Luận văn Phát triển nguồn nhân lực có kỹ năng tại tỉnh Tiền Giang đến năm 2020

142 B GIÁO D C VÀ ðÀO T O TR ƯNG ð I H C KINH T TP. H CHÍ MINH LÊ NG C M NG PHÁT TRI N NGU N NHÂN L C CÓ K N ĂNG TI TNH TI N GIANG ð N N ĂM 2020 LU N V ĂN TH C S Ĩ KINH T TP. H CHÍ MINH – N ĂM 2009 143 B GIÁO D C VÀ ðÀO T O TR ƯNG ð I H C KINH T TP. H CHÍ MINH LÊ NG C M NG PHÁT TRI N NGU N NHÂN L C CÓ K N ĂNG TI TNH TI N GIANG ð N N ĂM 2020 Chuyên ngành: Kinh t phát tri n Mã s : 60.31.05 LU N V ĂN TH C S Ĩ KINH T NG ƯI H ƯNG D N KHOA H C: TS. NGUY N QU ỲNH HOA TP. H CHÍ MINH – N ĂM 2009 144 LI C M ƠN Tr ưc tiên, tôi xin chân thành c m ơn Cô Nguy n Qu ỳnh Hoa, ng ưi ñã dành nhi u th i gian quý báu và công s c ñ h ưng d n tôi hoàn thành lu n v ăn này. Tôi xin g i l i c m ơn ñn t t c Quý Th y giáo, Cô giáo ñã t n tình gi ng dy, trang b cho tôi nhi u ki n th c trong hai n ăm h c t p t i Tr ưng ð i h c Kinh t Tp H Chí Minh. Tôi xin c m ơn S Lao ñ ng Th ươ ng binh Xã h i Ti n Giang, y ban nhân dân các xã, ph ưng h tr tôi th c hi n cu c kh o sát th c tr ng ngu n nhân lc t i 70 doanh nghi p, 4.000 lao ñ ng ñang làm vi c t i các doanh nghi p và 600 cá nhân ng ưi lao ñ ng ch ưa qua ñào t o. K t qu kh o sát th t s ñã giúp ích cho tôi r t nhi u trong quá trình nghiên c u th c hi n lu n v ăn này. Cu i cùng, tôi xin bày t lòng bi t ơn sâu s c ñ n Ban Giám ñ c S Lao ñng Th ươ ng binh và Xã h i Ti n Giang, Tr ưng Trung c p ngh Ti n Giang, các ñng nghi p, b n bè, ng ưi thân trong gia ñình ñã ñng viên, giúp ñ tôi v tinh th n và v t ch t trong su t quá trình h c t p. Tp.H Chí Minh, ngày tháng 9 n ăm 2009 Lê Ng c M ng 145 LI CAM ðOAN Tôi xin cam ñoan lu n v ăn “ Phát tri n ngu n nhân l c có k n ăng t i tnh Ti n Giang ñ n n ăm 2020” là k t qu h c t p, nghiên c u c a cá nhân tôi và có s h tr c a Th y h ưng d n. Các n i dung và k t qu nghiên c u trong ñ tài này là trung th c và ch ưa t ng ñưc công b trong b t c tài li u nào. Tp.H Chí Minh, ngày tháng 9 n ăm 2009 TÁC GI LU N V ĂN Lê Ng c M ng 146 MC L C Trang ph bìa Li c m ơn Li cam ñoan Mc l c Danh m c các ch vi t t t Danh m c các b ng s li u Danh m c các bi u ñ M ð U ............................................................................................................... 01 CH ƯƠ NG 1: Lý lu n v phát trin ngu n nhân l c ........................................ 06 1.1 Các khái ni m . 06 1.1.1 Ngu n nhân l c .. 06 1.1.2 Ngu n nhân l c có k n ăng 09 1.1.3 Phát tri n ngu n nhân l c ... 09 1.2 Vai trò c a ngu n nhân l c ñ i v i t ăng tr ưng kinh t .. 11 1.2.1 V trí ngu n nhân l c trong l ch s phát tri n xã h i loài ng ưi . 11 1.2.2 Vai trò c a ngu n nhân l c ñ i v i t ăng tr ưng kinh t .. 13 1.3 Vai trò ngu n nhân l c ch t l ưng cao ñ i v i n n kinh t tri th c và toàn cu hóa . 16 1.4 Kinh nghi m phát tri n ngu n nhân l c .. 18 1.4.1 Kinh nghi m c a m t s qu c gia .. 18 1.4.2 Kinh nghi m c a Vi t Nam và m t s ñ a ph ươ ng trong n ưc .. ... 