Một số giải pháp nhằm mở rộng thị trường xuất khẩu của Công Ty Que Hàn Điện Việt -Đức

LỜI MỞ ĐẦU Doanh nghiệp sản xuất là một tế bào của nền kinh tế, là nơi trực tiếp sản xuất ra cuả vật chất cho xã hội. Tất cả các doanh nghiệp trong mọi thời kỳ đều phải cạnh tranh để tồn tại và phát triển, nhất là trong cơ chế thị trường hiện nay các doanh nghiệp luôn phải cạnh tranh để tồn tại và phát triển không chỉ dựa vào nội lực cũng như dựa vào thị trường hiện có mà luôn phải vươn tới thị trường nước ngoài để có được những cơ hội mới và tiềm lực mới. Vì vậy mà công tác mở rộng thị trường là vấn đề quan trọng hiện nay đối với các doanh nghiệp và đặc biệt đối với doanh nghiệp có hoạt động kinh doanh quốc tế trong điều kiện cạnh tranh gay gắt lợi nhuận bị chia sẻ các doanh nghiệp cần phải vươn tới thị trường mới nhằm khai thác các tiềm năng và thế mạnh mới Trong nền kinh tế thị trường hàng hoá được sản xuất ra với khối lượng lớn cung vượt quá cầu vì thế khâu tiêu thụ hàng hoá có ý nghĩa quan trọng hơn cả. Với các doanh nghiệp sản xuất hàng hoá để xuất khẩu không chỉ dừng lại ở việc duy trì mà phải tính đến việc mở rộng thị trường xuất khẩu nhằm đáp ứng yêu cầu tồn tại và phát triển của doanh nghiệp. Mở rộng thị trường đồng nghĩa với việc tìm đầu ra cho sản phẩm giúp hàng hoá được lưu thông bình thường, tăng thu nhập cho người lao động kích cầu cho nền kinh tế Công Ty Que Hàn Điện Việt -Đức là công ty sản xuất kinh doanh sản phẩm sản xuất chủ yếu là các que hàn điện ,dây hàn phục vụ cho phần lớn nhu cầu tiêu dùng trong nước. Cùng với xu thế toàn cầu hoá trong những năm gần đây công ty đã mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm ra ngoài thế giới. Đứng trước xu thế quốc tế hoá của hoạt động kinh doanh, và nhận thức được vai trò của việc mở rộng thị trường quốc tế đối với Công Ty Que Hàn Điện Việt -Đức, em đã đi sâu vào tìm hiểu và chọn đề tài hướng công ty tới hoạt động mở rộng thị trường quốc tế Được sự giúp đỡ của thầy giáo Th.S : Đàm Quang Vinh và sự hướng dẫn của các anh chị, chú bác trong Công Ty Que Hàn Điện Việt -Đức em đã đã hoàn thành chuyên đề thực tập tốt nghiệp với đề tài "Một số giải pháp nhằm mở rộng thị trường xuất khẩu của Công Ty Que Hàn Điện Việt -Đức " Chuyên đề này gồm có ba chương sau: ChươngI : Những vấn đề lý luận về thị trường, xuất khẩu và hoạt động mở rộng thị trường xuất khẩu ChươngII : Thực trạng hoạt động mở rộng thị trường xuất khẩu của Công Ty Que Hàn Điện Việt -Đức trong những năm gần đây ChươngIII : Một số giải pháp nhằm mở rộng thị trường xuất khẩu của Công Ty Que Hàn Điện Việt -Đức CHƯƠNGI : NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ THỊ TRƯỜNG- XUẤT KHẨU VÀ HOẠT ĐỘNG MỞ RỘNG THỊ TRƯỜNG XUẤT KHẨU I. Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vÒ thÞ tr­êng Trong thêi kú ®Êt n­íc më cöa vµ xu h­íng khu vùc hãa, toµn cÇu ho¸ ®ang t¹o ra c¬ héi cho c¸c doanh nghiÖp tù do kinh doanh trªn thÞ tr­êng néi ®Þa vµ thÞ tr­êng quèc tÕ. Tuy nhiªn ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®­îc lµ mét ®iÒu rÊt khã kh¨n v× c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam cßn nhiÒu bì ngì tr­íc thÒm cña xu h­íng toµn cÇu ho¸ ho¹t ®éng kinh doanh. Toµn cÇu ho¸ më ra nhiÒu c¬ héi vµ tiÒm n¨ng míi song còng dÉn ®Õn ®iÒu kiÖn kinh doanh víi møc ®é c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t, thÞ tr­êng th­êng xuyªn biÕn ®éng. V× vËy, mçi doanh nghiÖp muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn tèt h¬n trªn thÞ tr­êng trong n­íc vµ thÞ tr­êng quèc tÕ ®ßi hái mçi doanh nghiÖp mçi nhµ kinh tÕ ph¶i n¾m b¾t ®­îc, hiÓu biªt ®­îc b¶n chÊt cña thÞ tr­êng 1. Thế nào là thị trường ThÞ tr­êng lµ mét ph¹m trï kinh tÕ kh¸ch quan, g¾n bã chÆt chÏ víi kh¸i niÖm ph©n c«ng lao ®éng x· héi. ë ®©u cã ph©n c«ng lao ®éng x· héi vµ s¶n xuÊt hµng ho¸ th× ë ®ã cã thÞ tr­êng. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng ®· cã rÊt nhiÒu quan ®iÓm, c¸ch nh×n nhËn, hiÓu biÕt kh¸c nhau vÒ thÞ tr­êng. Víi sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt vµ l­u th«ng hµng ho¸ kh¸i niÖm thÞ tr­êng ngµy cµng ®­îc nghiªn cøu t×m hiÓu s©u vµ ®iÒu ®ã gióp nã ngµy cµng hoµn thiÖn h¬n Theo c¸ch hiÓu cæ ®iÓn ‘ThÞ tr­êng ®­îc xem nh­ lµ n¬i diÔn ra c¸c quan hÖ trao ®æi mua b¸n hµng ho¸, nã ®­îc g¾n víi kh«ng gian, thêi gian ®Þa ®iÓm cô thÓ ". Nh­ vËy tr­íc ®©y nãi tíi thÞ tr­êng th× ng­êi ta th­êng h×nh dung ra thÞ tr­êng nh­ lµ mét c¸i chî hay nhá h¬n lµ mét cña hµng hoÆc mét ®Þa ®iÓm cô thÓ ®Ó ng­êi mua vµ ng­êi b¸n gÆp nhau tiÕn hµnh trao ®æi mua b¸n Ngµy nay khi mµ ph©n c«ng lao ®éng x· héi diÔn ra m¹nh mÏ s¶n xuÊt vµ l­u th«ng hµng ho¸ ngµy cµng ph¸t triÓn, c¸c quan hÖ trao ®æi mua b¸n ngµy cµng ®a d¹ng vµ phøc t¹p th× kh¸i niÖm thÞ tr­êng còng ®­îc c¸c nhµ kinh tÕ häc nh×n nhËn mét c¸ch ph¸t triÓn h¬n " thÞ tr­êng lµ mét qu¸ tr×nh mµ ng­êi mua vµ ng­êi b¸n t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ c¶ vµ l­îng hµng ho¸ mua b¸n". Nh­ vËy ë ®©y thÞ tr­êng kh«ng cßn lµ mét ®Þa ®iÓm hay mét n¬i cô thÓ mµ nã lµ mét ho¹t ®éng t­¬ng t¸c gi÷a cung vµ cÇu ®Ó t¹o nªn gi¸ c¶ Theo quan ®iÓm cña M¸c th× : ‘thÞ tr­êng lµ tæng thÓ cña nhu cÇu hoÆc tËp hîp nhu cÇu vÒ mét hµng ho¸ nµo ®ã, lµ n¬i diÔn ra c¸c ho¹t ®éng mua b¸n hµng ho¸ b»ng tiÒn tÖ ‘ Theo tõ ®iÓn kinh tÕ ViÖt Nam : ‘ ThÞ tr­êng lµ n¬i l­u th«ng tiÒn tÖ lµ toµn bé c¸c giao dÞch mua b¸n hµng ho¸" Theo ®Þnh nghÜa cña hiÖp héi qu¶n trÞ Hoa Kú : ‘ThÞ tr­êng lµ tæng hîp c¸c lùc l­îng vµ c¸c ®iÒu kiÖn trong ®ã ng­êi mua vµ ng­êi b¸n thùc hiÖn c¸c quyÕt ®Þnh chuyÓn hµng ho¸ dÞch vô tõ ng­êi b¸n sang ng­êi mua’ Nh÷ng kh¸i niÖm trªn cïng diÔn t¶ cho thÞ tr­êng chung, nã ®­îc xem xÐt d­íi gãc ®é cña nh÷ng nhµ ph©n tÝch kinh tÕ theo gi¸c ®é quan lý vÜ m« nÒn kinh tÕ Theo quan ®iÓm cña Marketing, d­íi gi¸c ®é qu¶n trÞ doanh nghiÖp xuÊt ph¸t tõ yªu cÇu x¸c ®Þnh thÞ tr­êng ®Ó cã nh÷ng quyÕt ®Þnh trong kinh doanh th× kh¸i niÖm thÞ tr­êng ®­îc ph¸t biÓu nh­ sau :’ thÞ tr­êng bao gåm tÊt c¶ c¸c kh¸ch hµng tiÒm n¨ng cïng cã mét nhu cÇu hay mong muèn cô thÓ, s½n sµng vµ cã kh¶ n¨ng tham gia trao ®æi ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu vµ mong muèn ®ã ‘ Tãm l¹i dï xÐt ë nhµ ho¹ch ®Þnh kinh tÕ vÜ m« hay nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp th× thÞ tr­êng ph¶i héi tô ®ñ ba yÕu tè sau : - Ph¶i cã kh¸ch hµng - kh¸ch hµng ph¶i cã nhu cÇu ch­a ®­îc tho¶ m·n - kh¸ch hµng ph¶i cã kh¶ n¨ng thanh to¸n cho viÖc mua hµng 2. Phân loại thị trường 2.1 Phân loại theo tính chất Theo tÝnh chÊt ng­êi ta thµnh thÞ tr­êng c¸c khu vùc I vµ thÞ tr­êng c¸c khu vùc II. C¸ch ph©n lo¹i nµy dùa trªn sù tån t¹i cña hai hÖ thèng x· héi tån t¹i song song tr­íc ®©y ThÞ tr­êng khu vùc I lµ thÞ tr­êng mµ hµng ho¸ ®­îc bu«n b¸n trong ph¹m vi c¸c n­íc x· héi chñ nghÜa ThÞ tr­êng khu vùc II lµ thÞ tr­êng mµ hµng ho¸ ®­îc bu«n b¸n ngoµi ph¹m vi c¸c n­íc x· héi chñ nghÜa 2.2 Phân loại thị trường theo đối tượng mua bán ThÞ tr­êng hµng ho¸ : ®©y lµ thÞ tr­êng cã quy m« lín nhÊt, rÊt phøc t¹p vµ tinh vi. Trong thÞ tr­êng nµy diÔn ra c¸c ho¹t ®éng mua b¸n hµng ho¸ víi môc tiªu tho¶ m·n nhu cÇu vÒ vËt chÊt ThÞ tr­êng tiÒn tÖ, tÝn dông lµ n¬i diÔn ra c¸c lo¹i ho¹t ®éng trao ®æi tiÒn tÖ tr¸i phiÕu ....Víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ ®©y lµ mét thÞ tr­êng quan träng quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn cña x· héi ThÞ tr­êng lao ®éng : ë ®©y xuÊt hiÖn mèi quan hÖ vÒ mua b¸n søc lao ®éng. ThÞ tr­êng nµy g¾n víi nh©n tè con ng­êi, nh©n c¸ch, t©m lý, thÞ hiÕu....ThÞ tr­êng nµy chÞu ¶nh h­ëng cña mét sè quy luËt ®Æc thï. ThÞ tr­êng chÊt s¸m diÔn ra sù trao ®æi tri thøc, mua b¸n b¶n quyÒn kü thuËt, b»ng ph¸t minh s¸ng chÕ ....D­íi sù ph¸t triÓn nh­ vò b·o cña c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ, kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn ®¹i th× thÞ tr­êng nµy trë thµnh träng ®iÓm, quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn tri thøc cña toµn nh©n lo¹i 2.3 Phân loại theo phạm vi ThÞ tr­êng quèc tÕ : lµ n¬i c¸c c«ng ty ®a quèc gia vµ xuyªn quèc gia tham gia kinh doanh, lµ n¬i giao l­u kinh tÕ quèc tÕ lµ n¬i x¸c ®Þnh gi¸ c¶ quèc tÕ cña hµng ho¸. Ngoµi nh÷ng quy luËt cña thÞ tr­êng, thÞ tr­êng quèc tÕ cßn chÞu sù t¸c ®éng cña c¸c th«ng lÖ quèc tÕ vµ tËp qu¸n quèc tÕ ThÞ tr­êng quèc gia lµ n¬i diÔn ra c¸c ho¹t ®éng mua b¸n trong ph¹m vi quèc gia thÞ tr­êng nµy lµ thÞ phÇn cña thÞ tr­êng quèc tÕ chÞu sù biÕn ®éng còng nh­ chi phèi cña tõng quèc gia. Ngµy nay hÇu nh­ kh«ng cã thÞ tr­êng quèc gia tån t¹i ®éc lËp, víi xu thÕ toµn cÇu ho¸ nÒn kinh tÕ thÕ giíi c¸c quèc gia tÊt yÕu ph¶i héi nhËp 2.4 Phân loại theo góc độ sử dụng hàng hoá ThÞ tr­êng t­ liÖu tiªu dïng : nh÷ng mÆt hµng phôc vô ®êi sèng tiªu dïng cña x· héi ®Òu ®­îc mua b¸n trao ®æi qua thÞ tr­êng nµy. §©y lµ ho¹t ®éng cuèi cïng nh»m tho¶ m·n nhu cÇu tiªu dïng, víi møc sèng ngµy cµng cao, thÞ tr­êng ngµy cµng më réng ThÞ tr­êng t­ liÖu s¶n xuÊt : §©y lµ thÞ tr­êng cung øng c¸c t­ liÖu s¶n xuÊt lµm nÒn t¶ng cho cho sù ph¸t triÓn cña x· héi, lµ tiÒn ®Ò cho sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng tiªu dïng hµng ho¸ , thÞ tr­êng nµy t¹o ra lîi nhuËn gi¸n tiÕp thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ®i lªn 3. Vai trò của thị trường đối với doanh nghiệp Tr­íc ®©y trong nÒn kinh tÕ c¸c doanh nghiÖp kh«ng cÇn quan träng vÒ thÞ tr­êng v× hµng ho¸ khi ®ã khan hiÕm, kh«ng ®ñ cung øng cho nhu cÇu tiªu dïng, h¬n n÷a mäi s¶n phÈm cña doanh nghiÖp ®­îc s¶n xuÊt theo chØ tiªu ph¸p lÖnh s¶n phÈm b¸n ®­îc hay kh«ng doanh nghiÖp kh«ng cÇn quan t©m. ngµy nay trong qu¸ tr×nh c¶i tæ nÒn kinh tÕ mçi doanh nghiÖp ®Òu ph¶i tù h¹ch to¸n lç l·i, ph©n tÝch nhu cÇu cña ng­êi tiªu dïng ®Ó ®¸p øng mét c¸ch tèt nhÊt víi lîi nhuËn cao nhÊt. ThÞ tr­êng g¾n liÒn víi sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña doanh nghiÖp, hµng ho¸ s¶n xuÊt ra kh«ng l­u th«ng ®­îc trªn thÞ tr­êng tøc lµ ®ång tiÒn cña doanh nghiÖp bá ra bÞ ø ®äng trong gi¸ trÞ hµng ho¸, ®iÒu ®ã cã nghÜa lµ ®ång tiÒn cña doanh nghiÖp ®· bÞ chÕt, kh«ng quay vßng ®­îc, doanh nghiÖp sÏ bÞ ngõng ho¹t ®éng trong khi vÉn ph¶i trang tr¶i nh÷ng chi phÝ vÒ khÊu hao, nh©n c«ng…V× vËy thÞ tr­êng bªn c¹nh viÖc gióp cho doanh nghiÖp ho¹t ®éng mét c¸ch nhÞp nhµng, nã cßn yÕu tè mang tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh ®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. C¸c doanh nghiÖp ngµy nay rÊt ®a d¹ng vÒ quy m«, víi tõng quy m« kh¸c nhau c¸c doanh nghiÖp ph¶i lùa chän nh÷ng m¶ng thÞ tr­êng riªng cho m×nh. Trong qu¸ tr×nh tån t¹i vµ ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp ph¶i lu«n c¹nh tranh nhau ®Ó giµnh giËt vµ gi÷ lÊy mét m¶ng thÞ tr­êng thÝch hîp cho m×nh. §Ó cã ®­îc mét m¶ng thÞ tr­êng thÝch hîp cho doanh nghiÖp m×nh doanh nghiÖp cã thÓ sö dông c¸c c¸ch sau: - Doanh nghiÖp cã thÓ c¹nh tranh ®¸nh bËt ®èi thñ ®Ó chiÕm lÊy thÞ tr­êng. §©y th­êng lµ nh÷ng doanh nghiÖp lín cã lîi thÕ c¹nh tranh cao, giµ giÆn kinh nghiÖm trong viÖc c¹nh tranh trªn th­¬ng tr­êng. ë n­íc ta hiÖn nay ®ã th­êng lµ c¸c doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi hoÆc doanh nghiÖp liªn doanh - Doanh nghiÖp cã thÓ tù t¹o ra thÞ tr­êng cho m×nh: + Doanh nghiÖp cã thÓ nghiªn cøu t×m ra nh÷ng ®o¹n thÞ tr­êng cßn ®Ó trèng ®Ó tõ ®ã cã kÕ ho¹ch tËp trung s¶n xuÊt vµo phôc vô cho ®o¹n thÞ tr­êng ®ã + Doanh nghiÖp cã thÓ t¹o ra nhu cÇu cho kh¸ch hµng vÒ mét