Luận văn Nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn – Chi nhánh Sài Gòn

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH -------------------------- ĐẶNG VĂN HIỂN HOÀN THIỆN QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM CHI NHÁNH SÀI GÒN LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Chuyên ngành : Quản trị kinh doanh Mã số ngành: 60340102 TP. HỒ CHÍ MINH, tháng 05 năm 2017 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH -------------------------- ĐẶNG VĂN HIỂN HOÀN THIỆN QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM CHI NHÁNH SÀI GÒN LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh Mã số ngành: 60340102 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. LẠI TIẾN DĨNH TP. HỒ CHÍ MINH, tháng 05 năm 2017 CÔNG TRÌNH ĐƯỢC HOÀN THÀNH TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM Cán bộ hướng dẫn khoa học : TS. LẠI TIẾN DĨNH (Ghi rõ họ, tên, học hàm, học vị và chữ ký) Luận văn Thạc sĩ được bảo vệ tại Trường Đại học Công nghệ TP. HCM ngày tháng năm 2017 Thành phần Hội đồng đánh giá Luận văn Thạc sĩ gồm: TT Họ và tên Chức danh Hội đồng 1 TS. Trương Quang Dũng Chủ tịch 2 TS. Mai Thanh Loan Phản biện 1 3 TS. Lê Tấn Phước Phản biện 2 4 TS. Hà Văn Dũng Ủy viên 5 TS. Hoàng Trung Kiên Ủy viên, Thư ký Xác nhận của Chủ tịch Hội đồng đánh giá sau khi Luận văn đã được sửa chữa (nếu có). Chủ tịch Hội đồng đánh giá LV TRƯỜNG ĐH CÔNG NGHỆ TP. HCM CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM VIỆN ĐÀO TẠO SAU ĐẠI HỌC Độc lập – Tự do – Hạnh phúc NHIỆM VỤ LUẬN VĂN THẠC SĨ Họ tên học viên: Đặng Văn Hiển; Giới tính: Nam Ngày, tháng, năm sinh: 10/6/1972; Nơi sinh: Hà Tĩnh Chuyên ngành: Quản Trị Kinh Doanh; MSHV:1541820037 I- Tên đề tài: Nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn – Chi nhánh Sài Gòn. II- Nhiệm vụ và nội dung: Tác giả tìm hiểu về lích sử hình thành và quá trình phát triển, cơ cấu tổ chức hoạt động của Agribank chi nhánh Sài Gòn; Tìm hiểu và khái quát kết quả hoạt động kinh doanh của chi nhánh trong quá trình phát triển. Thu thập số liệu, phân tích đánh giá kết quả kinh doanh giai đoạn 2013-2015; tìm hiểu và đánh giá thực trạng quản trị rủi ro tín dụng tại NHNo và PTNT chi nhánh Sài Gòn; tìm hiểu nguyên nhân và chỉ ra những hạn chế, bất cập trong quản trị rủi ro tín dụng và cuối cùng là đề ra các giải pháp và các khuyến nghị để nâng cao năng lực quản trị rủi ro tín dụng tại chi nhánh. III- Ngày giao nhiệm vụ: 20/9/2016. IV- Ngày hoàn thành nhiệm vụ: 31/3/2016. V- Cán bộ hướng dẫn: TS. Lại Tiến Dĩnh. CÁN BỘ HƯỚNG DẪN KHOA QUẢN LÝ CHUYÊN NGÀNH (Họ tên và chữ ký) (Họ tên và chữ ký) i LỜI CAM ĐOAN T i tên là: Đặng Văn Hiển Sinh ngày 10 tháng 06 năm 1972 – tại tỉnh Hà Tĩnh Quê uán: ã Phù Lưu huyện Can Lộc tỉnh Hà Tĩnh. Hiện c ng tác tại: Ngân hàng N ng nghiệp và Phát triển Nông thôn chi nhánh Sài Gòn, địa chỉ 02 Võ Văn Kiệt, phường Nguyễn Thái Bình, quận 1, TP. Hồ Chí Minh. Là học viên cao học kh a: 1 của Trường Đại học C ng Nghệ TP. Hồ Chí Minh. Cam đoan đề tài: Hoàn thiện quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Sài Gòn. Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh. Mã ngành: 60340102 Người hướng dẫn khoa học: TS.Lại Tiến Dĩnh. Được thực hiện tại Trường Đại học C ng nghệ TP. Hồ Chí inh. Đề tài này là c ng tr nh nghiên cứu của riêng t i, các kết uả nghiên cứu c tính độc lập, kh ng sao ch p ất k tài liệu nào và chưa c ng ố toàn ộ nội dung này ất k đâu; các số liệu, các nguồn trích dẫn trong đề tài được ch thích nguồn gốc rõ ràng, minh ạch. T i in chịu trách nhiệm trước pháp luật về lời cam đoan danh dự của t i. TP.HCM, ngày 20 tháng 02 năm 2017 Đặng Văn Hiển ii LỜI CẢM ƠN Tôi xin gửi lời cám ơn chân thành đến các quý Thầy C , đã gi p t i trang ị tri thức, tạo điều kiện thuận lợi nhất trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu tại trường Đại học Công nghệ TP Hồ Chí Minh. Với lòng kính trọng và biết ơn, t i in được bày tỏ lời cám ơn tới TS. Lại Tiến Dĩnh đã chỉ dẫn tận t nh, động viên khuyến khích tôi trong suốt thời gian thực hiện nghiên cứu này. Xịn chân thành cám ơn Ban Giám đốc Agri ank chi nhánh Sài Gòn, lãnh đạo phòng Kế hoạch tổng hợp, phòng Hành chính nhân sự, phòng Tín dụng Agribank chi nhánh Sài Gòn đã hỗ trợ tôi rất nhiều trong quá trinh thực hiện luận văn này. Xin gửi lời tri ân sâu sắc đến các đồng nghiệp, bạn è đã động viên, hỗ trợ tôi rất nhiều trong quá trình học tập, làm việc và hoàn thành luận văn. Đặng Văn Hiển iii TÓM TẮT Nghiên cứu này tập trung khám phá toàn bộ công tác hoạt động tín dụng và đi sâu đánh giá thực trạng quản trị rủi ro trong hoạt động tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn chi nhánh Sài Gòn. Quá trình nghiên cứu được thực hiện theo các ước như sau: T m hiểu về lích sử hình thành và quá trình phát triển của Agribank chi nhánh Sài Gòn; Tìm hiểu và khái quát kết quả hoạt động kinh doanh của chi nhánh trong quá trình phát triển, tập trung phân tích đánh giá kết quả kinh doanh