Luận văn Phương pháp xây dựng phần mềm quản lý ngân hàng câu hỏi trắc nghiệm tuyển sinh đại học

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN KHOA CÔNG NGHỆ THÔNG TIN BỘ MÔN CÔNG NGHỆ PHẦN MỀM VŨ MẠNH HOÀNG HẢI - NGUYẾN ĐÌNH NGỌC DUY XÂY DỰNG PHẦN MỀM QUẢN LÝ NGÂN HÀNG CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM TUYỂN SINH ĐẠI HỌC KHÓA LUẬN CỬ NHÂN TIN HỌC TP. HCM, 2005 TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN KHOA CÔNG NGHỆ THÔNG TIN BỘ MÔN CÔNG NGHỆ PHẦN MỀM VŨ MẠNH HOÀNG HẢI - 0112381 NGUYỄN ĐÌNH NGỌC DUY - 0112258 XÂY DỰNG PHẦN MỀM QUẢN LÝ NGÂN HÀNG CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM TUYỂN SINH ĐẠI HỌC KHÓA LUẬN CỬ NHÂN TIN HỌC GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN Th.s ĐỖ HOÀNG CƯỜNG NIÊN KHÓA 2001 – 2005 Quản lý kho dữ liệu đề thi trắc nghiệm tuyển sinh đại học Ý KIẾN CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN --------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------------------------------------------------------------------------------------- Thành phố Hồ Chí Minh, ngày tháng năm 2005 Chữ ký của giáo viên hướng dẫn Quản lý kho dữ liệu đề thi trắc nghiệm tuyển sinh đại học Ý KIẾN CỦA GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN --------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------------------------------------------------------------------------------------- Thành phố Hồ Chí Minh, ngày tháng năm 2005 Chữ ký của giáo viên phản biện Quản lý kho dữ liệu đề thi trắc nghiệm tuyển sinh đại học 1 LỜI CẢM ƠN Sau một thời gian thực hiện luận văn tốt nghiệp, đến nay, mọi công việc liên quan đến luận văn đã hoàn tất. Trong suốt thời gian này, chúng tôi đã nhận được rất nhiều sự giúp đỡ. Ở phần đầu tiên của luận văn, cho phép chúng tôi có đôi điều gửi đến những người chúng tôi vô cùng biết ơn. Xin gởi lời cảm ơn chân thành nhất đến Thầy Đỗ Hoàng Cường, người đã tận tình hướng dẫn, động viên, và giúp đỡ chúng tôi trong suốt thời gian qua. Nếu không có những lời chỉ dẫn, những tài liệu, những lời động viên khích lệ của Thầy thì luận văn này khó lòng hoàn thiện được. Tấm lòng chân thành nhất của chúng tôi cũng xin được gửi đến Thầy Lý Minh Tiên, Phó Trưởng Kkhoa Tâm lý Giáo dục của Trường Đại học Sư Phạm, Tp Hồ Chí Minh. Những tài liệu, những gợi ý của Thầy về trắc nghiệm đã giúp chúng tôi rất nhiều trong quá trình thực hiện đề tài. Cũng xin gửi lời biết ơn đến ba, đến mẹ, những người đã luôn dành những tình thương yêu nhất cho chúng tôi, những người đã luôn hỗ trợ, dõi theo những bước đi của chúng tôi trong tất cả các năm học vừa qua. Xin tri ân tất cả các Thầy Cô, những người dày công dạy dỗ, truyền cho chúng tôi rất nhiều tri thức quí báu. Cảm ơn tất cả bạn bè của chúng tôi, những người đã sát cánh cùng vui những niềm vui, cùng chia sẻ những khó khăn của chúng tôi và giúp đỡ chúng tôi rất nhiều trong quá trình thực hiện luận văn. Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 7 năm 2005 Nhóm sinh viên thực hiện Vũ Mạnh Hoàng Hải- Nguyễn Đình Ngọc Duy Quản lý kho dữ liệu đề thi trắc nghiệm tuyển sinh đại học 2 LỜI MỞ ĐẦU Hiện nay, giáo dục đang là quốc sách hàng đầu của đất nước. Nhiệm vụ của giáo dục là đào tạo con người trở thành các nhân lực hữu ích cho các ngành kinh tế của đất nước. Trong quá trình đào tạo, đo lường và đánh giá là công đoạn quan trọng nhất vì nó cho biết kết quả đào tạo. Từ trước đến nay, trong giáo dục đã có những hình thức đo lường kết quả học tập như vấn đáp, quan sát, viết … Trong thời gian gần đây, hình thức thi trắc nghiệm đã được áp dụng rộng rãi để đo lường và đánh giá kết quả học tập của học sinh. Đặc biệt là hiện nay, Bộ Giáo dục và Đào tạo đang có kế hoạch triển khai áp dụng trắc nghiệm vào kỳ thi tuyển sinh đại học trên cả nước. Đến lúc này, một vấn đề nảy sinh là việc tập hợp và quản lý các câu hỏi trắc nghiệm không thể quản lý thủ công, mà phải có sự trợ giúp của hệ thống máy tính. Với suy nghĩ đó, chúng em đã tiến hành nghiên cứu các lý thuyết về trắc nghiệm và xây dựng hệ thống hỗ trợ việc tập hợp và quản lý các câu trắc nghiệm phục vụ cho nhu cầu đo lường và đánh giá kết quả học tập của học sinh. Luận văn này gồm 6 chương : Chương 1. Trình bày lí do chọn đề tài, mục đích, đối tượng, phạm vi nghiên cứu. Chương 2. Lý thuyết trắc nghiệm. Chương 3. Trình bày về các hồ sơ phân tích hệ thống. Chương 4. Trình bày về các hồ sơ thiết kế hệ thống. Chương 5. Cài đặt, thực nghiệm và kiểm tra. Chương 6. Kết luận và trình bày về những hướng nghiên cứu tiếp theo. Quản lý kho dữ liệu đề thi trắc nghiệm tuyển sinh đại học 3 Mục lục Danh sách các hình .............................................................................................. 10 Chương 1. Mở đầu ............................................................................................... 14 1.1 Yêu cầu thực tế và lý do chọn đề tài ...............................................................14 1.2 Mục đích, đối tượng và phạm vi nghiên cứu ..................................................14 Chương 2. Nghiên cứu lý thuyết trắc nghiệm ................................................... 