Luận văn Quản lí hoạt động giáo dục đạo đức trong mối quan hệ phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội ở trƣờng THPT Tân Yên 2 -Tỉnh Bắc Giang

Lịch sử phát triển của loài ngƣời gắn liền với giáo dục, sự tồn tại và phát triển của giáo dục luôn chịu sự chi phối của kinh tế xã hội và ngƣợc lại giáo dục có vai trò to lớn trong việc trong việc phát triển kinh tế xã hội; giáo dục là công cụ, là phƣơng tiện để cải tiến xã hội. Khi xã hội phát triển, giáo dục đƣợc coi là động lực vừa là mục tiêu cho việc phát triển xã hội. Đạo đức là nhân tố cốt lõi trong nhân cách của mỗi con ngƣời. Giáo dục đạo đức cho học sinh trong trƣờng THPT nhằm mục đích hình thành nhân cách cho học sinh, giáo dục đạo đức nhằm cung cấp cho học sinh những tri thức cơ bản về các phẩm chất đạo đức và chuẩn mực đạo đức, hoàn thiện nhân cách con ngƣời. Đức và tài là hai mặt cơ bản hợp thành trong một cá nhân. Nhiều quan điểm cho rằng đạo đức là gốc của nhân cách. Giáo dục đạo đức là một phần quan trọng không thể thiếu trong hoạt động giáo dục, nhƣ Bác Hồ đã dạy “Có tài mà không có đức là người vô dụng, có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó” hoặc trong luận ngữ của Khổng Tử khẳng định: “Ngọc bất trác bất thành khí, nhân bất học bất tri đạo” (nghĩa là: Viên ngọc không mài dũa thì không thành đồ dùng được, con người không học thì không biết đạo) và nhiều nhà hiền triết đã nhấn mạnh “con ngƣời muốn trở thành con ngƣời cần phải có giáo dục”. Vì vậy, việc quan tâm tới công tác quản lý và giáo dục đạo đức trong nhà trƣờng là một việc làm cần thiết. Nghị quyết Hội nghị lần thứ hai Ban Chấp hành Trung ƣơng Đảng (khoá VIII) về định hƣớng chiến lƣợc phát triển giáo dục - đào tạo trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá có ghi: “Nhiệm vụ và mục tiêu cơ bản của giáo dục là nhằm xây dựng những con ngƣời và thế hệ thiết tha gắn bó với lý tƣởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, có đạo đức trong sáng, có ý chí kiên cƣờng xây dựng và bảo vệ tổ quốc; công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên nƣớc; giữ gìn và phát huy các giá trị văn hoá của dân tộc, có năng lực tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại; phát huy tiềm năng của dân tộc và con ngƣời Việt Nam, có ý thức cộng đồng và phát huy tính tích cực của cá nhân, làm chủ tri thức khoa học và công nghệ hiện đại, có tƣ duy sáng tạo, có kỹ năng thực hành giỏi, có tác phong công nghiệp, có tính tổ chức kỷ luật ; có sức khoẻ, là những ngƣời thừa kế xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa "hồng" vừa "chuyên" nhƣ lời dặn của Bác Hồ”. Hiện nay, ở vào thời kì hội nhập nhiều học sinh, sinh viên có ý chí vƣơn lên trong học tập, có hoài bão khát vọng lớn. Tuy nhiên, cũng dƣới tác động của nền kinh tế thị trƣờng và cơ chế mở cửa và do nhiều nguyên nhân khác, hành vi lệch chuẩn của thanh thiếu niên có xu hƣớng ngày càng tăng. Một số hành vi vi phạm pháp luật của học sinh khiến gia đình và xã hội lo lắng nhƣ: vi phạm giao thông, đua xe trái phép, bạo lực nhà trƣờng, quay cóp bài, mua điểm, cờ bạc, nghiện rƣợu, trong gia đình trẻ em thiếu kính trên nhƣờng dƣới, không vâng lời cha mẹ, ngƣời lớn.Một số hành vi lệch chuẩn khác về mặt đạo đức nhƣ: sống hƣởng thụ, chạy theo đồng tiền, xa hoa, lãng phí, lƣời lao động và học tập, thiếu ý thức rèn luyện, không dám đấu tranh với cái sai, thờ ơ vô cảm, vị kỷ cũng ngày càng nhiều