Luận văn Phần mềm hỗ trợ xếp lịch trực bệnh viện

KH OA C NT T – Đ H KH TN Phần mềm hỗ trợ xếp lịch trực bệnh viện GVHD: Thầy Nguyễn Tiến Huy SVTH: Hoàng Thị Anh Chi Lê Diệp Cẩm Bình - 1 - TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN KHOA CÔNG NGHỆ THÔNG TIN BỘ MÔN CÔNG NGHỆ PHẦN MỀM LÊ DIỆP CẨM BÌNH - 9912509 HOÀNG THỊ ANH CHI - 9912517 PHẦN MỀM HỖ TRỢ XẾP LỊCH TRỰC BỆNH VIỆN LUẬN VĂN CỬ NHÂN TIN HỌC GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN Thầy Nguyễn Tiến Huy NIÊN KHÓA 1999 - 2003 KH OA C NT T – Đ H KH TN Phần mềm hỗ trợ xếp lịch trực bệnh viện GVHD: Thầy Nguyễn Tiến Huy SVTH: Hoàng Thị Anh Chi Lê Diệp Cẩm Bình - 2 - Lời cám ơn. Chúng em xin chân thành cám ơn: • Các thầy cô trong Khoa Công Nghệ Thông Tin, Bộ Môn Công Nghệ Phần Mềm, Trường Đại Học Khoa Học Tự Nhiên đã dạy dỗ trong những năm qua và tạo những điều kiện thuận lợi để chúng em thực hiện và hoàn thành đề tài đúng thời gian qui định. • Thầy Nguyễn Tiến Huy, người đã tận tình hướng dẫn truyền đạt những kinh nghiệm quí báo giúp chúng em thực hiện đề tài này • Gia đình, bạn bè đã động viên, khuyến khích chúng em trong học tập, trong cuộc sống và nhất là trong khoảng thời gian thực hiện đề tài Sinh viên thực hiện Lê Diệp Cẩm Bình Hoàng Thị Anh Chi Nhận Xét Của Giáo Viên KH OA C NT T – Đ H KH TN Phần mềm hỗ trợ xếp lịch trực bệnh viện GVHD: Thầy Nguyễn Tiến Huy SVTH: Hoàng Thị Anh Chi Lê Diệp Cẩm Bình - 3 - ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… TP. Hồ Chí Minh, ngày……, tháng……, năm 2003 Ký Tên MỤC LỤC KH OA C NT T – Đ H KH TN Phần mềm hỗ trợ xếp lịch trực bệnh viện GVHD: Thầy Nguyễn Tiến Huy SVTH: Hoàng Thị Anh Chi Lê Diệp Cẩm Bình - 4 - Chương 1: MỞ ĐẦU .....................................................................................6 1.1 Giới thiệu thế giới thực:.......................................................................6 1.2 Vấn đề phát sinh: .................................................................................6 1.3 Mục tiêu chính của đề tài:....................................................................7 1.4 Cấu trúc luận văn:................................................................................7 Chương 2: HIỆN TRẠNG VÀ YÊU CẦU ....................................................9 2.1 Giới thiệu.............................................................................................9 2.2 Nội dung chính ....................................................................................9 2.2.1 Khảo sát hiện trạng...........................................................................9 2.2.2 Yêu cầu của đề tài ..........................................................................16 2.2.3 Bảng trách nhiệm của các yêu cầu chức năng: ...............................27 2.2.4 Phương án thực hiện phần mềm .....................................................29 Chương 3: MÔ HÌNH HÓA ........................................................................31 3.1 Giới thiệu...........................................................................................31 3.2 Nội dung chính: .................................................................................32 3.2.1 Sơ đồ sử dụng.................................................................................32 3.2.2 Sơ đồ lớp ........................................................................................41 Chương 4: THIẾT KẾ PHẦN MỀM ...........................................................52 4.1 Giới thiệu:..........................................................................................52 4.2 Nội dung chính: .................................................................................52 4.2.1 Sơ đồ logic: ....................................................................................52 4.2.2 Thiết kế tổng thể:............................................................................62 4.2.2.1 Sơ đồ màn hình tổng thể:.........................................................64 4.2.2.2 Màn hình nhân viên (DSNhanVien): .......................................69 4.2.2.3 Màn hình phiếu yêu cầu (DSPhieuyeucau ):............................72 4.2.2.4 Màn hình lịch trực khoa: .........................................................74 4.2.2.5 Màn hình bảng chấm công: .....................................................76 4.2.2.6 Màn hình ràng buộc nhân viên: ...............................................78 4.2.2.7 Danh sách các lớp đối tượng trong phần mềm: .......................79 4.2.3 Thiết kế chi tiết...............................................................................84 Hệ thống các ký hiệu được sử dụng trong phần này ....................................84 4.2.3.1 Màn hình đăng nhập: ...............................................................85 4.2.3.2 Màn hình chính:.......................................................................87 4.2.3.3 Màn hình Quản lý nhân sự.......................................................91 4.2.3.4 Màn hình phiếu yêu cầu: .......................................................108 4.2.3.5 Màn hình lịch trực: ................................................................117 4.2.3.6 Màn hình bảng chấm công.....................................................120 4.2.3.7 Màn hình ràng buộc nhân viên: .............................................124 KH OA C NT T – Đ H KH TN Phần mềm hỗ trợ xếp lịch trực bệnh viện GVHD: Thầy Nguyễn Tiến Huy SVTH: Hoàng Thị Anh Chi Lê Diệp Cẩm Bình - 5 - 4.2.3.8 Màn hình định thời gian : ......................................................130 4.2.3.9 Các màn hình báo cáo............................................................132 4.2.3.10 Danh sách các hàm chính của các đối tượng xử lý chính ......136 Chương 5: THỰC HIỆN VÀ KIỂM THỬ.................................................142 5.1 Thực hiện:........................................................................................142 5.2 Kiểm thử: ........................................................................................150 Chương 6: TỔNG KẾT..............................................................................158 TÀI LIỆU THAM KHẢO .........................................................................159 PHỤ LỤC ..................................................................................................160 PHỤ LỤC A ..............................................................................................160 PHỤ LỤC B...............................................................................................162 PHỤ LỤC C...............................................................................................164 PHỤ LỤC D ..............................................................................................165 KH OA C NT T – Đ H KH TN Phần mềm hỗ trợ xếp lịch trực bệnh viện GVHD: Thầy Nguyễn Tiến Huy SVTH: Hoàng Thị Anh Chi Lê Diệp Cẩm Bình - 6 - Chương 1: MỞ ĐẦU 1.1 Giới thiệu thế giới thực: Ngày nay, hầu hết mọi quá trình hoạt động của bất kỳ ngành nghề nào cũng cần đến tin học, đặc biệt trong kinh doanh, du lịch, hàng không, quản lý sổ sách trong kế toán, bệnh viện,… Chính vì thế, việc tổ chức, lưu trữ, xử lý và sắp xếp một khối lượng thông tin lớn luôn là một vấn đề rất khó khăn, tốn nhiều thời gian. Việc cập nhật các thông tin chính xác và truy xuất thông tin một cách nhanh chóng, hiệu quả là rất cần thiết cho mọi nhu cầu của xã hội hiện tại.Vì vậy tin học ngày càng trở nên một vấn đề cấp thiết cho mỗi chúng ta. Vấn đề lập lịch trực cho nhân viên làm việc cũng là một yếu tố không thể thiếu trong bất kỳ một tổ chức nào. Một hệ thống có sự quản lý chặt chẽ và sắp xếp lịch trực nhân viên hợp lý giúp cho tổ chức hoạt động nhịp nhàng, có kế hoạch. Một hệ thống tổ chức tốt sẽ giúp cho mọi hoạt động trong mọi lĩnh vực đó sẽ dễ dàng hơn và thuận tiện hơn, đồng thời nó cũng góp phần hoàn thành công việc nhanh chóng và hiệu quả hơn. Vì vậy việc thực hiện hệ thống xếp lịch hỗ trợ cho nhân viên làm việc tại bệnh viện là vấn đề cần thiết và đang được quan tâm hiện nay. 1.2 Vấn đề phát sinh: Việc xếp lịch trực ở bệnh viện hiện nay được xếp chủ yếu bằng tay, lưu trữ bằng sổ sách, giấy tờ, không tránh khỏi việc trùng lắp hoặc mất thông tin. Vì thế việc xếp lịch một cách chính xác trở nên khó khăn và chỉ một số người làm công việc xếp lịch trong một thời gian dài mới có thể làm tốt được. Việc xây dựng một phần mềm hỗ trợ cho công việc này là cần thiết. Tin học hóa quản lý bệnh viện đặc biệt là hỗ trợ xếp lịch trực cho các nhân viên làm việc trong bệnh viện sẽ giảm tải công việc và đơn giản hóa KH OA C NT T – Đ H KH TN Phần mềm hỗ trợ xếp lịch trực bệnh viện GVHD: Thầy Nguyễn Tiến Huy SVTH: Hoàng Thị Anh Chi Lê Diệp Cẩm Bình - 7 - các công tác quản lý vốn có nhiều phức tạp, rắc rối của bệnh viện. Môi trường bệnh viện đòi hỏi sự chính xác cao vì thế thời gian, kế hoạch làm việc của tập thể y, bác sĩ, nhân viên cũng phải có sự sắp xếp rõ ràng. Và những khó khăn đó sẽ được giảm bớt nếu có sự tin học hóa những công tác nêu trên. Để có một chương trình hỗ trợ xếp lịch hoàn chỉnh, thực tế, ổn định và tiện dụng đòi hỏi việc phân tích và tìm hiểu thế giới thực một cách chính xác thấu đáo, thiết kế thích hợp với yêu cầu xếp lịch thực tế của bệnh viện. Một chương trình xếp lịch trực bệnh viện phải đáp ứng được yêu cầu: hỗ trợ xếp lịch trực một cách nhanh chóng, công bằng và cho phép người dùng cập nhật lại lịch trực khi cần. 1.3 Mục tiêu chính của đề tài: Do những yêu cầu nêu trên nên mục tiêu chính của đề tài là: Xây dựng một chương trình hỗ trợ xếp lịch trực bệnh viện, cho phép người dùng cập nhật lại lịch trực khi có sự thay đổi nhân sự tham gia trực, ghi nhận chấm công cho nhân viên tham gia trực. Ngoài ra chương trình còn hỗ trợ một số chức năng quản lý nhân sự, quản lý cơ cấu tổ chức bệnh viện. Cấu trúc luận văn: Nội dung của luận văn được chia theo các phần sau: Chương 1: Phần mở đầu. Chương 2: Xác định yêu cầu Trình bày hiện trạng và phác thảo yêu cầu. Chương 3: Mô hình hoá. Chương 4: Thiết kế phần mềm. Chương 5: Thực hiện phần mềm và kiểm thử. KH OA C NT T – Đ H KH TN Phần mềm hỗ trợ xếp lịch trực bệnh viện GVHD: Thầy Nguyễn Tiến Huy SVTH: Hoàng Thị Anh Chi Lê Diệp Cẩm Bình - 8 - Chương 6 : Tổng kết. Tài liệu tham khảo Phụ lục KH OA C NT T – Đ H KH TN Phần mềm hỗ trợ xếp lịch trực bệnh viện GVHD: Thầy Nguyễn Tiến Huy SVTH: Hoàng Thị Anh Chi Lê Diệp Cẩm Bình - 9 - Chương 2: HIỆN TRẠNG VÀ YÊU CẦU 2.1 Giới thiệu Chương 2 mô tả thế giới thực cơ cấu tổ chức trong bệnh viện và cách xếp lịch trong bệnh viện. Giới thiệu các chức năng mà chương trình xếp lịch trực bệnh viện sẽ hỗ trợ. 2.1.1 Mục đích: Cung cấp cho người đọc một cái nhìn khá đầy đủ về cơ cấu tổ chức, yêu cầu xếp lịch và nội dung lịch trực trong bệnh viện. Giới thiệu tổng quát các chức năng mà người thiết kế phần mềm hỗ trợ xếp lịch trực bệnh viện phải thực hiện. 2.1.2 Nội dung Chương 2: ¾ Khảo sát hiện trạng bệnh viện ¾ Xác định các chức năng mà chương trình sẽ hỗ trợ 2.2 Nội dung chính Phần này chỉ mô tả cơ cấu tổ chức bệnh viện, sắp xếp lịch trực. Xem chi tiết ở phụ lục . 2.2.1 Khảo sát hiện trạng Sau khi khảo sát hiện trạng hai bệnh viện: Bệnh viện Từ Dũ – TP. Hồ Chí Minh, bệnh viện C – Đà Nẵng , ta rút ra một số đặc điểm chung như sau: KH OA C NT T – Đ H KH TN Phần mềm hỗ trợ xếp lịch trực bệnh viện GVHD: Thầy Nguyễn Tiến Huy SVTH: Hoàng Thị Anh Chi Lê Diệp Cẩm Bình - 10 - Hiện trạng tổ chức: ¾ Ban giám đốc: gồm có: • Giám đốc: Quản lý chung mọi công việc của toàn bệnh viện. • Các phó giám đốc: Phụ trách về chuyên môn, hành chánh, nhân sự, thi đua, cơ sở vật chất… của bệnh viện. ¾ Các phòng ban: Có tất cả 7 phòng ban. • Phòng Kế hoạch tổng hợp: Phụ trách quản lý toàn bộ các công việc trong bệnh viện, phân công lịch trực cho các cán bộ chuyên môn của bệnh viện ( bác sĩ, hộ lý, điều dưỡng, hành chánh, bảo vệ, điện nước, xe cộ…). • Phòng Điều dưỡng • Phòng kế hoạch hành chánh. • Phòng Kế toán – Tài vụ. • Phòng Vật tư – trang thiết bị. • Phòng chỉ đạo tuyến. • Phòng Tổ chức cán bộ. ¾ Các phân khoa của bệnh viện: Bệnh viện Từ Dũ có 25 khoa bao gồm: • Phụ. • Sản A, G. • Hậu sản B, E,C. • Xét nghiệm. • Hậu phẫu. • Chẩn đoán hình ảnh(X-quang, siêu âm, nội soi…). • Giải phẫu bệnh lý. KH OA C NT T – Đ H KH TN Phần mềm hỗ trợ xếp lịch trực bệnh viện GVHD: Thầy Nguyễn Tiến Huy SVTH: Hoàng Thị Anh Chi Lê Diệp Cẩm Bình - 11 - • Phòng mổ. • Di truyền. • Phòng sinh. • Tế bào. • Hồi sức. • Phụ ngoại • Dược. • Dưỡng nhi. • Phòng chống nhiễm khuẩn. • Dinh dưỡng. • Cấp cứu. • Vật lý trị liệu. • Khám phụ khoa. • Dị tật. • Khám thai. • Khám kế hoạch. • Khám trẻ. • Khám hiếm muộn. Bệnh viện C – Đà Nẵng có 10 khoa bao gồm: • Nội. • Tim mạch. • Ngoại. • Vi sinh. • Mắt. • Tai mũi họng. KH OA C NT T – Đ H KH TN Phần mềm hỗ trợ xếp lịch trực bệnh viện GVHD: Thầy Nguyễn Tiến Huy SVTH: Hoàng Thị Anh Chi Lê Diệp Cẩm Bình - 12 - • Răng hàm mặt. • Siêu âm. • Thận. • Dược. ¾ Các bộ phận khác: Chi bộ Đảng. Ban chấp hành Công đoàn. Ban chấp hành Đoàn thanh niên. … Hiện trạng nghiệp vụ: ¾ Một số khái niệm: Để phục vụ tốt cho bệnh nhân trong mọi thời gian, kịp thời xử lý mọi tình huống xảy ra một cách nhanh chóng, ngoài giờ hành chánh bệnh viện luôn phân công cán bộ nhân viên trực ở mọi phòng khoa 24/24 giờ trong ngày. Ca trực và Kíp trực: Ca trực (tua trực): tính bằng thời gian. Ví dụ: Ca ngày: bắt đầu từ 7 giờ sáng đến 4h chiều. Ca đêm: bắt đầu từ 4h chiều đến 7h sáng hôm sau. Kíp trực (nhóm trực): Số lượng nhân viên trong một kíp trực phụ thuộc vào từng bệnh viện, từng khoa, từng bộ phận cụ thể. Thông thường, nếu một khoa có 3 ca trực thì số kíp trực sẽ là 4 để luôn có một nhóm được nghỉ. ¾ Phân công trực: Bác sĩ và nhân viên hành chánh: KH OA C NT T – Đ H KH TN Phần mềm hỗ trợ xếp lịch trực bệnh viện GVHD: Thầy Nguyễn Tiến Huy SVTH: Hoàng Thị Anh Chi Lê Diệp Cẩm Bình - 13 - Bác sĩ và nhân viên ở các bộ phận hành chánh (như: điện nước, bảo vệ, xe cộ..) chỉ trực đêm và trực vào các ngày nghỉ, ngày lễ. Mỗi ca trực đêm bắt đầu từ 5h chiều đến 7h sáng hôm sau. Riêng ngày nghỉ và ngày lễ thì ngoài trực đêm còn có ca trực ngày bắt đầu từ 7h sáng đến 5h chiều (giờ hành chánh). Trường hợp trong ca trực có người nghỉ đột xuất thì các nhân viên làm hành chánh hay các bác sĩ làm hàng ngày sẽ trực thay hoặc thay bằng một nhân viên của kíp trực tiếp theo. Nếu nhân viên nghỉ trực đó chỉ bận việc đột xuất và sẽ trực bù vào kíp sau thay thế cho nhân viên đã trực thế trước đó. Thông thường có từ 10 -12 bác sĩ trực chung /1 ca trực. Điều dưỡng, hộ lý: Điều dưỡng, hộ lý có hai ca trực: Ca ngày: bắt đầu từ 7h sáng đến 5h chiều cùng ngày. Ca đêm: bắt đầu từ 5h chiều đến 7h sáng hôm sau. Người hôm nay trực đêm thì hôm sau được nghỉ trực. Nếu trong ca trực có người nghỉ đột xuất, thường những nhân viên trong tua trực đó sẽ tự gồng gánh luôn công việc của người vắng mặt. Nếu số nhân viên nghỉ nhiều hoặc công việc trong ca trực đó quá nhiều, các nhân viên còn lại không đủ khả năng đảm đương thì sẽ đôn người ở kíp trực sau vào. Đối với điều dưỡng thì điều dưỡng trưởng từng khoa tự phân chia trực và nộp lên phòng kế hoạch tổng hợp để tổng hợp. * Ghi chú: Các cán bộ nhân viên nữ trong thời gian nghỉ sinh hoặc nuôi con mọn thì được miễn trực đêm. KH OA C NT T – Đ H KH TN Phần mềm hỗ trợ xếp lịch trực bệnh viện GVHD: Thầy Nguyễn Tiến Huy SVTH: Hoàng Thị Anh Chi Lê Diệp Cẩm Bình - 14 - ¾ Các cấp trực: Qua khảo sát thực tế một số bệnh viện(Bệnh viện Từ Dũ và Bệnh viện C Đà Nẵng), ta thấy bệnh viện có 4 cấp trực sau: o Trực lãnh đạo. o Trực lâm sàng. o Trực cận lâm sàng. o Trực hành chánh. Trực lãnh đạo: Bao gồm ban giám đốc, các