Luận văn Thực hiện chính sách giảm nghèo bền vững trên địa bàn huyện Krông Buk, tỉnh Đắk Lắk

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI VÕ HỒNG THỊNH THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH GIẢM NGHÈO BỀN VỮNG TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN KRÔNG BUK, TỈNH ĐẮK LẮK LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG ĐẮK LĂK, NĂM 2019 VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI VÕ HỒNG THỊNH THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH GIẢM NGHÈO BỀN VỮNG TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN KRÔNG BUK, TỈNH ĐẮK LẮK Ngành : Chính sách công Mã số : 8340402 Người hướng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN ĐỨC TRUYẾN Đắk Lắk, năm 2019 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực và chưa hề được sử dụng để bảo vệ một học vị nào. Mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc rõ ràng và được phép công bố. Đắk Lắk, ngày tháng 11 năm 2019 Học viên thực hiện Võ Hồng Thịnh LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành tốt luận văn thạc sĩ “Thực hiện chính sách giảm nghèo bền vững trên địa bàn huyện Krông Buk, tỉnh Đắk Lắk”, bản thân tác giả đã cố gắng cùng với sự giúp đỡ của Quý thầy, cô và bạn bè. Tác giả xin chân thành được bày tỏ lòng biết ơn đến quý thầy, cô Học viện Khoa học xã hội đã hết lòng truyền đạt kiến thức cho tác giả trong suốt khóa học vừa qua. Đặc biệt là TS. Nguyễn Đức Truyến, người thầy hướng dẫn khoa học đã ân cần chỉ bảo và giúp đỡ tác giả vượt qua những khó khăn, trở ngại trong quá trình nghiên cứu để hoàn thành luận văn này. Xin trân trọng cảm ơn Đảng ủy – Hội đồng nhân dân - Ủy ban nhân dân Huyện Krông Buk, phòng Lao động – Thương binh và Xã hội, phòng Nội vụ, phòng Dân tộc Huyện đã nhiệt tình tạo điều kiện cho tác giả thu thập số liệu, khảo sát thực trạng để hoàn thành công trình nghiên cứu của mình. Xin chân thành cảm ơn! Đắk Lắk, ngày tháng 8 năm 2019 Tác giả luận văn Võ Hồng Thịnh MỤC LỤC MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1 Chương 1. LÝ LUẬN VỀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH GIẢM NGHÈO BỀN VỮNG .........................................................................................................................8 1.1. Một số khái niệm liên quan đến giảm nghèo ......................................... 8 1.1.1. Khái niệm giảm nghèo ........................................................................ 8 1.1.2. Khái niệm“chính sách công” .............................................................. 8 1.1.2. Khái niệm “Chu trình chính sách công” ............................................. 9 1.1.3. “Thực hiện chính sách công” trong chu trình chính sách công ......... 9 1.2. Nội dung thực hiện chính sách giảm nghèo bền vững ..9 1.2.1. Chính sách giảm nghèo ở Việt Nam ................................................. 10 1.2.2. Quá trình thực hiện chính sách giảm nghèo ở Việt Nam .................. 13 1.2.3. Đánh giá chính sách giảm nghèo ở Việt Nam .................................. 16 1.3. Các yếu tố tác động đến chính sách ..................................................... 23 Tiểu kết chương 1........................................................................................ 28 Chương 2. THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH GIẢM NGHÈO BỀN VỮNG TRÊN ĐỊA BÀN TIỀN HUYỆN KRÔNG BUK ..................................................29 2.1. Tình hình kinh tế xã hội của huyện Krong Buk tác động đến chính sách giảm nghèo bền vững .................................................................................. 29 2.1.1. Địa hình và đất đai ............................................................................ 29 2.1.2. Dân số huyện Krông buk: ................................................................. 30 2.2. Tình hình thực hiện chính sách giảm nghèo bền vững của huyện Krông buk ............................................................................................................... 