Luận văn Tổ chức quản lý sử dụng lao động và tiền lương trong công ty may Hà Nội

L I M Đ U.Ờ Ở Ầ Trong n n s n xu t xã h i c a b t kỳ m t qu c gia nào, ti nề ả ấ ộ ủ ấ ộ ố ề l ng luôn luôn là m t v n đ “ th i s nóng b ng”. Nó hàm ch a trongươ ộ ấ ề ờ ự ỏ ứ đó nhi u m i quan h gi a s n xu t và phân ph i trao đ i, gi a tích luề ố ệ ữ ả ấ ố ổ ữ ỹ và tiêudùng, gi a thu nh p và nâng cao m c s ng c a các thành ph n dânữ ậ ứ ố ủ ầ c .ư Khi n n kinh t n c ta chuy n t n n kinh t k ho ch t p trungề ế ướ ể ừ ề ế ế ạ ậ quan liêu bao c p sang n n kinh t th tr ng có s qu n lý c a Nhàấ ề ế ị ườ ự ả ủ n c, các doanh nghi p ph i t ch trong s n xu t kinh doanh, t h chướ ệ ả ự ủ ả ấ ự ạ toán chi phí mà trong đó chi phí ti n l ng chi m ph n không nh , thìề ươ ế ầ ỏ ti n l ng càng tr thành v n đ quan tr ng trong các doanh nghi p đó.ề ươ ở ấ ề ọ ệ Đ i v i các doanh nghi p thu c m i thành ph n kinh t , đ t nố ớ ệ ộ ọ ầ ế ể ồ t i và phát tri n thì h ph i tìm m i cách nâng cao hi u qu s n xu tạ ể ọ ả ọ ệ ả ả ấ kinh doanh. Mu n v y thì công tác lý lao đ ng và ti n l ng ph i đ cố ậ ộ ề ươ ả ượ chú ý đúng m c. Nh ng vi c làm khác s không phát huy đ c tác d ng,ứ ữ ệ ẽ ượ ụ th m chí không có hi u qu n u công tác này không đ c quan tâm đúngậ ệ ả ế ượ m c và không th ng xuyên đ c c ng c .ứ ườ ượ ủ ố Trong n n kinh t th tr ng hi n nay, t ch c qu n lý lao đ ngề ế ị ườ ệ ổ ứ ả ộ và ti n l ng là n i dung quan tr ng trong công tác qu n tr kinh doanhề ươ ộ ọ ả ị c a doanh nghi p, nó là m t trong nh ng nhân t quan tr ng nh t quy tủ ệ ộ ữ ố ọ ấ ế đ nh s l ng, ch t l ng s n ph m hàng hoá. T ch c công tác, sị ố ượ ấ ượ ả ẩ ổ ứ ử d ng ti n l ng giúp cho vi c qu n lý lao đ ng c a doanh nghi p đi vàoụ ề ươ ệ ả ộ ủ ệ n n n p, thúc đ y ng i lao đ ng hăng say làm vi c, ch p hành t t kề ế ẩ ườ ộ ệ ấ ố ỷ lu t lao đ ng nh m tăng năng su t và hi u qu công vi c, đ ng th iậ ộ ằ ấ ệ ả ệ ồ ờ cũng t o c s tính l ng đúng v i nguyên t c phân ph i theo lao đ ng.ạ ơ ở ươ ớ ắ ố ộ N u t ch c t t công tác lao đ ng - ti n l ng, qu n lý t t qũy l ng vàế ổ ứ ố ộ ề ươ ả ố ươ đ m b o tr l ng, tr c p, b o hi m xã h i theo đúng ch đ chínhả ả ả ươ ợ ấ ả ể ộ ế ộ sách thì s t o c s cho vi c phân b chi phí nhân công vào giá thànhẽ ạ ơ ở ệ ổ đ c chính xác, đ c bi t đ i v i doanh nghi p có quy mô và s l ngượ ặ ệ ố ớ ệ ố ượ cán b công nhân viên l n. Công ty D t-May Hà N i là m t doanhộ ớ ệ ộ ộ nghi p Nhà n c thu c B Công nghi p. Ho t đ ng chính c a Công tyệ ướ ộ ộ ệ ạ ộ ủ là s n xu