Cá tra là loài cá bản địa được nuôi ở các tỉnh Đồng Bằng Sông Cửu 
Long (ĐBSCL) từ hơn 100 năm. Đây là loài cá sống chủ yếu ở thủy vực nước 
ngọt và được nhiều người nuôi ưa chuộng vì cá có những ưu điểm như dễ 
nuôi, tăng trưởng nhanh, có tính thích nghi rộng, chịu đựng được những điều 
kiện khắc nghiệt của môi trường, ăn được nhiều loại thức ăn khác nhau và là 
một trong những đối tượng xuất khẩu có giá trị. 
Hiện nay khi mà chúng ta mở rộng xuất khẩu, gia nhập vào tổ chức 
thương mại thế giới WTO (năm 2007), và con cá tra, cá ba sa tìm được thị 
trường thì nghề nuôi cá tra và ba sa bước sangmột trang mới.
Theo Bộ thủy sản (2007) trích Nguyễn Hữu Lộc (2008) Đồng Bằng 
Sông Cửu Long (ĐBSCL) có tổng diện tích nuôi cá tra, cá basa trên 5.600 ha. 
So với năm 2000 diện tích này đã tăng trên 10 lần. Các tỉnh có diện tích nuôi 
nhiều nhất là An Giang (1.156 ha), Cần Thơ (965 ha), Đồng Tháp (885 ha), 
Vĩnh Long (274 ha), Sóc Trăng (100 ha) và Bến Tre (120 ha). Đến năm 2004, 
tổng sản lượng cá tra, cá basa của toàn vùng là 264.436 tấn, năm 2006 là 
825.000 tấn và sự báo cuối năm 2007 sản lượng sẽ lên đến 1,2triệu tấn và sẽ 
tăng lên đến 1,5 triệu tấn vào năm 2008
Tại hội thảo “Quy hoạch sản xuất và tiêu thụ cá tra, cá basa vùng Đồng 
Bằng Sông Cửu Long đến năm 2010 và định hướng đến năm 2020”: Mục tiêu 
đến năm 2010, Đồng Bằng Sông Cửu Long có 10.200 ha nuôi cá tra, cá basa 
và sẽ tăng lên 16.000 ha vào năm 2020. Về sản lượng đến năm 2010 đạt 
863.000 tấn và sẽ tăng lên 1.915.885 tấn vào năm 2020(www.fistenet.gov.vn).
Mặc dù phong trào nuôicá tra và cá basa phát triển mạnh nhưng trước 
năm 1999 nguồn giống cung cấp cho nghề nuôi chủ yếu dựa vào nguồn giống 
vớt từ tự nhiên (Phạm Văn Khánh, 1996). Nhưng do hoạt động khai thác quá 
mức cùng các hoạt động sản xuất nông nghiệp khác của con người đã dẫn đến 
nguy cơ cạn kiệt nguồn lợi tự nhiên. Chính vì thế yêu cầu cấp thiết đặt ra cho 
nghề nuôi là phải có đủ nguồn giống cho sản xuất.
-10- 
Đến năm 1999 khi sản xuất giống nhân tạo cá tra, cá basa thành công 
và đưavào sản xuất đại trà đã mở ra mộttriển vọng mới về khả năng chủ động 
nguồn giống. Hoạt động sản xuất giống chủ yếu tập trung ở hai tỉnh Đồng 
Tháp và An Giang. Theo thống kê của Bộ Thủy Sản(2003) trích Dương Thúy 
Yên (2006) ở An Giang có 32 cơ sở sản xuất giống cá tra và 2 cơ sở sản xuất 
giống cá basa trên toàn tỉnh. Dự báo đến 2010 nhu cầu con giống của hai đối 
tượng này rất lớn khoảng 2.668,3 triệu con. 
Mặc dù kỹ thuật sinh sản nhân tạo cá tra, cá basa được phổ biến rộng 
rãi ở Đồng Bằng Sông Cửu Long nhưng vẫn chưa tạo ra chất lượng cá giống 
cao do việc cạnh tranh trong sản xuất nên các cơ sở sản xuất cá tra giống 
không chú ý tới chất lượng cá giống. Nếu xét tới nguyên nhân sâu xa thì đó là 
chất lượng đàn cá bố mẹ nhưng nếu xét về thực tế thì đó lại là biện pháp nuôi 
vỗ cá bố mẹ, kích thích sinh sản và biện pháp kỹ thuật ương nuôi cá con. 
