Luận văn Một số giải pháp giải quyết việc làm cho người thất nghiệp là lao động nghèo trên địa bàn Quận Thủ Đức

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM --------------------------- NGUYỄN VIỆT CƢỜNG MỘT SỐ GIẢI PHÁP GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM CHO NGƢỜI THẤT NGHIỆP LÀ LAO ĐỘNG NGHÈO TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN THỦ ĐỨC LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Quản trị Kinh doanh Mã số ngành: 60340102 TP. HỒ CHÍ MINH, tháng 04 năm 2018 CÔNG TRÌNH ĐƢỢC HOÀN THÀNH TẠI TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM Cán bộ hƣớng dẫn khoa học : TS. Trƣơng Quang Dũng (Ghi rõ họ, tên, học hàm, học vị và chữ ký) Luận văn Thạc sĩ đƣợc bảo vệ tại Trƣờng Đại học Công nghệ TP. HCM ngày 15 tháng 4 năm 2018 Thành phần Hội đồng đánh giá Luận văn Thạc sĩ gồm: (Ghi rõ họ, tên, học hàm, học vị của Hội đồng chấm bảo vệ Luận văn Thạc sĩ) TT Họ và tên Chức danh Hội đồng 1 TS. Lê Quang Hùng Chủ tịch 2 TS. Hoàng Trung Kiên Phản biện 1 3 TS. Trần Thanh Toàn Phản biện 2 4 PGS.TS. Lê Thị Mận Ủy viên 5 TS. Nhan Cẩm Trí Ủy viên, Thƣ ký Xác nhận của Chủ tịch Hội đồng đánh giá Luận sau khi Luận văn đã đƣợc sửa chữa (nếu có). Chủ tịch Hội đồng đánh giá LV TS. Lê Quang Hùng TRƢỜNG ĐH CÔNG NGHỆ TP. HCM CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM PHÒNG QLKH – ĐTSĐH Độc lập – Tự do – Hạnh phúc TP. HCM, ngày 15 tháng 04 năm 2018. NHIỆM VỤ LUẬN VĂN THẠC SĨ Họ tên học viên: Nguyễn Việt Cƣờng Giới tính: Nam Ngày, tháng, năm sinh: 09/03/1981 Nơi sinh: TP.HCM Chuyên ngành: Quản trị Kinh doanh MSHV: 1641820007 I- Tên đề tài: Một số giải pháp giải quyết việc làm cho ngƣời thất nghiệp là lao động nghèo trên địa bàn quận Thủ Đức II- Nhiệm vụ và nội dung: Luận văn có nhiệm vụ và nội dung sau: • Hệ thống cơ sở lý luận về việc làm và giải quyết việc làm cho ngƣời thất nghiệp. • Phân tích và đánh giá công tác giải quyết việc làm cho ngƣời thất nghiệp là lao động nghèo trên địa bàn quận Thủ Đức. • Đề xuất một số giải pháp giải quyết việc làm cho ngƣời thất nghiệp là lao động nghèo trên địa bàn quận thời gian tới. Nội dung chính của luận văn: Chƣơng 1: Hệ thống cơ sở lý luận về việc làm và giải quyết việc làm cho ngƣời thất nghiệp Chƣơng 2: Thực trạng giải quyết việc làm cho ngƣời thất nghiệp là lao động nghèo trên địa bàn quận Thủ Đức Chƣơng 3: Giải pháp giải quyết việc làm cho ngƣời thất nghiệp là lao động nghèo trên địa bàn quận Thủ Đức III- Ngày giao nhiệm vụ: IV- Ngày hoàn thành nhiệm vụ: V- Cán bộ hƣớng dẫn: TS. Trƣơng Quang Dũng CÁN BỘ HƢỚNG DẪN KHOA QUẢN LÝ CHUYÊN NGÀNH (Họ tên và chữ ký) (Họ tên và chữ ký) TS. Trƣơng Quang Dũng i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong Luận văn là trung thực và chƣa từng đƣợc ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện Luận văn này đã đƣợc cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong Luận văn đã đƣợc chỉ rõ nguồn gốc. Học viên thực hiện Luận văn (Ký và ghi rõ họ tên) Nguyễn Việt Cƣờng ii LỜI CÁM ƠN Trƣớc hết tôi xin chân thành cảm ơn quý thầy cô Trƣờng Đại học Công nghệ Tp. HCM (Hutech) đã truyền đạt những kiến thức và kinh nghiệm quý báu trong suốt thời gian tôi học tại trƣờng, đặc biệt tôi xin chân thành cảm ơn TS.Trƣơng Quang Dũng đã tận tình hƣớng dẫn tôi trong suốt thời gian thực hiện luận văn này nhờ vậy mà tôi có thể hoàn thành nghiên cứu này. Cuối cùng tôi xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè, đồng nghiệp và tập thể lớp đã luôn giúp đỡ động viên tôi trong suốt thời gian học tập và làm luận văn. Trong suốt thời gian làm luận văn, tuy tôi đã cố gắng để hoàn thiện luận văn, luôn tiếp thu ý kiến đóng góp của thầy hƣớng dẫn và bạn bè cũng nhƣ các anh chị cơ quan Quận Thủ Đức, tuy nhiên sẽ không tránh khỏi những sai sót. Tôi rất mong nhận đƣợc sự đóng góp và phản hồi quý báu của quý thầy, cô và bạn đọc. Trân trọng cảm ơn. Tp.HCM, tháng 04 năm 2018 Tác giả Nguyễn Việt Cƣờng iii TÓM TẮT Thất nghiệp và GQVL cho ngƣời dân là vấn đề ƣu tiên hàng đầu của cơ quan quản lý Nhà nƣớc, đây là yếu tố quyết định để phát huy nhân tố con ngƣời, ổn định và phát triển kinh tế, làm lành mạnh xã hội. Thủ Đức là một trong những quận đông dân và tỷ lệ NTN khá cao của TP. Hồ Chí Minh, bên cạnh đó ngƣời dân từ các địa phƣơng khác di cƣ đến sinh sống trên địa bàn ngày càng tăng đặt ra những thách thức to lớn đối với chính quyền địa phƣơng trong công tác GQVL cho NTN, đặc biệt là NTN là lao động nghèo. Để công tác GQVL cho NTN là lao động nghèo đƣợc tốt, cần phải phân tích thực trạng công tác GQVL cho NTN là lao động nghèo để đƣa ra những giải pháp phù hợp với tình hình thực tế tại địa phƣơng. Dựa trên cách tiếp cận suy diễn, nghiên cứu này sử dụng phƣơng pháp định tính và định lƣợng, trong đó phƣơng pháp định tính là chủ yếu để xây dựng mô hình các yếu tố ảnh hƣởng đến công tác GQVL đối với NTN là lao động nghèo trên địa bàn quận Thủ Đức. Sau đó, nghiên cứu thu thập dữ liệu gồm thứ cấp và sơ cấp để đánh giá hiện trạng yếu tố trong mô hình. Kết quả nghiên cứu đề xuất đƣợc năm (05) giải pháp để GQVL cho NTN là lao động nghèo gồm (1) giải pháp đào tạo và dạy nghề; (2) giải