hơn ở đối tƣợng còn ngồi trên ghế nhà trƣờng. Trong thông báo kết luận của bộ chính trị về việc tiếp tục thực hiện nghị quyết Trung ƣơng 2 (khoá VIII), phƣơng hƣớng phát triển giáo dục đào tạo đến năm 2020 có viết: “.Việc giáo dục tƣ tƣởng đạo đức, lối sống, về truyền thống văn hoá, lịch sử dân tộc, về Đảng, về quyền lợi và nghĩa vụ công dân cho học sinh, sinh viên chƣa đƣợc chú ý đúng mức cả về nội dung và phƣơng pháp; giáo dục phổ thông chỉ mới quan tâm nhiều đến “dạy chữ”, chƣa quan tâm đúng mức đến “dạy ngƣời”, kĩ năng sống và “dạy nghề” cho thanh thiếu niên”. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên Trƣớc tình hình và thực trạng này trong những năm qua các cấp, các ngành đặc biệt là ngành giáo dục đã quan tâm đầu tƣ chú trọng công tác giáo dục toàn diện cho các thế hệ học sinh. Vấn đề giáo dục đạo đức đƣợc coi là một trong những nhiệm vụ quan trọng trong các nhà trƣờng. Nhƣng thực tế việc giáo dục đạo đức trong nhà trƣờng thƣờng chú trọng tới nề nếp kỷ cƣơng với nội quy, những bài học giáo huấn, không chú ý đến hành vi ứng xử thực tế. Bên cạnh đó biện pháp phối hợp giữa nhà trƣờng, gia đình và xã hội nằm giáo dục đạo đức cho học sinh chƣa đồng bộ, thƣờng xuyên và chặt chẽ. Giáo dục là quá trình mang tính xã hội sâu sắc, thể hiện nhiều góc độ khía cạnh, có sự tham gia của nhiều lực lƣợng xã hội. Việc giáo dục đạo đức học sinh nếu chỉ diễn ra trong khuôn viên nhà trƣờng tất yếu không phát huy đƣợc sức mạnh chung, không toàn diện và đầy đủ nên hiệu quả của công tác giáo dục đạo đức trong các nhà trƣờng chƣa đáp ứng đƣợc yêu cầu đào tạo con ngƣời mới phù hợp với sự phát triển của xã hội trong giai đoạn hiện nay. Trƣờng THPT Tân Yên 2 - Bắc Giang trong những năm qua đã có nhiều chuyển biến trong các mặt giáo dục nhƣ các chỉ tiêu về học sinh đỗ tốt nghiệp, đỗ Đại học cao đẳng, chỉ tiêu học sinh gỏi, học sinh tiên tiến. nhƣng bên cạnh đó hiệu quả công tác giáo dục đạo đức học sinh còn nhiều hạn chế và tồn tại: - Giáo dục đạo đức học sinh chƣa đƣợc tiến hành thƣờng xuyên, chƣa đƣợc thực hiện ở mọi nơi, mọi lúc; thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trƣờng với gia đình, các cấp uỷ Đảng chính quyền, các ngành hữu quan, các tổ chức chính trị xã hội và quần chúng nhân dâ n. - Giáo viên lên lớp còn nặng dạy chữ, chƣa chú trọng đến vấn đề dạy ngƣời, môn giáo dục công dân nhiều giáo viên và học sinh xem là “môn phụ’’, nặng lí luận thiếu sự đầu tƣ nâng cao chất lƣợng giảng dạy của giáo viên. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên - Có một số cán bộ giáo viên còn né tránh, thậm trí còn làm ngơ trƣớc những hành vi vi phạm đạo đức của học sinh. Đội ngũ giáo viên chủ nhiệm lớp còn một bộ phận không nhỏ chƣa có nhiều kinh nghiệm, chƣa thực sự tâm huyết với học sinh, chƣa có sự quan tâm đến công tác giáo dục đạo đức học sinh. - Vẫn tồn tại một bộ phận học sinh thƣờng xuyên có biểu hiện vi phạm về đạo đức, có lối sống hƣởng thụ, vƣớng vào các tệ nạn xã hội và vi phạm pháp luật, xúc phạm tới nhân cách nhà giáo. Để nâng cao chất lƣợng giáo dục đạo đức học sinh của trƣờng lên một bƣớc mới, góp phần tạo bƣớc đột phá trong chiến lƣợc phát triển giáo dục giai đoạn 2010 - 2020. Đáp ứng việc nâng cao chất lƣợng giáo dục của trƣờng THPT Tân Yên 2 - Bắc Giang góp phần đào tạo ra những con ngƣời phát triển toàn diện đức, trí, thể, mỹ - nguồn nhân lực chính thúc đẩy sự phát triển của địa phƣơng