t nh ng m t hàng ph c v cho ng i tiêu dùng trong n c vàả ấ ữ ặ ụ ụ ườ ướ 1 n c ngoài. Do đó yêu c u đ t ra v i Công ty là ph i có m t đ i ngũướ ầ ặ ớ ả ộ ộ công nhân viên đông đ o, trình đ chuyên môn cao và năng l c làm vi cả ộ ự ệ t t đ đ m b o cho ho t đ ng s n xu t kinh doanh không b ng ng trố ể ả ả ạ ộ ả ấ ị ư ệ nh m t o cho Công ty ch đ ng v ng ch c trong n n kinh t th tr ngằ ạ ỗ ứ ữ ắ ề ế ị ườ c nh tranh nóng b ng hi n nay. Chính vì l đó mà công tác qu n lý laoạ ỏ ệ ẽ ả đ ng ti n l ng Công ty r t đ c coi tr ng. ộ ề ươ ở ấ ượ ọ Qua vi c nghiên c u tình hình th c t t i Công ty D t- May Hàệ ứ ự ế ạ ệ N i, b ng nh ng ki n th c đã đ c trang b trong quá trình h c t p t iộ ằ ữ ế ứ ượ ị ọ ậ ạ tr ng cùng s ch b o t n tình c a giáo viên h ng d n và các cán bườ ự ỉ ả ậ ủ ướ ẫ ộ công nhân viên phòng T ch c, phòng K toán c a Công ty tôi đã ch nổ ứ ế ủ ọ v n đ : ấ ề “T ch c qu n lý, s d ng lao đ ng và ti n l ng trong côngổ ứ ả ử ụ ộ ề ươ ty D t- May Hà N iệ ộ ” đ làm lu n văn t t nghi p. ể ậ ố ệ Ngoài l i m đ u, k t lu n và danh m c tài li u tham kh o, b nờ ở ầ ế ậ ụ ệ ả ả lu n văn đ c k t c u thành 3 ph n:ậ ượ ế ấ ầ Ph n I: C s lý lu n chung v qu n lý lao đ ng và ti n l ngầ ơ ở ậ ề ả ộ ề ươ trong doanh nghi p.ệ Ph n II: T ch c qu n lý, s d ng lao đ ng và ti n l ngầ ổ ứ ả ử ụ ộ ề ươ trong Công ty D t May Hà N i ệ ộ Ph n III: M t s ki n ngh liên quan đ n tình hình lao đ ng vàầ ộ ố ế ị ế ộ ch đ ti n l ng hi n nay c a Công ty D t May Hà N i ế ộ ề ươ ệ ủ ệ ộ Do ki n th c cũng nh kinh nghi m c a m t sinh viên l n đ uế ứ ư ệ ủ ộ ầ ầ ti p c n v i th c t nên khó tránh kh i thi u sót, r t mong s đóng gópế ậ ớ ự ế ỏ ế ấ ự ý ki n c a th y cô và các b n sinh viên đ b n lu n văn này đ c hoànế ủ ầ ạ ể ả ậ ượ thi n h n.ệ ơ 2 PH N I:Ầ C S LÝ LU N CHUNG V QU N LÝ LAO Đ NGƠ Ở Ậ Ề Ả Ộ VÀ TI N L NG.Ề ƯƠ I. QU N LÝ LAO Đ NG VÀ TI N L NG TRONG DOANH NGHI P.Ả Ộ Ề ƯƠ Ệ 1. C s lý lu n chung v qu n lý lao đ ng.ơ ở ậ ề ả ộ 1.1 Qu n lý lao đ ng là gì ?ả ộ Qu n lý lao đ ng là ho t đ ng qu n lý lao đ ng con ng i trongả ộ ạ ộ ả ộ ườ m t t ch c nh t đ nh trong đó ch th qu n tr tác đ ng lên khách thộ ổ ứ ấ ị ủ ể ả ị ộ ể b qu n tr nh m m c đích t o ra l i ích chung c a t ch c. Trong n nị ả ị ằ ụ ạ ợ ủ ổ ứ ề kinh t th tr ng các doanh nghi p đ c đ t trong s c nh tranh quy tế ị ườ ệ ượ ặ ự ạ ế li t. Vì v y đ t n t i và phát tri n doanh nghi p ph i th ng xuyên tìmệ ậ ể ồ ạ ể ệ ả ườ cách nâng cao hi u qu s n xu t kinh doanh. Trong đó các công vi cệ ả ả ấ ệ ph i quan tâm hàng đ u là qu n tr lao đ ng. Nh ng vi c làm khác s trả ầ ả ị ộ ữ ệ ẽ ở nên vô nghĩa n u công tác qu n lý lao đ ng không đ c chú ý đúng m cế ả ộ ượ ứ không đ c th ng xuyên c ng c . Th m chí không có hi u qu , khôngượ ườ ủ ố ậ ệ ả th th c hi n b t kỳ chi n l c nào n u t ng ho t đ ng không đi đôiể ự ệ ấ ế ượ ế ừ ạ ộ v i vi c hoàn thi n và c i ti n công tác qu n lý lao đ ng. M t doanhớ ệ ệ ả ế ả ộ ộ nghi p dù có đi u ki n thu n l i trong kinh doanh, có đ y đ đi u ki nệ ề ệ ậ ợ ầ ủ ề ệ v t ch t kĩ thu t đ kinh doanh có lãi, m t đ i ngũ công nhân viên đậ ấ ậ ể ộ ộ ủ m nh nh ng khoa h c qu n lý không đ c áp d ng m t cách có hi uạ ư ọ ả ượ ụ ộ ệ qu thì doanh nghi p đó cũng không t n t i và phát tri n đ c. Ng cả ệ ồ ạ ể ượ ượ l i m t doanh nghi p đang có nguy c sa sút, y u kém đ khôi ph c ho tạ ộ ệ ơ ế ể ụ ạ đ ng c a nó, cán b lãnh đ o ph i s p x p, b trí l i đ i ngũ lao đ ngộ ủ ộ ạ ả ắ ế ố ạ ộ ộ c a doanh nghi p, sa th i nh ng nhân viên y u kém, thay đ i ch vàủ ệ ả ữ ế ổ ỗ tuy n nhân viên m i nh m đáp ng tình hình ho t đ ng s n xu t kinhể ớ ằ ứ ạ ộ ả ấ doanh c a doanh nghi p phù h p v i kh năng làm vi c c a t ng ng i.ủ ệ ợ ớ ả ệ ủ ừ ườ 3 Ngày nay v i s ti n b c a khoa h c k thu t và s chuy n đ iớ ự ế ộ ủ ọ ỹ ậ ự ể ổ t n n kinh t t p trung quan liêu bao c p sang n n kinh t th tr ng đãừ ề ế ậ ấ ề ế ị ườ làm cho các m i quan h gi a con ng i càng tr nên ph c t p. Nhi mố ệ ữ ườ ở ứ ạ ệ v c a qu n lý lao đ ng là đi u hành chính xác tr n v n các m i quanụ ủ ả ộ ề ọ ẹ ố h y đ cho s n xu t đ c ti n hành nh p nhàng, liên t c và đem l iệ ấ ể ả ấ ượ ế ị ụ ạ hi u qu cao. Vì v y vai trò c a qu n lý lao đ ng đ i v i doanh nghi pệ ả ậ ủ ả ộ ố ớ ệ là r t quan tr ng. B i l qu n lý lao đ ng là b ph n không th thi uấ ọ ở ẽ ả ộ ộ ậ ể ế đ c c a qu n tr s n xu t kinh doanh, nó nh m c ng c và duy trì đ yượ ủ ả ị ả ấ ằ ủ ố ầ đ s l ng và ch t l ng ng i làm vi c c n thi t cho t ch c đ đ tủ ố ượ ấ ượ ườ ệ ầ ế ổ ứ ể ạ đ c m c tiêu đ ra, tìm ki m và phát tri n nh ng hình th c, nh ngượ ụ ề ế ể ữ ứ ữ ph ng pháp t t nh t đ con ng i có th đóng nhi u s c l c cho cácươ ố ấ ể ườ ể ề ứ ự m c tiêu c a t ch c đ ng th i cũng t o c h i đ phát tri n khôngụ ủ ổ ứ ồ ờ ạ ơ ộ ể ể ng ng chính b n thân con ng i. S d ng có hi u qu ngu n l c c aừ ả ườ ử ụ ệ ả ồ ự ủ con ng i là m c tiêu c a qu n lý lao đ ng.ườ ụ ủ ả ộ 1.2 Các quan đi m v qu n lý lao đ ng trong doanh nghi p.