Vì vậy vấn đề nâng cao phẩm chất giống cá tra không thể giải quyết 
được nếu chỉ xét tới mộtvấn đề kỹ thuật nào đó mà cần có biện pháp tổng thể.
Để góp phần vào việc nâng cao chất lượng cá tra giống, đề tài “ Thực 
nghiệm ương cá tra giống (Pangasianodon hyphothalmus) tại Trung Tâm 
GiốngThủy Sảntỉnh An Giang” được thực hiện
                
              
                                            
                                
            
 
            
                 51 trang
51 trang | 
Chia sẻ: oanhnt | Lượt xem: 2519 | Lượt tải: 1 
              
            Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Luận văn Thực nghiệm ương cá tra giống (pangasianodon hypophthalmus) tại trung tâm giống thủy sản tỉnh An Giang, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
 -1- 
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ 
KHOA THỦY SẢN 
HUỲNH QUỐC KHANH 
THỰC NGHIỆM ƯƠNG CÁ TRA GIỐNG 
 (Pangasianodon hypophthalmus) 
 TẠI TRUNG TÂM GIỐNG THỦY SẢN 
TỈNH AN GIANG 
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC 
NGÀNH NUÔI TRỒNG THỦY SẢN 
Cần thơ_ 2009 
 -2- 
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ 
KHOA THỦY SẢN 
HUỲNH QUỐC KHANH 
THỰC NGHIỆM ƯƠNG CÁ TRA GIỐNG 
 (Pangasianodon hypophthalmus) 
 TẠI TRUNG TÂM GIỐNG THỦY SẢN 
TỈNH AN GIANG 
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC 
NGÀNH NUÔI TRỒNG THỦY SẢN 
CÁN BỘ HƯỚNG DẪN 
TS. NGUYỄN VĂN KIỂM. 
Cần thơ_2009 
 -3- 
LỜI CẢM TẠ 
 Xin được gởi lời cảm tạ và biết ơn sâu sắc đến: 
 Quí Thầy Cô Trường Đại Học Cần Thơ đã truyền đạt những kiến thức 
bổ ích trong suốt thời gian học tập . 
 Cán bộ hướng dẫn: thầy Nguyễn Văn Kiểm và các thầy cô thuộc bộ 
môn Kỹ Thuật Nuôi Thủy Sản Nước Ngọt, khoa Thủy Sản, Đại Học 
Cần Thơ. 
 Các Anh Chị ở Trung Tâm Giống Thủy Sản Tỉnh An Giang và ở ấp 
Mường Thơm, Khóm Hòa Thạnh, phường Mỹ Thạnh, TP. Long Xuyên. 
 Và các bạn cùng lớp Liên Thông Nuôi Trồng Thuỷ Sản K-33. 
 Đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ và tạo điều kiện cho suốt quá trình học 
tập tại trường và hoàn thành luận văn này. 
 Xin chân thành cám ơn và kính chức quý thầy cô, các cô chú và các bạn 
dồi dào sức khỏe và hạnh phúc. 
 -4- 
TÓM TẮT 
Nghiên cứu được thực hiện tại vệ tinh của Trung Tâm Giống Thủy Sản 
An Giang từ tháng 2/2009- 4/2009. Có tất cả 3 ao ương cá với diện tích: ao 1 
là 4.500 m2 còn ao 2 và 3 là 6.000 m2, trong đó ao 1 nguồn cá bột từ viện II 
với mật độ 734 con/m2, ao 2 và 3 cá bột tại địa phương với mật độ lần lượt là 
667 con/m2, 834 con/m2. Trong tuần đầu các ao được cho ăn bột đậu nành, bột 
cá, bột sữa và cho cá ăn 4-5 lần/ngày, sau đó chuyễn sang thức ăn công nghiệp 
(T501S, T501, T502S, T502…) và cho cá ăn 2-3 lần/ngày. Lượng thức ăn cho 
cá tùy theo nhu cầu no ở từng ao. Hàng ngày theo dõi hoạt động sống của cá, 
đo các yếu tố môi trường như nhiệt độ, pH, NH+4, độ đục, oxy. Định kỳ 10 
ngày đo chiều dài từ 15-30 con/ao. Sau 2 tháng thực nghiệm cho thấy các yếu 
tố môi trường ở các ao đều nằm trong khoảng thích hợp cho sự sinh trưởng và 
phát triển của cá: pH (7,3-9,1), nhiệt độ (29,40C-33,30C), NH3 (<0,08), độ 
trong (18.8-20.8 cm). Tốc độ tăng trưởng của các ao tương đối nhanh nhưng tỷ 
lệ sống thấp: ao 1 là 2,54%, ao 2 là 4,78% và ao 3 là 14%. 
