Luận văn Vận dụng bảng cân bằng điểm tại Công ty chứng khoán ngân hàng đầu tư và phát triển Việt Nam

1 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH [ \ NGUYỄN CÔNG VŨ VẬN DỤNG BẢNG CÂN BẰNG ĐIỂM TẠI CÔNG TY CHỨNG KHOÁN NGÂN HÀNG ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM CHUYÊN NGÀNH: KẾ TOÁN-KIỂM TOÁN MÃ SỐ: 60.34.30 LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ HƯỚNG DẪN KHOA HỌC TS. ĐOÀN NGỌC QUẾ TP.HỒ CHÍ MINH, NĂM 2011 2 LỜI CAM ĐOAN “Vận dụng bảng Cân bằng điểm tại công ty Chứng khoán Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam” là công trình nghiên cứu khoa học của tôi. Đây là luận văn Thạc sỹ Kinh tế, chuyên ngành Kế toán-Kiểm toán. Luận văn này chưa được công bố dưới bất cứ hình thức nào. Tp.HCM, ngày 01/06/2011 Tác giả: Nguyễn Công Vũ 3 DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT BSC Balanced Scordcard (Bảng Cân bằng điểm) BIDV Bank for Investment and Development of Vietnam NHĐT & PTVN Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam TTCKVN Thị trường Chứng khoán Việt Nam VIP Very Important Persons (Khách hàng quan trọng) KRI Key Result Indicator (Thước đo kết quả chủ yếu) KPI Key Performance Indicator (Thước đo hiệu quả chủ yếu) UBCKNN Ủy ban Chứng khoán Nhà nước TTLKCK Trung tâm Lưu ký Chứng khoán 4 DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ BẢNG BIẾU Danh mục các hình vẽ Hình 1.1. Sự gia tăng tài sản vô hình trong các tổ chức Hình 1.2. Bốn phương diện của bảng Cân bằng điểm Hình 1.3. Mối quan hệ của ba loại thước đo hiệu suất Hình 1.4. Mối quan hệ nhân quả của các mục tiêu khách hàng Hình 1.5. Qui trình kinh doanh nội bộ Hình 2.5. Mức độ hài lòng của khách hàng hiện nay Hình 3.3. Qui trình đánh giá thành quả hoạt động Hình 3.5. Quy trình phân bổ nguồn lực Hình 3.6. Qui trình quản lý chiến lược Danh mục các sơ đồ Sơ đồ 2.1. Cơ cấu tổ chức công ty Chứng khoán NHĐT & PTVN Sơ đồ 2.2. Qui trình tham gia đấu giá cổ phiếu phát hành lần đầu Sơ đồ 2.3. Qui trình lưu ký và quản lý chứng khoán niêm yết Sơ đồ 3.1. Sơ đồ mục tiêu chiến lược của công ty. Danh mục các bảng Bảng 2.4. Tổng kết các các tỷ số tài chính của công ty hiện nay Bảng 3.2. Bảng Cân bằng điểm của công ty Chứng khoán NHĐT & PTVN Bảng 3.4. Kết quả đánh giá thành quả hoạt động 5 MỤC LỤC PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................... 9 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ BẢNG CÂN BẰNG ĐIỂM ................. 11 1.1. SỰ CẦN THIẾT CỦA BẢNG CÂN BẰNG ĐIỂM ................................ 11 1.1.1. Sự hạn chế của thước đo tài chính ...................................................... 11 1.1.2. Sự xuất hiện ngày càng nhiều tài sản vô hình .................................... 12 1.1.3. Những tồn tại của vần đề quản trị doanh nghiệp ................................ 14 1.2. TỔNG QUAN VỀ BẢNG CÂN BẰNG ĐIỂM ....................................... 14 1.2.1. Khái niệm bảng Cân bằng điểm ......................................................... 14 1.2.2. Sơ lược lịch sử hình thành và phát triển bảng Cân bằng điểm ........... 16 1.2.3. Ý nghĩa của bảng Cân bằng điểm ....................................................... 16 1.2.3.1. Bảng Cân bằng điểm là hệ thống đo lường .................................. 16 1.2.3.2. Bảng Cân bằng điểm là hệ thống quản lý chiến lược ................... 17 1.2.3.3. Bảng Cân bằng điểm là công cụ trao đổi thông tin ...................... 