Luận văn Nâng cao năng lực cạnh tranh của Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam (VNPT) trong kinh doanh dịch vụ TTDĐ trên địa bàn tỉnh Long An

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM ----------------- CHÂU VĂN HOÀNG NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA TẬP ĐOÀN BƯU CHÍNH VIỄN THÔNG VIỆT NAM TRONG KINH DOANH DỊCH VỤ THÔNG TIN DI ĐỘNG TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH LONG AN LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP HỒ CHÍ MINH - 2009 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM ----------------- CHÂU VĂN HOÀNG NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA TẬP ĐOÀN BƯU CHÍNH VIỄN THÔNG VIỆT NAM TRONG KINH DOANH DỊCH VỤ THÔNG TIN DI ĐỘNG TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH LONG AN Chuyên ngành : QUẢN TRỊ KINH DOANH Mã số : 60.34.05 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: GS.TS HỒ ĐỨC HÙNG Tp Hồ Chí Minh - 2009 i MỤC LỤC MỤC LỤC ................................................................................................................... I DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .......................................................................... V DANH MỤC HÌNH VẼ, BẢNG BIỂU. ................................................................... VII MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài. ..................................................................................................... 1 2. Mục đích nghiên cứu của đề tài. ......................................................................................... 2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu. ...................................................................................... 2 4. Phương pháp nghiên cứu. ................................................................................................... 2 5. Kết cấu đề tài. .................................................................................................................... 2 CHƯƠNG I................................................................................................................. 4 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CẠNH TRANH VÀ NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA DOANH NGHIỆP CUNG CẤP DỊCH VỤ THÔNG TIN DI ĐỘNG .......................... 4 1.1. KHÁI QUÁT VỀ CẠNH TRANH VÀ NĂNG LỰC CẠNH TRANH ...................... 4 1.1.1. Khái niệm cạnh tranh. ............................................................................................... 4 1.1.2. Năng lực cạnh tranh. ................................................................................................. 5 1.1.3. Đặc thù trong cạnh tranh của viễn thông Việt Nam. .................................................. 5 1.2. NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA DOANH NGHIỆP CUNG CẤP DỊCH VỤ THÔNG TIN DI ĐỘNG ........................................................................................... 6 1.2.1. Dịch vụ thông tin di động. ........................................................................................ 6 1.2.2. Cạnh tranh và động lực cạnh tranh của doanh nghiệp trong lĩnh vực cung cấp dịch vụ TTDĐ. ................................................................................................................. 7 1.2.3. Nâng cao năng lực cạnh tranh và các chỉ tiêu đánh giá năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp cung cấp dịch vụ TTDĐ. ..................................................................... 8 1.2.3.1. Các chỉ tiêu đánh giá năng lực cạnh tranh. ................................................................ 8 1.2.3.2. Yêu cầu tất yếu của nâng cao năng lực cạnh tranh. ................................................... 9 1.3. CÁC QUAN ĐIỂM PHÂN TÍCH NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA DOANH NGHIỆP ................................................................................................................... 9 1.3.1. Quan điểm phân tích theo cấu trúc thị trường. ........................................................... 9 1.3.2. Quan điểm phân tích năng lực cạnh tranh trên cơ sở đánh giá lợi thế so sánh. ......... 10 1.3.3. Phân tích năng lực cạnh tranh theo quan điểm tổng thể. .......................................... 