và đất nƣớc trong giai đoạn Công nghiệp hoá - Hiện đại hoá. Vì vậy trong công tác quản lý trƣờng THPT Tân Yên 2, huyện Tân Yên, tỉnh Bắc Giang thấy cần phải định hƣớng tìm tòi các biện pháp quản lí tốt nhất hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh nhằm không ngừng nâng cao chất lƣợng giáo dục của nhà trƣờng. Xuất phát từ những lí do khách quan và chủ quan nhƣ đã nêu, chúng tôi lựa chọn đề tài "Quản lí hoạt động giáo dục đạo đức trong mối quan hệ phối hợp giữa nhà trƣờng, gia đình và xã hội ở trƣờng THPT Tân Yên 2 -tỉnh Bắc Giang ".

pdf143 trang | Chia sẻ: oanhnt | Lượt xem: 1464 | Lượt tải: 2download
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Luận văn Quản lí hoạt động giáo dục đạo đức trong mối quan hệ phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội ở trƣờng THPT Tân Yên 2 -Tỉnh Bắc Giang, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM ----------------------------- NGUYỄN HỮU TÂN QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC TRONG MỐI QUAN HỆ PHỐI HỢP GIỮA NHÀ TRƢỜNG, GIA ĐÌNH VÀ XÃ HỘI Ở TRƢỜNG THPT TÂN YÊN 2 - TỈNH BẮC GIANG LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Thái nguyên, năm 2010 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM ----------------------------- NGUYỄN HỮU TÂN QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC TRONG MỐI QUAN HỆ PHỐI HỢP GIỮA NHÀ TRƢỜNG, GIA ĐÌNH VÀ XÃ HỘI Ở TRƢỜNG THPT TÂN YÊN 2 - TỈNH BẮC GIANG Chuyên ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 60.14.05 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS Hà Thế Truyền Thái nguyên, năm 2010 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 1 Lời cảm ơn Lời cảm ơn đầu tiên và sâu sắc nhất của tôi xin đƣợc dành gửi tới thầy giáo, PGS.TS Hà Thế Truyền - ngƣời đã quan tâm và tận tình hƣớng dẫn tôi trong suốt quá trình làm luận văn. Thầy đã cho tôi thêm nhiều kiến thức về khoa học quản lý giáo dục cũng nhƣ giúp tôi rèn luyện kỹ năng nghiên cứu khoa học. Một lần nữa, tôi xin đƣợc nói lời Cảm ơn Thầy! Tôi xin chân thành cảm ơn Trƣờng Đại học sƣ phạm - Đại học Thái Nguyên, cùng các thầy cô giáo đã quan tâm tạo điều kiện thuận lợi, dành nhiều công sức giảng dạy, hƣớng dẫn giúp đỡ em trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Tôi xin trân trọng cảm ơn các đồng chí lãnh đạo Sở Giáo dục và Đào tạo Bắc Giang, các cơ quan, tổ chức, đơn vị, Ban giám hiệu, các đồng chí cán bộ giáo viên, phụ huynh học sinh và học sinh trƣờng THPT Tân Yên 2 – Bắc Giang đã nhiệt tình cộng tác, cung cấp số liệu, cho ý kiến, những ngƣời thân trong gia đình và bạn bè đã luôn quan tâm, động viên, giúp đỡ để tôi có thể hoàn thành tốt nhiệm vụ học tập và nghiên cứu trong suốt thời gian qua! Mặc dù đã cố gắng thật nhiều trong quá trình thực hiện đề tài, song không thể tránh khỏi những thiếu sót nhất định. Tôi rất mong nhận đƣợc sự thông cảm và đóng góp ý kiến của quý các thầy, cô giáo, các bạn đồng nghiệp và những ngƣời cùng quan tâm tới những vấn đề đƣợc trình bày trong luận văn. Xin chân thành cảm ơn! Tác giả luận văn Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 2 DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VIẾT TẮT STT Chữ viết tắt Cùm từ viết tắt 1 CBGV Cán bộ, giáo viên 2 CNH-HĐH Công nghiệp hoá, hiện đại hoá 3 GD Giáo dục 4 ĐĐ Đạo đức 5 GDĐĐ Giáo dục đạo đức 6 GV Giáo viên 7 GVCN Giáo viên chủ nhiệm 8 GVBM Giáo viên bộ môn 9 HS Học sinh 10 QL