18 1.3. NỘI DUNG CỦA BẢNG CÂN BẰNG ĐIỂM ........................................ 18 1.3.1. Diễn giải chiến lược bằng các mục tiêu và lựa chọn các thước đo .... 18 1.3.1.1. Diễn giải chiến lược bằng các mục tiêu ....................................... 18 1.3.1.2. Lựa chọn các thước đo theo các mục tiêu đã xác định ................. 19 1.3.2. Bốn phương diện của bảng Cân bằng điểm ........................................ 21 1.3.2.1. Phương diện tài chính ................................................................... 22 1.3.2.2. Phương diện khách hàng .............................................................. 23 1.3.2.3. Phương diện qui trình kinh doanh nội bộ ..................................... 25 1.3.2.4. Phương diện học hỏi và phát triển ................................................ 27 1.3.3. Kết nối các thước đo trong bảng Cân bằng điểm với chiến lược ....... 28 1.3.3.1. Mối quan hệ nhân quả .................................................................. 28 1.3.3.2. Các nhân tố thúc đẩy hiệu quả hoạt động ..................................... 29 6 1.3.3.3. Mối liên kết với phương diện tài chính ........................................ 30 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG VỀ ĐÁNH GIÁ THÀNH QUẢ HOẠT ĐỘNG, PHÂN BỔ NGUỒN LỰC, CHẾ ĐỘ ĐÃI NGỘ VÀ QUẢN LÝ CHIẾN LƯỢC TẠI CÔNG TY CHỨNG KHOÁN NHĐT & PTVN ............ 32 2.1. TỔNG QUAN VỀ CÔNG TY CHỨNG KHOÁN NHĐT & PTVN ....... 32 2.1.1. Sơ lược lịch sử hình thành và phát triển ............................................. 32 2.1.2. Cơ cấu tổ chức .................................................................................... 33 2.1.3. Nhiệm vụ chức năng của các phòng ban ............................................ 35 2.1.4. Một số qui trình nghiệp vụ điển hình ................................................. 38 2.1.4.1. Qui trình tham gia đấu giá cổ phiếu phát hành ra công chúng ..... 39 2.1.4.2. Qui trình lưu ký và quản lý chứng khoán niêm yết ...................... 40 2.2. THỰC TRẠNG VỀ ĐÁNH GIÁ THÀNH QUẢ HOẠT ĐỘNG, PHÂN BỔ NGUỒN LỰC, CHẾ ĐỘ ĐÃI NGỘ VÀ QUẢN LÝ CHIẾN LƯỢC TẠI CÔNG TY CHỨNG KHOÁN NHĐT & PTVN ............................................. 42 2.2.1. Thực trạng về đánh giá thành quả hoạt động tại công ty ................... 43 2.2.1.1. Thực trạng về phương diện tài chính ............................................ 43 2.2.1.2. Thực trạng về phương diện khách hàng ....................................... 45 2.2.1.3. Thực trạng về phương diện qui trình kinh doanh nội bộ .............. 48 2.2.1.4. Thực trạng về phương diện học hỏi và phát triển ......................... 50 2.2.2. Thực trạng về phân bổ nguồn lực tại công ty ..................................... 51 2.2.3. Thực trạng về chế độ đãi ngộ đối với người lao động tại công ty ...... 52 2.2.4. Thực trạng về quản lý chiến lược tại công ty ..................................... 53 2.3. ĐÁNH GIÁ THÀNH QUẢ HOẠT ĐỘNG, PHÂN BỔ NGUỒN LỰC, CHẾ ĐỘ ĐÃI NGỘ VÀ QUẢN LÝ CHIẾN LƯỢC TẠI CÔNG TY CHỨNG KHOÁN NHĐT & PTVN ................................................................ 55 2.3.1. Đánh giá về thành quả hoạt động tại công ty ..................................... 55 2.3.1.1. Đánh giá phương diện tài chính .................................................... 55 7 2.3.1.2. Đánh giá phương diện khách hàng ............................................... 56 2.3.1.3. Đánh giá phương diện qui trình kinh doanh nội bộ ...................... 