. 
 -5- 
MỤC LỤC 
Lời cảm tạ .................................................................................................... i. 
Tóm tăt......................................................................................................... ii. 
Mục lục ........................................................................................................ iii. 
Danh sách bảng và hình................................................................................ v. 
Chương 1:Đặt vấn đề ................................................................................. 1. 
1.1 Giới thiệu ............................................................................................... 1. 
1.2 Mục tiêu của đề tài ................................................................................. 2. 
1.3 Nội dung thực hiện ................................................................................. 2. 
1.4 Thời gian thực hiện đề tài ....................................................................... 2. 
Chương 2: Tổng quan tài liệu .................................................................... 3. 
2.1 Tổng quan tình hình nghiên cứu ............................................................. 3. 
2.1.1 Đặc điểm sinh học cá tra...................................................................... 3. 
 Hệ thống phân loại cá tra...................................................................... 3. 
 Đặc điểm phân bố cá tra ....................................................................... 3. 
 Môi trường sống của cá tra ................................................................... 3. 
 Đặc điểm hình thái cá tra...................................................................... 4. 
 Ðặc điểm dinh dưỡng của Cá Tra ........................................................ 4. 
 Đặc điểm sinh trưởng cuả cá ............................................................... 5. 
 Đặc điểm sinh sản của cá tra ................................................................ 5. 
2.1.2 Tình hình nghề nuôi cá tra ở Đồng Bằng Sông Cửu Long ................... 6. 
2.1.3 Vài nét về nghề ương cá tra ở Đồng Bằng Sông Cửu Long .................. 6. 
2.1.4 Tình hình sản xuất giống cá tra ở An Giang ......................................... 7. 
2.2 Các tài liệu mới nhất liên quan đến chủ đề của nghiên cứu ..................... 8. 
Chương 3: Vật liệu và phương pháp thực hiện......................................... 9. 
3.1 Vật liệu thực hiện ................................................................................... 9. 
3.2 Phương pháp thực hiện ........................................................................... 9. 
3.3 Nội dung thực hiện ................................................................................. 9. 
3.3.1Chọn ao và địa điểm ............................................................................. 9. 
3.3.2 Thực nghiệm ương cá tra giống
 10. 
 Chuẩn bị ao ương
 10. 
 Mật độ ương
 10. 
 Phương pháp thả cá
 10. 
 Thức ăn và cách cho ăn
 10. 
3.3.3 Chăm sóc quản lý đàn cá ương
 12. 
3.3.4 Phân tích hiệu quả kinh tế và lợi nhuận của mô hình ương
 13. 
Chương 4: Kết quả và thảo luận
 14. 
 -6- 
4.1 Đặc điểm của ao ương
 14. 
4.1.1 Vị trí và hình dạng ao
 15. 
4.1.2 Hệ thống cấp thoát nước
 15. 
4.2 Biện pháp cải tạo ao
 16. 
4.3 Thả cá và chế độ chăm sóc
 17. 
4.3.1 Thức ăn và cách cho cá ăn
 18. 
 Tuần thứ nhất
 19. 
 Tuần thứ hai
 21. 
 Tuần thứ ba
 22. 
 Tuần thứ tư trở đi
 24. 
4.3.2 Quản lý nước
 25. 
4.3.3 Hoạt động sống của cá hàng ngày và biện pháp xử lý
 25. 
4.4 Mức tăng trưởng của cá
 27. 
4.5 Các yếu tố môi trường
 28. 
 pH
 29. 
 Nhiệt độ
 29. 
 NH3/NH4+
 30. 
 Độ đục
 30. 
 Oxy hòa tan
 31. 
