Luận văn Thực hiện chính sách quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn huyện Hiệp Đức, tỉnh Quảng Nam

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI LÊ THỊ TRANG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ ĐẤT ĐAI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN HIỆP ĐỨC, TỈNH QUẢNG NAM Chuyên ngành: Chính sách công Mã số : 8 34 04 02 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. HỒ NGỌC HIỂN HÀ NỘI, năm 2019 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đề tài: “ Thực hiện chính sách quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn huyện Hiệp Đức, tỉnh Quảng Nam” là công trình nghiên cứu của riêng tôi, được sự hướng dẫn khoa học của TS. Hồ Ngọc Hiển. Các kết quả nêu trong Luận văn chưa được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Các số liệu, ví dụ và trích dẫn trong Luận văn đảm bảo tính chính xác, tin cậy và trung thực. Những số liệu trong Luận văn phục vụ cho phân tích, nhận xét, đánh giá được chính tác giả thu thập từ nhiều nguồn khác nhau, có ghi rõ trong phần tài liệu tham khảo. Tôi xin chân thành cảm ơn! NGƯỜI CAM ĐOAN Lê Thị Trang MỤC LỤC MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ ĐẤT ĐAI ............................................. 7 1.1. Khái niệm chính sách quản lý đất đai và thực hiện chính sách quản lý nhà nước về đất đai .................................................................................................. 7 1.2. Chủ thể thực hiện chính sách quản lý nhà nước về đất đai ........................ 8 1.3. Nội dung thực hiện chính sách quản lý nhà nước về đất đai ................... 10 1.4. Phương thức thực hiện chính sách quản lý nhà nước về đất đai .............. 13 1.5. Những điều kiện bảo đảm thực hiện chính sách quản lý nhà nước về đất đai .................................................................................................................... 16 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ ĐẤT ĐAI TRÊN ĐỊA BÀN HIỆP ĐỨC, TỈNH QUẢNG NAM ............................................................................................................... 20 2.1. Vài nét về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của huyện Hiệp Đức, tỉnh Quảng Nam ảnh hưởng đến việc thực hiện chính sách quản lý đất đai .......... 20 2.2. Thực trạng công tác thực hiện chính sách quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn huyện Hiệp Đức, tỉnh Quảng Nam ..................................................... 27 2.3. Đánh giá công tác thực hiện chính sách Quản lý Nhà nước về đất đai trên địa bàn huyện Hiệp Đức, tỉnh Quảng Nam ..................................................... 47 CHƯƠNG 3: MỘT SỐ ĐỊNH HƯỚNG, GIẢI PHÁP ĐỐI VỚI CÔNG TÁC THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ ĐẤT ĐAI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN HIỆP ĐỨC, TỈNH QUẢNG NAM ........ 58 3.1. Định hướng tăng cường công tác thực hiện chính sách quản lý nhà nước về đất đai huyện Hiệp Đức, tỉnh Quảng Nam ................................................. 58 3.2. Các giải pháp để tăng cường thực hiện chính sách quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn huyện Hiệp Đức, tỉnh Quảng Nam thời gian tới ............. 61 KẾT LUẬN .................................................................................................... 