ể ề ả ộ ệ N n kinh t n c ta đang t ng b c chuy n sang c ch thề ế ướ ừ ướ ể ơ ế ị tr ng có s qu n lý c a Nhà n c theo đ nh h ng xã h i ch nghiãườ ự ả ủ ướ ị ướ ộ ủ v i chính sách “đ i m i” h i nh p v i các n c trong khu v c và trênớ ổ ớ ộ ậ ớ ướ ự toàn th gi i. Y u t con ng i, y u t trí tu đ c đ cao h n y u tế ớ ế ố ườ ế ố ệ ượ ề ơ ế ố v n và k thu t, tr thành nhân t quy t đ nh s thành b i c a m iố ỹ ậ ở ố ế ị ự ạ ủ ỗ doanh nghi p. Do v y yêu c u v trình đ và năng l c c a con ng i,ệ ậ ầ ề ộ ự ủ ườ c a m i doanh nghi p cũng khác tr c t o nên s đòi h i v hai phía:ủ ỗ ệ ướ ạ ự ỏ ề M i doanh nghi p m c t i thi u đ u yêu c u đ i ngũ công nhânọ ệ ở ứ ố ể ề ầ ộ viên c a mình hoàn thành nhi m v , đ t tiêu chu n đ nh m c đ t ra,ủ ệ ụ ạ ẩ ị ứ ặ ch p hành nh ng chính sách, nh ng quy đ nh c a công ty.ấ ữ ữ ị ủ Tuy nhiên trong th c t kinh doanh, các doanh nghi p ngày càngự ế ệ yêu c u d i ngũ ngu n nhân l c c a mình nhi u h n m c t i thi u.ầ ộ ồ ự ủ ề ơ ứ ố ể Doanh nghi p không ch yêu c u nhân viên hoàn thành công vi c mà ph iệ ỉ ầ ệ ả bi t sáng t o, c i ti n tìm ra nh ng gi i pháp, ph ng pháp m i, khôngế ạ ả ế ữ ả ươ ớ ch ch p hành quy ch mà còn ph i nhi t huy t, g n bó v i doanhỉ ấ ế ả ệ ế ắ ớ nghi p, có trách nhi m v i k t qu chung c a doanh nghi p. Không ph iệ ệ ớ ế ả ủ ệ ả ch có nh ng đòi h i t phía doanh nghi p đ i v i ng i lao đ ng màỉ ữ ỏ ừ ệ ố ớ ườ ộ 4 ng c l i đ i ngũ ng i lao đ ng cũng có nh ng đòi h i nh t đ nh đ iượ ạ ộ ườ ộ ữ ỏ ấ ị ố v i doanh nghi p mà h đang làm vi c. m t m c t i thi u, công nhânớ ệ ọ ệ Ở ộ ứ ố ể yêu c u doanh nghi p ph i tr l ng đ y đ , đúng h n, h p lý và cácầ ệ ả ả ươ ầ ủ ạ ợ đi u ki n lao đ ng an toàn. Ng i lao đ ng yêu c u tham gia vào quáề ệ ộ ườ ộ ầ trình xây d ng chi n l c, chính sách c a doanh nghi p. Ng i lao đ ngự ế ượ ủ ệ ườ ộ mu n phát tri n năng l c cá nhân b ng cách nâng cao và ti p thu nh ngố ể ự ằ ế ữ ki n th c, nh ng k năng m i. H mu n c ng hi n, mu n v n đ ng điế ứ ữ ỹ ớ ọ ố ố ế ố ậ ộ lên trong h th ng các v trí, ch c v công tác c a doanh nghi p, đ cệ ố ị ứ ụ ủ ệ ượ ch đ ng tham gia đóng góp quan tr ng vào k t qu ho t đ ng c aủ ộ ọ ế ả ạ ộ ủ doanh nghi p. V i m t n n kinh t đang trên đà phát tri n m nh t o nênệ ớ ộ ề ế ể ạ ạ s c nh tranh đ u vào v lao đ ng gi a các doanh nghi p ngày càng cao.ự ạ ầ ề ộ ữ ệ Ng i lao đ ng do đó c n ph i trang b cho mình nh ng ki n th c và rènườ ộ ầ ả ị ữ ế ứ luy n k năng đáp ng yêu c u c a doanh nghi p. Ng c l i doanhệ ỹ ứ ầ ủ ệ ượ ạ nghi p c n ph i có chính sách thích h p đáp ng yêu c u, nguy n v ngệ ầ ả ợ ứ ầ ệ ọ c a ng i lao đ ng, t o nên m t môi tr ng làm vi c có hi u qu đủ ườ ộ ạ ộ ườ ệ ệ ả ể doanh nghi p đ t đ c m c đích l i nhu n t i đa.