24 Kt lu n ch ươ ng 1 26 CH ƯƠ NG 2: Th c tr ng phát tri n ngu n nhân l c có k n ăng t nh Ti n Giang 27 2.1 Khái quát ñiu ki n t nhiên, kinh t , xã h i t nh Ti n Giang . 27 2.2 Th c tr ng phát tri n ngu n nhân l c có k n ăng t nh Ti n Giang . 29 2.2.1 Th c tr ng phát tri n dân s t nhiên và c ơ h c 29 147 2.2.2 Th c tr ng phát tri n ngu n nhân l c . 31 2.2.3 Phân tích th c tr ng các y u t nh h ưng ñ n ngu n cung nhân l c có k năng .......................................................................................................... 37 2.2.3.1 Th c tr ng giáo d c ph thông 37 2.2.3.2 Th c tr ng giáo d c ngh nghi p . 38 2.2.3.3 Th c tr ng và nhu c u ñào t o l i ngu n nhân l c ... 42 2.2.3.4 Th c tr ng thu hút ngu n nhân l c có k n ăng .. 44 Kt lu n ch ươ ng 2 . 48 CH ƯƠ NG 3: Gi i pháp phát tri n ngu n nhân l c có k n ăng t nh Ti n Giang ñn n ăm 2020 . 50 3.1 Quan ñim xây d ng gi i pháp phát tri n ngu n nhân l c có k n ăng t nh Ti n Giang .. 50 3.2 Nh ng c ăn c xây d ng gi i pháp phát tri n ngu n nhân l c có k n ăng tnh Ti n Giang ............... 51 3.2.1 Mc tiêu phát tri n kinh t xã h i t nh Ti n Giang ñ n n ăm 2020 . 51 3.2.2 Phân tích nh ng ñim m nh, y u, c ơ h i và thách th c ñ i v i phát tri n ngu n nhân l c t nh Ti n Giang . 53 3.2.3 D báo cung ngu n nhân l c ñ n n ăm 2020 .. . 54 3.2.4 D báo c u ngu n nhân l c, ngu n nhân l c có k n ăng ñ n n ăm 2020 . 56 3.3 Gi i pháp phát tri n ngu n nhân l c có k n ăng t nh Ti n Giang ñn n ăm 2020 . 60 3.3.1 Nhóm gi i pháp các y u t nh h ưng ñ n ngu n cung nhân l c có k năng . 61 3.3.1.1 Gi i pháp phát tri n giáo d c ph thông .. 61 3.3.1.2 Gi i pháp phát tri n giáo d c ngh nghi p ............................................... 61 3.3.1.3 Gi i pháp ñào t o l i, b i d ưng nâng cao trình ñ ngu n nhân l c ........ 68 3.3.1.4 Gi i pháp thu hút ngu n nhân l c có k n ăng . 70 3.3.2 Nhóm gi i pháp các chính sách v ĩ mô ....................................................... 74 3.3.2.1 Chính sách phát tri n các c ơ s ñào t o ngh ngoài nhà n ưc 74 148 3.3.2.2 Chính sách khuy n khích ñ i v i ng ưi h c ngh . 75 3.3.2.3 Chính sách ñi v i doanh nghi p 76 Kt lu n ch ươ ng 3 . 77 KT LU N VÀ KI N NGH . 78 Tài li u tham kh o .. 82 Ph l c 86 149 DANH M C CÁC CH VI T T T ADB Asia Development Bank: Ngân hàng phát tri n Châu Á ASEAN Association of South-East Asian Nations: Hi p h i các qu c gia ðông Nam Á CCN Cm công nghi p CNH, H ðH Công nghi p hóa, hi n ñ i hóa CNKT Công nhân k thu t ðBSCL ðng b ng Sông C u Long GDP Gross Domestic Product: T ng s n ph m qu c n i HDI Human Development Index: Ch s phát tri n con ng ưi ILO International Labour Organization: T ch c Lao ñ ng qu c t NICs Newly Industrialized Countries: Các n ưc Công nghi p m i KCN Khu công nghi p KTT ðPN Kinh t tr ng ñim phía Nam THCN Trung h c chuyên nghi p THCS Trung h c c ơ s THPT Trung h c ph thông TP HCM Thành ph H Chí Minh UNESCO United Nation Education Science Cultural Organization: T ch c V ăn hóa – Khoa h c – Giáo d c Liên hi p qu c 150 DANH M C CÁC B NG S LI U Bng 2.1 Tươ ng quan l c l ưng lao ñ ng ñưc ñào t o ngh nghi p n ăm 2007. 