Quản lý 11 QLGD Quản lý giáo dục 12 THCS Trung học cơ sở 13 THPT Trung học phổ thông 14 TN Thanh niên 15 TNCS Thanh niên cộng sản 16 XH Xã hội 17 HĐND Hội đồng nhân dân 18 UBND Uỷ ban nhân dân Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 3 MỤC LỤC Lời cảm ơn 1 Danh mục các ký hiệu viết tắt 2 Phần mở đầu 6 1. Lý do chọn đề tài 7 2. Mục đích nghiên cứu 10 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu: 11 4. Nhiệm vụ nghiên cứu 11 5. Giả thuyết khoa học: 11 6. Phƣơng pháp nghiên cứu 11 7. Phạm vi nghiên cứu: 12 8. Những đóng góp của đề tài: 12 Chƣơng 1 Cơ sở lí luận và cơ sở pháp lí của quản lí hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh THPT trong mối quan hệ phối hợp giữa nhà trƣờng, gia đình và xã hội 13 1.1. Khái quát về lịch sử vấn đề giáo dục đạo đức 13 1.2. Một số khái niệm cơ bản 15 1.2.1. Đạo đức và giáo dục đạo đức 15 1.2.1.1. Đạo đức 15 1.2.1.2. Giáo dục đạo đức 17 1.2.2. Khái niệm về các lực lƣợng giáo dục 17 1.2.3. Khái niệm về quản lí, quản lí hoạt động giáo dục đạo đức trong mối quan hệ phối hợp giữa nhà trƣờng, gia đình và xã hội 19 1.2.3.1. Quản lý 19 1.2.3.2. Khái niệm quản lí hoạt động giáo dục đạo đức trong mối quan hệ phối hợp giữa nhà trƣờng, gia đình và xã hội 19 1.3. Mục tiêu, nội dung, phƣơng thức và nguyên tắc giáo dục đạo đức cho học sinh THPT 20 1.3.1. Mục tiêu giáo dục đạo đức học sinh 20 1.3.2. Nhiệm vụ giáo dục đạo đức học sinh 21 1.3.3. Nội dung giáo dục đạo đức 21 1.3.4. Phƣơng pháp giáo dục đạo đức học sinh 22 1.3.5. Hình thức giáo dục đạo đức 23 1.3.6. Nguyên tắc giáo dục đạo đức 25 1.4. Một số đặc điểm tâm sinh lý của học sinh THPT ảnh hƣởng đến giáo dục đạo đức 25 1.5. Vai trò của quản lí hoạt động giáo dục đạo đức học sinh trong mối quan hệ phối hợp giữa nhà trƣờng, gia đình và xã hội 27 1.5.1. Vai trò của từng lực lƣợng trong quản lí giáo dục đạo đức học sinh 28 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 4 1.5.1.1. Vai trò của nhà trƣờng THPT 28 1.5.2.2. Vai trò của gia đình 28 1.5.2.3. Vai trò của xã hội 29 1.5.2. Vai trò của quản lý hoạt động giáo dục đạo đức học sinh trong mối quan hệ phối hợp giữa nhà trƣờng, gia đình và xã hội 30 1.6. Nội dung và biện pháp quản lý hoạt động giáo dục đạo đức trong mối quan hệ phối hợp nhà trƣờng, gia đình và xã hội 31 1.6.1. Quản lý giáo dục đạo đức 31 1.6.2. Nội dung quản lý hoạt động giáo dục đạo đức trong mối quan hệ phối hợp nhà trƣờng, gia đình và xã hội 32 1.6.3. Các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục đạo đức trong mối quan hệ phối hợp nhà trƣờng, gia đình và xã hội 32 1.7. Hiệu quả và những yếu tố ảnh hƣởng đến hiệu quả quản lí hoạt động giáo dục đạo đức học sinh trong mối quan hệ phối hợp nhà trƣờng, gia đình và xã hội 34 1.7.1. Hiệu quả quản lí hoạt động giáo dục đạo đức học sinh 34 1.7.2. Những yếu tố ảnh hƣởng đến hiệu quả quản lý hoạt động giáo dục đạo đức học sinh trong mối quan hệ phối hợp 35 1.7.2.1. Nhận thức của cán bộ giáo viên, gia đình và các tổ chức xã hội 35 1.7.2.2. Điều kiện kinh tế xã hội, văn hoá của địa phƣơng, của gia đình 36 1.8. Cơ sở pháp lí của quản lí hoạt động giáo dục đạo đức học sinh trong mối quan hệ phối hợp nhà trƣờng, gia đình và xã hội 36 Kết luận chƣơng 1 40 Chƣơng 2 Thực trạng quản lí hoạt động giáo dục đạo đức trong mối quan hệ phối hợp cho học sinh trƣờng THPT Tân Yên 2 42 2.1. Vài nét khái quát về đặc điểm kinh tế, xã hội địa phƣơng 42 