nước cấp huyện, thị ........................ 20 1.3. Các yếu tố ảnh hưởng tới hoạt động quản lý ngân sách nhà nước cấp huyện, thị ......................................................................................................... 26 1.3.1. Yếu tố về thể chế tài chính ................................................................. 26 1.3.2. Yếu tố về bộ máy và cán bộ ............................................................... 26 1.3.3. Yếu tố về trình độ phát triển kinh tế và mức thu nhập ....................... 27 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN iv 1.4. Thực tiễn quản lý ngân sách nhà nước của một số địa phương cấp huyện ở Việt Nam ...................................................................................................... 28 1.4.1. Thực tiễn quản lý ngân sách nhà nước của thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh ....................................................................................................... 28 1.4.2. Thực tiễn quản lý ngân sách nhà nước của thành phố Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang ......................................................................................... 29 1.4.3. Một số bài học kinh nghiệm đối với thị xã Phú Thọ .......................... 32 Chương 2 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .............................................. 34 2.1. Câu hỏi nghiên cứu .................................................................................. 34 2.2. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................... 34 2.2.1. Phương pháp thu thập dữ liệu ............................................................. 34 2.2.2. Phương pháp tổng hợp dữ liệu ............................................................ 36 2.2.3. Phương pháp phân tích dữ liệu ........................................................... 36 2.3. Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu ............................................................. 37 2.3.1. Các chỉ tiêu về kết quả thu chi ngân sách nhà nước ........................... 37 2.3.2. Các chỉ tiêu về quản lý ngân sách nhà nước ....................................... 37 Chương 3 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI THỊ XÃ PHÚ THỌ, TỈNH PHÚ THỌ ........................................................ 39 3.1. Khái quát về điều kiện kinh tế - xã hội của thị xã Phú Thọ ..................... 39 3.1.1. Điều kiện kinh tế - xã hội của thị xã Phú Thọ .................................... 39 3.1.2. Những ảnh hưởng của điều kiện kinh tế - xã hội đến hoạt động quản lý ngân sách nhà nước của thị xã Phú Thọ ................................................... 44 3.2. Thực trạng quản lý ngân sách nhà nước tại thị xã Phú Thọ ..................... 45 3.2.1. Thực trạng lập dự toán ngân sách nhà nước ....................................... 45 3.2.2. Thực trạng chấp hành ngân sách nhà nước ........................................ 47 3.2.3. Thực trạng quyết toán ngân sách nhà nước ........................................ 61 3.2.4. Thực trạng giám sát, kiểm tra ngân sách nhà nước ............................ 65 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN v 3.3. Các nhân tố ảnh hưởng tới hoạt động quản lý ngân sách nhà nước tại Thị xã Phú Thọ ...................................................................................................... 68 3.3.1. Thể chế tài chính ................................................................................. 68 3.3.2. Bộ máy và cán bộ ............................................................................... 69 3.3.3. Yếu tố trình độ phát triển kinh tế và mức thu nhập ............................ 70 3.4. Đánh giá hoạt động quản lý ngân sách nhà nước tại thị xã Phú Thọ ....... 71 3.4.1. Ưu điểm và nguyên nhân .................................................................... 71 3.4.2. Hạn chế và nguyên nhân ..................................................................... 74 Chương 4 GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI THỊ XÃ PHÚ THỌ, TỈNH PHÚ THỌ .................................. 86 4.1. Quan điểm và định hướng trong hoạt động quản lý ngân sách nhà nước của thị xã Phú Thọ ........................................................................................... 86 4.1.1. Quan điểm hoàn thiện hoạt động quản lý NSNN của thị xã Phú Thọ đến năm 2022 ................................................................................................ 86 4.1.2. Định hướng công tác quản lý NSNN của thị xã Phú Thọ đến năm 2022............................................................................................................... 88 4.2. Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý ngân sách nhà nước tại thị xã Phú Thọ................................................................................................................... 89 4.2.1. Các giải pháp hoàn thiện quy trình quản lý NSNN ............................ 89 4.2.2. Đổi mới công tác tổ chức và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức quản lý ngân sách nhà nước ........................................................ 99 4.2.3. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động quản lý ngân sách nhà nước ..................................................................................... 101 4.2.4. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra trong quản lý ngân sách nhà nước ............................................................................................................ 102 4.3. Kiến nghị đề xuất ................................................................................... 103 4.3.1. Đối với Ủy ban nhân dân tỉnh Phú Thọ ............................................ 103 4.3.2. Đối với Ủy ban nhân dân thị xã Phú Thọ ......................................... 104 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN vi 4.3.3. Đối với các xã, phường ..................................................................... 106 KẾT LUẬN .................................................................................................. 107 TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 108 PHỤ LỤC ..................................................................................................... 110 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN vii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT HĐND Hội đồng nhân dân KBNN Kho bạc Nhà nước KH Kế hoạch KT-XH Kinh tế - Xã hội NSNN Ngân sách nhà nước TC - KH Tổ chức – Kế hoạch UBND Ủy ban nhân dân WTO Tổ chức thương mại thế giới XHCN Xã hội chủ nghĩa XDCB Xây dựng cơ bản Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN viii DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 3.1: Tổng hợp thu NSNN trên địa bàn thị xã Phú Thọ năm 2015 ......... 48 Bảng 3.2: Tổng hợp thu NSNN trên địa bàn thị xã Phú Thọ năm 2016 ......... 49 Bảng 3.3: Tổng hợp thu NSNN trên địa bàn thị xã Phú Thọ năm 2017 ......... 50 Bảng 3.4: Tổng hợp thu ngân sách trên địa bàn thị xã Phú Thọ giai đoạn 2015 - 2017 .................................................................................................. 51 Bảng 3.5: Tổng hợp chi NSNN trên địa bàn thị xã Phú Thọ năm 2015 ......... 56 Bảng 3.6: Tổng hợp chi NSNN trên địa bàn thị xã Phú Thọ năm 2016 ......... 57 Bảng 3.7: Tổng hợp chi NSNN trên địa bàn thị xã Phú Thọ năm 2017 ......... 58 Bảng 3.8: Tổng hợp chi ngân sách thị xã Phú Thọ giai đoạn 2015 - 2017 ..... 58 Bảng 3.9: Cân đối Thu - Chi NSNN trên địa bàn thị xã Phú Thọ giai đoạn 2015 - 2017 ......................................................................................... 62 Bảng 3.10: Tình hình thực hiện kế hoạch thu - chi NSNN trên địa bàn thị xã Phú Thọ giai đoạn 2015-2017 ............................................................. 63 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN