Luận văn Phát triển đường bay thẳng đến thị trường Hoa Kỳ của VNA đến năm 2015

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH ------------------ * ------------------ ĐỖ XUÂN TRƯỜNG PHÁT TRIỂN ĐƯỜNG BAY THẲNG ĐẾN THỊ TRƯỜNG HOA KỲ CỦA TỔNG CÔNG TY HÀNG KHÔNG VIỆT NAM – VNA ĐẾN NĂM 2015 LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2009 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH ------------------ * ------------------ ĐỖ XUÂN TRƯỜNG PHÁT TRIỂN ĐƯỜNG BAY THẲNG ĐẾN THỊ TRƯỜNG HOA KỲ CỦA TỔNG CÔNG TY HÀNG KHÔNG VIỆT NAM – VNA ĐẾN NĂM 2015 Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh Mã số: 60.34.05 LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ Người hướng dẫn khoa học TS. NGUYỄN HỮU LAM TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2009 i LỜI CẢM ƠN  Tôi xin bày tỏ lời cảm ơn chân thành và sâu sắc nhất tới Giáo viên hướng dẫn, Tiến sĩ Nguyễn Hữu Lam, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu và phát triển quản trị (CEMD) – Đại học kinh tế thành phố Hồ Chí Minh đã tận tình giúp đỡ và hướng dẫn cho tôi hoàn thành bản luận văn này. Cảm ơn thầy vì những chỉ dẫn, giảng dạy rất chi tiết, rõ ràng và quý giá về phương pháp luận, các khái niệm, phương pháp nghiên cứu. Bên cạnh đó, tôi cũng xin cảm ơn sự giúp đỡ vô cùng quý báu của các anh chị cán bộ quản lý, chuyên viên ở Ban Dịch vụ thị trường, Ban Kế hoạch thị trường, Ban Kế hoạch đầu tư, Ban Kỹ thuật, Ban Tiếp thị hành khách, Ban Kế hoạch hàng hóa, Viện khoa học hàng không, Tạp chí Heritage, Văn phòng khu vực Miền Bắc, Văn phòng khu vực Miền Nam trong việc tiếp cận và sử dụng các dữ liệu liên quan phục vụ cho việc nghiên cứu và hoàn thiện bản luận văn này Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn chân thành tới các thầy cô giáo đã giảng dạy, các bạn học cùng lớp QTKD K15 Đêm 3, các đồng nghiệp, gia đình đã giúp tôi rất nhiều trong khóa học. Mặc dù đã cố gắng rất nhiều nhưng trong quá trình thực hiện nghiên cứu đề tài do hạn chế về thời gian, tài liệu, luận văn không tránh khỏi có những hạn chế nhất định. Người viết trân trọng và mong nhận được sự quan tâm góp ý, phê bình để có thể chỉnh sửa, hoàn thiện luận văn tốt hơn. Đỗ Xuân Trường ii MỤC LỤC  LỜI CẢM ƠN ....................................................................................................... i MỤC LỤC ............................................................................................................ ii DANH MỤC PHỤ LỤC CÁC BẢNG, BIỂU, HÌNH, SƠ ĐỒ .................... vi DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT .......................................... ix GIẢI THÍCH TỪ NGỮ ..................................................................................... xi PHẦN MỞ ĐẦU I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI ............................................................................................. 1 II. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU ...................................................................................... 2 III. ĐỒI TƯỢNG NGHIÊN CỨU VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU ........................................ 3 IV. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CÚU.............................................................................. 3 V. Ý NGHĨA KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI ................................................ 6 VI. KẾT CẤU CỦA ĐỀ TÀI ......................................................................................... 7 PHẦN NỘI DUNG Chương I: CƠ SỞ KHOA HỌC CHO CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN SẢN PHẨM ĐƯỜNG BAY THẲNG ĐẾN THỊ TRƯỜNG HOA KỲ CỦA VNA. Giới thiệu 1.1.LỊCH SỬ HÌNH THÀNH VÀ THỰC TẾ ÁP DỤNG CÁC LÝ THUYẾT QUẢN TRỊ CHIẾN LƯỢC .......................................................................................................... 9 1.1.1.Sự hình thành và phát triển của khoa học quản trị chiến lược .............................. 9 1.1.2.Thực tế áp dụng và nghiên cứu quản trị chiến lược tại một số công ty ................ 10 1.2.LÝ LUẬN CHUNG VỀ QUẢN TRỊ CHIẾN LƯỢC .................................................. 12 1.2.1.Khái quát về quản trị ...................................................................................... 12 1.2.2.Khái niệm về chiến lược. ...................................................................................... 13 iii 1.2.3.Quản trị chiến lược - Lý thuyết và mô hình áp dụng quá trình quản trị chiến lược của doanh nghiệp trong luận văn ................................................................................... 15 1.2.3.1.Xác định tầm nhìn, sứ mệnh, nhiệm vụ và mục tiêu của doanh nghiệp .. 17 1.2.3.2.Hình thành, xây dựng và hoạch định chiến lược...................................... 18 1.2.3.3.Phân tích, xây dựng và lựa chọn chiến lược ............................................ 24 1.2.3.4.Kết hợp các yếu tố hình thành chiến lược, xây dựng chiến lược khả thi . 24 1.2.3.5.Quyết định lựa chọn chiến lược thực hiện ............................................... 27 1.2.3.6.Thực thi chiến lược ................................................................................... 28 1.2.3.7.Kiểm soát, đánh giá chiến lược ................................................................ 29 1.3.CHIẾN LƯỢC VÀ THỜI CƠ KINH DOANH ......................................................... 29 1.3.1.Thời cơ - Cửa sổ chiến lược ........................................................................... 29 1.3.2.Mối liên kết thời cơ - chiến lược. ......................................................................... 30 1.4.TỔNG QUAN LÝ THUYẾT CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN SẢN PHẨM ..................... 31 1.4.1.Khái niệm sản phẩm mới ...................................................................................... 31 1.4.2.Chiến lược phát triển sản phẩm mới ..................................................................... 32 1.5.ĐẶC ĐIỂM VÀ CÁC YẾU TỐ CƠ BẢN CHO CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN SẢN PHẨM VẬN TẢI HÀNG KHÔNG ......................................................................................... 35 1.5.1.Đặc điểm sản phẩm vận tải hàng không ............................................................... 35 1.5.2.Các yếu tố cơ bản cho chiến lược phát triển sản phẩm vận tải hàng không ........ 36 Kết luận Chương I Chương II: THỰC TRẠNG SẢN PHẨM ĐƯỜNG BAY THẲNG ĐẾN HOA KỲ VÀ CÁC YẾU TỐ CHO CHIẾN LƯỢC CỦA VNA. Giới thiệu 2.1.GIỚI THIỆU CHUNG VỀ HÃNG HÀNG KHÔNG QUỐC GIA VIỆT NAM (VNA) – TỔNG CÔNG TY HÀNG KHÔNG VIỆT NAM ............................................................ 39 2.1.1.Quá trình hình thành và phát triển ...................................................................... 39 2.1.2.Cơ cấu tổ chức và hệ thống ngành nghề kinh doanh, sản phẩm, dịch vụ ......... 41 2.2.THỰC TRẠNG SẢN PHẨM ĐƯỜNG BAY THẲNG TỚI HOA KỲ - NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA CHO VNA .......................................................................................................... 42 iv 2.2.1. Đặc điểm kỹ thuật đường bay.............................................................................. 42 2.2.2. Tình hình nhu cầu thị trường và cạnh tranh trên đường bay ............................... 43 2.3.PHÂN TÍCH CÁC YẾU TỐ CHO VIỆC HOẠCH ĐỊNH CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN ĐƯỜNG BAY THẲNG TỚI HOA KỲ CỦA VNA .............................................................. 46 2.3.1 Phân tích - đánh giá các yếu tố bên ngoài - Môi trường kinh doanh, điều kiện ảnh hưởng tới việc phát triển đường bay thẳng tới Hoa Kỳ của VNA. ................................ 46 2.3.1.1.Môi trường vĩ mô và phân tích PREST..................................................... 46 2.3.1.2.Môi trường vi mô ....................................................................................... 56 2.3.2.Phân tích - đánh giá các yếu tố nội bộ trong doanh nghiệp - Thực trạng VNA với với chiến lược phát triển đường bay thẳng tới Hoa Kỳ. ................................................ 65 2.3.3.Đánh giá các điều kiện phát triển đường bay thẳng tới Hoa Kỳ .......................... 76 2.3.3.1.Ma trận các yếu tố vĩ mô, vi mô - Các điều kiện bên ngoài ..................... 76 2.3.3.2.Ma trận các yếu tố nội bộ - Các điều kiện bên trong ................................ 77 2.3.3.3.Phân tích SWOT và các chiến lược tương ứng ......................................... 79 2.3.3.4.Đánh giá hoạt động và vị trí chiến lược qua ma trận Space ..................... 83 2.3.3.5.Lựa chọn chiến lược khả thi qua ma trận QSPM ...................................... 84 Kết luận Chương II Chương III: XÂY DỰNG VÀ THỰC HIỆN CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN ĐƯỜNG BAY THẲNG TỚI THỊ TRƯỜNG HOA KỲ CỦA VNA. Giới thiệu 3.1.CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN ĐƯỜNG BAY NẰM TRONG CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN CHUNG CỦA HÃNG TỚI NĂM 2015 .......................................................................... 86 3.1.1.Chiến lược phát triển vận tải hàng không của Tổng công ty hàng không Việt Nam đến năm 2015 ................................................................................................................. 86 3.1.2.Căn cứ xây dựng chiến lược, sự cần thiết của định hướng phát triển đường bay thẳng tới thị trường Hoa Kỳ của VNA .......................................................................... 89 3.2. PHƯƠNG ÁN CHO SẢN PHẨM ĐƯỜNG BAY THẲNG TỚI HOA KỲ ..................... 89 3.3.GIẢI PHÁP XÂY DỰNG VÀ THỰC HIỆN CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN ĐƯỜNG BAY THẲNG TỚI HOA KỲ CỦA VNA ............................................................................... 91 v 3.3.1.Nhóm các giải pháp quản trị điều hành ................................................................ 91 3.3.1.1.Xây dựng một bộ máy quản trị điều hành hiệu quả ................................... 91 3.3.1.2.Phát triển mạng đường bay quốc nội và quốc tế hiệu quả ...................... 92 3.3.2.Nhóm các giải pháp Marketing ............................................................................ 94 3.3.2.1.Xây dựng chiến lược Marketing cho sản phẩm đường bay mới ............... 94 3.3.2.2.Thực hiện các giải pháp đối với sản phẩm, dịch vụ, tạo sự khác biệt, độc đáo .................................................................................................................. 95 3.3.2.3.Xây dựng hệ thống mạng lưới đại lý bán tại thị trường Bắc Mỹ, Nam Mỹ .................................................................................................................. 96 3.3.2.4.Thực hiện các hoạt động chiêu thị, quảng bá hình ảnh, sản phẩm ......... 96 3.3.3.Nhóm các giải pháp kỹ thuật ................................................................................ 97 3.3.3.1.Đầu tư, phát triển kỹ thuật, công nghệ ..................................................... 97 3.3.3.2.Phát triển đội máy bay đáp ứng yêu cầu kỹ thuật, thương mại đường bay .................................................................................................................. 98 3.3.3.3.Hoàn thiện hệ thống bảo dưỡng và đảm bảo kỹ thuật ........................... 100 3.3.4.Nhóm các giải pháp tài chính ............................................................................. 102 3.3.4.1.Đảm bảo nguồn tài chính hiệu quả cho phát triển đường bay .............. 102 3.3.4.2.Xây dựng một chính sách giá linh hoạt, cạnh tranh .............................. 103 3.3.5.Nhóm các giải pháp quản trị nhân lực................................................................ 103 3.3.5.1.Đầu tư và phát triển nguồn nhân lực ...................................................... 103 3.3.5.2.Xây dựng các cơ chế tuyển dụng, đào tạo, đánh giá công việc ............ 