Luận văn Thực hiện chính sách bình đẳng giới trong công tác cán bộ tại tỉnh Đắk Lắk

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI ---------------- TRẦN THỊ THU THẢO THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH BÌNH ĐẲNG GIỚI TRONG CÔNG TÁC CÁN BỘ TẠI TỈNH ĐẮK LẮK LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG ĐẮK LẮK, NĂM 2019 VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI TRẦN THỊ THU THẢO THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH BÌNH ĐẲNG GIỚI TRONG CÔNG TÁC CÁN BỘ TẠI TỈNH ĐẮK LẮK Chuyên Ngành: Chính sách công Mã số: 8 34 04 02 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS. TS. ĐẶNG THỊ HOA ĐẮK LẮK, NĂM 2019 LỜI CẢM ƠN Lời đầu tiên, tôi xin chân thành cảm ơn Học viện Khoa học Xã hội - Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam, Khoa Chính sách công, Ban Lãnh đạo, các thầy, cô giảng viên, cán bộ các phòng, ban chức năng của Viện Khoa học xã hội vùng Tây Nguyên đã nhiệt tình giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu hoàn thành khóa học. Đặc biệt tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến PGS.TS. Đặng Thị Hoa - người đã dành nhiều thời gian tâm huyết trực tiếp hướng dẫn và tận tình chỉ bảo tôi trong quá trình nghiên cứu thực hiện luận văn này. Tôi xin chân thành cảm ơn Cơ quan Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy, Ủy ban Nhân dân tỉnh, Ban Tổ chức Tỉnh ủy, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tỉnh Đắk Lắk và các bạn bè, đồng nghiệp đã giúp đỡ cung cấp thông tin và tạo mọi điều kiện cho tôi trong suốt quá trình học tập, hoàn thành luận văn. Mặc dù đã hết sức cố gắng, song luận văn không tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong nhận được sự chỉ dẫn, đóng góp ý kiến của các nhà khoa học và các thầy, cô giáo để luận văn hoàn thiện hơn. Đắk Lắk, tháng 8 năm 2019 Người thực hiện Trần Thị Thu Thảo LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan luận văn “Thực hiện chính sách bình đẳng giới trong công tác cán bộ tại tỉnh Đắk Lắk” là công trình nghiên cứu của tôi. Các nội dung nghiên cứu và kết quả được trình bày trong luận văn là trung thực và không trùng lặp với các đề tài khác trong cùng lĩnh vực, trên cùng địa bàn. Đắk Lắk, tháng 8 năm 2019 Tác giả luận văn Trần Thị Thu Thảo MỤC LỤC MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ..................................................................................................... 1 2. Tình hình nghiên cứu .............................................................................................. 4 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu .......................................................................... 9 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ........................................................................... 9 5. Nội dung nghiên cứu ............................................................................................. 10 6. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu .................................................... 10 7. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn ............................................................. 11 8. Kết cấu của luận văn ............................................................................................. 12 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN NGHIÊN CỨU VỀ BÌNH ĐẲNG GIỚI VÀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH BÌNH ĐẲNG GIỚI TRONG CÔNG TÁC CÁN BỘ ............................................................................................................................................. 13 1.1. Một số khái niệm cơ bản .................................................................................... 13 1.2. Mục tiêu chiến lược về bình đẳng giới trong công tác cán bộ ............................. 18 1.3. Vị trí, vai trò của việc thực hiện chính sách bình đẳng giới trong công tác cán bộ từ góc nhìn chính sách công ................................................................................. 18 1.4. Quy trình thực hiện chính sách bình đẳng giới trong công tác cán bộ............... 19 1.5. Nội dung thực hiện chính sách bình đẳng giới trong công tác cán bộ ............... 