ệ ạ ượ ụ ợ ậ ố Qu n lý lao đ ng là qu n lý m t nhân t c b n nh t, quy t đ nhả ộ ả ộ ố ơ ả ấ ế ị nh t c a l c l ng s n xu t đó là nhân t con ng i. Trong c ch thấ ủ ự ượ ả ấ ố ườ ơ ế ị tr ng c nh tranh hi n nay, các c s doanh nghi p mu n t n t i vàườ ạ ệ ơ ở ệ ố ồ ạ phát tri n đ c đ u r t c n đ c trang b máy móc thi t b hi n đ i, cóể ượ ề ấ ầ ượ ị ế ị ệ ạ s nh y v t thay đ i v ch t. Tuy nhiên n u thi u nhân t con ng i,ự ả ọ ổ ề ấ ế ế ố ườ thi u m t đ i ngũ lao đ ng có trình đ , có t ch c thì cũng không thế ộ ộ ộ ộ ổ ứ ể phát huy h t đ c tác d ng c a các nhân t kia.ế ượ ụ ủ ố Tóm l i, đ qu n lý lao đ ng t t thì ph i gi i quy t nh ng m cạ ể ả ộ ố ả ả ế ữ ụ tiêu sau: Th nh t là s d ng lao đ ng m t cách h p lý có k ho ch phùứ ấ ử ụ ộ ộ ợ ế ạ h p v i đi u ki n t ch c, k thu t, tâm sinh lý ng i lao đ ng nh mợ ớ ề ệ ố ứ ỹ ậ ườ ộ ằ không ng ng tăng năng su t lao đ ng trên c s k t h p ch t ch v iừ ấ ộ ơ ở ế ợ ặ ẽ ớ các y u t khác c a quá trình s n xu t nh m khai thác có hi u qu nh tế ố ủ ả ấ ằ ệ ả ấ m i ngu n l c c a s n xu t kinh doanh.ọ ồ ự ủ ả ấ Th hai là b i d ng s c lao đ ng v trình đ văn hoá, chính tr ,ứ ồ ưỡ ứ ộ ề ộ ị t t ng, chuyên môn nghi p v và đ c bi t là nâng cao m c s ng v tư ưở ệ ụ ặ ệ ứ ố ậ 5 ch t, tinh th n nh m đ m b o tái s n xu t s c lao đ ng, phát tri n toànấ ầ ằ ả ả ả ấ ứ ộ ể di n con ng i.ệ ườ Qu n lý lao đ ng nh m s d ng và b i d ng lao đ ng là hai m tả ộ ằ ử ụ ồ ưỡ ộ ặ khác nhau nh ng nó l i liên quan m t thi t v i nhau. N u tách r i ho cư ạ ậ ế ớ ế ờ ặ đ i l p gi a hai công vi c này là sai l m nghiêm tr ng, không ch nóiố ậ ữ ệ ầ ọ ỉ đ n s d ng lao đ ng mà quên b i d ng s c lao đ ng và ng c l i.ế ử ụ ộ ồ ưỡ ứ ộ ượ ạ 2. C s lý lu n chung v ti n l ng.ơ ở ậ ề ề ươ Ti n l ng đ c hi u là s ti n mà ng i lao đ ng nh n đ c tề ươ ượ ể ố ề ườ ộ ậ ượ ừ ng i s d ng lao đ ng thanh toán l i t ng ng v i s l ng và ch tườ ử ụ ộ ạ ươ ứ ớ ố ượ ấ l ng lao đ ng mà h đã tiêu hao trong quá trình t o ra c a c i v t ch tượ ộ ọ ạ ủ ả ậ ấ cho xã h i.