104 3.4. KIẾN NGHỊ ................................................................................................... 105 3.4.1.Kiến nghị đối với Nhà nước .............................................................................. 105 3.4.2.Kiến nghị đối với Tổng công ty hàng không Việt Nam .................................. 107 PHẦN KẾT LUẬN KẾT LUẬN .................................................................................................................... 109 TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................................. 112 PHỤ LỤC ......................................................................................................... 115 vi DANH MỤC PHỤ LỤC CÁC BẢNG, BIỂU, HÌNH, SƠ ĐỒ  LOẠI TÊN TRANG (Phần phụ lục) BẢNG 1.1 Phân tích cấu trúc môi trường ngành 113 1.2 Bảng phân tích SWOT 114 1.3 Khung phân tích SWOT 115 1.4 Cơ hội, đe dọa, điểm mạnh, điểm yếu của công ty 117 2.1 Thị trường vận tải hàng không giữa Mỹ và Việt Nam theo điểm đến 119 2.2 Dự báo thị trường vận tải hàng không Việt Nam giai đoạn 2000-2010 119 2.3 Tăng trưởng GDP của Việt Nam qua các giai đoạn 119 2.4 Thương mại hai chiều giữa Mỹ và ASEAN 120 2.5 Hành khách từ SFO đến Việt Nam qua các sân bay quá cảnh 120 2.6 Tổng hợp các yếu tố môi trường vĩ mô 55 2.7 Lượng khách phân bổ theo điểm đi và đến Mỹ 121 2.8 Hành khách từ LAX đến Việt Nam qua các sân bay quá cảnh 121 2.9 Danh mục các hãng hàng không 3 sao 122 2.10 Tổng hợp các yếu tố môi trường vi mô 64 2.11 Hoạt động quảng cáo, quảng bá sản phẩm tại một số thị trường 123 2.12 Vốn và tài sản của VNA giai đoạn 2001-2006 124 2.13 Chất lượng dịch vụ của VNA theo đánh giá của khách hàng 124 2.14 Chương trình khách hàng thường xuyên (Chương trình Bông sen vàng) 125 2.15 Số liệu khách hàng thị trường Việt Nam từ năm 1997-2008 126 2.16 Nhu cầu sử dụng máy bay của VNA giai đoạn 2000-2010 129 2.17 Tổng hợp các yếu tố nội bộ 74 2.18 Ma trận các yếu tố vĩ mô, vi mô 76 2.19 Ma trận các yếu tố nội bộ 77 vii 2.20 Ma trận SWOT 79 2.21 Ma trận SPACE 83 2.22 Ma trận QSPM 84 3.1 Kế hoạch đội máy bay hành khách kết hợp chở hàng tới năm 2020 130 3.2 Kế hoạch đội máy bay chở hàng giai đoạn 2000 - 2020 130 3.3 Mục tiêu vận chuyển hành khách của VNA trong giai đoạn 2005 -2020 130 3.4 Mục tiêu vận chuyển hàng hóa của VNA trong giai đoạn 2005 -2020 130 BIỂU ĐỒ 2.1 Thị trường hành khách giữa Việt Nam và Mỹ 131 2.2 Tổng lượng khách Mỹ đi du lịch nước ngoài từ 1995 - 2005 132 2.3 Tổng lượng khách du lịch đến thị trường Mỹ từ 1995 - 2005 132 2.4 Dự báo khách hàng không từ năm 2006-2010 133 2.5 Lượng khách hàng không do các Hãng hàng ASEAN năm 2003 134 2.6 Lượng khách hàng không qua các sân bay một số nước ASEAN 134 HÌNH 1.1 Quá trình hình thành chiến lược trong doanh nghiệp 135 1.2 Môi trường của Doanh nghiệp 136 1.3 Các hoạt động tạo giá trị doanh nghiệp 137 1.4 Năm yếu tố cạnh tranh 138 1.5 Ma trận SWOT 139 2.1 10 hãng hàng không hợp tác chia chỗ với VNA 140 2.2 Bản đồ địa lý nước Mỹ 141 2.3 Bảng phân bố người Việt Nam tại Mỹ 142 2.4 Sơ đồ tổ chức của VNA 143 SƠ ĐỒ 1.1 Quy trình nghiên cứu 04 viii 1.2 Mô hình nghiên cứu 04 1.3 Chiến lược kinh doanh 144 1.4 Các chức năng của quản trị 144 1.5 Các thành tố của quá trình quản trị 15 1.6 Mô hình quản trị chiến lược 16 1.7 Thông tin trong hoạch định 145 1.8 Quá trình hình thành và thực hiện chiến lược doanh nghiệp 145 1.9 Môi trường kinh doanh của doanh nghiệp 20 1.10 Mô hình 5 tác lực của Michael E. Porter 146 1.11 Mối liên hệ trong ma trận SWOT 146 1.12 Mô hình ma trận GE 147 1.13 Những lựa chọn chung và cơ cấu đầu tư cho một chiến lược tăng trưởng 147 1.14 Mô hình ma trận chiến lược chính 148 1.15 Ma trận Hoffer 149 1.16 Mô hình cạnh tranh tổng quát 149 1.17 Các điều cần và đủ tạo thời cơ kinh doanh 150 1.18 Các chiến lược về sản phẩm và dịch vụ 151 1.19 Mô hình viên kim cương của Michael Porter 151 2.1 Mô hình ma trận chiến lược cạnh tranh tổng quát 150