21 Chương 2. THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH BÌNH ĐẲNG GIỚI TRONG CÔNG TÁC CÁN BỘ TẠI TỈNH ĐẮK LẮK ............................ 23 2.1. Đặc điểm tình hình và những tác động ảnh hưởng đến việc thực hiện chính sách bình đẳng giới trong công tác cán bộ tại tỉnh đắk lắk ........................... 23 2.2. Mục tiêu và kế hoạch thực hiện bình đẳng giới trong công tác cán bộ ở tỉnh Đắk Lắk ..................................................................................................................... 30 2.3. Tình hình thực hiện chính sách bình đẳng giới trong công tác cán bộ ở tỉnh Đắk Lắk ..................................................................................................................... 33 2.4. Kết quả thực hiện chính sách bình đẳng giới trong công tác cán bộ tỉnh Đắk Lắk. ............................................................................................................................ 40 2.5. Đánh giá chung về việc tổ chức thực hiện chính sách bình đẳng giới trong công tác cán bộ tỉnh Đắk Lắk .................................................................................... 53 Chương 3. GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG HIỆU QUẢ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH BÌNH ĐẲNG GIỚI TRONG CÔNG TÁC CÁN BỘ TẠI TỈNH ĐẮK LẮK .......................................................................................................................... 57 3.1. Quan điểm, định hướng xây dựng và thực hiện chính sách bình đẳng giới trong công tác cán bộ ................................................................................................ 57 3.2. Các nhóm giải pháp tăng cường thực hiện chính sách bình đẳng giới trong công tác cán bộ tại tỉnh Đắk Lắk ............................................................................... 63 3.3. Một số kiến nghị ................................................................................................. 71 KẾT LUẬN .............................................................................................................. 74 TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................... 76 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT STT Ký hiệu Nghĩa của từ viết tắt 1 PGS Phó giáo sư 2 Nxb Nhà xuất bản 3 Ths Thạc sĩ 4 TW Trung ương 5 TU Tỉnh ủy 6 UBND Ủy ban nhân dân 7 HĐND Hội đồng nhân dân 8 BĐG Bình đẳng giới 9 NĐ-CP Nghị định Chính phủ 10 QĐ Quyết định 11 TTg Thủ tướng 12 NQ Nghị quyết 13 KH Kế hoạch 15 CTr Chương trình 16 CNH-HĐH Công nghiệp hóa, hiện đại hóa MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Bình đẳng giới là vấn đề trung tâm của quá trình thực hiện các mục tiêu phát triển Thiên niên kỷ và luôn được coi là một trong những tiêu chí quan trọng của phát triển bền vững. Nghiên cứu về bình đẳng giới không chỉ dừng lại ở nghiên cứu về phụ nữ mà còn phải nghiên cứu cả vị trí của người phụ nữ trong mối quan hệ với chính sách và phát triển. Ở Việt Nam, chủ trương bình đẳng giới được đề ra ngay trong bản Hiến pháp đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa năm 1946, khẩu hiệu “Nam Nữ bình quyền” đã được khẳng định trong Hiến pháp. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng đã nói: “Nếu không giải phóng phụ nữ thì không giải phóng một nửa loài người. Nếu không giải phóng phụ nữ là xây dựng chủ nghĩa xã hội chỉ một nữa” [23, tr.300]. Nghị quyết số 11-NQ/TW, ngày 27-4- 2007 của Bộ Chính trị về công tác phụ nữ thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước đã đánh giá: “Phụ nữ tham gia lãnh đạo, quản lý có tỷ lệ thấp, chưa tương xứng với năng lực và sự phát triển của lực lượng lao động nữ, nguồn cán bộ nữ hẫng hụt, ở một số lĩnh vực, tỷ lệ cán bộ nữ giảm sút”. [4, tr.1] Nhiều năm qua, vấn đề bình đẳng giới và đảm bảo quyền của phụ nữ là chủ trương lớn của Đảng và là một trong những chính sách xã hội cơ bản của quốc gia trong quá trình xây dựng, phát triển đất nước và hội nhập kinh tế quốc tế. Trung ương đã ban hành Chỉ thị số 37/CT-TW, ngày 16/5/1994 về công tác