Luận văn Thực hiện chính sách phát triển công nghiệp bền vững tại Thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI THÂN VĂN PHƯỚC THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN CÔNG NGHIỆP BỀN VỮNG TẠI THỊ XÃ ĐIỆN BÀN, TỈNH QUẢNG NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG HÀ NỘI, năm - 2019 VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI THÂN VĂN PHƯỚC THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN CÔNG NGHIỆP BỀN VỮNG TẠI THỊ XÃ ĐIỆN BÀN, TỈNH QUẢNG NAM Chuyên ngành: Chính sách công Mã số: 8.34.04.02 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC PGS.TS. NGUYỄN DUY LỢI HÀ NỘI, năm 2019 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của riêng tôi. Các số liệu sử dụng phân tích trong luận văn có nguồn gốc rõ ràng, đã công bố theo đúng quy định. Các kết quả nghiên cứu trong luận văn do tôi tự tìm hiểu, phân tích một cách trung thực, khách quan và phù hợp với thực tiễn. Các kết quả này chưa từng được công bố trong bất kỳ nghiên cứu nào khác. Tác giả luận văn THÂN VĂN PHƯỚC MỤC LỤC MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 CHƯƠNG 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN CÔNG NGHIỆP BỀN VỮNG................................ 10 1.1. Công nghiệp và phát triển công nghiệp bền vững ................................... 10 1.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển của công nghiệp bền vững tại địa phương ............................................................................................................. 18 1.3. Chính sách phát triển công nghiệp bền vững tại địa phương................... 23 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN CÔNG NGHIỆP BỀN VỮNG TẠI THỊ XÃ ĐIỆN BÀN, TỈNH QUẢNG NAM GIAI ĐOẠN 2015 -2018 ..................................................... 34 2.1. Tổng Quan Về Thị Xã Điện Bàn, Tỉnh Quảng Nam ............................... 34 2.2. Thực trạng thực hiện chính sách phát triển công nghiệp bền vững tại thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam giai đoạn 2015 - 2018 .................................... 44 2.3. Đánh giá chung về thực hiện chính sách phát triển công nghiệp bền vững tại thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam giai đoạn 2015 - 2018 ......................... 57 CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN VIỆC THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN CÔNG NGHIỆP BỀN VỮNG TẠI THỊ XÃ ĐIỆN BÀN, TỈNH QUẢNG NAM ĐẾN NĂM 2025 ......................................................................................................................... 62 3.1. Quan điểm, yêu cầu trong thực hiện chính sách phát triển công nghiệp bền vững tại thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam đến năm 2025 ...................... 62 3.2. Một số giải pháp nhằm hoàn thiện việc thực hiện chính sách chính sách phát triển công nghiệp bền vững tại thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam đến năm 2025 ......................................................................................................... 64 3.3. Kiến nghị .................................................................................................. 77 KẾT LUẬN .................................................................................................... 