4.6 Phân tích hiệu quả kinh tế và lợi nhuận của mô hình ương
 31. 
Chương 5: Kết luận và đề xuất
 33. 
Tài liệu tham khảo
 34. 
Phụ lục
 37. 
 -7- 
DANH SÁCH HÌNH. 
2.1: Hình thái ngoài cá tra. ........................................................................... 3. 
4.1: Sơ đồ trại cá
 14. 
4.2 : Hệ Thống cấp thoát nước
 15. 
4.3: Chuẩn bị ao và rải vôi
 16. 
4.4: Thả cá
 17. 
4.5: Tập cho cá ăn tại chân cầu
 18. 
4.6: Bơi xuồng cho cá ăn
 19. 
4.7. Cách cho cá ăn
 20. 
4.8: Kiểm tra cá bột
 21. 
4.9. Tập cho cá gom cầu.
 23. 
4.10. Cho cá ăn
 25. 
4.11: Tăng trưởng chiều dài (mm/ngày) của cá
 28. 
 -8- 
DANH SÁCH BẢNG. 
Bảng 3.1. Công thức thức ăn để ương cá tra 
 11. 
Bảng 3.2 Chi phí đầu tư.
 13. 
Bảng 4.1. Diện tích và độ sâu ao ương cá
 15. 
Bảng 4.2.Thành phần thức ăn cho cá từ 1-7 ngày tuổi.
 20. 
Bảng 4.3: Thành phần thức ăn cho cá 7-23 ngày tuổi
 22. 
Bảng 4.4. Thành phần thức ăn cho cá từ 15-33 ngày
 23. 
Bảng 4.5. Thành phần thức ăn cho cá từ 26-62 ngày
 24. 
Bảng 4.6: So sánh mức tăng trưởng chiều dài của cá tra ở các ao khác nhau
 28. 
Bảng 4.7. Một số yếu tố môi trường của ao ương
 29. 
Bảng 4.8: Hàm lượng NH3 đối chiếu qua pH, NH4+ (mg/l) qua bảng so màu 
trong bộ test NH+4
 31. 
Bảng 4.9 Chi phí đầu tư cho ao 1.
 31. 
Bảng 4.10 Chi phí đầu tư cho ao 2
 32. 
Bảng 4.11 Chi phí đầu tư cho ao 3
 32. 
 -9- 
Chương 1 
 ĐẶT VẤN ĐỀ 
1.1 Giới thiệu 
 Cá tra là loài cá bản địa được nuôi ở các tỉnh Đồng Bằng Sông Cửu 
Long (ĐBSCL) từ hơn 100 năm. Đây là loài cá sống chủ yếu ở thủy vực nước 
ngọt và được nhiều người nuôi ưa chuộng vì cá có những ưu điểm như dễ 
nuôi, tăng trưởng nhanh, có tính thích nghi rộng, chịu đựng được những điều 
kiện khắc nghiệt của môi trường, ăn được nhiều loại thức ăn khác nhau và là 
một trong những đối tượng xuất khẩu có giá trị. 
Hiện nay khi mà chúng ta mở rộng xuất khẩu, gia nhập vào tổ chức 
thương mại thế giới WTO (năm 2007), và con cá tra, cá ba sa tìm được thị 
trường thì nghề nuôi cá tra và ba sa bước sang một trang mới. 
Theo Bộ thủy sản (2007) trích Nguyễn Hữu Lộc (2008) Đồng Bằng 
Sông Cửu Long (ĐBSCL) có tổng diện tích nuôi cá tra, cá basa trên 5.600 ha. 
So với năm 2000 diện tích này đã tăng trên 10 lần. Các tỉnh có diện tích nuôi 
nhiều nhất là An Giang (1.156 ha), Cần Thơ (965 ha), Đồng Tháp (885 ha), 
Vĩnh Long (274 ha), Sóc Trăng (100 ha) và Bến Tre (120 ha). Đến năm 2004, 
tổng sản lượng cá tra, cá basa của toàn vùng là 264.436 tấn, năm 2006 là 
825.000 tấn và sự báo cuối năm 2007 sản lượng sẽ lên đến 1,2 triệu tấn và sẽ 
tăng lên đến 1,5 triệu tấn vào năm 2008 ( 
Tại hội thảo “Quy hoạch sản xuất và tiêu thụ cá tra, cá basa vùng Đồng 
Bằng Sông Cửu Long đến năm 2010 và định hướng đến năm 2020”: Mục tiêu 
đến năm 2010, Đồng Bằng Sông Cửu Long có 10.200 ha nuôi cá tra, cá basa 
và sẽ tăng lên 16.000 ha vào năm 2020. Về sản lượng đến năm 2010 đạt 
863.000 tấn và sẽ tăng lên 1.915.885 tấn vào năm 2020 (www.fistenet.gov.vn). 