pháp phát triển kinh tế, ngành nghề mới; (3) giải pháp hỗ trợ vốn cho NTN là lao động nghèo; (4) giải pháp xuất khẩu lao động; (5) giải pháp phát triển thị trƣờng lao động và việc làm trên địa bàn. iv ABSTRACT Unemployment and job creation for the people is a priority issue of the State management agencies, this is the decisive factor to promote the human factor, stabilize and develop the economy, make healthy society. Thu Duc is one of the densely populated districts and the rather high unemployment rate of Ho Chi Minh City. In addition, people from other localities who migrate to the area are increasingly confronted with challenges posed by local authorities in job creation for the employed, especially the employed are poor laborers. In order to solve the problem of joblessness for poor people, it is necessary to analyze the situation of job creation for the unemployed as poor laborers in order to propose solutions suitable to the real situation. Based on the deduction approach, this study uses qualitative and quantitative methods in which the qualitative method is primary to build the model of the factors that affect the job creation for the unemployed are poor laborers in Thu Duc district. Subsequently, the study collects primary and secondary data to assess the current state of the factors in the model. The research result suggests four solutions of job creation for the unemployed: (1) Training and vocational solutions; (2) solutions for economic development, new industry; (3) Solutions to support capital for the employed are laborers; (4) solutions to promote labor export; (5) solutions to develop the labor market and employment in the area. v MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................... i LỜI CÁM ƠN ............................................................................................................... ii TÓM TẮT .................................................................................................................... iii ABSTRACT ................................................................................................................. iv MỤC LỤC ..................................................................................................................... v DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ........................................................................... viii DANH MỤC CÁC BẢNG ........................................................................................... ix DANH MỤC CÁC HÌNH ............................................................................................. x PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1 1. Đặt vấn đề ............................................................................................................. 1 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài .......................................... 2 3. Tính cấp thiết của đề tài ....................................................................................... 4 4. Mục tiêu nghiên cứu ............................................................................................. 7 5. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ........................................................................ 7 6. Phƣơng pháp nghiên cứu ...................................................................................... 8 7. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài .................................................................................. 9 8. Kết cấu của luận văn............................................................................................. 9 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ VIỆC LÀM VÀ GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM CHO NGƢỜI THẤT NGHIỆP ................................................................................... 10 1.1. Một số khái niệm cơ bản .................................................................................... 10 1.1.1. Việc làm và giải quyết việc làm ....................................................................... 10 1.1.2. Thiếu việc làm, thất nghiệp và ngƣời thất nghiệp ............................................ 13 1.2. Các chỉ tiêu đo lƣờng về thất nghiệp .................................................................. 15 1.3. Các lý thuyết về tạo việc làm ............................................................................. 16 1.3.1. Lý thuyết của John Maynard Keynes ............................................................... 16 1.3.2. Lý thuyết của Harry Toshima .......................................................................... 17 1.3.3. Lý thuyết của Arthur Lewis ............................................................................. 18 1.3.4. Lý thuyết của Harris – Todaro ......................................................................... 19 vi 1.4. Nội dung tạo việc làm cho ngƣời thất nghiệp .................................................... 20 1.4.1. Đào tạo và dạy nghề ......................................................................................... 