10 1.4. CÁC YẾU TỐ NỘI LỰC ẢNH HƯỞNG TỚI NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA DOANH NGHIỆP KINH DOANH DỊCH VỤ THÔNG TIN DI ĐỘNG THEO CÁCH TIẾP CẬN LỢI THẾ SO SÁNH. ................................................................ 12 1.4.1 Năng lực về tài chính. ............................................................................................. 12 1.4.2 Năng lực sản xuất. .................................................................................................. 12 ii 1.4.3 Nguồn nhân lực. ..................................................................................................... 13 1.4.4 Hoạt động Marketing. ............................................................................................. 13 1.4.5 Các chiến lược cạnh tranh. ...................................................................................... 15 1.4.6 Hình ảnh doanh nghiệp. .......................................................................................... 16 1.5. BÀI HỌC KINH NGHIỆM CHO CÁC DOANH NGHIỆP KINH DOANH DỊCH VỤ THÔNG TIN DI ĐỘNG Ở VIỆT NAM TỪ CÁC TẬP ĐOÀN VIỄN THÔNG TRÊN THẾ GIỚI ................................................................................................... 16 CHƯƠNG II ..............................................................................................................19 THỰC TRẠNG NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA VNPT TRONG KINH DOANH DỊCH VỤ THÔNG TIN DI ĐỘNG TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH LONG AN ...................19 2.1 GIỚI THIỆU CHUNG VỀ TẬP ĐOÀN BƯU CHÍNH VIỄN THÔNG VIỆT NAM (VNPT). ................................................................................................................. 19 2.1.1 Mô hình tổ chức quản lý của VNPT. ....................................................................... 19 2.1.2 Chức năng, nhiệm vụ của VNPT............................................................................. 20 2.1.2.1 Quá trình hình thành VNPT. ................................................................................... 20 2.1.2.2 Chức năng nhiệm vụ của VNPT. ............................................................................ 21 2.1.3 Chức năng nhiệm vụ của Viễn thông Long An. ....................................................... 21 2.1.4 Tổ chức hoạt động kinh doanh dịch vụ TTDĐ của VNPT trên địa bàn tỉnh Long An.22 2.2 PHÂN TÍCH ĐÁNH GIÁ CÁC YẾU TỐ NỘI LỰC CỦA MẠNG VINAPHONE VÀ VIỄN THÔNG LONG AN TRONG KINH DOANH DỊCH VỤ THÔNG TIN DI ĐỘNG TRÊN ĐỊA BẢN TỈNH LONG AN....................................................... 23 2.2.1 Năng lực về tài chính. ............................................................................................. 23 2.2.2 Năng lực sản xuất. .................................................................................................. 24 2.2.3 Nguồn nhân lực. ..................................................................................................... 26 2.2.4 Hoạt động Marketing. ............................................................................................. 26 2.2.5 Chiến lược cạnh tranh. ............................................................................................ 32 2.2.6 Hình ảnh doanh nghiệp. .......................................................................................... 32 2.3 PHÂN TÍCH CÁC ĐỐI THỦ CẠNH TRANH TRONG KINH DOANH DỊCH VỤ THÔNG TIN DI ĐỘNG TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH LONG AN. ................................ 33 2.3.1 Công ty điện tử viễn thông quân đội (Viettel). ........................................................ 33 2.3.2 Công ty Thông tin di động (Mobifone) ................................................................... 34 2.3.3 Công ty Cổ phần dịch vụ Bưu chính Viễn thông Sài Gòn (SPT).............................. 35 2.3.4 Công ty Viễn thông Điện lực (EVN-Telecom). ....................................................... 35 2.3.5 Công ty cổ phần Viễn thông Hà Nội (HT-Mobile). ................................................. 36 2.4 SO SÁNH ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA VIỄN THÔNG LONG AN TRONG KINH DOANH DỊCH VỤ THÔNG TIN DI ĐỘNG MẠNG VINAPHONE TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH LONG AN. ............................................... 