16 2.1 Tổng quan về trắc nghiệm khách quan ...........................................................16 2.1.1 Luận đề và Trắc nghiệm khách quan .......................................................16 2.1.2 Những nguyên tắc chung của trắc nghiệm...............................................19 2.1.3 Những trường hợp dùng trắc nghiệm.......................................................20 2.1.4 Trắc nghiệm chuẩn mực và Trắc nghiệm tiêu chí....................................21 2.1.4.1 Trắc nghiệm chuẩn mực....................................................................21 2.1.4.2 Trắc nghiệm tiêu chí .........................................................................22 2.1.4.3 So sánh trắc nghiệm chuẩn mực và Trắc nghiệm tiêu chí ................22 2.2 Tính tin cậy và tính giá trị của bài trắc nghiệm ..............................................24 2.2.1 Tính tin cậy (Reliability)..........................................................................24 2.2.2 Tính giá trị (Validity) ...............................................................................27 2.2.3 Mối liên hệ giữa tính tin cậy và tính giá trị..............................................28 2.3 Quy hoạch một bài trắc nghiệm ......................................................................28 2.3.1 Xác định mục tiêu học tập........................................................................28 2.3.1.1 Các khái niệm....................................................................................28 2.3.1.2 Mục tiêu học tập là cơ sở cho việc soạn bài trắc nghiệm .................30 2.3.2 Phân tích nội dung môn học.....................................................................32 2.3.3 Thiết kế dàn bài trắc nghiệm....................................................................33 2.3.4 Số câu hỏi trong bài trắc nghiệm .............................................................34 2.3.5 Mức độ khó của các câu trắc nghiệm.......................................................35 2.4 Các hình thức câu trắc nghiệm........................................................................36 2.4.1 Câu trắc nghiệm Đúng-Sai (true-false question)......................................36 Quản lý kho dữ liệu đề thi trắc nghiệm tuyển sinh đại học 4 2.4.2 Câu trắc nghiệm đa lựa chọn (multiple choice question).........................37 2.4.3 Câu trắc nghiệm đối chiếu cặp đôi (matching question)..........................39 2.4.4 Câu trắc nghiệm điền khuyết (filling question) .......................................39 2.5 Phân tích câu trắc nghiệm ...............................................................................40 2.5.1 Độ khó của câu trắc nghiệm (difficulty index) ........................................41 2.5.1.1 Định nghĩa độ khó của câu trắc nghiệm............................................41 2.5.1.2 Công thức tính độ khó.......................................................................41 2.5.1.3 Độ khó vừa phải câu trắc nghiệm .....................................................41 2.5.2 Độ phân cách của câu trắc nghiệm (discrimination index)......................42 2.5.2.1 Định nghĩa độ phân cách của câu trắc nghiệm..................................42 2.5.2.2 Các phương pháp tính độ phân cách .................................................43 2.5.2.3 Kết luận từ độ phân cách...................................................................46 2.6 Độ tin cậy của bài trắc nghiệm.......................................................................46 2.6.1 Định nghĩa độ tin cậy ...............................................................................46 2.6.2 Các phương pháp tính độ tin cậy của bài trắc nghiệm.............................47 2.6.2.1 Trắc nghiệm hai lần (test - retest) .....................................................47 2.6.2.2 Các dạng trắc nghiệm tương đương (equivalent forms) ...................48 2.6.2.3 Phương pháp phân đôi bài trắc nghiệm (split halves method)..........48 2.6.2.4 Công thức Kuder – Richardson.........................................................50 2.6.3 Kết luận từ độ tin cậy ...............................................................................53 Chương 3. Phân tích ............................................................................................ 54 3.1 Phân tích hiện trạng.........................................................................................54 3.2 Xác định yêu cầu.............................................................................................54 3.2.1 Yêu cầu chức năng ...................................................................................54 3.2.2 Yêu cầu phi chức năng.............................................................................55 3.2.2.1 Yêu cầu hệ thống...............................................................................55 3.2.2.2 Yêu cầu về chất lượng.......................................................................55 3.2.3 Phương án thực hiện phần mềm...............................................................56 3.3 Sơ đồ sử dụng..................................................................................................57 Quản lý kho dữ liệu đề thi trắc nghiệm tuyển sinh đại học 5 3.4 Sơ đồ kiến trúc tổng thể (mức phân tích)........................................................60 3.5 Sơ đồ lớp .........................................................................................................61 3.5.1 Sơ đồ các lớp đối tượng (mức phân tích).................................................61 Danh sách các lớp đối tượng.............................................................................62 Chương 4. Thiết