Luận văn Nâng cao hiệu quả hoạt động của các phương thức thanh toán quốc tế trong hoạt động xuất khẩu gạo tại công ty cổ phần Mê Kông

TRƢỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ KHOA KINH TẾ - QUẢN TRỊ KINH DOANH  LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC PHƢƠNG THỨC THANH TOÁN QUỐC TẾ TRONG HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU GẠO TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN MÊ KÔNG Giáo viên hướng dẫn: Sinh viên thực hiện PHẠM LÊ ĐÔNG HẬU TỪ THẢO HIẾU MSSV: 4074654 Lớp: Ngoại thương khóa 33 Cần Thơ – 2010 i LỜI CẢM TẠ Em xin chân thành cảm ơn Quý thầy cô trường Đại học Cần Thơ, đặc biệt là Quý thầy cô Khoa Kinh tế & Quản trị kinh doanh đã tận tình giảng dạy, truyền đạt kiến thức cho em trong suốt thời gian em học tại trường. Cùng với sự nỗ lực của bản thân, em đã hoàn thành chương trình học của mình. Em xin chân thành cảm ơn cô Phạm Lê Đông Hậu đã tận tình chỉ bảo, hướng dẫn em hoàn thành tốt đề tài tốt nghiệp. Em xin chân thành cảm ơn Ban Lãnh đạo, các cô, chú và anh chị tại công ty Cổ Phần Mê Kông đã nhiệt tình giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi để em học hỏi, tiếp xúc với thực tế trong suốt thời gian em thực tập ở Quý Cơ quan. Do kiến thức còn hạn hẹp, thời gian tìm hiểu chưa nhiều, chưa sâu nên đề tài không thể tránh khỏi những thiếu sót. Rất mong nhận được ý kiến đóng góp của Quý thầy cô, Ban lãnh đạo, các cô, chú, anh, chị tại Quý Cơ quan để đề tài được hoàn thiện hơn và có giá trị nghiên cứu thực sự. Xin kính chúc Quý thầy cô, Ban lãnh đạo và toàn thể các cô, chú, anh, chị tại công ty Cổ Phần Mê Kông Cần Thơ lời chúc sức khỏe và thành đạt. Xin chân thành cảm ơn! Cần Thơ, ngày 20 tháng 11 năm 2010 Sinh viên thực hiện ( ký và ghi họ tên ) TỪ THẢO HIẾU ii LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan rằng đề tài này là do chính tôi thực hiện, các số liệu thu thập và kết quả phân tích trong đề tài là trung thực, đề tài không trùng với bất kỳ đề tài nghiên cứu khoa học nào. Cần Thơ, ngày …... tháng …... năm 2010 Sinh viên thực hiện ( ký và ghi họ tên ) TỪ THẢO HIẾU iv NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN  Họ và tên người hướng dẫn: Phạm Lê Đông Hậu  Học vị: Cử nhân  Chuyên ngành: Kinh tế ngoại thương  Cơ quan công tác: Khoa Kinh Tế - Quản Trị Kinh Doanh, trường Đại học Cần Thơ.  Tên học viên: Từ Thảo Hiếu  Mã số sinh viên: 4074654  Chuyên ngành: Kinh tế ngoại thương.  Tên đề tài: Nâng cao hiệu quả hoạt động của các phương thức thanh toán quốc tế tại công ty Cổ Phần Mê Kông. NỘI DUNG NHẬN XÉT 1. Tính phù hợp của đề tài với chuyên ngành đào tạo: ............................................ .................................................................................................................................. 2. Về hình thức: ....................................................................................................... .................................................................................................................................. 3. Ý nghĩa khoa học, thực tiễn và tính cấp thiết của đề tài: ..................................... .................................................................................................................................. 4. Độ tin cậy của số liệu và tính hiện đại của luận văn: .......................................... .................................................................................................................................. 5. Nội dung và các kết quả đạt được:....................................................................... .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. 6. Các nhận xét khác: .............................................................................................. .................................................................................................................................. 7. Kết luận: .............................................................................................................. .................................................................................................................................. Cần Thơ, ngày ………, tháng ………, năm 2010 Giáo viên hướng dẫn ( ký và ghi họ tên ) PHẠM LÊ ĐÔNG HẬU v NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN .......................................................................................................................... .