2.1.1. Tổng quan về kinh tế, xã hội địa phƣơng 42 2.1.2. Vài nét khái quát về trƣờng THPT Tân Yên 2 - Bắc Giang 42 2.1.3. Khái quát về tình hình giáo dục của các trƣờng THPT huyện Tân Yên 45 2.2. Thực trạng quản lí hoạt động giáo dục đạo đức trong mối quan hệ phối hợp giữa nhà trƣờng, gia đình và xã hội ở trƣờng THPT Tân Yên 2 - tỉnh Bắc Giang 47 2.2.1. Thực trạng về quản lí giáo dục đạo đức ở trƣờng THPT Tân Yên 2 - tỉnh Bắc Giang trong các năm qua 47 2.2.2. Thực trạng về vai trò của giáo viên chủ nhiệm trong quản lí hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh 53 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 5 2.2.3. Thực trạng về quản lý hoạt động giáo dục đạo đức trong mối quan hệ phối hợp giữa nhà trƣờng, gia đình và xã hội ở trƣờng THPT Tân Yên 2 - tỉnh Bắc Giang 55 2.2.4. Thực trạng các biện pháp quản lí giáo dục đạo đức cho học sinh trƣờng THPT Tân Yên 2 59 2.2.4.1 Các biện pháp phối hợp giữa gia đình và nhà trƣờng 59 2.2.4.2. Các biện pháp phối hợp giữa nhà trƣờng và xã hội 61 2.2.5. Thực trạng về hiệu quả của các biện pháp quản lí hoạt động giáo dục đạo đức trong mối quan hệ phối hợp ở trƣờng THPT Tân Yên 2 63 2.3. Những nguyên nhân ảnh hƣởng đến hiệu quả quản lí hoạt động giáo dục đạo đức học sinh trong mối quan hệ phối hợp nhà trƣờng, gia đình và xã hội 64 2.4. Đánh giá chung về thực trạng giáo dục đạo đức và quản lí hoạt động giáo dục đạo đức học sinh trong mối quan hệ phối hợp ở trƣờng THPT Tân Yên 2 – Bắc Giang 69 2.4.1. Mặt mạnh 69 2.4.2. Mặt yếu 70 2.4.3. Nguyên nhân của những hạn chế 70 2.4.3.1. Nguyên nhân chủ quan 70 2.4.3.2. Nguyên nhân khách quan 73 Kết luận chƣơng 2 75 Chƣơng 3 Biện pháp Quản lí hoạt động giáo dục đạo đức trong mối quan hệ phối hợp giữa nhà trƣờng, gia đình và xã hội ở trƣờng THPT Tân Yên 2 - tỉnh Bắc Giang 77 3.1. Những nguyên tắc đề xuất các biện pháp quản lí giáo dục đạo đức cho học sinh THPT 77 3.2. Biện pháp quản lí hoạt động giáo dục đạo đức trong mối quan hệ phối hợp giữa nhà trƣờng, gia đình và xã hội ở trƣờng THPT Tân Yên 2 - tỉnh Bắc Giang 78 3.2.1. Nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm của cán bộ quản lí, giáo viên, cha mẹ học sinh và các tổ chức xã hội nhằm giáo dục đạo đức cho học sinh 78 3.2.1.1. Mục tiêu 78 3.2.1.2. Cách thức thực hiện 82 3.2.1.3. Điều kiện thực hiện 86 3.2.2. Xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch quản lí hoạt động giáo dục đạo đức trong mối quan hệ phối hợp giữa nhà trƣờng, gia đình và xã hội ở trƣờng THPT Tân Yên 2 - tỉnh Bắc Giang 86 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 6 3.2.2.1. Mục tiêu 86 3.2.2.2. Cách thức thực hiện 87 3.2.2.3. Điều kiện thực hiện 89 3.2.3. Tăng cƣờng năng lực công tác của giáo viên chủ nhiệm lớp 91 3.2.3.1. Mục tiêu 91 3.2.3.2. Cách thức thực hiện 93 3.2.3.3. Điều kiện thực hiện 96 3.2.4. Đa dạng hoá các nội dung hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh trƣờng THPT Tân Yên 2 97 3.2.4.1. Mục tiêu 97 3.2.4.2. Cách thức thực hiện 98 3.2.4.3. Điều kiện thực hiện 101 3.2.5. Tăng cƣờng trao đổi thông tin giữa nhà trƣờng - gia đình - xã hội trong quá trình giáo dục đạo đức cho học sinh 102 3.2.5.1. Mục tiêu 102 3.2.5.2. Cách thức thực hiện 103 3.2.5.3. Điều kiện thực hiện 105 3.2.6. Nâng cao chất lƣợng hoạt động kiểm tra, đánh giá, rút kinh nghiệm về sự quản lí phối hợp giữa nhà trƣờng - gia đình - xã hội 106 3.2.6.1. Mục tiêu 106 3.2.6.2. Cách