57 2.3.1.4. Đánh giá phương diện học hỏi và phát triển ................................ 57 2.3.2. Đánh giá về phân bổ nguồn lực tại công ty ........................................ 58 2.3.3. Đánh giá về chế độ đãi ngộ đối với người lao động tại công ty ......... 58 2.3.4. Đánh giá về quản lý chiến lược tại công ty ........................................ 58 CHƯƠNG 3: VẬN DỤNG BẢNG CÂN BẰNG ĐIỂM TẠI CÔNG TY CHỨNG KHOÁN NHĐT& PTVN ................................................................. 61 3.1. THIẾT KẾ BẢNG CÂN BẰNG ĐIỂM ................................................... 61 3.1.1. Xác định các mục tiêu cho từng phương diện .................................... 61 3.1.2. Lựa chọn các thước đo cho từng mục tiêu.......................................... 63 3.1.2.1. Thước đo phương diện tài chính ................................................... 63 3.1.2.2. Thước đo phương diện khách hàng .............................................. 64 3.1.2.3. Thước đo phương diện quy trình nội bộ ....................................... 64 3.1.2.4. Thước đo phương diện học hỏi và phát triển ............................... 66 3.1.3. Xác định các hành động cần thực hiện và các chỉ tiêu cho từng thước đo ...................................................................................................................... 66 3.2. VẬN DỤNG BẢNG CÂN BẰNG ĐIỂM ................................................ 69 3.2.1. Vận dụng bảng Cân bằng điểm trong đánh giá thành quả hoạt động . 69 3.2.1.1. Qui trình đánh giá thành quả hoạt động ....................................... 69 3.2.1.2. Phân tích kết quả đánh giá thành quả hoạt động .......................... 71 3.2.2. Vận dụng bảng Cân bằng điểm trong phân bổ nguồn lực .................. 75 3.2.2.1. Nguyên tắc phân bổ nguồn lực ..................................................... 76 3.2.2.2. Qui trình phân bổ nguồn lực ......................................................... 77 3.2.3. Vận dụng bảng Cân bằng điểm trong chế độ đãi ngộ ........................ 79 3.2.3.1. Căn cứ tính thưởng ....................................................................... 80 3.2.3.2. Cơ cấu thưởng ............................................................................... 80 8 3.2.4. Vận dụng bảng Cân bằng điểm trong quản lý chiến lược .................. 81 3.2.4.1. Hoạch định chiến lược .................................................................. 81 3.2.4.2. Triển khai chiến lược .................................................................... 82 3.2.4.3. Tổ chức thực hiện ......................................................................... 82 3.2.4.4. Đánh giá chiến lược ..................................................................... 82 3.3. DUY TRÌ BẢNG CÂN BẰNG ĐIỂM ..................................................... 84 3.3.1. Thành lập nhóm quản lý bảng Cân bằng điểm ................................... 84 3.3.2. Xây dựng hệ thống quản lý thống nhất............................................... 84 3.3.3. Bảng Cân bằng điểm là tâm điểm các cuộc họp quản lý .................... 85 KẾT LUẬN ...................................................................................................... 86 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 87 PHỤ LỤC ........................................................................................................ 