31 2.2.1. Tình hình triển khai thực hiện chính sách pháp luật về giảm nghèo bền vững ở huyện Krông buk ...................................................................... 31 2.3. Đánh giá việc thực hiện chính sách giảm nghèo bền vững ở huyện Krông buk .................................................................................................... 49 Tiểu kết chương 2........................................................................................ 57 Chương 3. PHƯƠNG HƯỚNG, GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH GIẢM NGHÈO BỀN VỮNG ......................................................58 3.1. Phương hướng, mục tiêu hoàn thiện việc thực hiện chính sách giảm nghèo bền vững ........................................................................................... 58 3.1.1. Phương hướng hoàn thiện thực hiện chính sách giảm nghèo bền vững ............................................................................................................. 58 3.1.2. Mục tiêu hoàn thiện việc thực hiện chính sách giảm nghèo bền vững ..................................................................................................................... 59 3.2. Các giải pháp thực hiện chính sách giảm nghèo bền vững .................. 61 3.2.2. Hoàn thiện thể chế thực hiện chính sách giảm nghèo bền vững ...... 66 Hoàn thiện thể chế lồng ghép các chương trình và dự án giảm nghèo ...... 66 3.2.3. Nâng cao năng lực cho các chủ thể thực hiện chính Sách giảm nghèo bền vững ...................................................................................................... 67 3.2.4. Tăng cường nguồn lực cho chính sách giảm nghèo bền vững ........................71 3.2.5. Những giải pháp khác .....................................................................................72 Tiểu kết chương 3 ...................................................................................... 73 KẾT LUẬN ..............................................................................................................75 TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................1 DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT STT Từ, cụm từ Viết tắt 1 Ban chỉ đạo BCĐ 2 Bảo hiểmy tế BHYT 3 Dân tộc thiểu số DTTS 4 Đặc biệt khó khăn ĐBKK 5 Hội đồng nhân dân HĐND 6 Lao động thương binh và xã hội LĐTB & XH 7 Mục tiêu quốc gia MTQG 8 Tiêu chí TC 9 Quyết định QĐ Ủy ban nhân dân UBND DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 2.1: Cơ cấu đất tự nhiên của huyện Krông buk ...............................................30 Bảng 2.2: Cơ cấu đất nông nghiệp của huyện Krông buk ........................................30 Bảng 2.3: Tình hình giảm nghèo giai đoạn 2006-2010 của huyện Krông buk .............43 Bảng 2.4: Thống kê các hộ nghèo và cận nghèo giai đoạn 2011-2015 ....................44 Bảng 2.5: Tình hình giảm nghèo giai đoạn 2016-2019 của huyện Krông Buk.............46 Bảng 2.6. Tỷ lệ hộ nghèo là người dân tộc thiểu số, giai đoạn 2016-2019 của huyện Krông Buk .................................................................................................................47 Bảng 2.7: Các chỉ số hộ cận nghèo giai đoạn 2016-2020 của huyện Krông Buk ...........48 Bảng 2.8: Kết quả thực hiện việc giảm thiểu sự thiếu hụt các chỉ số nghèo đa chiều cuối năm 2018 của huyện Krông Buk .......................................................................52 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Ngày nay, đói nghèo không chỉ là câu chuyên riêng của một địa phương, một quốc gia hay một dân tộc nào đó, mà đói nghèo đã trở thành vấn đề mang tính chất toàn cầu. Đói nghèo không chỉ làm cho con người không được hưởng thụ những thành quả văn minh của nhân loại mà đói nghèo còn kìm hãm sự phát triển kinh tế - xã hội, ảnh hưởng tới môi trường, làm mất ổn định