Mặc dù phong trào nuôi cá tra và cá basa phát triển mạnh nhưng trước 
năm 1999 nguồn giống cung cấp cho nghề nuôi chủ yếu dựa vào nguồn giống 
vớt từ tự nhiên (Phạm Văn Khánh, 1996). Nhưng do hoạt động khai thác quá 
mức cùng các hoạt động sản xuất nông nghiệp khác của con người đã dẫn đến 
nguy cơ cạn kiệt nguồn lợi tự nhiên. Chính vì thế yêu cầu cấp thiết đặt ra cho 
nghề nuôi là phải có đủ nguồn giống cho sản xuất. 
 -10- 
Đến năm 1999 khi sản xuất giống nhân tạo cá tra, cá basa thành công 
và đưa vào sản xuất đại trà đã mở ra một triển vọng mới về khả năng chủ động 
nguồn giống. Hoạt động sản xuất giống chủ yếu tập trung ở hai tỉnh Đồng 
Tháp và An Giang. Theo thống kê của Bộ Thủy Sản (2003) trích Dương Thúy 
Yên (2006) ở An Giang có 32 cơ sở sản xuất giống cá tra và 2 cơ sở sản xuất 
giống cá basa trên toàn tỉnh. Dự báo đến 2010 nhu cầu con giống của hai đối 
tượng này rất lớn khoảng 2.668,3 triệu con. 
Mặc dù kỹ thuật sinh sản nhân tạo cá tra, cá basa được phổ biến rộng 
rãi ở Đồng Bằng Sông Cửu Long nhưng vẫn chưa tạo ra chất lượng cá giống 
cao do việc cạnh tranh trong sản xuất nên các cơ sở sản xuất cá tra giống 
không chú ý tới chất lượng cá giống. Nếu xét tới nguyên nhân sâu xa thì đó là 
chất lượng đàn cá bố mẹ nhưng nếu xét về thực tế thì đó lại là biện pháp nuôi 
vỗ cá bố mẹ, kích thích sinh sản và biện pháp kỹ thuật ương nuôi cá con. 
Vì vậy vấn đề nâng cao phẩm chất giống cá tra không thể giải quyết 
được nếu chỉ xét tới một vấn đề kỹ thuật nào đó mà cần có biện pháp tổng thể. 
Để góp phần vào việc nâng cao chất lượng cá tra giống, đề tài “ Thực 
nghiệm ương cá tra giống (Pangasianodon hyphothalmus) tại Trung Tâm 
Giống Thủy Sản tỉnh An Giang” được thực hiện. 
1.2 Mục tiêu của đề tài 
 Thu thập và tổng hợp biện pháp kỹ thuật ương nuôi cá tra giống tại 
trung tâm giống thủy sản An Giang để rút ra ưu nhược điểm của kỹ thuật 
ương nuôi cá ta tại cơ sở thực tập . 
 Rèn luyện kỹ năng nghề nghiệp và đạo đức cho bản thân trước khi trở 
thành cán bộ kỹ thuật. 
1.3 Nội dung thực hiện 
 Khảo sát công trình ương cá tra. 
 Thực nghiệm ương cá tra giống. 
 Phân tích hiệu quả kinh tế và lợi nhuận của mô hình ương 
1.4 Thời gian thực hiện đề tài 
Từ tháng 2/2009 đến tháng 5/2009. Do thời gian có hạn, kiến thức thực 
tế còn nhiều hạn chế nên luận văn sẽ còn nhiều thiếu sót, rất mong được sự 
góp ý của quý thầy cô cùng các đồng nghiệp. 