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. .................................................................................................................................. Cần Thơ, ngày ………, tháng ………, năm ……… Giáo viên phản biện (Ký và ghi họ tên) vi MỤC LỤC Trang Chƣơng 1 GIỚI THIỆU.............................................................................. 1 1.1 ĐẶT VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU .................................................................... 1 1.1.1 Tính cấp thiết của đề tài ........................................................................ 1 1.1.2 Cở sở khoa học, thực tiễn ..................................................................... 2 1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU ......................................................................... 4 1.2.1 Mục tiêu chung ..................................................................................... 4 1.2.2 Mục tiêu cụ thể ..................................................................................... 4 1.3 PHẠM VI NGHIÊN CỨU ........................................................................... 4 1.3.1 Phạm vi không gian .............................................................................. 4 1.3.2 Phạm vi thời gian .................................................................................. 4 1.3.3 Đối tượng nghiên cứu ........................................................................... 5 1.4 LƢỢC KHẢO TÀI LIỆU ............................................................................ 5 Chƣơng 2 PHƢƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .............................................................................................................. 7 2.1 PHƢƠNG PHÁP LUẬN .............................................................................. 7 2.1.1 Khái niệm về thanh toán quốc tế và vai trò của thanh toán quốc tế đối với hoạt động xuất nhập khẩu ......................................................................... 7 2.1.1.1 Khái niệm thanh toán quốc tế (TTQT) ......................................... 7 2.1.1.2 Vai trò của thanh toán quốc tế đối với hoạt động xuất nhập khẩu7 2.1.2 Các phương tiện thanh toán quốc tế ..................................................... 9 2.1.2.1 Hối phiếu (Bill of Exchange) ........................................................ 9 2.1.2.2 Séc (cheque) ................................................................................ 10 2.1.2.3 Lệnh phiếu (Promissory Note) .................................................... 11 2.1.2.4 Thẻ thanh toán............................................................................. 11 2.1.3 Các phương thức thanh toán quốc tế .................................................. 12 2.1.3.1 Phương thức trả tiền mặt (In cash) .............................................. 12 2.1.3.2 Phương thức ghi sổ (Open Account) .......................................... 12 2.1.3.3 Mua bán đối lưu (Counter Trade) ............................................... 13 2.1.3.4 Phương thức nhờ thu (Collection of Payment) ........................... 13 2.1.3.5 Phương thức chuyển tiền (Remittance) ...................................... 16 2.1.3.6 Đổi chứng từ lấy tiền (Cash Against Doccuments) .................... 17 2.1.3.7 Phương thức tín dụng chứng từ (Letter of Credit hay L/C) ........ 18 2.2 PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................................. 21 2.2.1 Phương pháp thu thập số liệu ............................................................. 21 2.2.2 Phương pháp phân tích số liệu ............................................................ 21 Chƣơng 3 TỔNG QUAN VỀ CÔNG TY CỔ PHẦN MÊ KÔNG ........ 24 3.1 GIỚI THIỆU SƠ LƢỢC VỀ CÔNG TY CỔ PHẦN MÊ KÔNG .......... 24 3.1.1 Lịch sử hành thành và quá trình phát triển ......................................... 24 3.1.2 Chức năng và nhiệm vụ của công ty ................................................... 25 3.1.3 Cơ cấu tổ chức, bộ máy quản lý của công ty ...................................... 26 3.1.3.1 Sơ đồ bộ máy tổ chức của công ty .............................................. 27 3.1.3.2 Chức năng, nhiệm vụ của các phòng ban và đơn vị trực thuộc .. 27 3.1.3.3 Tình hình nhân sự của công ty .................................................... 30 3.2 KHÁI QUÁT VỀ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA CÔNG TY ...... 