Luận văn Vai trò của hệ thống chính trị trong việc giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc của người M’Nông ở xã Quảng Sơn, huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông hiện nay

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI PHAN VĂN DƢƠNG VAI TRÕ CỦA HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ TRONG VIỆC GIỮ GÌN BẢN SẮC VĂN HÓA DÂN TỘC CỦA NGƢỜI M’NÔNG Ở XÃ QUẢNG SƠN, HUYỆN ĐẮK GLONG, TỈNH ĐẮK NÔNG HIỆN NAY LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH TRỊ HỌC HÀ NỘI, 2018 VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI PHAN VĂN DƢƠNG VAI TRÕ CỦA HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ TRONG VIỆC GIỮ GÌN BẢN SẮC VĂN HÓA DÂN TỘC CỦA NGƢỜI M’NÔNG Ở XÃ QUẢNG SƠN, HUYỆN ĐẮK GLONG, TỈNH ĐẮK NÔNG HIỆN NAY Ngành: Chính trị học Mã số: 8 31 02 01 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. PHÚ VĂN HẲN HÀ NỘI, 2018 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi và được sự hướng dẫn khoa học của Tiến sĩ Phú Văn Hẳn. Các nội dung nghiên cứu và kết quả trong đề tài “Vai trò của hệ thống chính trị trong việc giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc của người M’Nông ở xã Quảng Sơn, huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông hiện nay” là hoàn toàn trung thực và chưa được công bố dưới bất kỳ hình thức nào trước đây. Các số liệu được sử dụng trong luận văn phục vụ cho việc phân tích, nhận xét, đánh giá được chính tác giả thu thập từ các nguồn khác nhau có ghi trong phần tài liệu tham khảo. Ngoài ra trong luận văn còn sử dụng một số nhận xét, đánh giá cũng như số liệu của các tác giả khác, cơ quan tổ chức khác đều có trích dẫn và chú thích rõ nguồn gốc. Nếu phát hiện có bất kỳ gian lận nào tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về nội dung luận văn của mình trước pháp luật. TP. Hồ Chí Minh, ngày 20 tháng 8 năm 2018 Tác giả luận văn Phan Văn Dƣơng MỤC LỤC MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1 Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN TRONG VIỆC GIỮ GÌN BẢN SẮC VĂN HÓA DÂN TỘC .................................................................................................................. 8 1.1. Một số khái niệm liên quan ............................................................................. 8 1.2. Chính sách của Đảng và Nhà nước trong việc giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc .......................................................................................................................... 12 Chƣơng 2: VĂN HOÁ VÀ BẢN SẮC VĂN HÓA CỦA NGƢỜI M’NÔNG TẠI ĐỊA PHƢƠNG HIỆN NAY .................................................................................... 24 2.1. Vài nét về xã Quảng Sơn ............................................................................... 24 2.2. Con người và văn hóa của người M’Nông .................................................... 26 2.3. Văn hóa dân tộc của người M’Nông tại địa phương ..................................... 30 2.4. Bản sắc văn hóa của người M’Nông tại xã Quảng Sơn ................................. 41 2.5. Một số hoạt động và kết quả nhằm giữ gìn bản sắc văn hóa của người M’Nông ................................................................................................................. 47 2.6. Thuận lợi và khó khăn trong công tác giữ gìn bản sắc văn hóa của người M’Nông ................................................................................................................. 50 Chƣơng 3: HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP GIỮ GÌN BẢN SẮC VĂN HÓA DÂN TỘC CỦA NGƢỜI M'NÔNG HIỆN NAY ........... 54 3.1. Vai trò của hệ thống chính trị xã Quảng Sơn trong công tác giữ gìn bản sắc văn hóa của người M’Nông .................................................................................. 54 3.2. Một số giải pháp đối với hệ thống chính trị địa phương trong việc giữ gìn bản sắc văn hóa của người M’Nông tại xã Quảng Sơn ........................................ 57 KẾT LUẬN .............................................................................................................. 