ộ Nh v y ti n l ng đ c bi u hi n b ng ti n c a giá tr hàng hoáư ậ ề ươ ượ ể ệ ằ ề ủ ị s c lao đ ng. n c ta hi n nay có s phân bi t rõ ràng gi a các y u tứ ộ Ở ướ ệ ự ệ ữ ế ố trong t ng thu nh p t lao đ ng s n xu t kinh doanh c a ng i laoổ ậ ừ ộ ả ấ ủ ườ đ ng: ti n l ng (l ng c b n) ph c p, ti n th ng và phúc l i xãộ ề ươ ươ ơ ả ụ ấ ề ưở ợ h i. Theo quan đi m c a Chính ph trong chính sách ti n l ng nămộ ể ủ ủ ề ươ 1993, ti n l ng là giá c s c lao đ ng, đ c hình thành thông qua thoề ươ ả ứ ộ ượ ả thu n gi a ng i lao đ ng và ng i s d ng lao đ ng phù h p v i quanậ ữ ườ ộ ườ ử ụ ộ ợ ớ h cung c u s c lao đ ng trong n n kinh t th tr ng. Ti n l ng c aệ ầ ứ ộ ề ế ị ườ ề ươ ủ ng i lao đ ng do hai bên tho thu n trong h p đ ng lao đ ng và đ cườ ộ ả ậ ợ ồ ộ ượ tr theo năng su t, ch t l ng lao đ ng và hi u qu công vi c.ả ấ ấ ượ ộ ệ ả ệ 2.1 B n ch t c a ti n l ng.ả ấ ủ ề ươ Đ ti n hành quá trình s n xu t kinh doanh c n ph i có các y u tể ế ả ấ ầ ả ế ố c b n: lao đ ng, t li u lao đ ng và đ i t ng lao đ ng. Trong đó laoơ ả ộ ư ệ ộ ố ượ ộ đ ng là y u t chính có tính ch t quy t đ nh. Lao đ ng không có giá trộ ế ố ấ ế ị ộ ị riêng bi t mà lao đ ng là ho t đ ng t o ra giá tr . Cái mà ng i ta muaệ ộ ạ ộ ạ ị ườ bán không ph i là lao đ ng mà là s c lao đ ng. Khi s c lao đ ng trả ộ ứ ộ ứ ộ ở thành hàng hoá thì giá tr c a nó đ c đo b ng lao đ ng k t tinh trongị ủ ượ ằ ộ ế m t s n ph m. Ng i lao đ ng bán s c lao đ ng và nh n đ c giá trộ ả ẩ ườ ộ ứ ộ ậ ượ ị c a s c lao đ ng d i hình thái ti n l ng. ủ ứ ộ ướ ề ươ 6 Theo quan đi m ti n l ng là s l ng tièn t mà ng i s d ngể ề ươ ố ượ ệ ườ ử ụ lao đ ng tr cho ng i lao đ ng đ hoàn thành công vi c theo ch c năng,ộ ả ườ ộ ể ệ ứ nhi m v quy đ nh thì b n ch t ti n l ng là giá c hàng hoá s c laoệ ụ ị ả ấ ề ươ ả ứ đ ng đ c hình thành thông qua s tho thu n gi a ng i lao đ ng vàộ ượ ự ả ậ ữ ườ ộ ng i s d ng lao đ ng đ ng th i ch u s chi ph i c a các quy lu t kinhườ ử ụ ộ ồ ờ ị ự ố ủ ậ t trong đó có quy lu t cung c u. Ti n l ng ng i lao đ ng nh n đ cế ậ ầ ề ươ ườ ộ ậ ượ ph i đ m b o là ngu n thu nh p, ngu n s ng c a b n thân ng i laoả ả ả ồ ậ ồ ố ủ ả ườ đ ng và gia đình, là đi u ki n đ ng i lao đ ng hoà nh p v i xã h i.ộ ề ệ ể ườ ộ ậ ớ ộ Cũng nh các lo i giá c hàng hoá khác trên th tr ng, ti n l ngư ạ ả ị ườ ề ươ và ti n công c a ng i lao đ ng khu v c s n xu t kinh doanh do thề ủ ườ ộ ở ự ả ấ ị tr ng quy t đ nh. Ngu n ti n l ng và thu nh p c a ng i lao đ ngườ ế ị ồ ề ươ ậ ủ ườ ộ b t ngu n t k t qu c a ho t đ ng s n xu t kinh doanh. S qu n lý vĩắ ồ ừ ế ả ủ ạ ộ ả ấ ự ả mô c a Nhà n cv lĩnh v c này b t bu c các doanh nghi p ph i đ mủ ướ ề ự ắ ộ ệ ả ả b o cho ng i lao đ ng có m c thu nh p th p nh t ph i b ng m cả ườ ộ ứ ậ ấ ấ ả ằ ứ l ng t i thi u do Nhà n c quy đ nh.