 -11- 
Chương 2 
TỔNG QUAN TÀI LIỆU 
2.1 Tổng quan tình hình nghiên cứu 
2.1.1 Đặc điểm sinh học cá tra 
Hệ thống phân loại 
Theo hệ thống phân loại của Roberts và Vidohayanon (công bố vào 
năm 1991) và sau đó được cô Nguyễn Thị Bạch Loan kiểm định lại vào năm 
1998. Cá tra thuộc hệ thống phân loại như sau: 
Ngành : Vertebrata 
 Lớp: Osteichthyes 
 Bộ: Siluriformes 
 Họ: Pangasidae 
 Giống: Pangasianodon 
 Loài: P. Hypophthalmus. H. 2.1: Hình thái ngoài cá tra. 
Đặc điểm phân bố của cá tra (Sở Thủy Sản An Giang) 
Vùng phân bố tự nhiên của loài cá Tra giới hạn trong hạ lưu sông 
Mekong, bao gồm Thái Lan, Lào, Campuchia, Việt Nam và chúng cũng được 
phát hiện ở sông Chao Praya –Thái Lan (Nguyễn Văn Thường, năm 2008). 
Ngày nay cá tra được nhập nội di trú vào nhiều nước nên cá tra cũng 
tìm thấy nhiều ở lưu vực sông lớn các nước Malaysia, Indonesia, Myanmar, 
Trung quốc…Ở Việt Nam, Cá tra phân bố từ khu vực Bình Thuận trở vào phía 
Nam. Hiện nay cá được nuôi ở Miền Bắc, Trung và Nam đặc biệt cá phân bố 
nhiều ở Đồng Bằng Sông Cửu Long. 
Môi trường sống của cá tra 
Theo tài liệu kỹ thuật ương và nuôi cá tra của sở thủy sản An Giang, cá 
sống chủ yếu trong nước ngọt, có thể sống được trong vùng nước lợ nhạt 
(nồng độ muối 7-10%), có thể chịu đựng được ở môi trường nước có pH ≥ 5. 
Cá tra là loài hẹp nhiệt phù hợp với điều kiện môi trường nhiệt độ cao (26-
300C), dễ chết ở nhiệt độ thấp dưới 150C, nhưng chịu nóng tới 390C. 
 -12- 
Cá có cơ quan hô hấp phụ, có thể hô hấp bằng bóng khí và da nên cá tra 
có khả năng sống tốt trong điều kiện ao nước đọng, nhiều chất hữu cơ, hàm 
lượng oxy hòa tan thấp. 
Đặc điểm hình thái của cá tra 
Cá bột mới nở các vây lưng, vây đuôi, vây bụng và vây hậu môn dính 
liền với nhau. Có hai đôi râu trong đó đôi râu mép dài hơn chiều dài thân, mắt 
đen và lớn, trên thân chưa có sắc tố do đó cá có màu trắng trong và nhìn thấy 
ống tiêu hóa sơ khai dạng thẳng. Miệng cá rộng khoảng 250-300 micromet 
nhưng chưa mở (Phạm Văn Khánh, 1996). Sau 2 - 3 ngày các vây vẩn dính 
liền thành một dải. Răng đã xuất hiện và ở dạng răng chó (Nguyễn Văn Kiểm, 
2004). Hàm đã cử động được và bắt đầu sử dụng thức ăn bên ngoài. Trên thân 
xuất hiện nhiều sắc tố do vậy cá có màu xám nhạt. Sau 2 tuần màu sắc thay 
đổi cá tra có màu xanh lục ở phần lưng của đầu và thân và 2 sọc xanh lục chạy 
dọc thân, khi cá được 3 tháng tuổi các sắc tố trên thân rất nhạt rất khó phân 
biệt cá tra với cá basa (Dương Thúy Yên, 2003). 
Theo Nguyễn Văn Thường (2008) cá tra có cơ thể dẹp theo chiều hông, 
răng nhỏ, mịn, răng vòm miệng chia thành 4 đám nhỏ, vi lưng ngắn với 1-2 
gai cứng, vi mở khá phát triển, vi hậu môn dài, gai vi ngực cứng, có hai đôi 
râu hàm (một đôi râu mép và một đôi râu cằm). Vi lưng có 6 tia phân nhánh và 
vi ngực có 8-9 tia mền. Lược mang phát triển bình thường. 