37 iii 2.4.1 Sản lượng và doanh thu dịch vụ Vinaphone của Viễn thông Long An. .................... 37 2.4.2 Lợi nhuận dịch vụ Vinaphone của Viễn thông Long An. ......................................... 38 2.4.3 Thị phần. ................................................................................................................ 39 2.4.4 Đánh giá năng lực cạnh tranh của mạng Vinaphone trên địa bàn tỉnh Long An theo ý kiến của các chuyên gia. ...................................................................................... 41 2.4.5 Năng lực cạnh tranh của mạng Vinaphone trên địa bàn tỉnh Long An theo ý kiến của khách hàng là hộ gia đình và cơ quan doanh nghiệp. ........................................ 43 2.5 ĐÁNH GIÁ MỘT SỐ TỒN TẠI, NGUYÊN NHÂN CỦA MẠNG VINAPHONE VÀ VIỄN THÔNG LONG AN TRONG KINH DOANH DỊCH VỤ THÔNG TIN DI ĐỘNG TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH LONG AN....................................................... 47 2.5.1 Tồn tại từ yếu tố bên ngoài .................................................................................... 47 2.5.2 Tồn tại của Vinaphone và Viễn thông Long An. ..................................................... 48 2.5.3 Nguyên nhân các tồn tại của Vinaphone và Viễn thông Long An. ........................... 49 2.5.4 Một số cơ hội, thách thức và các điểm mạnh, điểm yếu của Vinaphone và Viễn thông Long An trong kinh doanh dịch vụ thông tin di động tại tỉnh Long An. ......... 49 CHƯƠNG III .............................................................................................................52 MỘT SỐ GIẢI PHÁP CHỦ YẾU NHẰM NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA TẬP ĐOÀN BƯU CHÍNH VIỄN THÔNG VIỆT NAM TRONG KINH DOANH DỊCH VỤ THÔNG TIN DI ĐỘNG TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH LONG AN .............................................................................................................................52 3.1 ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN CỦA THỊ TRƯỜNG THÔNG TIN DI ĐỘNG ...... 52 3.1.1 Xu hướng cạnh tranh trong lĩnh vực viễn thông sau khi Việt Nam gia nhập WTO. . 52 3.1.2 Chiến lược cạnh tranh của VNPT trong lĩnh vực dịch vụ TTDĐ. ............................ 52 3.1.3 Đổi mới mô hình tổ chức bộ máy ............................................................................ 53 3.1.4 Định hướng phát triển của VNPT đối với dịch vụ TTDĐ đến năm 2010 ................. 54 3.1.4.1 Công nghệ. ............................................................................................................. 54 3.1.4.2 Phát triển mạng lưới. .............................................................................................. 54 3.1.4.3 Dịch vụ. .................................................................................................................. 55 3.1.4.4 Giá cước. ................................................................................................................ 55 3.1.4.5 Thị trường. ............................................................................................................. 56 3.1.4.6 Định hướng kinh doanh. ......................................................................................... 56 3.1.4.7 Kênh phân phối ...................................................................................................... 56 3.1.4.8 Mục tiêu chiếm lĩnh thị trường thuê bao di động đến năm 2010 .............................. 56 3.2 CÁC GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA MẠNG VINAPHONE VÀ VIỄN THÔNG LONG AN TRONG KINH DOANH DỊCH VỤ THÔNG TIN DI ĐỘNG TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH. .................................................. 56 3.2.1 Đổi mới công nghệ. ................................................................................................ 56 iv 3.2.2 Tăng cường mở rộng vùng phủ sóng ....................................................................... 57 3.2.3 Đẩy mạnh hoạt động Marketing. ............................................................................. 58 3.2.3.1 Tăng cường phát triển dịch vụ, chất lượng dịch vụ. ................................................. 