ươ ố ể ướ ị Trong các y u t c b n c a quá trình s n xu t, s c lao đ ng làế ố ơ ả ủ ả ấ ứ ộ y u t mang tính quy t đ nh. Do đó có th nói ti n l ng là ph m trùế ố ế ị ể ề ươ ạ c a s n xu t, yêu c u ph i tính đúng, tính đ tr c khi tr ho c c pủ ả ấ ầ ả ủ ướ ả ặ ấ phát cho ng i lao đ ng. ườ ộ Cũng chính vì s c lao đ ng là y u t c b n c a quá trình s nứ ộ ế ố ơ ả ủ ả xu t c n ph i đ c bù đ p sau khi đã hao phí, nên ti n l ng cũng ph iấ ầ ả ượ ắ ề ươ ả đ c thông qua quá trình phân ph i và phân ph i l i thu nh p qu c dânượ ố ố ạ ậ ố d a trên hao phí, hi u qu lao đ ng. Và đây ti n l ng l i th hi n làự ệ ả ộ ở ề ươ ạ ể ệ m t ph m trù phân ph i. S c lao đ ng là hàng hoá cũng nh các lo iộ ạ ố ứ ộ ư ạ hàng hoá khác nên ti n l ng cũng là ph m trù trao đ i. Nó đòi h i ph iề ươ ạ ổ ỏ ả ngang giá v i giá c c a các t li u tiêu dùng, sinh ho t c n thi t nh mớ ả ủ ư ệ ạ ầ ế ằ tái s n xu t s c lao đ ng. s c lao đ ng c n ph i đ c tái s n xu t thôngả ấ ứ ộ ứ ộ ầ ả ượ ả ấ qua qu tiêu dùng cá nhân và do đó ti n l ng l i là ph m trù thu c lĩnhỹ ề ươ ạ ạ ộ v c tiêu dùng...ự Nh v y ti n l ng là m t ph m trù kinh t g n li n lao đ ng,ư ậ ề ươ ộ ạ ế ắ ề ộ ti n t và n n s n xu t hàng hoá. Ti n l ng là bi u hi n b ng ti n c aề ệ ề ả ấ ề ươ ể ệ ằ ề ủ giá tr hàng hoá s c lao đ ng mà ng i lao đ ng s d ng đ bù đ p haoị ứ ộ ườ ộ ử ụ ể ắ 7 phí lao đ ng đã b ra trong quá trình s n xu t kinh doanh. M t khác, vộ ỏ ả ấ ặ ề hình th c, trong đi u ki n t n t i c a n n s n xu t hàng hoá và ti n tứ ề ệ ồ ạ ủ ề ả ấ ề ệ thì ti n l ng là m t b ph n c u thành nên giá tr s n ph m do laoề ươ ộ ộ ậ ấ ị ả ẩ đ ng t o ra. Tuỳ theo c ch qu n lý mà ti n l ng có th đ c xácộ ạ ơ ế ả ề ươ ể ượ đ nh là m t b ph n c a chi phí s n xu t c u thành nên giá thành s nị ộ ộ ậ ủ ả ấ ấ ả ph m hay là m t b ph n c a thu nh p.ẩ ộ ộ ậ ủ ậ 2.2 Ch c năng c a ti n l ng.ứ ủ ề ươ Ti n l ng là m t nhân t h t s c quan tr ng c a quá trình qu nề ươ ộ ố ế ứ ọ ủ ả lý nói chung và qu n lý lao đ ng ti n l ng nói riêng. Có th k ra m tả ộ ề ươ ể ể ộ s ch c năng c b n c a ti n l ng nh sau:ố ứ ơ ả ủ ề ươ ư - Kích thích lao đ ng (t o đ ng l c): Ch c năng này nh mộ ạ ộ ự ứ ằ duy trì năng l c làm vi c lâu dài có hi u qu , d a trên c s ti n l ngự ệ ệ ả ự ơ ở ề ươ ph i đ m b o bù đ p s c lao đ ng đã hao phí đ khuy n khích tăng năngả ả ả ắ ứ ộ ể ế su t. V m t nguyên t c, ti n l ng ph i đ m b o l i ích kinh t choấ ề ặ ắ ề ươ ả ả ả ợ ế ng i lao đ ng, t o ni m h ng kh i trong công vi c, phát huy tinh th nườ ộ ạ ề ứ ở ệ ầ sáng t o t h c h i đ nâng cao trình đ nghi p v , chuyên môn đ tạ ự ọ ỏ ể ộ ệ ụ ể ừ đó giúp h làm vi c v i hi u qu cao nh t và m c l ng nh n đ cọ ệ ớ ệ ả ấ ứ ươ ậ ượ tho đáng nh t.