Ðặc điểm dinh dưỡng của cá tra 
Sau khi cá tra bột dinh dưỡng gần hết noãn hoàng, cá bắt đầu sử dụng 
thức ăn bên ngoài. Thức ăn của cá lúc này là những động vật phù du trong 
nước có kích thước nhỏ như luân trùng, trứng nước…Thông thường thức ăn 
cho cá con không được có kích thước lớn hơn đường kính mắt của cá nhưng 
đối với cá tra, con mồi mà cá tra con bắt được to hơn gấp nhiều lần so với 
đường kính mắt của chúng (Phạm Văn Khánh, 1996). Hơn nữa khi cá nở được 
60-62 giờ cá tra đã có răng, nếu giữ trên bồn ấp sẽ làm tăng tỷ lệ hao hụt 
(Nguyển Văn Kiểm, 2004). Khi ương trong bể cá có thể sử dụng được nhiều 
lọai thức ăn như: Artermia, trùn chỉ, moina, Rotifer, thức ăn chế biến….Tuy 
nhiên ấu trùng Artermia và trùn chỉ cho tỷ lệ sống cao và sinh trưởng của cá 
tốt nhất (trích Dương Thúy Yên, 2003). 
Khi cá càng lớn phổ thức ăn càng rộng và dễ chuyển đổi thức ăn. Trong 
ao bè nuôi cá có thể sử dụng được các loại thức ăn khác nhau như: tấm, cám, 
rau, bèo và động vật đáy,...(Dự Án Nâng Cao Đời Sống ở Trà Vinh, 2007). 
 -13- 
Đặc điểm sinh trưởng của cá tra 
Cá tra có tốc độ tăng trưởng tương đối nhanh, cá cùng với cá Vồ Cờ 
(Pangasius sanitwongsei) là 2 loài tăng trưởng nhanh trong 10 loài thuộc giống 
Pangasius (Lazard, 1998, trích Dương Thúy Yên, 2003). Trong tuần lễ đầu 
tiên sau khi nở đến 8 ngày tuổi trọng lượng đã tăng gấp 10 lần và chiều dài 
tăng 1,85 lần. Từ ngày thứ 9-11 trọng lượng cơ thể tăng lên 2,1 lần trong khi 
chiều dài chỉ tăng 20%. Mức tăng trưởng bình quân về trọng lượng đạt 1,75 
mg/ngày ở tuần đầu tiên và 9,7 mg/ngày ở tuần thứ 2. Từ tuần thứ 2-15 mức 
tăng trọng bình quân 5,66 mg/ngày và mức tăng chiều dài bình quân 0,45 
mm/ngày (Phạm Văn Khánh, 1996). 
Cá ương trong ao sau 1 tháng đạt 4-6 cm, sau 2 tháng đạt chiều dài 10 
– 12 cm (14 -15 gam). Từ khoảng 2,5 kg trở đi, mức tăng trọng lượng nhanh 
hơn so với tăng chiều dài cơ thể. Nếu thiếu thức ăn cá sẽ ăn thịt lẫn nhau. Giai 
đoạn trưởng thành cá đạt từ 0,8 – 1 kg/con sau 1 năm nuôi. 
Đặc điểm sinh sản của cá tra 
Về đặc điểm sinh sản cho thấy cá tra là loài cá không sinh sản trong ao 
nuôi, chúng di cư sinh sản ngược dòng sông Mekong, đẻ trứng dính và sinh 
sản 1 lần/năm. 
Tuổi thành thục của cá đực là 2 tuổi và cá cái là 3 tuổi, trọng lượng cá 
thành thục lần đầu từ 2,5 – 3 kg. Trong tự nhiên chỉ gặp cá thành thục trên 
sông ở địa phận của Campuchia và Thái Lan. 
Trong tự nhiên, mùa vụ sinh sản của cá bắt đầu từ tháng 5 – 7 dương 
lịch, cá có tập tính di cư đẻ tự nhiên trên những khúc sông có điều kiện sinh 
thái phù hợp thuộc địa phận Campuchia và Thái Lan, không đẻ tự nhiên ở 
phần sông của Việt Nam. Trong sinh sản nhân tạo, ta có thể nuôi vỗ cho cá 
thành thục sớm và cho đẻ sớm hơn trong tự nhiên. 