65 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT UBND: Ủy ban Nhân dân HĐND: Hội đồng Nhân dân UBMTTQ: Ủy ban Mặt trận Tổ quốc UNESCO: Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hiệp Quốc XHCN: Xã hội Chủ nghĩa XHCNVN: Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam DTTS: Dân tộc thiểu số LHQ: Liên Hiệp Quốc TTPCBXH: Trung tâm phòng chống bệnh xã hội HIV: Là tên viết tắt của cụm từ tiếng Anh Human Immuno - deficiency Virus (Virusgây suy giảm miễn dịch ở người). AIDS: Là một bệnh mạn tính do HIV gây ra. HIV phá huỷ các tế bào của hệ miễn dịch, khiến cơ thể không còn khả năng chống lại các virus, vi khuẩn và nấm gây bệnh. Do đó bệnh nhân dễ bị một số loại ung thư và nhiễm trùng cơ hội mà bình thường có thể đề kháng được. 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Dân tộc Việt Nam có một truyền thống lâu đời về văn hóa và văn hiến, kết tinh thành hệ giá trị chân - thiện - mỹ như một hệ giá trị phổ quát của văn hóa, của mọi dân tộc trong quốc gia - dân tộc mình và trong cộng đồng nhân loại. Song mỗi dân tộc, do những điều kiện và hoàn cảnh lịch sử riêng của mình, từ những trải nghiệm trực tiếp trong thực tiễn lao động và đấu tranh, trong môi trường tự nhiên và xã hội để tồn tại và phát triển, lại có những quan niệm và cách thức biểu hiện riêng của mình về chân - thiện - mỹ. Nó biểu hiện thành tâm lý và ý thức, phong tục tập quán và lối sống, tạo thành tính cách của con người và cộng đồng dân tộc. Các giá trị văn hóa truyền thống đó kết tinh lại trong quan niệm, tư tưởng, triết lý, trong đạo đức và cách thức ứng xử, phản ánh diện mạo tinh thần, tâm hồn và tình cảm của cả một dân tộc, có trong các sản phẩm vật thể và phi vật thể của văn hóa. Quảng Sơn là xã thuộc vùng núi đặc biệt khó khăn, bao gồm nhiều dân tộc thiểu số sinh sống được thành lập theo Nghị định số 82/2005/NĐ-CP vào ngày 27 tháng 6 năm 2005 của Chính phủ và có vai trò rất quan trọng đối với sự phát triển chung của huyện Đắk Glong về kinh tế, xã hội, an ninh quốc phòng. Mỗi dân tộc sinh sống trên địa bàn xã đều có những đặc điểm riêng, sớm hình thành những nét văn hóa vốn có, độc đáo của mình. Cũng như mọi dân tộc khác, người M’Nông tại xã Quảng Sơn đã sớm hình thành một nền văn hóa mang màu sắc riêng và hết sức đặc sắc. Chính những giá trị văn hóa, sắc thái văn hóa ấy đã có những ảnh hưởng tới các dân tộc tại địa phương nói chung và người M’Nông nói riêng, góp phần làm phong phú thêm những giá trị cho nền văn hóa đa dân tộc vùng Tây Nguyên. Trong thời kỳ đất nước đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; xu thế hội nhập và toàn cầu hóa là điều mà Việt Nam cũng như tất cả các quốc gia khác không thể đứng ngoài cuộc về vấn đề này. Kinh tế thị trường với những ưu điểm và mặt trái của nó, có ảnh hưởng không nhỏ đến nền văn hóa truyền thống của các dân tộc trong cộng đồng các dân tộc Việt Nam, trong đó có văn hóa của dân tộc M’Nông tại xã Quảng Sơn, huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông. Trước sự tác động 2 của cơ chế thị trường, sự mở rộng hội nhập quốc tế và giao lưu văn hóa hiện nay, nhiều giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc nói chung và người M’Nông tại xã Quảng Sơn nói riêng đang bị mai một, pha trộn, lai căng, không còn giữ được bản sắc. Trước tình hình đó việc giữ gìn, kế thừa và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc của người M’Nông tại xã Quảng Sơn là vấn đề mang tính thời sự, cấp bách trong giai đoạn hiện nay. Trong thời gian qua dưới sự lãnh đạo trực tiếp và toàn diện của Huyện ủy, UBND huyện, sự quan tâm tạo điều kiện, ủng hộ của các ban, ngành, đoàn thể cấp huyện; sự chỉ đạo của Đảng ủy, HĐND, sự đồng tình ủng hộ của các ban ngành, đoàn thể cấp xã, các đơn vị đóng chân trên địa bàn xã; xã Quảng Sơn đã đạt được nhiều sự thành công. Tuy nhiên, bên cạnh sự phát triển của kinh tế, đời sống người dân được nâng cao, cũng cần thẳng thắn thừa nhận rằng, hiện nay những giá trị mang đậm bản sắc dân tộc thiểu số, đặc biệt là bản sắc văn hóa của người M’Nông đang đứng trước những thách thức và có những biểu hiện mai một, biến đổi một cách nghiêm trọng đó chính là sự mai một những giá trị văn hóa