88 Phụ lục 1. Minh họa một số các thước đo tài chính ........................................ 88 Phụ lục 2. Minh họa một số thước đo khách hàng .......................................... 88 Phụ lục 3. Minh họa một số thước đo qui trình kinh doanh nội bộ ................ 89 Phụ lục 4. Minh họa một số thước đo học hỏi và phát triển ............................ 89 Phụ lục 5. Bảng câu hỏi đo lường mức độ hài lòng của nhà đầu tư ................ 90 Phụ lục 6. Phân tích chiến lược dựa trên lợi nhuận hoạt động ........................ 91 9 PHẦN MỞ ĐẦU Vào lúc 8g30’ ngày 28/07/2000 tiếng trống mở màn cho phiên giao dịch đầu tiên tại Sở Giao dịch Chứng khoán TP.Hồ Chí Minh đã gióng lên, đánh dấu một sự kiện quan trọng trong nền kinh tế xã hội nước ta: Thị trường Chứng khoán Việt Nam đã chính thức đi vào hoạt động! H ơn một thập kỷ trôi qua, mặc dù có những thăng trầm, nhưng TTCKVN đã chứng tỏ là một kênh huy động vốn vô cùng hiệu quả, và phát triển nhanh cả về qui mô thị trường lẫn khối lượng giao dịch. Đóng góp to lớn cho sự phát triển ấy, công lao đầu tiên phải kể đến là của các công ty chứng khoán thuộc sở hữu Nhà nước, họ đã đứng mũi chịu sào, đối diện với nhiều rủi ro thách thức, góp phần tạo lập thị trường trong buổi đầu sơ khai, trong đó có công ty Chứng khoán Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam, một công ty chứng khoán Nhà nước điển hình, có mặt từ khi thị trường mới mở cửa. Tuy nhiên trong thời gian qua, trước sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt của môi trường kinh doanh, hiệu quả hoạt động của các công ty chứng khoán Nhà nước nói chung, công ty Chứng khoán Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam nói riêng, ngày càng tỏ ra yếu kém. Đi tìm giải pháp để nâng cao hiệu quả hoạt kinh doanh là nỗi trăn trở của ban Giám đốc công ty. Làm thế nào để tạo lập thương hiệu và vươn lên trở thành một trong những công ty chứng khoán hàng đầu? Bảng Cân bằng điểm là công cụ hữu ích có thể giúp công ty chuyển tầm nhìn và chiến lược trở thành những mục tiêu và thước đo cụ thể, để từ đó họ có thể biến ước mơ trở thành hiện thực. Thật vậy, kể từ khi ra đời đến nay bảng Cân bằng điểm của Giáo sư Robert S.Kaplan, được coi là một trong những phát minh có ảnh hưởng nhất 10 trong thế kỷ 20, đã giúp không ít tổ chức trên thế giới chuyển biến tình hình. Ở Việt nam một số công ty cũng đã đưa bảng Cân bằng điểm vào áp dụng và bước đầu thu được một số kết quả khả quan. Do tính hữu dụng và hiện đại của bảng Cân bằng điểm, tôi đã chọn đề tài này để nghiên cứu và vận dụng cho công ty Chứng khoán Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt nam, ngỏ hầu giúp công ty cải thiện ba vấn đề cơ bản: Đo lường hiệu quả thực tế, gia tăng tài sản vô hình, và thách thức của việc thực thi chiến lược, để từ đó đi đến mục đích cuối cùng là nâng cao kết quả tài chính và tăng trưởng thị phần. Bảng Cân bằng điểm được vận dụng trong công tác quản trị ở mọi cấp độ tổ chức, kể cả cấp quốc gia, nhưng trong phạm vi nghiên cứu của đề tài, tôi chỉ vận dụng bảng Cân bằng điểm trong quản trị doanh nghiệp theo bốn lãnh vực: Đánh giá thành quả hoạt động, phân bổ nguồn lực, chế độ đãi ngộ và quản lý chiến lược ở cấp công ty. Nhân đây tôi cũng xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với Tiến sỹ Đoàn Ngọc Quế, không có những đóng góp quí báu của thầy, tôi thật sự gặp nhiều khó khăn trong việc hoàn thành luận văn này. Sài gòn, tháng 06 năm 2011 Tác giả