Luận văn Thực hiện chính sách đối với người có công trên địa bàn huyện Sơn Tây, tỉnh Quảng Ngãi

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI NGUYỄN VIẾT CHƯỞNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH ĐỐI VỚI NGƯỜI CÓ CÔNG TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN SƠN TÂY, TỈNH QUẢNG NGÃI LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG HÀ NỘI, năm 2019 VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI NGUYỄN VIẾT CHƯỞNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH ĐỐI VỚI NGƯỜI CÓ CÔNG TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN SƠN TÂY, TỈNH QUẢNG NGÃI Chuyên ngành : Chính sách công Mã số : 8 34 04 02 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. PHAN THỊ SÔNG THƯƠNG HÀ NỘI, năm 2019 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu và kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tác giả NGUYỄN VIẾT CHƯỞNG MỤC LỤC MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH ĐỐI VỚI NGƯỜI CÓ CÔNG ................................................................................ 8 1.1. Người có công và chính sách ưu đãi người có công .................................. 8 1.2. Nội dung và quy trình thực hiện chính sách đối với người có công 19 1.3. Những yêu cầu cơ bản đối với việc tổ chức thực hiện chính sách người có công ................................................................................................................. 25 1.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến thực hiện chính sách người có công ............ 27 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH ĐỐI VỚI NGƯỜI CÓ CÔNG TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN SƠN TÂY, TỈNH QUẢNG NGÃI............................................................................................... 31 2.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của huyện Sơn Tây.......................... 31 2.2. Thực trạng quá trình triển khai chính sách đối với NCC ở huyện Sơn Tây ......................................................................................................................... 35 2.3. Kết quả thực hiện chính sách đối với NCC trên địa bàn huyện Sơn Tây 43 2.4. Đánh giá chung về thực hiện chính sách đối với người có công trên địa bàn huyện Sơn Tây .......................................................................................... 54 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH ĐỐI VỚI NGƯỜI CÓ CÔNG TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN SƠN TÂY, TỈNH QUẢNG NGÃI ............................................................. 62 3.1. Dự báo những tác động ảnh hưởng đến thực hiện chính sách đối với người có công trên địa bàn huyện Sơn Tây .................................................... 62 3.2. Quan điểm, định hướng hoàn thiện chính sách và bảo đảm thực hiện chính sách đối với người có công ................................................................... 65 3.3. Giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách đối với người có công trên địa bàn huyện Sơn Tây, tỉnh Quảng Ngãi ................................................ 68 3.4. Khuyến nghị đối với huyện Sơn Tây ....................................................... 77 KẾT LUẬN .................................................................................................... 79 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT STT TỪ VIẾT TẮT DIỄN GIẢI 01 BHYT Bảo hiểm y tế 02 BHXH Bảo hiểm xã hội 03 BMVNAH Bà mẹ Việt Nam anh hùng 04 CSSK Chăm sóc sức khỏe 05 HĐND Hội đồng nhân dân 06 KT-XH Kinh tế - xã hội 07 KCB Khám chữa bệnh 08 LĐ-TB&XH Lao động Thương binh - xã hội 09 UBMTTQ Ủy ban Mặt trận tổ quốc 10 NCC Người có công 11 TBLS Thương binh liệt sỹ 12 TN-MT Tài nguyên – Môi trường 13 UBND Ủy ban nhân dân 14 XHCN Xã hội chủ nghĩa DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Số hiệu Tên bảng Trang bảng Số lượng người có công hưởng trợ cấp ưu đãi hàng 2.1 46 tháng trên địa bàn huyện Tổng số thẻ BHYT đã cấp cho các đối tượng NCC 2.2 47 qua các năm Số lượng người có công và thân nhân được điều 2.3 dưỡng, phục hồi sức khỏe trên địa bàn huyện từ năm 48 2013 - 2018 Số lượng con của NCC cách mạng được hỗ trợ về học 2.4 49 phí từ năm 2013 – 2018 Số liệu về sửa chữa, xây mới nhà cho người có công 2.5 50 từ năm 2013 -2018 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong lịch sử đấu tranh chống giặc ngoại xâm của dân tộc ta, nhất là trãi qua hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ đã có biết bao người ngã xuống vì tổ quốc quyết sinh; có biết bao bà mẹ đã tiễn con đi và khóc thầm lặng lẽ, có biết bao nhiêu chàng trai trẻ đã xếp bút nghiên và tạm biệt mái trường thân yêu để lên đường ra trận để rồi trong số họ có người mãi mãi không trở về, có những người đã mất đi một phần thân thể của mình hoặc mang trong mình di chứng suốt đời. Để ghi nhớ và đền đáp công ơn những người đã có công với nước trên mọi miền Tổ quốc, Đảng và Nhà nước ta hàng năm đã có hệ thống các