71 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT STT Từ viết tắt Nghĩa đầy đủ 1 NN Nhà nước 2 QSDĐ Quyền sử dụng đất 3 SDĐ Sử dụng đất 4 UBND Ủy ban nhân dân 5 XHCN Xã hội chủ nghĩa 6 TP Thành phố 7 GPMB Giải phóng mặt bằng 8 TĐC Tái định cư 9 CNH-HĐH Công nghiệp hóa - hiện đại hóa 10 HĐND Hội đồng nhân dân 11 QLNN Quản lý Nhà nước DANH MỤC HÌNH Số Tên hình Trang hiệu 2.1 Bản đồ hành chính huyện Hiệp Đức, tỉnh Quảng Nam 21 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Đất đai vốn dĩ là nguồn lực quan trọng của hầu hết mọi lĩnh vực phát triển kinh tế và xã hội. Nó không chỉ đáp ứng nhu cầu mặt bằng cho sản xuất, mà còn là hàng hoá đặc biệt để khai thác nhằm tạo ra nguồn vốn đầu tư xây dựng và phát triển. Do đó, đánh giá công tác thực hiện chính sách quản lý nhà nước về đất đai để thấy kết quả đạt được, những mặt còn tồn tại, hạn chế, từ đó đưa ra biện pháp phù hợp nhằm khai thác, sử dụng nguồn lực này có hiệu quả hơn là điều cần thiết với bất cứ quốc gia, địa phương nào. Đối với huyện Hiệp Đức, tỉnh Quảng Nam, những năm qua, công tác thực hiện chính sách quản lý nhà nước về đất đai đã được chính quyền địa phương chỉ đạo thực hiện khá tốt. Hội đồng phổ biến giáo dục pháp luật của huyện phát huy tốt vai trò, trách nhiệm trong quá trình phổ biến các chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước trên lĩnh vực đất đai đến với nhân dân. Công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát liên quan đến nội dung quản lý, sử dụng đất được coi trọng. Hằng năm, cấp ủy, chính quyền địa phương đã tổ chức tốt hội nghị đối thoại với nhân dân theo từng dự án thu hồi đất, kết hợp công tác đối thoại với công tác tuyên truyền pháp luật về đất đai, môi trường, khai thác khoáng sản, các vi phạm về đất đai , Qua đó, nhiều khó khăn, vướng mắc trên lĩnh vực đất đai đã được kịp thời tháo gỡ, đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu chính đáng của người dân và tình hình thực tiễn phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Tuy nhiên, quá trình thực hiện chính sách pháp luật về đất đai trên địa bàn huyện vẫn còn những tồn tại, hạn chế: Công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về đất đai có mặt còn hạn chế. Việc quản lý, kiểm tra, thanh tra, phát hiện xử lý những vi phạm pháp luật, giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố 1 cáo liên quan đến lĩnh vực đất đai có trường hợp chưa kịp thời. Tình trạng vi phạm pháp luật đất đai như: Lấn chiếm đất đai, sử dụng đất không đúng mục đích, khai thác đất trái phép, chuyển mục đích sử dụng đất trái phép vẫn còn xảy ra. Công tác bồi dưỡng chuyên môn và tập huấn nghiệp vụ cho cán bộ còn chưa thường xuyên. Công chức địa chính cấp xã còn kiêm nhiệm nhiều việc, do đó ảnh hưởng đến tiến độ và chất lượng nhiệm vụ được giao Với mong muốn góp phần làm sáng tỏ những vấn đề mà thực tiễn tại huyện Hiệp Đức đã đặt ra như đã nêu ở trên, tôi chọn đề tài “Thực hiện chính sách Quản lý Nhà nước về đất đai trên địa bàn huyện Hiệp Đức, tỉnh Quảng Nam” để nghiên cứu làm Luận văn thạc sỹ ngành Chính sách công. 2. Tình hình nghiên cứu đề tài Đất đai là vốn tài nguyên thiên nhiên ban tặng rất quý đối với bất kỳ đất nước nào, đất đai là điều kiện tiên quyết của mọi quá trình sản xuất của cải vật chất, nhất là trong sản xuất nông nghiệp. Không chỉ vậy, đất đai còn là một trong những thành phần trọng yếu của môi trường sống, là cơ sở để phân bố địa bàn dân cư, thiết kế những công trình kinh tế - xã hội, quốc phòng an ninh. Ngày nay, do sự gia tăng dân số, yêu cầu phát triển xã hội cùng với tác động của kinh tế thị trường đã dẫn đến nhu cầu sử dụng đất tăng mạnh, đòi hỏi tất yếu khách quan phải tăng cường hiệu quả quản lý Nhà nước về vấn đề đất đai. Theoi đó, việc nghiên cứu về vấn đề này cũng vì thế được nhiều người quan tâm ở nhiều phương diện, khía cạnh và với mức độ khác nhau. Đáng chú ý là kể khi nước ta tiến hành công cuộc đổi mới, gắn liền với Luật đất đai 1987 ra đời, tình hình nghiên cứu về quản lý đất đai khá nhiều. Ngoài các vấn đề liên quan đến quy hoạch xây dựng thì các