31 3.2.1 Đặc điểm kinh doanh của công ty....................................................... 31 vii 3.2.2 Tình hình xuất khẩu gạo của công ty trong những năm gần đây (2008 – 2010) .......................................................................................................... 32 3.2.2.1 Hoạt động thu mua ...................................................................... 32 3.2.2.2 Hoạt động xuất khẩu gạo ............................................................ 38 Chƣơng 4 CÁC PHƢƠNG THỨC THANH TOÁN QUỐC TẾ VÀ HIỆU QỦA CỦA TỪNG PHƢƠNG THỨC TRONG HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU GẠO CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN MÊ KÔNG ............. 50 4.1 THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG THANH TOÁN QUỐC TẾ TRONG HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU GẠO CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN MÊ KÔNG . ...................................................................................................................... 50 4.1.1 Tình hình áp dụng các phương thức thanh toán của công ty trong hoạt động xuất khẩu gạo từ năm 2008 đến 6 tháng đầu năm 2010 ...................... 50 4.1.1.1 Tình hình sử dụng các phương thức thanh toán tại công ty ........ 50 4.1.1.2 Tình hình sử dụng các phương thức thanh toán của công ty theo thị trường xuất khẩu .................................................................................. 53 4.1.2 Các phương thức thanh toán dùng trong hoạt động xuất khẩu gạo của công ty ........................................................................................................... 59 4.1.2.1 Thanh toán quốc tế theo phương thức chuyển tiền ..................... 59 4.1.2.2 Thanh toán quốc tế theo phương thức tín dụng chứng từ (L/C) . 63 4.1.2.3 Thanh toán quốc tế theo phương thức CAD ............................... 65 4.2 ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ CỦA TỪNG PHƢƠNG THỨC THANH TÓAN QUỐC TẾ CỦA CÔNG TY .................................................................. 66 4.2.1 Đánh giá chung về hiệu quả của hoạt động thanh toán quốc tế của công ty ........................................................................................................... 66 4.2.2 Hiệu quả của từng phương thức thanh toán quốc tế ........................... 67 4.2.2.1 Phương thức chuyển tiền ........................................................... 67 4.2.2.2 Phương thức tín dụng chứng từ .................................................. 69 4.2.2.3 Phương thức CAD ...................................................................... 70 4.3 NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG THANH TOÁN QUỐC TẾ CỦA CÔNG TY .................................................................. 72 4.3.1 Nhân tố khách quan ............................................................................ 72 4.3.2 Nhân tố chủ quan ................................................................................ 74 Chƣơng 5 GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG THANH TOÁN QUỐC TẾ TRONG VIỆC XUẤT KHẨU GẠO CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN MÊ KÔNG .......................................................... 75 5.1 MỤC TIÊU VÀ ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN CỦA CÔNG TY TRONG THỜI GIAN TỚI ................................................................................ 75 5.2 GIẢI PHÁP GÓP PHẦN HOÀN THIỆN HOẠT ĐỘNG THANH TOÁN QUỐC TẾ TRONG HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU GẠO CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN MÊ KÔNG ................................................................................. 75 5.2.1 Giải pháp góp phần hoàn thiện việc sử dụng các PTTT tại công ty ... 75 5.2.2 Giải pháp cho các phương thức thanh toán tại công ty ...................... 76 5.2.2.1 Phương thức chuyển tiền ............................................................ 76 5.2.2.2 Phương thức tín dụng chứng từ .................................................. 77 5.2.2.3 Phương thức CAD ...................................................................... 78 Chƣơng 6 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................ 79 6.1 KẾT LUẬN .................................................................................................. 