chính sách đối với người có công (NCC) và tổ chứcthực thi chính sách cùng với các cơ chế huy động mọi nguồn lực tốt nhất góp phần tạo lập sự ổn định và cải thiện đời sống NCC. Liên hệ đến huyện Sơn Tây (Quảng Ngãi) vốn có bề dày truyền thống cách mạng và của Khu 7 cũ (khu V hiện nay) trong công cuộc giải phóng toàn tỉnh Quảng Ngãi ngày 24-3-1975, để đền đáp và tri ân NCC và gia đình NCC trên địa bàn huyện, nhiều năm qua chính quyền huyện Sơn Tây đã tổ chức thực thi căn bản các chính sách của Nhà nước đối với NCC; huy động cả hệ thống chính trị từ huyện đến xã; và xã hội hóa các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân tham gia tích cực triển khai chính sách bằng những việc làm và hành động cụ thể như: huy động, đóng góp quỹ đền ơn đáp nghĩa; tìm kiếm, quy tập mộ liệt sỹ; thắp nến tri ân; thường xuyên chăm sóc, phụng dưỡng Bà mẹ Việt Nam Anh hùng, vay vốn sản xuất phát triển kinh tế. Nhờ đó đã trợ giúp cho NCC và gia đình NCC từng bước ổn định và cải thiện cuộc sống, tiếp tục củng cố niềm tin của các đối tượng chính sách đối với Đảng và Nhà Nước. Tuy vậy, so với yêu cầu mong đợi của địa phương vẫn còn một số hạn chế: 1 (1) Chất lượng và hiệu quả của công tác tuyên truyền chính sách còn có mặt hạn chế nhất định; (2) Không ít văn bản hướng dẫn thực hiện chính sách thiếu tính đồng bộ, chưa rõ và một số quy định chưa phù hợp thực tiễn dẫn đến khó thực hiện; (3) Thủ tục xét công nhận còn rườm rà, gây khó khăn cho đối tượng chính sách NCC và việc triển khai thực hiện còn thiếu chặt chẽ trong quá trình xét duyệt, thẩm định dẫn đến hiện tượng sót đối tượng hoặc tạo kẻ hở trong quản lý để đối tượng lợi dụng khai man, làm sai lệch hồ sơ; (4) Một số người dân chưa nhận thức đầy đủ về ý nghĩa của chính sách NCC... Xuất phát từ những lý do trên, tác giả đã chọn đề tài: “Thực hiện chính sách đối với người có công trên địa bàn huyện Sơn Tây, tỉnh Quảng Ngãi” để làm luận văn thạc sĩ chính sách công. 2. Tình hình nghiên cứu đề tài Nghiên cứu về chính sách đối với người có công đã được thực hiện ở các góc độ về lý luận, thực tiễn và chính sách của Đảng và Nhà nước. Trong quá trình nghiên cứu, tác giả đã tham khảo và kế thừa một số công trình và tài liệu điển hình như sau: - Bài viết “Thực hiện tốt chính sách ưu đãi người có công là tình cảm thiêng liêng, trách nhiệm cao cả của hệ thống chính trị và toàn dân” của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, đăng trên Báo Nhân dân điện tử, ngày 27 tháng 7 năm 2017. Tổng Bí thư đã nêu rõ sự hy sinh mất mát, cống hiến thiêng liêng của các bậc tiền bối cách mạng, anh hùng liệt sĩ, thương binh, chiến sĩ và đồng bào ta; đồng thời Tổng Bí thư khẳng định: việc quan tâm chăm sóc, cải thiện và nâng cao đời sống mọi mặt cho gia đình liệt sĩ, thương binh, bệnh binh và NCC với cách mạng là chủ trương nhất quán của Ðảng và Nhà nước ta, là đạo lý truyền thống tốt đẹp của cha ông ta. - Bài viết “Tiếp tục thực hiện tốt chính sách ưu đãi người có công với nước hiện nay, định hướng đến năm 2020” của tác giả Phạm Thị Hải Chuyền, đăng 2 trên Tạp chí Cộng sản năm 2015, số 837. Theo tác giả, để khắc phục các vấn đề bất cập còn tồn tại và bảo đảm tính thống nhất và đồng bộ của quá trình thực thi chính sách đối với NCC với cách mạng; theo đó, tác giả đã đề xuất nhiều nội dung giải pháp quan trọng nhằm thực hiện tốt chính sách ưu đãi NCC đến năm 2020. - Chuyên đề “Suy nghĩ từ những lời dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với thương binh, liệt sĩ trong Di chúc” của tác giả Lê Thị Liên in trong cuốn sách “Giá trị nhân văn của Di chúc Hồ Chí Minh” của Bảo tàng Hồ Chí Minh và Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn Hà Nội năm 2009 do Nxb Thanh niên ấn hành tại Hà Nội. Chuyên đề này đã phân tích quan điểm của Người đối với những người đã hy sinh cho nền độc lập tự do của Tổ quốc. Qua đó, bài viết khẳng định chân giá trị tư tưởng Hồ Chí Minh về chính sách xã hội đối với người có công với cách mạng trong việc hoạch định và tổ chức thực hiện chính sách đối với người có công trong giai đoạn hiện nay. - Chuyên đề “Thực hiện Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với thương binh, liệt sĩ và người có công với cách mạng - Bốn mươi năm nhìn lại” của tác giả Nguyễn Hữu Chí in trong kỷ yếu Hội thảo khoa học 40 năm thực hiện Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh do Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia khu vực I tổ chức năm 2009 tại Hà Nội. Chuyên đề này khẳng định Hồ Chí Minh là người khởi xướng phong trào đền ơn đáp nghĩa; và trong suốt cuộc đời và sự nghiệp cách mạng của Người đều đã dành tình cảm đặc biệt cho thương bệnh binh và gia đình liệt sĩ. Tác giả bài viết cũng khẳng định sau 40 năm thực hiện Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng và Nhà nước ta đã quán triệt sâu sắc lời căn dặn của Hồ Chí Minh thông qua các chủ trương, chính sách chăm lo đối với thương bệnh binh và gia đình có công với cách mạng. - Luận án Tiến sĩ chuyên ngành Hồ Chí Minh học năm 2017 “Vận dụng 3