trưởng phòng ban lớn giải quyết hết mọi vấn đề trong bệnh viện về: hành chánh, chuyên môn, … kể cả giải quyết những khó khăn, thắc mắc, khiếu nại của bệnh nhân và thân nhân của người bệnh mà các cấp dưới không thể giải quyết ổn thoả được. Trực lâm sàng Bao gồm: bác sĩ, Nữ hộ sinh, hộ lý, điều dưỡng được phân trực 2ca, 3 kíp hay 3 ca, 4 kíp tùy theo mức độ bệnh nhân của từng bệnh viện hay từng khoa. Lịch trực của bác sĩ do phòng kế hoạch tổng hợp sắp, còn lịch trực cho hộ lý, nữ hộ sinh là do phòng điều dưỡng sắp. Trực cận lâm sàng: Bộ phận siêu âm, X quang, xét nghiệm, dược, nội soi. Những bộ phận này do phòng kế hoạch tổng hợp quản lý và sắp lịch. Trực hành chánh: Là những bộ phận khác của bệnh viện như: trực điện nước, bảo vệ, xe cộ. KH OA C NT T – Đ H KH TN Phần mềm hỗ trợ xếp lịch trực bệnh viện GVHD: Thầy Nguyễn Tiến Huy SVTH: Hoàng Thị Anh Chi Lê Diệp Cẩm Bình - 15 - Để đảm bảo nhu cầu 24/24 của bệnh viện về điện, nước, xe cấp cứu, ngoài giờ làm hành chính, Phòng kế hoạch tổng hợp sẽ xếp lịch trực cho những nhân viên thuộc các bộ phận này: trực đêm (từ 17h - 7h). Hiện trạng tin học hoá của bệnh viện: Nhìn chung việc tin học hoá ở bệnh viện hầu như còn chưa phát triển, thực trạng tin học bệnh viện hiện nay như sau: o Về phần cứng và nhân sự: Bệnh viện đã trang bị máy tính nhưng chưa được sử dụng hiệu quả. Trình độ nhân sự sử dụng tin học ở mức độ cơ bản. Máy tính có cấu hình trung bình. Đa số chỉ dùng trong công tác văn phòng của các phòng ban. Còn thực hiện nhiều công việc bằng tay và lưu trữ thông qua sổ sách. Còn nhiều phòng ban chưa trang bị máy tính. Các công việc quản lý như: quản lý hồ sơ bệnh án, quản lý nhân viên, thống kê tiền lương… đã được tin học hoá một phần. Các báo cáo nhập vào máy và các thông tin liên quan được lưu trữ dưới các cơ sơ dữ liệu Access, Excel. Các phòng ban chưa được nối mạng hoàn chỉnh nên công việc quản lý còn gặp rất nhiều khó khăn. o Về phần mềm: Hệ điều hành: các máy trong Bệnh viện đều được cài đặt hệ điều hành Windows 98. Phần mềm soạn thảo tiếng Việt: Vietkey 4.09E. Font tiếng Việt: Vni-Times for Windows. KH OA C NT T – Đ H KH TN Phần mềm hỗ trợ xếp lịch trực bệnh viện GVHD: Thầy Nguyễn Tiến Huy SVTH: Hoàng Thị Anh Chi Lê Diệp Cẩm Bình - 16 - Các phần mềm: Word, Excel, Access trong bộ Microsoft® Office 97. Nhận xét: Hiện tại, bệnh viện Từ Dũ, bệnh viện C – Đà Nẵng chưa có một hệ thống phần mềm ứng dụng chuyên dụng thống nhất dành riêng cho công tác quản lý nhân viên cũng như bệnh nhân; các phần mềm được sử dụng trong việc quản lý chủ yếu là trong bộ Microsoft® Office 97: Winword, Excel, Access, còn nhiều khâu làm bằng tay như việc lập lịch trực bệnh viện, lập hồ sơ bệnh án. Do đó, gặp phải 1 số vấn đề sau: - Các thông tin quản lý chưa được thật sự tập trung và thống nhất, còn rải rác trên nhiều máy tính hay trong nhiều sổ sách. - Các thao tác trên máy tính chưa có giao diện thiết kế phù hợp với nghiệp vụ cần thực hiện để hỗ trợ. - Chưa có hệ thống mạng nên việc liên lạc giữa các phòng, khoa vẫn còn gặp nhiều khó khăn. 2.2.2 Yêu cầu của đề tài a) Yêu cầu chức năng Mục đích chính của chương trình hỗ trợ xếp