Cá tra không có cơ quan sinh dục phụ, nên nếu chỉ nhìn hình dáng bên 
ngoài thì khó phân biệt được cá đực, cá cái. Ở thời kỳ thành thục, tuyến sinh 
dục ở cá đực phát triển lớn gọi là buồng tinh hay tinh sào, ở cá cái gọi là 
buồng trứng hay noãn sào. Hệ số thành thục của cá tra khảo sát được trong tự 
nhiên từ 1,76 – 12,94 (cá cái) và 0,83 – 2,1 (cá đực) ở cá đánh bắt tự nhiên 
trên sông từ 8 – 11 kg. Trong ao nuôi vỗ, hệ số thành thục cá tra có thể đạt tới 
19,5%. 
Sức sinh sản của cá tra là 120.000 - 145.700 trứng/kg cá cái (theo tài 
liệu kỹ thuật ương và nuôi cá tra của Sở Thủy Sản An Giang, 2007). 
 -14- 
2.1.2 Tình hình nghề nuôi cá tra ở Đồng Bằng Sông Cửu Long ( ĐBSCL) 
Đồng Bằng Sông Cửu Long (ĐBSCL) là nơi có điều kiện thuận lợi để 
nuôi cá da trơn (chủ yếu là cá tra và cá ba sa), bởi những ưu đãi thiên nhiên về 
môi trường nước, sinh thái... Mỗi năm diện tích nuôi cá tra, ba sa đều tăng. 
Tháng 8-2007, toàn vùng có tổng diện tích nuôi cá tra, ba sa trên 5.600 ha. So 
với năm 2000, diện tích này đã tăng trên 10 lần và dự báo sẽ tiếp tục tăng 
nhanh trong những năm tới. Chỉ tính trong năm 2006 ở các tỉnh, thành như 
Cần Thơ, An Giang, Đồng Tháp, Vĩnh Long... đã có thêm hàng ngàn ha ao 
hầm được khẩn trương đào mới để nuôi cá. Riêng ở An Giang đến đầu tháng 
3-2007 có thêm hơn 200 ha ao cá đào mới. Qua 5 tháng đầu năm 2007 diện 
tích nuôi cá tra của Thành phố Cần Thơ là 976,94 ha so với cùng kỳ năm 2006 
(735,58 ha) (trích Lê Bảo Ngọc, 2004). 
Theo báo cáo của Bộ Nông Nghiệp và Phát triển Nông Thôn năm 2008 
tổng diện tích nuôi cá tra toàn khu vực ĐBSCL trên 6.160 ha với sản lượng đạt 
trên 1,1 triệu tấn. Tập trung chủ yếu ở 8 tỉnh, thành gồm: An Giang, TP Cần 
Thơ, Long An, Tiền Giang, Vĩnh Long, Sóc Trăng và Hậu Giang. 
Nhưng đến tháng 3 năm 2009 theo báo cáo của bộ Kế Hoạch Và Đầu 
Tư thì Nuôi Trồng Thuỷ Sản phát triển trở lại, sản lượng Nuôi Trồng Thuỷ 
Sản tháng 2/2009 ước đạt 140 nghìn tấn, tăng 5,6% so cùng kỳ năm trước. Hy 
vọng đây sẽ là tiền đề để nghề nuôi cá tra tiếp tục phát triển. 
2.1.3 Vài nét về nghề ương cá tra ở Đồng Bằng Sông Cửu Long (ĐBSCL) 
Từ nửa đầu thế kỷ 20, nghề nuôi cá tra trong ao mới bắt đầu xuất hiện ở 
Đồng Bằng Sông Cửu Long và đã góp phần duy trì nguồn thực phẩm chính 
yếu cho người dân. Nhưng vào mùa khô, lượng cá trên sông ít đi do nước sông 
cạn, cá rút khỏi các khu đồng trũng nên cá cung cấp cho thị trường trở nên 
khan hiếm, lúc này cá nuôi hoặc cá lưu giữ trong ao, nhất là cá tra trở thành 
một nguồn thực phẩm quan trọng. Do trước năm 1970 khi nghề cá còn hạn 
chế về kỹ thuật nuôi, về con giống và tập quán nuôi cá…nên phần lớn nguồn 
giống cá tra và ba sa trước đây hoàn toàn phụ thuộc vào vớt trong tự nhiên. 
Hàng năm v