30 Bng 2.2 Lc l ưng lao ñ ng có vi c làm qua ñào t o theo ngành kinh t năm 2007 .. 31 Bng 3.1 D báo tu i th dân s Ti n Giang giai ñon 2006-2020 49 Bng 3.2 Tu i th dân s Ti n Giang giai ñon 2000-2007 49 Bng 3.3 Tc ñ t ăng n ăng su t lao ñ ng m t s qu c gia bình quân th i k ỳ 1988- 2005 . 51 DANH M C CÁC BI U ð Bi u ñ 2.1 C ơ c u nhân l c Ti n Giang n ăm 2007 .. 34 Bi u ñ 2.2 C ơ c u nhân l c công nghi p Ti n Giang n ăm 2007 .. ... 35 Bi u ñ 2.3 S l ưng các tr ưng n ăm 2008 .. 41 Bi u ñ 3.1 So sánh cung c u l c l ưng lao ñ ng giai ñon 2007-2020 59 Bi u ñ 3.2 Phát tri n ngu n nhân l c có k n ăng giai ñon 2008-2020 62 1 M ð U 1. S c n thi t c a ñ tài: Kinh nghi m c a nhi u n ưc trên th gi i trong su t m y th p niên qua ñã cho th y, n ưc nào bi t ch ăm lo, s d ng có hi u qu ngu n nhân l c, bi t phát huy nhân t con ng ưi thì n ưc ñó có th ñ t ñưc nh ng thành t u quan tr ng trong tăng tr ưng và phát tri n cho dù không giàu tài nguyên thiên nhiên, ti n v n và ch ưa th t s phát tri n v trình ñ khoa h c, k thu t. Nh t B n, Hàn Qu c, ðài Loan là nh ng thí d minh ch ng cho ñiu ñó. ði v i Vi t Nam, qu c gia ñang trong ti n trình công nghi p hóa, hi n ñ i hóa và trong quá trình h i nh p kinh t qu c t , ngu n nhân l c có ch t l ưng ngày càng có ý ngh ĩa ñ c bi t quan tr ng ñ n s thành công c a Vi t Nam trong quá trình này. Ti n Giang là t nh ñng th i thu c khu v c ðng b ng Sông C u Long và Vùng kinh t tr ng ñim phía Nam, là ca ngõ gi a hai mi n ðông và Tây Nam b . Ti n Giang có nh ng thu n l i và ti m n ăng nh t ñ nh v v trí ñ a lý, giao thông, tài nguyên thiên nhiên, khí h u, con ng ưi. Tuy nhiên cho ñn nay, Ti n Giang v n ñưc xem là t nh ch m phát tri n, trong th i gian dài t ăng tr ưng khá th p, d n ñ n s t t h u t ươ ng ñi nhi u m t kinh t - xã hi so v i các t nh trong vùng. khía c nh ngu n nhân l c, Ti n Giang là t nh có quy mô dân s khá l n và m t ñ dân s cao nh t nhì vùng ðBSCL, ngu n lao ñ ng d i dào, tr , giá nhân công r . Tuy nhiên, lao ñng có k n ăng chi m t l khá th p. ðiu này gây nên tr ng i l n v gi i quy t vi c làm và cung ng ngu n nhân l c có k n ăng cho phát tri n kinh t ñ a ph ươ ng. S thi u h t ngu n lao ñ ng có tay ngh ñang là l c c n ln trong quá trình ti p th thu hút các doanh nghi p, các nhà ñu t ư. Và ñó c ũng là li gi i thích vì sao hu h t các nhà ñu t ư vào Ti n Giang trong th i gian qua thu c các ngành thâm d ng lao ñ ng ch nh m vào khai thác ngu n lao ñ ng ph thông ho c có k n ăng ngh b c th p, v i giá r trên ña bàn Ti n Giang và t các t nh lân cn. Trong nh ng n ăm t i, tr ưc xu th m nh m c a quá trình CNH, HðH và theo ñó là s ra ñi và phát tri n nhanh hàng lot các khu công nghi p trên ña bàn Ti n Giang có quy mô c p vùng nh ư KCN Tàu th y Soài R p, Long Giang và các