Luận văn Thực hiện chính sách phát triển giáo dục trên địa bàn Thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI NGUYỄN THỊ BÍCH HÀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN GIÁO DỤC TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ BUÔN MA THUỘT, TỈNH ĐẮK LẮK LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG Đắk Lắk, năm 2019 VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI NGUYỄN THỊ BÍCH HÀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN GIÁO DỤC TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ BUÔN MA THUỘT, TỈNH ĐẮK LẮK Ngành: Chính sách công Mã số: 8 34 04 02 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. BÙI NHẬT QUANG Đắk Lắk, năm 2019 LỜI CẢM ƠN Với tình cảm chân thành, lòng quý trọng, tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Hội đồng khoa học, Phòng Đào tạo Sau Đại học, Khoa Chính sách công Học viện Khoa học Xã hội - Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam; Học viện Khoa học Xã hội Vùng Tây Nguyên, quý Thầy, Cô giáo đã tham gia quản lý, giảng dạy, giúp đỡ, động viên tác giả trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu. Tác giả xin chân thành bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc tới Thầy PGS.TS. Bùi Nhật Quang, người đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tác giả trong quá trình nghiên cứu và hoàn thiện luận văn này. Tác giả xin cảm ơn đến lãnh đạo, chuyên viên Ban tổ chức Thành ủy, UBND, HĐND, Phòng Nội vụ, Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Buôn Ma Thuột đã cung cấp tài liệu, số liệu và tư vấn khoa học cho tác giả trong suốt quá trình nghiên cứu và xin cảm ơn đến gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã nhiệt tình giúp đỡ tác giả trong quá trình học tập và nghiên cứu. Mặc dù đã hết sức cố gắng, nhưng vì điều kiện thời gian có hạn, phạm vi nghiên cứu và năng lực bản thân, chắc chắn rằng luận văn không tránh khỏi những thiếu sót. Tác giả rất mong nhận được sự giúp đỡ, góp ý và chỉ dẫn chân thành của quý thầy, cô giáo và các bạn đồng nghiệp để luận văn tốt nghiệp được hoàn thiện hơn. Xin chân thành cảm ơn! Đắk Lắk, tháng 8 năm 2019 Người thực hiện Nguyễn Thị Bích Hà LỜI CAM ĐOAN Tác giả cam đoan luận văn “Thực hiện chính sách phát triển giáo dục trên địa bàn thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk” là công trình nghiên cứu của tác giả. Các nội dung nghiên cứu và kết quả trình bày trong luận văn là hoàn toàn trung thực, không trùng lặp với các đề tài nghiên cứu khác trong cùng lĩnh vực và trên cùng địa bàn. Tác giả luận văn Nguyễn Thị Bích Hà MỤC LỤC Trang MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài .......................................................................................... 1 2. Tình hình nghiên cứu đề tài .................................................................................... 2 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu .......................................................................... 4 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ........................................................................... 4 5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu .............................................................. 5 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn .............................................................. 5 7. Kết cấu của luận văn ............................................................................................... 5 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN GIÁO DỤC ................................................................................................................ 7 1.1. Cơ sở lý luận về thực hiện chính sách công ......................................................... 7 1.2. Cơ sở lý luận về thực hiện chính sách phát triển giáo dục ................................. 14 1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến thực hiện chính sách phát triển giáo dục ................. 25 Tiểu kết chương 1 .................................................................................................... 27 Chương 2.THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN GIÁO DỤC TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ BUÔN MA THUỘT, TỈNH ĐẮK LẮK ..................... 28 2.1. Khái quát điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội và hệ thống giáo dục trên địa bàn thành phố Buôn Ma thuột, tỉnh Đắk Lắk. ................................................................. 28 2.2. Thực trạng thực hiện chính sách phát triển giáo dục trên địa bàn thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk .................................................................................. 29 2.3. Đánh giá thực hiện chính sách phát triển giáo dục trên địa bàn thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk ............................................................................................ 49 Tiểu kết chương 2 .................................................................................................... 53 Chương 3. GIẢI PHÁP THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN GIÁO DỤC TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ BUÔN MA THUỘT, TỈNH ĐẮK LẮK ................................................................................................................................... 55 3.1. Quan điểm chỉ đạo của Đảng, Nhà nước về phát triển GD &ĐT ...................... 55 3.2. Mục tiêu thực hiện chính sách phát triển giáo dục trên địa bàn thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk ............................................................................................ 