79 6.2 KIẾN NGHỊ................................................................................................. 80 viii 6.2.1 Đối với nhà nước ................................................................................ 80 6.2.2 Đối với công ty ................................................................................... 81 TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................ 83 ix DANH MỤC BIỂU BẢNG Trang Bảng 3.1: Cơ cấu và trình độ chuyên môn của lao động trong công ty .............. 31 Bảng 3.2: Cơ cấu theo sản lượng các hình thức thu mua của công ty từ năm 2008 đến 6 tháng đầu năm 2010 ................................................................................... 33 Bảng 3.3: Cơ cấu theo giá trị các hình thức thu mua của công ty từ năm 2008 đến 6 tháng đầu năm 2010 .......................................................................................... 34 Bảng 3.4: Cơ cấu theo sản lượng các mặt hàng thu mua của công ty từ năm 2008 đến 6 tháng đầu năm 2010 ................................................................................... 35 Bảng 3.5: Cơ cấu theo giá trị các mặt hàng thu mua của công ty từ năm 2008 đến 6 tháng đầu năm 2010 .......................................................................................... 37 Bảng 3.6: Kim ngạch xuất khẩu gạo của công ty từ năm 2008-2009 ................. 38 Bảng 3.7: Kim ngạch xuất khẩu gạo của công ty 6 tháng đầu năm 2009 và 2010 .............................................................................................................................. 40 Bảng 3.8: Sản lượng xuất khẩu theo hình thức xuất khẩu của công ty từ năm 2008 đến 6 tháng đầu năm 2010 ......................................................................... 41 Bảng 3.9: Giá trị xuất khẩu gạo theo hình thức xuất khẩu của công ty từ năm 2008 đến 6 tháng đầu năm 2010 .......................................................................... 41 Bảng 3.10: Thị trường xuất khẩu gạo của công ty từ năm 2008 đến 6 tháng đầu năm 2010 .............................................................................................................. 44 Bảng 3.11: Cơ cấu theo sản lượng các mặt hàng xuất khẩu của công ty từ năm 2008 đến 6 tháng đầu năm 2010 .......................................................................... 46 Bảng 4.1: Cơ cấu theo số lượng các phương thức thanh toán quốc tế của công ty từ năm 2008 đến 6 tháng đầu năm 2010 .............................................................. 50 Bảng 4.2: Cơ cấu theo giá trị các phương thức thanh toán quốc tế của công ty từ năm 2008 đến 6 tháng đầu năm 2010 .................................................................. 52 Bảng 4.3: Cơ cấu theo giá trị các phương thức thanh toán quốc tế của công ty ở các thị trường từ năm 2008 đến 6 tháng đầu năm 2010 ...................................... 54 Bảng 4.4: Tình hình sử dụng các phương thức thanh toán quốc tế của công ty từ năm 2008 đến 6 tháng đầu năm 2010 .................................................................. 55 x Bảng 4.5: Tình hình sử dụng phương thức thanh toán TT của công ty từ năm 2008 đến 6 tháng đầu năm 2010 .......................................................................... 59 Bảng 4.6: Tình hình sử dụng phương thức thanh toán TT theo số lượng hợp đồng ở từng thị trường xuất khẩu ................................................................................. 60 Bảng 4.7: Tình hình sử dụng phương thức thanh toán TT theo giá trị ở từng thị trường xuất khẩu .................................................................................................. 61 Bảng 4.8: Tình hình sử dụng phương thức thanh toán LC của công ty từ năm 2008 đến 6 tháng đầu năm 2010 .......................................................................... 64 Bảng 4.9: Tình hình sử dụng phương thức thanh toán CAD của công ty từ năm 2008 đến 6 tháng đầu năm 2010 .......................................................................... 65 Bảng 4.10: Chi phí hoạt động thanh toán quốc tế của công ty qua các năm ...... 67 Bảng 4.11: Chi phí hoạt động thanh toán quốc tế bằng phương thức TT ........... 68 Bảng 4.12: Chi phí hoạt động thanh toán quốc tế bằng phương thức LC........... 69 xi DANH MỤC HÌNH Trang Sơ đồ 1: Bộ máy tổ chức của công ty.................................................................. 27 Hình 3.1: Các hình thức xuất khẩu chủ yếu của công ty từ năm 2008 đến 6 tháng đầu năm 2010 .......................................................................................