truyền thống khác như ngôn ngữ, trang phục, phong tục, tập quán bản địa trong cuộc sống, sinh hoạt, lao động sản xuất hằng ngày. Một số vấn đề như không coi trọng việc học tập, việc tiếp thu tri thức khoa học, xem nhẹ các giá trị về truyền thống, đạo đức, gia đình, cộng đồng và có biểu hiện vi phạm pháp luật của một bộ phận người M’Nông đáng được quan tâm, giải quyết. Từ những thực trạng đó cho thấy hệ thống chính trị các cấp, đặc biệt là ở địa phương có phần trách nhiệm lớn và cần phát huy mạnh mẽ hơn nữa trong vai trò của mình đối với công tác giữ gìn bản sắc văn hóa của người M’Nông. Làm thế nào để giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc của người M’Nông tại địa phương, đang là câu hỏi lớn đặt ra cho Đảng bộ, chính quyền và toàn thể nhân dân trong toàn xã. Đề tài:“Vai trò của hệ thống chính trị trong việc giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc của người M’Nông ở xã Quảng Sơn, huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông hiện nay" là đề tài cho luận văn tốt nghiệp chuyên ngành chính trị học, nhằm đánh giá đúng hiện trạng và tìm ra các giải pháp để giữ gìn bản sắc văn hóa của người M’Nông tại xã Quảng Sơn, huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông hiện nay. 3 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Những nghiên cứu đề cập tới những vấn đề lý luận và thực tiễn về văn hóa, bản sắc văn hóa, vai trò của hệ thống chính trị trong thời gian gần đây được chú trọng nhiều hơn, do vậy công trình nghiên cứu về đề tài này hết sức phong phú và có ý nghĩa cần thiết trong bối cảnh xã hội hiện tại. Trong các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài vai trò của hệ thống chính trị trong việc giữ gìn bản sắc văn hóa các dân tộc nói chung và người M’Nông nói riêng vẫn còn khá ít. Đối với Đắk Nông thì các đề tài và các công trình nghiên cứu có liên quan khá khiêm tốn. Tuy nhiên để thực hiện đề tài, tác giả chỉ có thể nêu lên một số công trình có liên quan trong quá trình thực hiện đề tài mà tác giả nghiên cứu và tìm hiểu như sau: Trong nghiên cứu “Giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa Tây Nguyên trong quá trình xây dựng văn hóa tinh thần ở vùng đồng bào các dân tộc thiểu số” của tác giả Trương Minh Dục [19] đã nhấn mạnh những giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc thiểu số tại Tây Nguyên cần được giữ gìn và phát huy. Đồng thời thông qua đó tác giả đưa ra và phân tích những thế mạnh của cộng đồng các dân tộc thiểu số, những chủ trương, chính sách liên quan để làm tốt công tác giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa. Bài viết “Văn hóa các tộc người Tây Nguyên – Thành tựu và thực trạng” thì tác giả Tô Ngọc Thanh [32] cũng chú ý đi sâu vào phân tích thực trạng về văn hóa của các dân tộc ở Tây Nguyên, trong đó nêu cụ thể những thành tựu về văn hóa đã đạt được và cũng làm rõ những yếu tố văn hóa đang bị mai một, những tác động và ảnh hưởng xung quanh đối với văn hóa. Bài viết cũng đề cập đến vai trò của hệ thống chính trị trong việc phát triển văn hóa. Báo Đắk Nông với bài viết “Văn hóa Tây nguyên và sự phát triển bền vững” đã nêu ra những giá trị đặc sắc văn hóa Tây Nguyên, bài viết cũng không quên đề cập đến thực trạng của văn hóa Tây Nguyên, đồng thời đưa ra những giải pháp đề cập đến vai trò của hệ thống chính trị trong việc giữ gìn bản sắc văn hóa Tây Nguyên. 4 Một số công trình khác của tác giả Võ Thị Thùy Dung như “Lễ hội nông nghiệp của tộc người M’Nông tỉnh Đắk Nông - Truyền thống và biến đổi” (Bài báo hội thảo khoa học quốc tế tháng 6/2014) [16]; “Tôn giáo đa thần trong nghi lễ và lễ hội của dân tộc M’Nông” (Bài đăng trong Tạp chí Nghiên cứu Văn hóa dân gian tháng 10/2015 – ISSN 0866-7284)[18]; “Tác động của đô thị hóa đến lễ hội truyền thống của người M’Nông tỉnh Đắk Nông” (Bài báo Hội thảo khoa học Trường Đại học KHXH&NV Hà Nội tháng 11/2014) [17]; đều có đề cập đến vai trò của hệ thống chính trị trong việc bảo tồn văn hóa dân tộc. Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng lần thứ hai mươi, tháng 4-1972 nhấn mạnh “Giáo dục tư tưởng XHCN, nâng cao trình độ văn hóa, trình độ khoa học - kỹ thuật, sức khỏe và tay nghề của người lao động, mở rộng các hoạt động văn hóa, văn nghệ, truyền thanh, truyền hình”. Hội nghị Trung ương 2 khóa IX năm 2012, nêu rõ phát triển đầy đủ thành 10 nhiệm vụ cụ thể trên tất cả các lĩnh vực văn hóa, từ xây dựng và hoàn thiện nhân cách con người Việt Nam trong giai đoạn mới, xây dựng môi trường văn hóa; xây dựng tư tưởng, đạo đức, lối sống; phát triển văn học, nghệ thuật; bảo tồn và phát huy di sản văn hóa; phát triển sự nghiệp giáo dục - đào tạo và khoa học - công nghệ; phát triển đi đôi với quản lý tốt hệ thống thông tin đại chúng; bảo tồn, phát huy và phát triển văn hóa các dân tộc thiểu số; thực hiện chính sách văn hóa đối với tôn giáo đến củng cố, xây dựng, hoàn thiện thể chế văn hóa và mở rộng hợp tác quốc tế về văn hóa (Nghị quyết Trung ương 5 khóa VIII). Nghị quyết Trung ương 5 (khóa VIII) đã nêu lên bốn giải pháp cơ bản để xây dựng và phát triển văn hóa: - Mở cuộc vận động giáo dục chủ nghĩa yêu nước gắn với thi đua yêu nước và phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa. - Xây dựng, ban hành luật pháp và các chính sách văn hóa. - Tăng cường nguồn lực và phương tiện cho hoạt động văn hóa. - Nâng cao hiệu quả lãnh đạo của Đảng trên lĩnh vực văn hóa. Văn kiện trình Đại hội XII của Đảng nhấn mạnh nhiệm vụ làm cho văn hóa thấm sâu vào mọi lĩnh vực, mọi mặt hoạt động, mọi quan hệ xã hội, thành sức mạnh 5 nội sinh quan trọng của phát triển bền vững. Xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, tạo điều kiện để xây dựng con người Việt Nam đẹp về nhân cách, đạo đức, tâm hồn; cao về trí tuệ, năng lực, kỹ năng sáng tạo; khỏe về thể chất; nâng cao trách nhiệm xã hội, nghĩa vụ công dân, ý thức tôn trọng, tuân thủ pháp luật, phát huy tốt vai trò chủ thể sáng tạo trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Các đề tài, nghiên cứu, văn bản, nội dung liên quan đã đề cập đến giá trị văn hóa, sắc thái văn hóa, thực trạng và những ảnh hưởng tiêu cực liên quan đến vấn đề văn hóa; trong đó đã đưa ra những giải pháp nhấn mạnh vai trò của hệ thống chính trị trong việc giữ gìn, bảo tồn, phát huy những giá trị văn hóa đó. Sự thiết thực và cấp bách đó đã đặt ra những yêu cầu, nhiệm vụ mới hết sức cấp thiết về lý luận, thực tiễn phải nghiên cứu, luận giải, đề ra những giải pháp mang tính khả thi, bảo đảm phát huy được vai trò của hệ thống chính trị trong việc giữ gìn bản sắc văn hóa các dân tộc. Với mong muốn làm rõ những giá trị của bản sắc văn hóa, vai trò của hệ thống chính trị và đề xuất các giải pháp để phát huy tốt hơn nữa vai trò của hệ thống chính trị trong việc giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc cụ thể đối với người M’Nông ở xã Quảng Sơn, đặt ra nhiệm vụ khoa học cần nghiên cứu. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Mục đích nghiên cứu là trên cơ sở làm rõ những vấn đề lý luận và các vấn đề thực tiễn có liên quan, làm rõ vai trò của hệ thống chính trị và đề xuất các giải pháp thiết thực, phù hợp với nhiệm vụ giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc M’Nông tại xã Quảng Sơn, huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông hiện nay. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để hoàn thành mục tiêu trên, đề tài có nhiệm vụ: - Làm rõ một số vấn đề lý luận về vai trò của hệ thống chính trị trong công tác giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc của người M’Nông tại địa phương. 6 - Phân tích, đánh giá hiện trạng về văn hóa, bản sắc văn hóa của người M’Nông tại xã Quảng Sơn, huyện Đắk Glong hiện nay, nêu ra những thuật lợi, khó khăn đối với công tác giữ gìn bản sắc văn hóa của người M’Nông. - Đề xuất một số giải pháp cơ bản, làm rõ vai trò của hệ thống chính trị địa phương trong công tác giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc của người M’Nông tại xã Quảng Sơn, huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông hiện nay. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là tập trung vấn là đề văn hóa, bản sắc văn hóa dân tộc của người M’Nông và vai trò của hệ thống chính trị của địa phương trong việc giữ gìn bản sắc văn hóa của người M’Nông tại xã Quảng Sơn, huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông hiện nay. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Về nội dung: Đề tài tập trung nghiên cứu việc thực hiện các cơ chế, chính sách, giải pháp, nội dung có liên quan của hệ thống chính trị đối với việc giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc của người M’Nông và những đáp ứng của hệ thống chính trị tại xã Quảng Sơn, huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông hiện nay. - Về không gian: Trong khuôn khổ luận văn, đề tài nghiên cứu chủ yếu địa bàn người M’Nông tại xã Quảng Sơn, huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông. - Về thời gian: Phân tích thực trạng về văn hóa dân tộc của người M’Nông tại xã Quảng Sơn, huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông giai đoạn hiện nay. Các giải pháp đề xuất nhằm nâng cao hiệu quả về việc giữ gìn bản sắc văn hóa của người M’Nông tại xã Quảng Sơn, huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông hiện nay. 5. Cơ sở lý luận và phƣơng pháp nghiên cứu 5.1. Cơ sở lý luận Luận văn nghiên cứu dựa trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm, chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước về việc giữ gìn bản sắc văn hóa các dân tộc thiểu số, về vai trò của hệ thống chính trị trong việc giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc. 7 5.2. Phương pháp nghiên cứu Luận văn vận dụng các phương pháp nghiên cứu sau: - Phương pháp nghiên cứu lý thuyết (nghiên cứu các văn bản về chính sách, đường lối của Đảng, các văn bản quy phạm pháp luật, các quy định của Nhà nước về công tác giữ gìn bản sắc văn hóa các dân tộc thiểu số). - Phương pháp liệt kê, phân tích số liệu, tổng hợp số liệu, giải thích các thuật ngữ liên quan được sử dụng phổ biến trong các nghiên cứu. - Phương pháp quan sát (tiếp cận đối tượng nghiên cứu, không gian nghiên cứu để làm rõ các vẫn đề nghiên cứu từ thực tiễn). 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn 6.1. Ý nghĩa lý luận Vận dụng các lý thuyết và các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước để đánh giá khách quan, khoa học công tác giữ gìn bản sắc văn hóa của dân tộc, đặc biệt là giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc của người M’Nông và làm rõ vai trò của hệ thống chính trị trong giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc của người M’Nông để từ đó chỉ ra thực trạng, tồn tại, hạn chế và giải pháp giữ gìn, phát triển bền vững. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn Thông qua sự phân tích, nhìn nhận và đánh giá tình hình thực tiễn tại địa phương, nhằm đề xuất những giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả hơn, phù hợp hơn đối với vai trò của hệ thống chính trị trong công tác giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc của người M’Nông tại xã Quảng Sơn. Kết quả của luận văn sẽ được ứng dụng tham khảo và kế thừa cho các đề tài, công trình nghiên cứu có liên quan khác. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, nội dung chính của luận văn được kết cấu thành 3 chương, cụ thể như sau: Chƣơng 1: Cơ sở lý luận trong việc giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc. Chƣơng 2: Văn hóa và bản sắc văn hóa của người M’Nông hiện nay Chƣơng 3: Hệ thống chính trị và một số giải pháp giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc của người M’Nông hiện nay. 8 Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN TRONG VIỆC GIỮ GÌN BẢN SẮC VĂN HÓA DÂN TỘC 1.1. Một số khái niệm liên quan 1.1.1. Khái niệm về văn hóa Theo UNESCO, văn hóa được hiểu theo hai nghĩa: nghĩa rộng và nghĩa hẹp. Theo nghĩa rộng thì “Văn hóa là một phức hệ - tổng hợp các đặc trưng diện mạo về tinh thần, vật chất, tri thức và tình cảmkhắc họa nên bản sắc của một cộng đồng gia đình, xóm làng, vùng, miền, quốc gia, xã hộiVăn hóa không chỉ bao gồm nghệ thuật, văn chương mà còn cả lối sống, những quyền cơ bản của con người, những hệ thống giá trị, những truyền thống, tín ngưỡng”[30]; còn hiểu theo nghĩa hẹp thì “Văn hóa là tổng thể những hệ thống biểu trưng (ký hiệu) chi phối cách ứng xử và giao tiếp trong cộng đồng, khiến cộng đồng đó có đặc thù riêng”. Theo Hồ Chí Minh cho rằng “Vì