vấn đề quản lý nhà nước về đất đai gắn với mục đích chuyển dịch cơ cấu kinh tế, giảm sự phân hóa giàu nghèo, thực hiện công bằng xã hội các vấn đề quản lý mang 2 tính kỹ thuật như quy hoạch sử dụng định giá đất, các vấn đề liên quan đến việc giải quyết tranh chấp đất đai... được đề cập khá nhiều. Theo đó, các vấn đề về thực hiện chính sách quản lý nhà nước về đất đai, thị trường, quyền sử dụng đất trong thị trường bất động sản, giá đất, đền bù giải phóng mặt bằng, quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất là đề tài được nghiên cứu trao đổi nhiều trên báo chí, cũng như các tạp chí chuyên ngành. Bên cạnh đó, cũng có khá nhiều luận văn, luận án nghiên cứu liên quan tới lĩnh vực đất đai, nhất là các chuyên ngành về quản lý đất của một số cơ sở nghiên cứu, cơ sở đào tạo đại học và sau đại học. Tiêu biểu, có thể kể ra những công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài như: - Tài liệu “Quản lý nhà nước về đất đai” của tác giả Nguyễn Khắc Thái Sơn (chủ biên) do Nhà xuất bản Nông Nghiệp ấn hành năm2007 tại Hà Nội. Trong sách này đã trình bày một số cơ sở lý luận cơ bản của QLNN về đất đai và hệ thống tổ chức bộ máy QLNN về đất đai. Công trình này đã góp phần làm rõ căn cứ pháp lý về quản lý đất đai, cụ thể như: Quy định về việc lập quy hoạch và kế hoạch SDĐ; Quy định về việc cấp chứng nhận quyền SDĐ; Quản lý trong việc cấp chứng nhận quyền SDĐ; Quản lý việc giám sát thực hiện quyền của chủ thể SDĐ; Kiểm kê đất và thống kê đất; Giải quyết việc tranh chấp đất đai; Thanh tra và kiểm tra việc tuân thủ chấp hành pháp luật về đất đai; - Luận án tiến sĩ chuyên ngành kinh tế năm 2002: “Nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về đất đai ở ngoại thành Hà Nội” của tác giả Đào Xuân Mùi; - Luận văn thạc sĩ năm 2014 “Quản lý Nhà nước về đất đai từ thực tiễn thành phố Đà Nẵng”của tác giả Nguyễn Hoàng Nguyên; - Luận văn thạc sỹ năm 2012 “Hoàn thiện công tác quản lý Nhà nước về đất đai trên địa bàn thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định” của tác giả Ngô Tôn 3 Thanh tại Trường Đại học Đà Nẵng. Ở luận văn này đã góp phần hệ thống hóa một số cơ sở lý luận và pháp lý trong quản lý Nhà nước về đất đai. Sau khi phân tích làm rõ và đánh giá khá cụ thể thực trạng QLNN về đất đai từ thực tiễn Thị xã An Nhơn (Bình Định), tác giả đã chỉ ra các kết quả và hạn chế bất cập, các nguyên nhân chủ yếu và sự tác động ảnh hưởng của nó tới quá trình KT-XH ở Thị xã An Nhơn. Từ đó, tác giả đề xuất các giải pháp trong QLNN để khai thác và sử dụng hiệu quả tiềm năng đất đai, đóng góp vào công cuộc phát triển KT-XH của Thị xã An Nhơn; Các công trình, tài liệu và bài viết kể trên căn cứ từ lý luận và yêu cầu thực tiễn phát triển đã nghiên cứu khá cụ thể về một số mặt nhất định liên quan tới đề tài. Trên cơ sở kế thừa thành quả của những người đi trước, luận văn góp một phần vào nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn của quản lý nhà nước về đất đai, đồng thời phục vụ cho công tác của bản thân tác giả sau này. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở phân tích và làm sáng tỏ các vấn đề lý luận về thực hiện chính sách quản lý nhà nước đối với đất đai, luận văn đánh giá thực trạng thực hiện chính sách quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn huyện Hiệp Đức, tỉnh Quảng Nam, từ đó đề xuất các giải pháp tăng cường thực hiện chính sách quản lý nhà nước đối với đất đai trên địa bàn Huyện Hiệp Đức, tỉnh Quảng Nam. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Hệ thống hóa một số vấn đề về cơ sở lý luận thực hiện chính sách QLNN về đất đai; phân tích và đi đến đánh giá thực trạng việc thực hiện chính sách QLNN về đất đai ở huyện Hiệp Đức (Quảng Nam); 4