79 TÀI LIỆU THAM KHẢO DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT STT Từ viết tắt Nghĩa đầy đủ 1 CNH-HĐH Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa 2 CNH Công nghiệp hóa 3 HĐH Hiện đại hóa 4 CCN Cụm công nghiệp 5 DN Doanh nghiệp 6 PTBV Phát triển bền vững 7 UBND Ủy ban nhân dân 8 CN-XD Công nghiệp – Xây dựng 9 KCN Khu công nghiệp 10 CNHT Công nghiệp hỗ trợ 11 NSNN Ngân sách Nhà nước 12 KT-XH Kinh tế - Xã hội DANH MỤC CÁC BẢNG Số hiệu Tên bảng Trang bảng 2.1 Dân số thị xã Điện Bàn giai đoạn 2015 – 2018 37 Lao động đang làm việc trong các khu vực kinh tế trên địa bàn 2.2 38 thị xã Điện Bàn giai đoạn 2015 - 2018 2.3 Tăng trưởng kinh tế thị xã Điện Bàn giai đoạn 2015-2018 39 Giá trị sản xuất công nghiệp phân theo ngành kinh tế thị xã 2.4 41 Điện Bàn giai đoạn 2015-2018 (theo giá hiện hành) Sản phẩm công nghiệp chủ yếu của thị xã Điện Bàn giai đoạn 2.5 42 2015 - 2018 Tổng hợp công tác phổ biến, tuyên truyền chính sách phát triển 2.6 48 công nghiệp bền vững của thị xã Điện Bàn giai Kết quả khảo sát của doanh nghiệp về công tác phân công, phối 2.7 54 hợp thực hiện chính Sự tham gia của các tổ chức chính trị - xã hội, của các doanh 2.8 57 nghiệp trong quá trình kiểm tra, đánh giá thực hiện chính sách DANH MỤC CÁC HÌNH Số hiệu Tên hình Trang hình Đánh giá của DN về mức độ thường xuyên của công tác phổ 2.1 49 biến, tuyên truyền chính sách tại thị xã Đánh giá của DN về hiệu quả của công tác phổ biến, tuyên 2.2 49 truyền chính sách tại thị xã Điện Bàn Đánh giá của cán bộ về hiệu quả của công tác phổ biến, tuyên 2.3 50 truyền chính sách tại thị xã Điện Bàn Sự phân công, phối hợp giữa các cơ quan nhà nước trong thực 2.4 54 hiện chính sách Đánh giá hiệu quả phân công, phối hợp giữa các cơ quan nhà 2.5 55 nước trong thực hiện chính sách MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Phát triển công nghiệp bền vững là chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước ta nhằm phát triển lực lượng sản xuất vật chất, đưa đất nước tăng trưởng và phát triển nhanh. Nhận thức rõ vị trí, tầm quan trọng của phát triển công nghiệp bền vững và thực hiện công nghiệp hóa, tại Hội nghị Trung ương khóa VII, Đảng ta đã đề ra chủ trương CNH, HĐH mà trước hết là CNH, HĐH nông nghiệp và phát triển nông thôn. Tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VIII, Đảng ta tiếp tục xác định đẩy mạnh CNH, HĐH đấtt nước và đưa ra định hướng đến năm 2020, nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp. Thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước, phát triển công nghiệp, công nghiệp hóa, hiện đại hóa cũng là định hướng của nhiều địa phương, trong đó có thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam. Điện Bàn là thị xã nằm ở phía Đông Bắc tỉnh Quảng Nam, nơi có nhiều tiềm năng và lợi thế phát triển. Những năm gần đây thị xã đã đạt được những bước chuyển biến tích cực về tăng trưởng kinh tế và cũng như lĩnh vực công nghiệp, cụ thể: Năm 2018 sản xuất công nghiệp trên địa bàn tiếp tục phát triển, tổng giá trị sản xuất công nghiệp ước đạt 13.844 tỷ đồng, đạt 99,78% kế hoạch, tăng 10,39% so với năm 2017; trong đó: Khu Công nghiệp Điện Nam - Điện Ngọc đạt 9.779 tỷ đồng, tăng 12,05% so cùng kỳ; công nghiệp địa phương và cụm công nghiệp đạt 2.567 tỷ đồng, tăng 4,48% so cùng kỳ. Hạ tầng các cụm công nghiệp từng bước được xây dựng, tạo môi trường thuận lợi, thu hút các doanh nghiệp đầu tư vào các cụm công nghiệp - dịch vụ để thúc đẩy tăng trưởng. Sự phát triển mạnh mẽ của công nghiệp thị xã Điện Bàn những năm gần đây không chỉ đem lại những thành tựu cho ngành này trên các chỉ số như giá trị sản xuất công nghiệp, đóng góp ngân sách, tạo việc làm, chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành, vùng... mà còn tạo ra sự thay đổi căn bản các quan hệ kinh tế ở địa 1 phương. Những tác động lan tỏa của sự phát triển công nghiệp như nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, hình thành ngành công nghiệp hỗ trợ, thúc đẩy phát triển thị trường tiêu thụ... là những yếu tố đảm bảo sự phát triển bền vững cho ngành công nghiệp. Tuy nhiên trong quá trình thực hiện chính sách phát triển công nghiệp bền vững tại thị xã Điện