Luận văn Ứng dụng quyền chọn chứng khoán để kinh doanh và phòng ngừa rủi ro trên Sở giao dịch chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh
1. Giới thiệu tổng quan Thị trường chứng khoán đóng một vai trò hết sức quan trọng trong nền kinh tế hiện đại, nó là cầu nối tài chính giữa những người cần vốn và những người có vốn nhàn rỗi, nhằm huy động các nguồn vốn trung và dài hạn trong nước và nước ngoài cho đầu tư phát triển kinh tế, bên cạnh đó TTCK còn là nơi để các nhà đầu tư kinh doanh kiếm lời thông qua hoạt động mua đi bán lại các chứng khoán, tuy nhiên thì việc kinh doanh chứng khoán có rất nhiều rủi ro khiến cho các nhà đầu tư không an tâm, gây nhiều tổn thất cho nhà đầu tư và để hạn chế bớt rủi ro cho nhà đầu tư thì trên thị trường chứng khoán cần phải có các công cụ phái sinh, trong đó có quyền chọn chứng khoán, nó giúp ích cho các nhà đầu tư không chỉ trong việc phòng ngừa rủi ro mà còn có thể kinh doanh kiếm lời (tất nhiên là bản thân quyền chọn cũng có rủi ro) – đây chính là hai chức năng kinh tế quan trọng của công cụ quyền chọn, kể từ khi thị trường chứng khoán Việt Nam ra đời từ tháng 7 năm 2000 đến nay, nó đã trải qua rất nhiều những biến động về giá chứng khoán, gây ra nhiều mất mát cho nhà đầu tư, vì vậy để phòng ngừa rủi ro và tạo thêm sản phẩm cho thị trường chứng khoán thì công cụ quyền chọn đóng một vai trò rất quan trọng và hết sức có ý nghĩa trong việc tạo ra sự đa dạng về sản phẩm, hàng hóa mới cho thị trường và tăng thêm tính hấp dẫn cho các nhà đầu tư, nhằm giảm thiểu rủi ro và gia tăng lợi nhuận cho nhà đầu tư từ việc kinh doanh quyền chọn trên thị trường chứng khoán. Đây chính là lý do khiến tác giả chọn đề tài “Ứng dụng quyền chọn chứng khoán để kinh doanh và phòng ngừa rủi ro trên Sở giao dịch chứng khoán TP.HCM”.
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Luận văn Ứng dụng quyền chọn chứng khoán để kinh doanh và phòng ngừa rủi ro trên Sở giao dịch chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
------------------------------
DƢƠNG VĂN NAM
ỨNG DỤNG QUYỀN CHỌN
CHỨNG KHOÁN ĐỂ KINH DOANH VÀ PHÒNG NGỪA
RỦI RO TRÊN SỞ GIAO DỊCH CHỨNG KHOÁN
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – NĂM 2011
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
------------------------------
DƢƠNG VĂN NAM
ỨNG DỤNG QUYỀN CHỌN
CHỨNG KHOÁN ĐỂ KINH DOANH VÀ PHÒNG NGỪA
RỦI RO TRÊN SỞ GIAO DỊCH CHỨNG KHOÁN
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
Chuyên ngành : Kinh tế tài chính – Ngân hàng
Mã số : 60.31.12
LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ
Ngƣời Hƣớng Dẫn Khoa Học :
PGS.TS. NGUYỄN VĂN SĨ
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – NĂM 2011
LỜI CẢM ƠN
Trƣớc tiên, tôi xin chân thành cảm ơn thầy Nguyễn Văn Sĩ phòng Đào tạo sau đại học
đã tận tình chỉ bảo và hƣớng dẫn giúp tôi hoàn thành luận văn tốt nghiệp này. Và qua đây
tôi xin gởi lời cảm ơn tới tất cả quý thầy cô đã tận tình truyền đạt kiến thức cho tôi trong
quá trình học tập tại trƣờng. Và sau cùng, con xin cảm ơn cha mẹ và các em đã hết lòng
quan tâm và giúp đỡ con (anh) hoàn thành luận văn này.
Dương Văn Nam
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn này là do chính tôi thực hiện. Mọi thông tin và số liệu
trong luận văn đƣợc trích dẫn nguồn tài liệu đầy đủ tại danh mục tài liệu tham khảo và hoàn
toàn trung thực.