thức thực hiện 107 3.2.6.3. Điều kiện thực hiện 107 3.3. Mối liên hệ giữa các biện pháp quản lí giáo dục đạo đức cho học sinh THPT trong sự phối hợp giữa nhà trƣờng, gia đình và xã hội 108 3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các biện pháp đã đề xuất 109 Kết luận chƣơng 3 118 Kết luận và kiến nghị 119 1. Kết luận: 119 2. Kiến nghị 121 Tài liệu tham khảo 124 Phụ lục 127 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 7 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Lịch sử phát triển của loài ngƣời gắn liền với giáo dục, sự tồn tại và phát triển của giáo dục luôn chịu sự chi phối của kinh tế xã hội và ngƣợc lại giáo dục có vai trò to lớn trong việc trong việc phát triển kinh tế xã hội; giáo dục là công cụ, là phƣơng tiện để cải tiến xã hội. Khi xã hội phát triển, giáo dục đƣợc coi là động lực vừa là mục tiêu cho việc phát triển xã hội. Đạo đức là nhân tố cốt lõi trong nhân cách của mỗi con ngƣời. Giáo dục đạo đức cho học sinh trong trƣờng THPT nhằm mục đích hình thành nhân cách cho học sinh, giáo dục đạo đức nhằm cung cấp cho học sinh những tri thức cơ bản về các phẩm chất đạo đức và chuẩn mực đạo đức, hoàn thiện nhân cách con ngƣời. Đức và tài là hai mặt cơ bản hợp thành trong một cá nhân. Nhiều quan điểm cho rằng đạo đức là gốc của nhân cách. Giáo dục đạo đức là một phần quan trọng không thể thiếu trong hoạt động giáo dục, nhƣ Bác Hồ đã dạy “Có tài mà không có đức là người vô dụng, có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó” hoặc trong luận ngữ của Khổng Tử khẳng định: “Ngọc bất trác bất thành khí, nhân bất học bất tri đạo” (nghĩa là: Viên ngọc không mài dũa thì không thành đồ dùng được, con người không học thì không biết đạo) và nhiều nhà hiền triết đã nhấn mạnh “con ngƣời muốn trở thành con ngƣời cần phải có giáo dục”. Vì vậy, việc quan tâm tới công tác quản lý và giáo dục đạo đức trong nhà trƣờng là một việc làm cần thiết. Nghị quyết Hội nghị lần thứ hai Ban Chấp hành Trung ƣơng Đảng (khoá VIII) về định hƣớng chiến lƣợc phát triển giáo dục - đào tạo trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá có ghi: “Nhiệm vụ và mục tiêu cơ bản của giáo dục là nhằm xây dựng những con ngƣời và thế hệ thiết tha gắn bó với lý tƣởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, có đạo đức trong sáng, có ý chí kiên cƣờng xây dựng và bảo vệ tổ quốc; công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 8 nƣớc; giữ gìn và phát huy các giá trị văn hoá của dân tộc, có năng lực tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại; phát huy tiềm năng của dân tộc và con ngƣời Việt Nam, có ý thức cộng đồng và phát huy tính tích cực của cá nhân, làm chủ tri thức khoa học và công nghệ hiện đại, có tƣ duy sáng tạo, có kỹ năng thực hành giỏi, có tác phong công nghiệp, có tính tổ chức kỷ luật ; có sức khoẻ, là những ngƣời thừa kế xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa "hồng" vừa "chuyên" nhƣ lời dặn của Bác Hồ”. Hiện nay, ở vào thời kì hội nhập nhiều học sinh, sinh viên có ý chí vƣơn lên trong học tập, có hoài bão khát vọng lớn. Tuy nhiên, cũng dƣới tác động của nền kinh tế thị trƣờng và cơ chế mở cửa và do nhiều nguyên nhân khác, hành vi lệch chuẩn của thanh thiếu niên có xu hƣớng ngày càng tăng. Một số hành vi vi phạm pháp luật của học sinh khiến gia đình và xã hội lo lắng nhƣ: vi phạm giao thông, đua xe trái phép, bạo lực nhà trƣờng, quay cóp bài, mua