tình hình an ninh - chính trị, trật tự an toàn xã hội. Vì vậy, giải quyết vấn đề đói nghèo trở thành một trong những nhiệm vụ quan trọng để hướng tới mục tiêu hoà bình, ổn định, tăng trưởng kinh tế, cải thiện đời sống, bảo đảm công bằng xã hội... Ở Việt Nam xóa đói, giảm nghèo luôn là một trong những mục tiêu quan trọng được Đảng và Nhà nước đặc biệt quan tâm. Trên thực tế, hoạt động xóa đói, giảm nghèo ở Việt Nam đã đạt được những thành quả nhất định, tuy nhiên vẫn còn không ít những khó khăn, thách thức cần phải vượt qua. Tìm kiếm giải pháp xóa đói, giảm nghèo không chỉ dừng lại là công việc của Đảng, Nhà nước, các cấp ủy, chính quyền địa phương mà cần sự chung tay, góp sức của tất cả các tầng lớp nhân dân thì công cuộc xóa đói giảm nghèo mới có thể đạt được hiệu quả cao nhất. Krông Búk là một huyện nghèo nằm ở cửa ngõ phía đông của tỉnh Đắk Lắk, cách trung tâm hành chính của tỉnh (TP. Buôn Ma Thuật) 60km, có diện tích tự nhiên 35.767,54 ha. Huyện có 07 đơn vị hành chính; dân số toàn huyện có 57.002 người, đồng bào dân tộc thiểu số tại chỗ người 31.3% chiếm %. Trong thời gian vừa qua, thực hiện các chương trình giảm nghèo, huyện Krông Búk đã chủ động xây dựng các chương trình, kế hoạch nhằm đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội, giải quyết việc làm, tăng thu nhập, hỗ trợ sản xuất cho người nghèo, đầu tư cơ sở hạ tầng, phát triển đã dạng hóa các ngành nghề dịch vụ..., đồng thời xác định các nguồn lực, các biện pháp cần thiết nhằm từng bước tăng trưởng kinh tế, giảm nghèo, ổn định và cải thiện đời sống nhân dân. Bên cạnh những kết quả đã đạt được, việc thực hiện các chương trình giảm nghèo bền vững trên địa bàn huyện vẫn còn những khó khăn, hạn chế cần tập trung khắc phục. Tỷ lệ giảm nghèo chưa bền 1 vững, số hộ thoát nghèo có thể tái nghèo còn cao, khoảng cách giàu - nghèo giữa các vùng, nhóm dân cư chưa được thu hẹp, số hộ nghèo chủ yếu tập trung tại vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Từ thực tế của công tác giảm nghèo trên địa bàn huyện Krông Buk trong thời gian qua, việc cần làm đầu tiên là cần phải phân tích, đánh giá một cách nghiêm túc các chính sách đã và đang được thực hiện để tìm ra những điểm bất cập. Tiếp đến trên cơ sở đánh giá, phân tích sẽ hoàn thiện hệ thống chính sách giảm nghèo theo hướng khắc phục những điểm yếu và phát huy những tác động tích cực trong mỗi chính sách, đồng thời đề xuất những giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao hiệu quả công tác xóa đói, giảm nghèo bền vững trên địa bàn huyện Krông Buk trong giai đoạn hiện nay cũng như trong thời gian tiếp theo. Xuất phát từ những lý do trên, tác giả lựa chọn đề tài "Thực hiện chính sách giảm nghèo bền vững trên địa bàn huyện Krông Buk, tỉnh Đắk Lắk" làm đề tài luận văn của mình. 2. Tình hình nghiên cứu đề tài Công tác giảm nghèo bề vững thu hút được sự quân tâm của đông đảo của các học giả trong nước và ngoài nước cho đến nay ở Việt Nam đã có rất nhiều công trình, luận án, luận văn, bài viết nghiên cứu liên quan đến vấn đề xóa đói giảm nghèo và chính sách xóa đói giảm nghèo ở nhiều mức độ cũng như góc độ khác nhau một số công trình nghiên cứu đã được công bố như: Công trình"Nghiên cứu đánh giá tác động tổng thể về kinh tế - xã hội của các chương trình mục tiêu xóa đói và giảm nghèo giai đoạn 2001 - 2015", Đề tài cấp nhà nước, do GS.TS. Đỗ Kim Chung, Khoa Kinh tế và Phát triển nông thôn của Học viện Nông nghiệp Việt Nam làm chủ nhiệm, thuộc Chương trình khoa học và công nghệ trọng điểm cấp nhà nước giai đoạn 2013 - 2018 “Khoa học và công nghệ phục vụ phát triển bền vững vùng Tây Bắc”. Đề tài đã đánh giá tác động tổng thể về kinh tế - xã hội của các chương trình xóa đói và giảm nghèo giai đoạn 2001-2015 trên cơ sở phân tích những kết quả và tác động đạt được, những yếu tố tích cực và bất cập từ đó đề xuất khuyến nghị chính sách và giải pháp triển khai thực hiện có hiệu quả các chương trình giảm nghèo ở vùng Tây Bắc. 2