58 3.2.3.2 Công tác giá cước. .................................................................................................. 62 3.2.3.3 Hoàn thiện hệ thống phân phối. .............................................................................. 62 3.2.3.4 Tăng cường các hoạt động xúc tiến hỗn hợp. .......................................................... 64 3.2.3.5 Điều tra nghiên cứu thị trường ................................................................................ 65 3.2.4 Phát triển nguồn nhân lực. ...................................................................................... 65 3.3 MỘT SỐ KIẾN NGHỊ VỚI TẬP ĐOÀN BƯU CHÍNH VIỄN THÔNG VIỆT NAM (VNPT). ................................................................................................................. 66 3.4 MỘT SỐ KIẾN NGHỊ ĐỐI VỚI BỘ THÔNG TIN TRUYỀN THÔNG VÀ SỞ THÔNG TIN TRUYỀN THÔNG TỈNH LONG AN. .............................................. 67 KẾT LUẬN ...............................................................................................................69 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................ I PHỤ LỤC ................................................................................................................... I v DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT AMPS/NMT : Advanced Mobile phone System/Nordic Mobile Telephony Dịch vụ điện thoại di động tiên tiến BCVT : Bưu chính Viễn thông BĐTT : Bưu điện tỉnh thành CDMA : Code Division Multiple Access Đa truy nhập phân chia theo mã EDGE : Enhanced Data Rate for Global Evolution Tốc độ dữ liệu nâng cao đối với phát triển toàn cầu EVN Telecom : Công ty Viễn thông Điện lực GSM : Global System for Mobile Communication Hệ thống thông tin di động toàn cầu GPRS : General Packet Radio Service Dịch vụ vô tuyến gói chung Hanoi Telecom : Công ty Cổ phần Viễn thông Hà nội IMT- 2000/UMTS : Iternational Mobile Telecommunications 2000/ Universal Mobile Telecommunications System ITU : International Telecommunication Union Liên minh Viễn thông quốc tế MMS : Dịch vụ nhắn tin đa phương tiện SMS : Dịch vụ bản tin ngắn SPT : Công ty Cổ phần Dịch vụ Bưu chính Viễn thông Sài Gòn TDMA : Time Division Multiple Access Đa truy nhập phân chia theo thời gian VNPT : Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam VTTT : Viễn thông tỉnh thành Viettel : Tổng công ty Viễn thông Quân đội Vinaphone : Công ty Dịch vụ viễn thông (VNP) Vishipel : Công Ty thông tin Điện tử Hàng Hải Việt Nam VMS : Công ty Thông tin di động vi WTO : World Trade Organization Tổ chức thương mại Thế giới 2G : Second Generation Mobile Network Mạng di động thế hệ 2 2G+ or 2.5 G : Second Generation Enhanced Mạng di động thế hệ 2 hoặc 2.5 3G : Third Generation Mobile Network Mạng di động thế hệ 3 vii DANH MỤC HÌNH VẼ, BẢNG BIỂU. Trang Hình 1.1 Mô hình 5 áp lực cạnh tranh của Micheal Porter 8 Hình 1.2 Các yếu tố tác động tới năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp 11 theo quan điểm tổng thể. Hình 2.1 Cơ cấu tổ chức của VNPT. 19 Hình 2.2 Mô hình tổ chức kinh doanh dịch vụ TTDĐ mạng Vinaphone 23 trên địa bàn tỉnh Long An Bảng 2.1 So sánh chất lượng dịch vụ giữa 3 mạng Mobifone, Viettel và 25 Vinaphone. Bảng 2.2 So sánh giá cước mạng di động Vinaphone với Mobifone và 29 Viettel. Bảng 2.3 Sản lượng và doanh thu dịch vụ Vinaphone của Viễn thông 38 Long An. Bảng 2.4 Doanh thu, chi phí và lợi nhuận dịch vụ Vinaphone tại Long 39 An. Bảng 2.5 Tốc độ tăng thuê bao Vinaphone trên toàn quốc và tại Long 39 An. Bảng 2.6 Thị phần của các mạng TTDĐ trên toàn quốc và tại Long An 40 Bảng 2.7 So sánh đánh giá của khách hàng giữa mạng Vinaphone và 45 mạng Viettel. Bảng 2.8 Cơ hội, thách thức, điểm mạnh, điểm yếu của Vinaphone và 49 Viễn thông Long An. Biểu đồ 2.1 Sản lượng và doanh thu dịch vụ Vinaphone của Viễn thông 38 Long An. Biểu đồ 2.2 Phát triển thuê bao Vinaphone tại Long An. 40 Biểu đồ 2.3 Thị phần của 6 nhà cung cấp dịch vụ thông tin di động trên 41 viii toàn quốc và tại Long An. Biểu đồ 2.4 So sánh trạm BTS các mạng di động tại Long An. 41 Biểu đồ 2.5 So sánh đánh giá của khách hàng là Hộ gia đình giữa mạng 46 Vinaphone và mạng Viettel. Biểu đồ 2.6 So sánh đánh giá của khách hàng là cơ quan doanh nghiệp 46 giữa mạng Vinaphone và mạng Viettel.