20 1.4.2. Phát triển kinh tế, ngành nghề mới .................................................................. 21 1.4.3. Hỗ trợ vốn cho ngƣời thất nghiệp .................................................................... 21 1.4.4. Xuất khẩu lao động .......................................................................................... 22 1.4.5. Phát triển thị trƣờng lao động và việc làm ....................................................... 22 1.5. Kinh nghiệm tạo việc làm trong nƣớc và một số nƣớc trên thế giới .................. 23 1.5.1. Kinh nghiệm trong nƣớc .................................................................................. 23 1.5.2. Kinh nghiệm một số nƣớc trên thế giới ........................................................... 25 1.5.3. Bài học kinh nghiệm rút ra cho Quận Thủ Đức – TP.HCM ............................ 30 Tóm tắt chƣơng 1 ........................................................................................................ 31 CHƢƠNG 2 THỰC TRẠNG GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM CHO NGƢỜI THẤT NGHIỆP LÀ LAO ĐỘNG NGHÈO TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN THỦ ĐỨC .............. 32 2.1. Giới thiệu tổng quan về quận Thủ Đức .............................................................. 32 2.1.1. Lịch sử hình thành ............................................................................................ 32 2.1.2. Đặc điểm tự nhiên ............................................................................................ 33 2.1.3. Đặc điểm kinh tế - xã hội ................................................................................. 34 2.1.4. Đặc điểm dân số - lao động .............................................................................. 37 2.1.5. Cơ cấu tổ chức quận Thủ Đức và đơn vị chức năng phụ trách giải quyết việc làm ....................................................................................................................... 39 2.2. Thiết kế nghiên cứu đánh giá thực trạng giải quyết việc làm cho ngƣời thất nghiệp là lao động nghèo trên địa bàn quận Thủ Đức ................................................ 40 2.2.1. Quy trình nghiên cứu ........................................................................................ 40 2.2.2. Phƣơng pháp thu thập dữ liệu .......................................................................... 41 2.2.3. Phƣơng pháp phân tích và xử lý dữ liệu thu thập ............................................ 44 2.3. Thực trạng giải quyết việc làm cho ngƣời thất nghiệp là lao động nghèo trên địa bàn quận Thủ Đức ................................................................................................. 44 2.3.1. Thực trạng đào tạo và dạy nghề ....................................................................... 49 2.3.2. Thực trạng phát triển kinh tế, ngành nghề mới ................................................ 54 vii 2.3.3. Thực trạng hỗ trợ vốn cho ngƣời thất nghiệp................................................... 64 2.3.4. Thực trạng xuất khẩu lao động ......................................................................... 69 2.3.5. Thực trạng phát triển thị trƣờng lao động và việc làm ..................................... 73 2.4. Đánh giá chung ................................................................................................... 75 Tóm tắt chƣơng 2 ........................................................................................................ 78 CHƢƠNG 3 GIẢI PHÁP GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM CHO NGƢỜI THẤT NGHIỆP LÀ LAO ĐỘNG NGHÈO TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN THỦ ĐỨC .............. 79 3.1. Phƣơng hƣớng phát triển kinh tế - xã hội quận Thủ Đức ................................... 79 3.1.1. Phƣơng hƣớng tổng quát phát triển kinh tế - xã hội ........................................ 79 3.1.2. Các chỉ tiêu cụ thể phát triển kinh tế - xã hội đến năm 2020 ........................... 79 3.2. Một số giải pháp giải quyết việc làm cho ngƣời thất nghiệp trên địa bàn quận Thủ Đức ....................................................................................................................... 80 3.2.1. Giải pháp đào tạo và dạy nghề ......................................................................... 81 3.2.2. Giải pháp phát triển kinh tế, ngành nghề mới .................................................. 82 3.2.3. Giải pháp hỗ trợ vốn cho ngƣời thất nghiệp là lao động nghèo ....................... 85 3.2.4. Giải pháp xuất khẩu lao động ........................................................................... 86 3.2.5. Giải pháp phát triển thị trƣờng lao động và việc làm trên địa bàn ................... 87 KẾT LUẬN ................................................................................................................. 89 TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................... 91 PHỤ LỤC .................................................................................................................... 94