Tp. Hồ Chí Minh, ngày 27 tháng 09 năm 2011
Tác giả luận văn
Dƣơng Văn Nam
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
TTCK : Thị trƣờng chứng khoán
NĐT : Nhà đầu tƣ
TTLKCK : Trung tâm lƣu ký chứng khoán
SGDCK : Sở giao dịch chứng khoán
HTTT : Hệ thống thông tin
OTC : Thị trƣờng phi tập trung (Over The Counter)
TPCP : Trái phiếu Chính phủ
CBOE : Thị trƣờng quyền chọn Chicago (Chicago Board Options Exchange)
OCC : Công ty thanh toán hợp đồng quyền chọn(Option Clearing Corporation)
CNH – HĐH : Công nghiệp hóa, hiện đại hóa
UBCKNN : Ủy ban chứng khoán Nhà nƣớc
DNNN : Doanh nghiệp Nhà nƣớc
HOSE : Sở giao dịch chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh.
HNX : Sở giao dịch chứng khoán thành phố Hà Nội
NYSE : Sở giao dịch chứng khoán New York (New York Stock Exchange)
AMEX : Thị trƣờng chứng khoán Mỹ (American Stock Exchange)
VN INDEX : Chỉ số giá chứng khoán Việt Nam
NASDAQ : Sàn giao dịch chứng khoán điện tử của Mỹ (sàn OTC)
GDP : Tổng sản phẩm quốc dân (Gross Domestic Product)
ITM : Tình trạng quyền chọn có lời (In The Money)
ATM : Tình trạng quyền chọn hòa vốn (At The Money)
OTM : Tình trạng quyền chọn bị thua lỗ (Out of The Money)
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ ĐỒ THỊ
Biểu đồ 2.1 : Lãi (lỗ) chiến lƣợc quyền chọn Bull Spread tỷ lệ ... 22
Biểu đồ 2.2 : Lãi (lỗ) chiến lƣợc quyền chọn Bear Spread tỷ lệ ... 24
Biểu đồ 2.3 : Lãi (lỗ) chiến lƣợc quyền chọn Straddle ngắn hạn 26
Biểu đồ 2.4 : Lãi (lỗ) chiến lƣợc quyền chọn Strangle ngắn hạn 27
Biểu đồ 2.5 : Lãi (lỗ) chiến lƣợc quyền chọn Straddle dài hạn 29
Biểu đồ 2. 6 : Lãi (lỗ) chiến lƣợc quyền chọn Strangle dài hạn 30
Biểu đồ 3.1 : Chỉ số VN – INDEX từ năm 2000 đến 2011 .. 39
MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU : ..1
CHƢƠNG 1 :CƠ SỞ L LU N VỀ QUYỀN CHỌN CHỨNG KHO N VÀ PHÒNG
NGỪA RỦI RO TRÊN TTCK .. 3
1.1 Sự ra đời của quyền chọn . 3
1.2 Tổng quan về quyền chọn 4
1.2.1 Khái niệm quyền chọn 5
1.2.2 Đặc điểm quyền chọn ..5
1.2.3 Các dạng hợp đồng quyền chọn ..7
1.3 Chức năng kinh tế của quyền chọn ..9
1.3.1 Ứng dụng quyền chọn trong kinh doanh .9
1.3.2 Ứng dụng quyền chọn phòng ngừa rủi ro ... 10
1.4 Lợi nhuận và rủi ro trong hợp đồng quyền chọn . 10
1.5 Các yếu tố ảnh hƣởng đến giá của quyền chọn 13
1.5.1 Gía thị trƣờng của chứng khoán cơ sở và giá thực hiện 13
1.5.2 Thời gian cho đến khi đáo hạn 13
1.5.3 Độ bất ổn trong giá của cổ phiếu cơ sở ... 13
1.5.4 Cổ tức .. 14
1.5.5 Lãi suất ngắn hạn phi rủi ro ... 14
1.5.6 Lãi suất coupon ...................................................................................................... 14
1.6 Những điều kiện cần thiết để ứng dụng quyền chọn 14
1.6.1 Điều kiện về luật pháp 14