điểm, cờ bạc, nghiện rƣợu, trong gia đình trẻ em thiếu kính trên nhƣờng dƣới, không vâng lời cha mẹ, ngƣời lớn....Một số hành vi lệch chuẩn khác về mặt đạo đức nhƣ: sống hƣởng thụ, chạy theo đồng tiền, xa hoa, lãng phí, lƣời lao động và học tập, thiếu ý thức rèn luyện, không dám đấu tranh với cái sai, thờ ơ vô cảm, vị kỷ …cũng ngày càng nhiều hơn ở đối tƣợng còn ngồi trên ghế nhà trƣờng. Trong thông báo kết luận của bộ chính trị về việc tiếp tục thực hiện nghị quyết Trung ƣơng 2 (khoá VIII), phƣơng hƣớng phát triển giáo dục đào tạo đến năm 2020 có viết: “...Việc giáo dục tƣ tƣởng đạo đức, lối sống, về truyền thống văn hoá, lịch sử dân tộc, về Đảng, về quyền lợi và nghĩa vụ công dân cho học sinh, sinh viên chƣa đƣợc chú ý đúng mức cả về nội dung và phƣơng pháp; giáo dục phổ thông chỉ mới quan tâm nhiều đến “dạy chữ”, chƣa quan tâm đúng mức đến “dạy ngƣời”, kĩ năng sống và “dạy nghề” cho thanh thiếu niên”. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 9 Trƣớc tình hình và thực trạng này trong những năm qua các cấp, các ngành đặc biệt là ngành giáo dục đã quan tâm đầu tƣ chú trọng công tác giáo dục toàn diện cho các thế hệ học sinh. Vấn đề giáo dục đạo đức đƣợc coi là một trong những nhiệm vụ quan trọng trong các nhà trƣờng. Nhƣng thực tế việc giáo dục đạo đức trong nhà trƣờng thƣờng chú trọng tới nề nếp kỷ cƣơng với nội quy, những bài học giáo huấn, không chú ý đến hành vi ứng xử thực tế. Bên cạnh đó biện pháp phối hợp giữa nhà trƣờng, gia đình và xã hội nằm giáo dục đạo đức cho học sinh chƣa đồng bộ, thƣờng xuyên và chặt chẽ. Giáo dục là quá trình mang tính xã hội sâu sắc, thể hiện nhiều góc độ khía cạnh, có sự tham gia của nhiều lực lƣợng xã hội. Việc giáo dục đạo đức học sinh nếu chỉ diễn ra trong khuôn viên nhà trƣờng tất yếu không phát huy đƣợc sức mạnh chung, không toàn diện và đầy đủ nên hiệu quả của công tác giáo dục đạo đức trong các nhà trƣờng chƣa đáp ứng đƣợc yêu cầu đào tạo con ngƣời mới phù hợp với sự phát triển của xã hội trong giai đoạn hiện nay. Trƣờng THPT Tân Yên 2 - Bắc Giang trong những năm qua đã có nhiều chuyển biến trong các mặt giáo dục nhƣ các chỉ tiêu về học sinh đỗ tốt nghiệp, đỗ Đại học cao đẳng, chỉ tiêu học sinh gỏi, học sinh tiên tiến... nhƣng bên cạnh đó hiệu quả công tác giáo dục đạo đức học sinh còn nhiều hạn chế và tồn tại: - Giáo dục đạo đức học sinh chƣa đƣợc tiến hành thƣờng xuyên, chƣa đƣợc thực hiện ở mọi nơi, mọi lúc; thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trƣờng với gia đình, các cấp uỷ Đảng chính quyền, các ngành hữu quan, các tổ chức chính trị xã hội và quần chúng nhân dân. - Giáo viên lên lớp còn nặng dạy chữ, chƣa chú trọng đến vấn đề dạy ngƣời, môn giáo dục công dân nhiều giáo viên và học sinh xem là “môn phụ’’, nặng lí luận thiếu sự đầu tƣ nâng cao chất lƣợng giảng dạy của giáo viên. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 10 - Có một số cán bộ giáo viên còn né tránh, thậm trí còn làm ngơ trƣớc những hành vi vi phạm đạo đức của học sinh. Đội ngũ giáo viên chủ nhiệm lớp còn một bộ phận không nhỏ chƣa có nhiều kinh nghiệm, chƣa thực sự tâm huyết với học sinh, chƣa có sự quan tâm đến công tác giáo dục đạo đức học sinh. - Vẫn tồn tại một bộ phận học sinh thƣờng xuyên có biểu hiện vi phạm về đạo đức, có lối sống hƣởng thụ, vƣớng vào các tệ nạn xã hội và vi phạm pháp luật, xúc phạm tới nhân cách nhà giáo. Để nâng cao chất lƣợng giáo