Bàn vẫn còn hạn chế như: Công nghiệp phát triển không đều, tốc độ tăng trưởng không ôn định, nguồn lực dành cho phát triển công nghiệp còn hạn chế nên trong quá trình hoạch định chính sách chưa mạnh dạn đề ra các giải pháp mạnh, dài hạn nhằm tạo sự ổn định của chính sách trong quá trình hội nhập; việc cải thiện môi trường đầu tư tại các cụm công nghiệp còn chậm, công tác thông tin giới thiệu lợi thế của từng cụm công nghiệp chưa được quan tâm thực hiện thường xuyên, làm ảnh hưởng đến công tác xúc tiến, thu hút đầu tư vào các cụm công nghiệp trên địa bàn; công tác phối hợp của các ngành, địa phương trong thực hiện chính sách phát triển công nghiệp bền vững chưa thật sự chặt chẽ, đồng bộ, hiệu quả,... Từ những lý do trên, tôi đã lựa chọn đề tài: “Thực hiện chính phát triển công nghiệp bền vững tại thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam” là cần thiết, khách quan, xuất phát từ nhu cầu thực tế hiện nay. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Thực hiện chính sách phát triển Công nghiệp, ngày 09 tháng 6 năm 2014 bằng Quyết định số 879/QĐ-TTg, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Chiến lược phát triển Công nghiệp Việt Nam đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2035 với mục tiêu tổng quát là: Đến năm 2025, công nghiệp Việt Nam phát triển cơ cấu hợp lý theo ngành và lãnh thổ, có khả năng cạnh tranh để phát triển trong hội nhập, có công nghệ hiện đại tham gia chuỗi giá trị toàn cầu ở một số chuyên ngành, lĩnh vực, có khả năng đáp ứng cơ bản nhu cầu của nền kinh tế và xuất khẩu. Đến năm 2035, công nghiệp Việt Nam phát triển với đa số chuyên ngành có công nghệ tiên tiến, chất lượng sản phẩm đạt tiêu chuẩn 2 quốc tế, tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu, sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả, cạnh tranh bình đẵng trong hội nhập quốc tế; đội ngũ lao động chuyên nghiệp, có kỹ luật và có khả năng sản xuất cao, chủ động trong khâu nghiên cứu, thiết kế, chế tạo. Ở Quảng Nam, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 3924/QĐ-UBND ngày 28 tháng 12 năm 2016 về phê duyệt quy hoạch phát triển Cụm công nghiệp đến năm 2025 có xét đến năm 2035, theo Quyết định này tỉnh Quảng Nam đặt mục tiêu đến năm 2025 các Cụm công nghiệp trong quy hoạch đạt tỷ lệ lấp đầy bình quân 75% và lấp đầy bình quân 90% vào năm 2035. Tỉnh ưu tiên thu hút đầu tư các dự án công nghệ cao, dự án công nghiệp hỗ trợ, sử dụng hiệu quả năng lượng và tài nguyên thiên nhiên, tăng khả năng cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường theo hướng nhanh và bền vững. Bên cạnh đó, trong thời gian qua đã có nhiều công trình nghiên cứu liên quan đến các vấn đề về thực hiện chính sách phát triển công nghiệp bền vững dưới những góc độ khác nhau. Có thể khái quát ở các nhóm nghiên cứu sau: Thứ nhất, nhóm công trình nghiên cứu về phát triển công nghiệp, có một số công trình tiêu biểu như: - Luận án "Nghiên cứu vấn đề phát triển bền vững công nghiệp trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên" của tác giả Nguyễn Hải Bắc (2010). Tác giả đã luận giải những vấn đề lý luận cơ bản về phát triển bền vững, trên cơ sở đó vận dụng, làm rõ những khía cạnh cơ bản về phát triển bền vững công nghiệp trên vùng lãnh thổ; xây dựng hệ thống các tiêu chí để đánh giá phát triển bền vững công nghiệp trên vùng lãnh thổ; nghiên cứu, tổng kết kinh nghiệm quốc tế về phát triển bền vững công nghiệp để áp dụng vào điều kiện thực tiễn của Việt Nam; đánh giá thực trạng phát triển bền vững công nghiệp trên địa bàn Thái Nguyên giai đoạn 2001-2008 để đề xuất các giải pháp về chính sách nhằm phát triển bền vững công nghiệp trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên đến năm 2020 và tính đến 2050. 3