57 3.3. Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách phát triển giáo dục trên địa bàn thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk ...................................... 60 Tiểu kết chương 3 .................................................................................................... 73 KẾT LUẬN .............................................................................................................. 74 TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................... 76 PHẦN PHỤ LỤC ......................................................................................................... DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Chữ không viết tắt BCH Ban Chấp hành BTV Ban Thường vụ DTTS Dân tộc thiểu số HĐND Hội đồng nhân dân UBND Ủy ban nhân dân GD & ĐT Giáo dục và đào tạo MN Mầm non TH Tiểu học THCS Trung học cơ sở SL Số lượng TL Tỷ lệ TS Tổng số DANH MỤC BẢNG BIỂU STT TÊN BẢNG TRANG Bảng 2.1 Đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên 42 Bảng 2.2 Đội ngũ cán bộ, giáo viên đạt chuẩn và trên chuẩn 43 Bảng 2.3 Trình độ đào tạo của cán bộ quản lý 43 Bảng 2.4 Số trường đạt chuẩn quốc gia 44 Bảng 2.5 Trẻ em DTTS ra lớp của trường công lập và tư thục 48 Kết quả học sinh tham gia kỳ thi học sinh giỏi văn Bảng 2.6 52 hóa từ năm 2013 - 2018 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Bất kỳ một quốc gia, dân tộc nào muốn tồn tại và phát triển đều phải quan tâm đầu tư phát triển giáo dục. Điều này được minh chứng bằng việc đã có nhiều quốc gia chú trọng đầu tư cho giáo dục và mang lại những hiệu quả trong tiến trình phát triển của quốc gia dân tộc mình như Nhật Bản coi “Giáo dục đào tạo là quốc sách hàng đầu; cần kết hợp hài hòa giữa bản sắc văn hóa lâu đời phương Đông với những tri thức Phương Tây hiện đại”; trong khi đó, Singapore đưa ra phương châm “Thắng trong cuộc đua về giáo dục sẽ thắng trong cuộc đua về phát triển kinh tế”; ở Mỹ thì chú trọng “Tập trung cho đầu tư giáo dục - đào tạo và thu hút nhân tài”; và Liên Xô trước đây đã khẳng định “Chính sách về con người là điểm bắt đầu và là điểm kết thúc của mọi chính sách kinh tế - xã hội”. Việt Nam, trong suốt quá trình hình thành và phát triển đất nước, Đảng và Nhà nước ta đã luôn khẳng định vị trí, tầm quan trọng của giáo dục. Tại phiên họp của Hội đồng chính phủ (ngày 3/9/1945), Chủ tịch Hồ Chí Minh trình bày 6 nhiệm vụ cấp bách của đất nước, trong đó có nhiệm vụ về diệt giặc dốt. Nghị quyết Trung ương 3, khoá VII khẳng định: “Khoa học và công nghệ, giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu; đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho phát triển”. Đại hội XI, Đảng ta nêu rõ quan điểm phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu. Đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế. Và mới đây nhất, Đại hội XII, kế thừa quan điểm chỉ đạo của các nhiệm kỳ trước, Đảng ta đưa ra đường lối đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, phát triển nguồn nhân lực, xác định đây là một kế sách, quốc sách hàng đầu, tiêu điểm của sự phát triển, mang tính đột phá, khai mở con đường phát triển nguồn nhân lực Việt Nam trong thế kỷ XXI, khẳng định triết lý nhân sinh mới của nền giáo dục nước nhà “dạy người, dạy chữ, dạy nghề”. Như vậy, có thể khẳng định, vấn đề giáo dục là vấn đề chiến lược của mỗi quốc gia, dân tộc, nó là nền tảng, là động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. 1 Thành phố Buôn Ma Thuột, trong những năm qua đã có những đóng góp cho thành tựu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh nhà. Đảng bộ và chính quyền thành phố đã năng động, sáng tạo thực hiện các Nghị quyết, chính sách của Đảng và Nhà nước, từ đó xây dựng các chính sách để phát triển thành phố trở thành trung tâm vùng Tây Nguyên giai đoạn 2010 – 2020, trong đó có các chính sách về giáo dục đáp ứng yêu cầu phát triển của thành phố. Với sự chung sức, chung lòng của Đảng, chính quyền, đoàn thể và nhân dân thành phố cho sự nghiệp phát triển giáo dục. Giáo dục đã gặt hái nhiều thành công trong từng cấp bậc học như công tác đầu tư từ ngân sách Nhà nước cho giáo dục, công tác XHH giáo dục được triển khai mạnh mẽ, chất lượng giáo dục ngày càng được nâng lên, đội ngũ giáo viên ngày càng đảm bảo đạt chuẩn và trên chuẩn Bên cạnh những thành tựu đạt được nêu trên, giáo dục của thành phố vẫn còn có những hạn chế nhất định như tình trạng học sinh bỏ học, cơ sở vật chất, trang thiết bị đầu tư cho dạy và học còn hạn chế, thiếu đồng bộ ảnh hưởng đến chất lượng dạy và học ở một số trường. Việc quản lý đội ngũ giáo viên trong các nhà trường vẫn còn hạn chế, chất lượng, đạo đức của giáo viên đôi khi còn có những biểu hiện sai lệch chuẩn mực nhà giáo Đứng trước thực tế về giáo dục đang đặt ra tại thành phố Buôn Ma Thuột, tác giả chọn đề tài “Thực hiện chính sách phát triển giáo dục trên địa bàn thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk” làm đề tài luận văn thạc sĩ chuyên ngành Chính sách công. 2. Tình hình nghiên cứu đề tài Trong thời gian qua có nhiều công trình nghiên cứu về vấn đề giáo dục dưới các góc độ: đề tài khoa học; giáo trình; bài báo; bài tạp chí... Có thể khái quát dưới các góc độ tiếp cận như: 2.1. Tiếp cận dưới góc độ lý thuyết chính sách công Hồ Văn Thông (Chủ biên, 1999), Tìm hiểu về khoa học chính sách công, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. Công trình nghiên cứu tương đối có hệ thống các vấn đề về chính sách công dưới góc độ lý thuyết. Tác giả đề cập đến một số nội dung: khái niệm về chính sách công, khoa học chính sách công; phân tích chính 2