1.6.2 Điều kiện về cơ sở hạ tầng kỹ thuật ... 14
1.6.3 Điều kiện đối với thị trƣờng chứng khoán . 15
1.7 Những mặt tích cực và tiêu cực khi ứng dụng quyền chọn . 15
1.7.1 Những mặt tích cực 15
1.7.2 Những mặt tiêu cực 15
1.8 Bài học kinh nghiệm ứng dụng quyền chọn trên Sở giao dịch CK TP.HCM .. 16
1.8.1 Thị trƣờng phái sinh ở Thái Lan . 16
1.8.2 Thị trƣờng chứng khoán Trung Quốc . 16
CHƢƠNG 2 :V N DỤNG C C CHIẾN LƢỢC QUYỀN CHỌN ĐỂ KINH DOANH VÀ
PHÒNG NGỪA RỦI RO TRONG C C ĐIỀU KIỆN CỦA THỊ TRƢỜNG ...19
2.1 Ứng dụng quyền chọn chứng khoán trong kinh doanh ... 19
2.1.1 Kinh doanh quyền chọn trong điều kiện thị trƣờng hƣớng lên (Bull Market)....20
2.1.1.1 Mua quyền chọn mua 20
2.1.1.2 Chiến lƣợc quyền chọn mua Bull Spread .. 20
2.1.1.3 Chiến lƣợc quyền chọn bán Bull Spread ... 21
2.2.1.4 Chiến lƣợc quyền chọn Bull Spread tỷ lệ .. 21
2.1.2 Kinh doanh quyền chọn trong điều kiện thị trƣờng
hƣớng xuống (Bear Market) .. 22
2.1.2.1 Mua quyền chọn bán . 22
2.1.2.2 Chiến lƣợc quyền chọn bán Bear Spread . 23
2.1.2.3 Chiến lƣợc quyền chọn mua Bear Spread . 23
2.1.2.4 Chiến lƣợc quyền chọn Bear Spread tỷ lệ . 24
2.1.3 Kinh doanh quyền chọn trong điều kiện thị trƣờng không có sự biến động
nhiều về giá (Neutral Market) 25
2.1.3.1 Chiến lƣợc quyền chọn Straddle ngắn hạn 25
2.1.3.2 Chiến lƣợc quyền chọn Strangle ngắn hạn 26
2.1.4 Kinh doanh quyền chọn trong điều kiện thị trƣờng có sự biến động mạnh
về giá (Volatile Market) 27
2.1.4.1 Chiến lƣợc quyền chọn Straddle dài hạn ... 28
2.1.4.2 Chiến lƣợc quyền chọn Strangle dài hạn ... 29
2.2 Ứng dụng quyền chọn chứng khoán trong phòng ngừa rủi ro . 31
2.2.1 Mua quyền chọn mua . 31
2.2.1.1 Mua quyền chọn mua để chốt giá mua cổ phiếu .. 31
2.2.1.2 Mua quyền chọn mua để bảo vệ vị thế bán khống cổ phiếu 31
2.2.2 Mua quyền chọn bán .. 32
2.2.2.1 Mua quyền chọn bán bảo vệ vị thế nắm giữ cổ phiếu dài hạn .. 32
2.2.2.2 Mua quyền chọn bán để bảo vệ lợi nhuận chƣa thực hiện cho cổ phiếu
đầu tƣ dài hạn . 32
2.2.3 Bán quyền chọn mua có phòng ngừa 32 2.2.4 Bán quyền chọn bán có phòng ngừa . . 34
2.2.5 Quyền chọn mua và quyền chọn bán lai tạp ... 34
CHƢƠNG 3 : THỰC TRẠNG SỞ GIAO DỊCH CHỨNG KHO N THÀNH PHỐ HỒ CHÍ
MINH VÀ SỰ CẦN THIẾT ỨNG DỤNG QUYỀN CHỌN CHỨNG KHO N . 36
3.1 Thực trạng Sở giao dịch chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh ... ... 36
3.1.1 Giới thiệu về Sở giao dịch chứng khoán TP.HCM . 36
3.1.2 Nhận diện rủi ro trên sở giao dịchh chứng khoán TP.HCM ...39
3.2 Giới thiệu thị trƣờng quyền chọn Chicago .. 43
3.2.1 Thị trƣờng quyền chọn Chicago . 43
3.2.2 Những thành phần tham gia giao dịch trên thị trƣờng quyền chọn ... 44
3.2.2.1 Nhà tạo lập thị trƣờng .. .44
3.2.2.2 Nhà môi giới trên sàn 44
3.2.2.3 Nhân viên giữ sổ lệnh . ... 44