giai đoạn 2013-201 ; Đánh giá thực trạng quản trị rủi ro tại NHNo và PTNT chi nhánh Sài Gòn và cuối cùng là đề ra các giải pháp để nâng cao năng lực quản trị rủi ro tín dụng. Tác giả tập trung phân tích, tìm hiểu kinh nghiệm quản trị rủi ro một số nước trên thế giới và những bài học kinh nghiệm đối với các ngân hàng thương mại tại Việt Nam, tìm hiểu những kết quả đạt được trong quản trị rủi tín dụng cũng như những hạn chế và đi sâu t m hiểu nguyên nhân trong công tác quản trị tín dụng tại NHNo & PTNT chi nhánh Sài Gòn dưới tác động của các yếu tố khách quan và chủ uan để có những đánh giá tương đối chính xác thực trạng quản trị rủi ro tại NHNo & PTNT chi nhánh Sài Gòn từ đ đưa ra nột số nhóm giải pháp như: Nh m giải pháp nhận diện rủi ro tín dụng; giải pháp về phân tích, đo lường rủi ro tín dụng thông qua việc tiếp tục hoàn thiện hệ thống chấm điểm tín dụng và xếp hạng khách hàng; Nhóm giải pháp kiểm soát rủi ro tín dụng và cuối cùng là nhóm giải pháp về xử lý rủi ro tín dụng. Phần cuối là một số khuyến nghị đối với Ngân hàng Nhà nước, đối với Chính phủ và các bộ, ngành có liên quan và khuyến nghị đối với Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam cũng như Agri ank chi nhánh sài Gòn. Kết quả nghiên cứu c ý nghĩa đáng kể đối với Ngân hàng nông nghiệp và Phát triển Nông thôn chi nhánh Sài Gòn trong việc đề ra các chính sách và biện pháp để nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro tín dụng từng ước nâng chất lượng tín dụng, nâng cao hiệu quả kinh doanh. iv ABSTRACT This research focuses on exploring all credit activities and in-depth assessing the current state of risk management in credit activities at the Bank for Agriculture and Rural Development in Saigon. The research process is carried out in the following steps: Learn about the history and development of Agribank Sai Gon Branch; Understand and general business results of the branch in the development process, focus analysis and assessment of business results in the period 2013-2015; Assess the current situation of risk management in the Bank for Agriculture and Rural Development of Saigon and finally, propose measures to improve the credit risk management capacity. The author focuses on analyzing risk management experiences in some countries in the world and lessons learned for commercial banks in Vietnam, examining the results of risk management. Use as well as limitations and deepen the cause of the credit management at the Bank for Agriculture and Rural Development Saigon Branch under the impact of objective and subjective factors to get the accurate assessment of real Risk management at the Bank for Agriculture and Rural Development of Sai Gon from which the group of solutions such as groups of solutions to identify credit risks; Solution for credit risk analysis and measurement through continued refinement of the credit scoring and rating system; Group credit control solutions and finally the group of solutions to credit risk. The final section is a series of recommendations for the State Bank, the Government and relevant ministries, and recommendations to the Bank for Agriculture and Rural Development of Vietnam as well as Agribank Saigon branch. The results of this study are significant for the Bank for Agriculture and Rural Development of Saigon Branch in the formulation of policies and measures to improve the effectiveness of credit risk management step by step raising the quality. Credit, improve business efficiency. v MỤC LỤC LỜI CA ĐOAN ....................................................................................................... i LỜI CẢ ƠN ............................................................................................................ ii TÓM TẮT .................................................................................................................. iii ABSTRACT .............................................................................................................. iv MỤC LỤC ................................................................................................................... v DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ......................................................................... x DANH MỤC BẢNG VÀ BIỂU ĐỒ ......................................................................... xi MỞ ĐẦU ..................................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ..................................................................................................... 1 2. Mục tiêu nghiên cứu ................................................................................................ 1 3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu .............................................................................. 2 4. Phương pháp nghiên cứu ........................................................................................ 