quản lý cán bộ nữ; Chỉ thị số 18/CT-TW, ngày 21/01/2018 về tiếp tục đẩy mạnh công tác phụ nữ trong tình hình mới, theo đó công tác cán bộ nữ được vào nghị quyết lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy Đảng, chính quyền, 1 mặt trận và các đoàn thể các cấp, nhằm tạo điều kiện thuận lợi để cán bộ nữ có điều kiện phấn đấu, rèn luyện, khẳng định năng lực, vị trí và vai trò của mình. Hiện nay vị trí, vai trò của phụ nữ ngày càng được nâng cao và phụ nữ đã từng bước đóng góp nhiều hơn vào sự phát triển chung của xã hội. Các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về bình đẳng giới đã được cụ thể hoá trong nhiều bộ luật như: Luật bình đẳng giới, Luật hôn nhân gia đình, Luật bảo vệ bà mẹ và trẻ em, Luật phòng chống bạo lực gia đình và một số bộ luật khác. Bên cạnh đó, Thủ tướng Chính phủ cũng đã ban hành Quyết định số 515/QĐ-TTg, ngày 31/3/2016 về phê duyệt Đề án thực hiện biện pháp bảo đảm bình đẳng giới đối với nữ cán bộ, công chức, viên chức giai đoạn 2016 - 2020, với mục tiêu tổng quát là “Giảm sự chênh lệch về vị trí, vai trò, điều kiện, cơ hội phát huy năng lực giữa nữ cán bộ, công chức, viên chức so với nam cán bộ, công chức, viên chức trong quy hoạch, tạo nguồn, đào tạo, bồi dưỡng, bố trí và sử dụng tại cơ quan, tổ chức của nhà nước; đồng thời góp phần xây dựng và phát triển vững chắc đội ngũ nữ cán bộ, công chức, viên chức đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế”[5, tr.1]. Đặc biệt là Chỉ thị số 21 của Ban Bí thư Trung ương Đảng ngày 20/01/2018 về tiếp tục đẩy mạnh công tác phụ nữ trong tình hình mới. Chỉ thị đã nêu rõ, trong chính sách bình đẳng giới, còn thiếu các chính sách đặc thù. Công tác cán bộ nữ chưa đạt yêu cầu mà cần phải chú trọng phát triển nguồn nhân lực cán bộ nữ có chất lượng cao để đáp ứng được yêu cầu phát triển trong tình hình mới [2, tr.2]. Qua nhiều năm thực hiện chính sách bình đẳng giới và thực hiện biện pháp bảo đảm bình đẳng giới trong công tác đối với nữ cán bộ tại tỉnh Đắk Lắk, đội ngũ nữ cán bộ, công chức, viên chức tại tỉnh đã phát huy năng lực, khẳng định vai trò của mình trên hầu hết các lĩnh vực công tác. Tỷ lệ cán bộ nữ tham gia các cấp ủy, lãnh đạo các cơ quan đơn vị và hội đồng nhân dân 2 các cấp nhiệm kỳ 2015-2020 tăng hơn so với nhiệm kỳ trước; công tác quy hoạch, đào tạo bồi dưỡng, bố trí, sử dụng đội ngũ cán bộ nữ đã được các cấp ủy, chính quyền quan tâm thực hiện. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển chung của xã hội, vấn đề bình đẳng giới thực chất giữa nam và nữ về cơ hội, sự tham gia thụ hưởng trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế văn hóa, xã hội nói chung vẫn còn nhiều bất cập, khó khăn. Tỷ lệ cán bộ nữ tham gia công tác lãnh đạo, quản lý trong các cơ quan hành chính nhà nước, cơ quan Đảng, đoàn thể còn thấp so với lực lượng lao động nữ tại các ngành và xã hội; công tác đào tạo nghề, giải quyết việc làm, thu nhập cho lao động nữ còn hạn chế, bất cập. Lao động nữ vẫn còn nhiều thiệt thòi trong việc tiếp cận các dịch vụ cơ bản, về cơ hội được đào tạo, thăng tiến; công tác quy hoạch, đào tạo cán bộ nữ chưa gắn với quy hoạch đội ngũ cán bộ chung.... Nguyên nhân của thực trạng trên có ảnh hưởng từ định kiến về giới trong xã hội vẫn còn tồn tại, Các chế độ chính sách, mục tiêu quốc gia của Nhà nước đã ban hành vì sự tiến bộ của phụ nữ có lúc, có nơi chưa triển khai đồng bộ hoặc chưa thật sự coi trọng... Cùng với đó, một bộ phận phụ nữ còn tự ti, an phận, gánh nặng gia đình đã ảnh hưởng đến sự phấn đấu vươn lên của chị em Nhận thức vai trò của việc tổ chức thực hiện chính sách bình đẳng giới trong công tác cán bộ nữ là một khâu then chốt quan trọng trong việc chính sách đi vào thực tiễn hay không, Do đó, tôi chọn đề tài nghiên cứu “Thực hiện chính sách bình đẳng giới trong công tác cán bộ tại tỉnh Đắk Lắk” với mong muốn sẽ có cái nhìn thực tế hơn về những kết quả cũng như những khó khăn bất cập khi thực hiện chính sách bình đẳng giới trong công tác cán bộ nữ tại tỉnh và đề xuất một số giải pháp để việc tổ chức thực hiện chính sách thực sự hiệu quả, thiết thực, nhằm phát huy tối đa khả năng và sự cống hiến của phụ nữ trong thời kỳ mới. 3