ả ấ - Giám sát lao đ ng: giúp nhà qu n tr ti n hành ki m tra, theoộ ả ị ế ể dõi, giám sát ng i lao đ ng làm vi c theo k ho ch c a mình nh m đ tườ ộ ệ ế ạ ủ ằ ạ đ c nh ng m c tiêu mong đ i, đ m b o ti n l ng chi ra ph i đ tượ ữ ụ ợ ả ả ề ươ ả ạ hi u qu cao. Hi u qu c a vi c chi tr l ng không ch tính theo tháng,ệ ả ệ ả ủ ệ ả ươ ỉ quý mà còn đ c tính theo t ng ngày, t ng gi trong toàn doanh nghi pượ ừ ừ ờ ệ ho c các b ph n khác nhau.ặ ở ộ ậ - Đi u hoà lao đ ng: đ m b o vai trò đi u ph i lao đ ng h pề ộ ả ả ề ố ộ ợ lý, ng i lao đ ng s t n i có ti n l ng th p đ n n i có ti n l ngườ ộ ẽ ừ ơ ề ươ ấ ế ơ ề ươ cao h n. V i m c l ng tho đáng, h s hoàn thành t t các công vi cơ ớ ứ ươ ả ọ ẽ ố ệ đ c giao.ượ - Tích lu : v i m c ti n l ng nh n đ c, ng i lao đ ngỹ ớ ứ ề ươ ậ ượ ườ ộ không nh ng duy trì cu c s ng hàng ngày mà còn đ d phòng cho cu cữ ộ ố ể ự ộ s ng sau này khi h đã h t kh năng lao đ ng ho c g p r i ro b t ng .ố ọ ế ả ộ ặ ặ ủ ấ ờ 8 2.3 Qu ti n l ng, các hình th c tr l ng và các lo i ti n th ng:ỹ ề ươ ứ ả ươ ạ ề ưở 2.3.1 Qu ti n l ng trong doanh nghi p.ỹ ề ươ ệ Căn c vào k t qu th c hi n nhi m v s n xu t kinh doanh, cácứ ế ả ự ệ ệ ụ ả ấ doanh nghi p xác đ nh ngu n qu l ng t ng ng đ tr cho ng i laoệ ị ồ ỹ ươ ươ ứ ể ả ườ đ ng. Ngu n này bao g m:ộ ồ ồ - Qu ti n l ng theo đ n giá ti n l ng đ c giao ỹ ề ươ ơ ề ươ ượ - Qu ti n l ng b xung theo ch đ quy đ nh c a Nhàỹ ề ươ ổ ế ộ ị ủ n c.ướ - Qu ti n l ng t các ho t đ ng s n xu t kinh doanh d chỹ ề ươ ừ ạ ộ ả ấ ị v khác ngoài đ n giá ti n l ng đ c giao.ụ ơ ề ươ ượ - Qu ti n l ng d phòng t năm tr c chuy n sang.ỹ ề ươ ự ừ ướ ể Ngu n qu ti n l ng nêu trên đ c g i là t ng qu ti n l ng.ồ ỹ ề ươ ượ ọ ổ ỹ ề ươ Nh v y cán b công nhân viên s đ c nh n ti n l ng ph c pư ậ ộ ẽ ượ ậ ề ươ ụ ấ t qu ti n l ng c a doanh nghi p. Trong doanh nghi p vi c qu n lýừ ỹ ề ươ ủ ệ ệ ệ ả qu l ng đòi h i ph i h t s c ch t ch , h p lý, hi u qu và vi c c pỹ ươ ỏ ả ế ứ ặ ẽ ợ ệ ả ệ ấ phát l ng ph i đ m b o nguyên t c phân ph i theo lao đ ng... nh mươ ả ả ả ắ ố ộ ằ tăng năng su t lao đ ng và h giá thành s n ph m. Qu n lý và ki m traấ ộ ạ ả ẩ ả ể vi c th c hi n qu l ng các doanh nghi p ph i do c quan ch qu nệ ự ệ ỹ ươ ở ệ ả ơ ủ ả c a doanh nghi p ti n hành trên c s đ i chi u, so sánh th ng xuyênủ ệ ế ơ ở ố ế ườ qu l ng th c hi n v i qu l ng k ho ch c a doanh nghi p trongỹ ươ ự ệ ớ ỹ ươ ế ạ ủ ệ m i