2 5. Những đ ng g p về mặt lý luận và thực tiễn .......................................................... 2 6. Kết cấu luận văn ...................................................................................................... 2 CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG NGÂN HÀNG ........................................................................................................................ 3 1.1. RỦI RO TÍN DỤNG TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH NGÂN HÀNG . 3 1.1.1. Rủi ro trong hoạt động kinh doanh ngân hàng ............................................. 3 1.1.1.1. Khái niệm rủi ro trong hoạt động kinh doanh ngân hàng...................... 3 1.1.1.2. Phân loại rủi ro trong hoạt động kinh doanh ngân hàng ....................... 3 1.1.2. Rủi ro tín dụng trong hoạt động kinh doanh ngân hàng .............................. 4 1.1.2.1. Khái niệm rủi ro tín dụng ...................................................................... 4 1.1.2.2. Phân loại rủi ro tín dụng ........................................................................ 4 1.1.2.3. Nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng .................................................... 6 1.1.2.4. Hậu quả của rủi ro tín dụng ................................................................... 8 1.2. QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG ẠI ... 8 1.2.1. Khái niệm quản trị rủi ro tín dụng ................................................................ 8 1.2.2. Quá trình quản trị rủi ro tín dụng .................................................................. 9 1.2.2.1. Nhận diện rủi ro ..................................................................................... 9 1.2.2.2. Phân tích và đo lường rủi ro .................................................................. 9 vi 1.2.2.3. Kiểm soát rủi ro ..................................................................................... 9 1.2.2.4. Tài trợ rủi ro ........................................................................................ 10 1.2.3. Các chỉ tiêu đo lường, đánh giá rủi ro tín dụng .......................................... 11 1.2.3.1. Tỷ lệ nợ quá hạn, nợ xấu ..................................................................... 11 1.2.3.2. Tỷ lệ nợ mất vốn .................................................................................. 13 1.2.3.3. Tỷ lệ dự phòng rủi ro tín dụng đã trích lập ......................................... 13 1.2.3.4. Mức độ tập trung tín dụng ................................................................... 14 1.2.4. Hệ thống m h nh phân tích và đánh giá rủi ro tín dụng ngân hàng .......... 14 1.2.4.1. h nh định tính về rủi ro tín dụng ................................................... 14 1.2.4.2. Một số m h nh lượng hóa rủi ro tín dụng .......................................... 15 1.3. KINH NGHIỆM QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI MỘT SỐ NGÂN HÀNG TRÊN THẾ GIỚI VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆ ĐỐI VỚI CÁC NGÂN HÀNG VIỆT NAM ................................................................................................... 17 1.3.1. Kinh nghiệm quản trị rủi ro tín dụng tại một số ngân hàng trên thế giới ... 17 1.3.1.1. Kinh nghiệm quản trị rủi ro tín dụng của NHTM Thái Lan ................ 17 1.3.1.2. Kinh nghiệm quản trị rủi ro tín dụng của NHTM Mỹ ......................... 19 1.3.2. Bài học kinh nghiệm đối với các NHTM Việt Nam ................................... 20 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 .......................................................................................... 21 CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI CHI NHÁNH NHNo & PTNT SÀI GÒN ......................................................................................... 22 2.1. KHÁI QUÁT VỀ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA CHI NHÁNH NHNo & PTNT SÀI GÒN ........................................................................................................ 22 2.1.1. Vài nét về tình hình kinh tế xã hội Thành phố Hồ Chí Minh ..................... 22 2.1.2. Khái quát về Chi nhánh NHNo & PTNT Sài Gòn ..................................... 22 2.1.3. Tình hình hoạt động kinh doanh của Chi nhánh NHNo&PTNT Sài Gòn .. 23 2.1.3.1. T nh h nh huy động vốn ...................................................................... 23 2.1.3.2. Tình hình cho vay ................................................................................ 25 2.1.3.3. Kết quả hoạt động kinh doanh ............................................................. 28 2.2. THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NHNo&PTNT ...... 31 SÀI GÒN ................................................................................................................... 31 2.2.1. Nhận diện rủi ro tín dụng ............................................................................. 31