kế............................................................................................... 63 4.1 Sơ đồ kiến trúc tổng thể (mức thiết kế)...........................................................63 4.1.1 Danh sách các lớp đối tượng của phần mềm ...........................................65 4.2 Thiết kế dữ liệu ...............................................................................................68 4.2.1 Sơ đồ logic dữ liệu ...................................................................................68 4.3 Sơ đồ truyền động (sơ đồ hoạt động chi tiết) một số xử lý quan trọng ..........70 4.3.1 Nhập câu hỏi ............................................................................................70 4.3.2 Kết xuất câu hỏi ......................................................................................71 4.3.3 Trộn đề thi ................................................................................................72 Chương 5. Triển khai, thực nghiệm và kiểm tra .............................................. 73 5.1 Kỹ thuật Automation (tự động hóa) ................................................................73 5.1.1 Sơ nét về Automation...............................................................................73 5.1.2 Automation với Microsoft Office 2003 ...................................................75 5.1.2.1 Automation với Microsoft Office Word 2003 ..................................75 5.1.2.2 Automation với Microsoft Excel Word 2003 ...................................77 5.2 Thực hiện.........................................................................................................79 5.2.1 Cách tổ chức trong lập trình.....................................................................79 5.2.2 Các công thức được sử dụng....................................................................79 5.2.3 Qui tắc đặt tên các đối tượng ...................................................................79 5.2.4 Qui tắc đặt tên cho các điều khiển trong các màn hình ...........................80 5.2.5 Quy tắc đặt tên biến..................................................................................80 5.3 Thực nghiệm và kiểm tra ................................................................................81 Chương 6. Kết luận.............................................................................................. 85 6.1 Những kết quả đạt được ..................................................................................85 6.2 So sánh với một số chương trình liên quan.....................................................86 Quản lý kho dữ liệu đề thi trắc nghiệm tuyển sinh đại học 6 6.3 Các hướng phát triển .......................................................................................88 6.4 Nhận xét ..........................................................................................................88 Tài liệu tham khảo ............................................................................................... 90 Phụ lục A. Danh sách các mẫu nhập.................................................................. 91 A.1 Mẫu nhập câu hỏi trắc nghiệm .......................................................................91 A.2 Mẫu đề thi: .....................................................................................................92 A.3 Mẫu bảng trả lời .............................................................................................92 A.4 Mẫu đáp án .....................................................................................................94 A.5 Mẫu nhập đánh giá .........................................................................................94 Hồ sơ phân tích hệ thống..................................................................................... 95 A.1 Sơ đồ luồng dữ liệu ........................................................................................95 A.1.1 Quản lý tác giả.........................................................................................96 A.1.1.1 Thêm tác giả .....................................................................................96 A.1.1.2 Cập nhật tác giả ................................................................................96 A.1.1.3 Xóa tác giả........................................................................................97 A.1.2 Quản lý khối thi.......................................................................................98 A.1.2.1 Thêm khối thi ...................................................................................98 Cập nhật khối thi ...........................................................................................99 A.1.2.2 Xóa khối thi......................................................................................99 A.1.3 Quản lý môn thi.....................................................................................100 A.1.3.1 Thêm môn thi .................................................................................100 A.1.3.1 Cập nhật môn thi ............................................................................101 A.1.3.2 Xóa môn thi....................................................................................102 A.1.4 Quản lý nội dung môn học ....................................................................103 A.1.4.1 Thêm nội dung môn học .......