3.2.2.4 Công ty thanh toán hợp đồng quyền chọn... .. 45
3.2.2.5 Những nhà kinh doanh quyền chọn ngoài sàn . 45
3.2.3 Cơ chế giao dịch và thanh toán hợp đồng quyền chọn ... 46
3.2.3.1 Đặt lệnh mở .. .... 46
3.2.3.2 Vai trò của trung tâm thanh toán. .. 47
3.2.4 Yết giá quyền chọn . 47
3.2.4.1 Điều kiện niêm yết . ... 47
3.2.4.2 Quy mô hợp đồng .., . . . 48
3.2.4.3 Giá thực hiện .. ... 48
3.2.4.4 Ngày đáo hạn . 48
3.2.5 Các tài liệu cung cấp cho nhà đầu tƣ trƣớc khi tham gia giao dịch 50
3.3 Bài học kinh nghiệm triển khai quyền chọn chứng khoán trên SGDCK TP.HCM . 51
3.3.1 Những quy định chi tiết đối với hợp đồng quyền chọn chứng khoán 51
3.3.2 Hệ thống niêm yết ... 51
3.3.3 Hệ thống công bố thông tin 52
3.3.4 Hệ thống quản lý giám sát .. 52
3.3.5 Xây dựng tài liệu về quyền chọn để cung cấp cho các nhà đầu tƣ . 52
3.4 Sự cần thiết ứng dụng quyền chọn chứng khoán trên SGDCK TP.HCM ... 53 3.4.1 Giảm thiểu rủi ro về lợi nhuận của các nhà đầu tƣ . 53
3.4.2 Gia tăng lợi nhuận từ việc kinh doanh quyền chọn chứng khoán ...... 53
3.4.3 Cải thiện tính thanh khoản của thị trƣờng chứng khoán ................ 54
3.4.4 Tạo ra mục tiêu để các công ty niêm yết phấn đấu . 54
CHƢƠNG 4 : C C GIẢI PH P ỨNG DỤNG QUYỀN CHỌN CHỨNG KHO N ĐỂ
KINH DOANH VÀ PHÒNG NGỪA RỦI RO TRÊN SỞ GIAO DỊCH CHỨNG KHO N
TP.HCM................................................................................................................................. 55
4.1 Định hƣớng phát triển Sở giao dịch chứng khoán TP.HCM ... 55
4.1.1 Các mục tiêu phát triển SGDCK TP.HCM 55
4.1.2 Các giải pháp phát triển Sở giao dịch chứng khoán TP.HCM ... 56
4.2 Các giải pháp ứng dụng quyền chọn chứng khoán trên SGDCK TP.HCM 58
4.2.1 Các giải pháp phòng ngừa rủi ro bằng quyền chọn chứng khoán ...... 58
4.2.1.1 Đối với các nhà môi giới ... 58
4.2.1.2 Đối với nhà đầu tƣ . 58
4.2.1.3 Điều kiện về môi trƣờng pháp lý ... 59
4.2.1.4 Điều kiện về hạ tầng kỹ thuật 60
4.2.1.5 Điều kiện về hệ thống thông tin và tuyên truyền ...60
4.2.2 Các giải pháp ứng dụng quyền chọn chứng khoán trong kinh doanh................ 61
4.2.2.1 Thiết lập danh sách các cổ phiếu đƣợc tham gia giao dịch trên thị
trƣờng quyền chọn . 61
4.2.2.2 Cải thiện tính thanh khoản của thị trƣờng chứng khoán ... 62
4.2.2.3 Bảo vệ tính trong sáng và minh bạch của thị trƣờng chứng khoán ... 62
4.2.2.4 Giải pháp về tổ chức và quản lý sàn giao dịch quyền chọn .. 63
4.2.2.5 Cổ phần hóa các doanh nghiệp lớn của Nhà nƣớc 64
4.3 Các giải pháp hỗ trợ . 64
4.3.1 Đối với Chính phủ và các cơ quan quản lý Nhà nƣớc 64
4.3.2 Đối với các công ty chứng khoán và các định chế tài chính trung gian . 65
4.3.3 Đào tạo nguồn nhân lực .. 65
PHẦN KẾT LU N 67
TÀI LIỆU THAM KHẢO ..68