dục đạo đức học sinh của trƣờng lên một bƣớc mới, góp phần tạo bƣớc đột phá trong chiến lƣợc phát triển giáo dục giai đoạn 2010 - 2020. Đáp ứng việc nâng cao chất lƣợng giáo dục của trƣờng THPT Tân Yên 2 - Bắc Giang góp phần đào tạo ra những con ngƣời phát triển toàn diện đức, trí, thể, mỹ - nguồn nhân lực chính thúc đẩy sự phát triển của địa phƣơng và đất nƣớc trong giai đoạn Công nghiệp hoá - Hiện đại hoá. Vì vậy trong công tác quản lý trƣờng THPT Tân Yên 2, huyện Tân Yên, tỉnh Bắc Giang thấy cần phải định hƣớng tìm tòi các biện pháp quản lí tốt nhất hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh nhằm không ngừng nâng cao chất lƣợng giáo dục của nhà trƣờng. Xuất phát từ những lí do khách quan và chủ quan nhƣ đã nêu, chúng tôi lựa chọn đề tài "Quản lí hoạt động giáo dục đạo đức trong mối quan hệ phối hợp giữa nhà trƣờng, gia đình và xã hội ở trƣờng THPT Tân Yên 2 - tỉnh Bắc Giang ". 2. Mục đích nghiên cứu Đề xuất và lí giải một số biện pháp quản lí hoạt động giáo dục đạo đức trong mối quan hệ phối hợp giữa nhà trƣờng, gia đình và xã hội ở trƣờng THPT Tân Yên 2 - tỉnh Bắc Giang. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 11 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu: 3.1. Khách thể nghiên cứu: Hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh THPT. 3.2. Đối tƣợng nghiên cứu: Một số biện pháp quản lý hoạt động giáo dục đạo đức trong mối quan hệ phối hợp giữa nhà trƣờng, gia đình và xã hội ở trƣờng THPT Tân Yên 2, huyện Tân Yên, tỉnh Bắc giang. 4. Nhiệm vụ nghiên cứu 4.1. Xác định cơ sở lý luận và cơ sở pháp lý về quản lí hoạt động giáo dục đạo đức trong mối quan hệ phối hợp giữa nhà trƣờng, gia đình và xã hội. 4.2. Tìm hiểu thực trạng của việc quản lí hoạt động giáo dục đạo đức trong mối quan hệ phối hợp giữa nhà trƣờng, gia đình và xã hội ở trƣờng THPT Tân Yên 2 - tỉnh Bắc Giang. 4.3. Đề xuất một số biện pháp quản lí hoạt động giáo dục đạo đức trong mối quan hệ phối hợp giữa nhà trƣờng, gia đình và xã hội ở trƣờng THPT Tân Yên 2 - tỉnh Bắc Giang. 5. Giả thuyết khoa học: Chất lƣợng giáo dục đạo đức học sinh trƣờng THPT Tân Yên 2, huyện Tân Yên, tỉnh Bắc giang còn nhều vấn đề cần giải quyết và chịu sự tác động của nhiều nhân tố kinh tế – xã hội khác nhau. Tuy nhiên, nếu hiệu trƣởng trƣờng THPT áp dụng một cách đồng bộ một số biện pháp quản lí hoạt động giáo dục đạo đức trong mối quan hệ phối hợp giữa nhà trƣờng, gia đình và xã hội ở trƣờng THPT Tân Yên 2 - tỉnh Bắc Giang nhƣ tác giả đã nghiên cứu và đề xuất, thì chất lƣợng giáo dục đạo đức học sinh trƣờng THPT Tân Yên 2, huyện Tân Yên, tỉnh Bắc Giang sẽ đƣợc nâng cao nhiều hơn nữa. 6. Phƣơng pháp nghiên cứu 6.1. Nhóm các phƣơng pháp nghiên cứu lý luận: - Nghiên cứu các văn kiện của Đảng về giáo dục và đào tạo, của các cơ quan khác có liên quan; Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 12 - Nghiên cứu tài liệu kinh điển; - Nghiên cứu các giáo trình, sách báo, các công trình sản phẩm liên quan. 6.2. Nhóm các phƣơng pháp nghiên cứu thực tiễn: - Quan sát, khảo sát thực tế; - Thống kê số liệu, phân tích thực trạng; - Tổng kết kinh nghiệm; - Điều tra cơ bản bằng phiếu hỏi; - Lấy ý kiến chuyên gia, trao đổi, toạ đàm. 6.3. Nhóm phƣơng pháp nghiên cứu bổ trợ Thống kê toán học: Sử dụng công thức toán học để thống kê, xử lý số liệu đã thu đƣợc từ các phƣơng pháp khác. Sử dụng bảng biểu, sơ đồ, hình vẽ. 7. Phạm vi nghiên cứu: Đề tà