lo¹i s¶n phÈm hµng ho¸ míi tõ ®ã t¹o ra m¶ng thÞ tr­êng cho m×nh , doanh nghiÖp cã thÓ s¶n xuÊt s¶n phÈm thay thÕ, hoÆc mét lo¹i s¶n phÈm bæ sung ®Ó cung cÊp cho ng­êi tiªu dïng + Doanh nghiÖp cã thÓ më réng thÞ tr­êng cña m×nh sang c¸c khu vùc ®Þa lý kh¸c nhau nh»m khai th¸c nh÷ng lîi thÕ míi vµ nh÷ng c¬ héi míi tõ ®ã cã ®­îc m¶ng thÞ tr­êng thÝch hîp cho m×nh II. Những lý luận về xuất khẩu 1. Khái niệm và đặc điểm của xuất khẩu 1.1 Khái niệm Hoạt động xuất khẩu hàng hoá là việc bán hàng hoá và dịch vụ cho một quốc gia khác trên cơ sở dùng tiền tệ làm phương tiên thanh toán, với mục tiêu là lợi nhuận. Tiền tệ ở đây có thể là ngoại tệ đối với một quốc gia hoặc với cả hai quốc gia. Mục đích của hoạt động này là thu được một khoản ngoại tệ dựa trên cơ sở khai thác lợi thế so sánh của từng quốc gia trong phân công lao động quốc tế. Khi việc trao đổi hàng hoá giữa các quốc gia đều có lợi thì các quốc gia đều tích cực tham gia mở rộng hoạt động này. 1.2 Đặc điểm của hoạt động xuất khẩu Ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ mét mÆt cña ho¹t ®éng th­¬ng m¹i quèc tÕ nªn nã còng cã nh÷ng ®Æc tr­ng cña ho¹t ®éng th­¬ng maÞ quèc tÕ vµ nã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng th­¬ng m¹i quèc tÕ kh¸c nh­ b¶o hiÓm quèc tÕ, thanh to¸n quèc tÕ, vËn t¶i quèc tÕ...Ho¹t ®éng xuÊt khÈu kh«ng gièng nh­ ho¹t ®éng bu«n b¸n trong n­íc ë ®Æc ®iÓm lµ nã cã sù tham gia bu«n b¸n cña ®èi t¸c n­íc ngoµi, hµng ho¸ phôc vô cho nhu cÇu tiªu dïng ë ph¹m vi n­íc ngoµi Ho¹t ®éng xuÊt khÈu diÔn ra trªn mäi lÜnh vùc, trong mäi ®iÒu kiÖn cña nÒn kinh tÕ, tõ xuÊt khÈu hµng tiªu dïng cho ®Õn t­ liÖu s¶n xuÊt, m¸y mãc hµng ho¸ thiÕt bÞ c«ng nghÖ cao. TÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng nµy ®Òu nh»m môc tiªu ®em l¹i lîi Ých cho quèc gia nãi chung vµ c¸c doanh nghiÖp tham gia nãi riªng. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu diÔn ra rÊt réng vÒ kh«ng gian vµ thêi gian. Nã cã thÓ diÔn ra trong thêi gian rÊt ng¾n song còng cã thÓ kÐo dµi hµng n¨m, cã thÓ ®­íc diÔn ra trªn phËm vi mét quèc gia hay nhiÒu quèc gia kh¸c nhau. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu mang l¹i nhiÒu lîi Ých cho quèc gia. Nã kh«ng chØ ®em l¹i lîi Ých cho c¸c doanh nghiÖp mµ cßn gãp phÇn thóc ®Èy m¹nh s¶n xuÊt trong n­íc nhê tÝch luü tõ kho¶n thu ngo¹i tÖ cho ®Êt n­íc, ph¸t huy tÝnh s¸ng t¹o cña c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ th«ng qua c¹nh tranh quèc tÕ. Kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cßn lµ ph­¬ng tiÖn ®Ó khai th¸c c¸c lîi thÕ vÒ tù nhiªn, vÞ trÝ ®Þa lý, nh©n lùc vµ c¸c nguån lùc kh¸c. Ngoµi ra ho¹t ®éng xuÊt khÈu cßn thóc ®Èy quan hÖ hîp t¸c quèc tÕ gi÷a c¸c n­íc vµ ®Èy m¹nh tiÕn tr×nh héi nhËp nªn kinh tÕ toµn cÇu 2. Vai trò của hoạt động xuất khẩu XuÊt khÈu lµ viÖc b¸n hµng ho¸ vµ dÞch vô cho mét quèc gia kh¸c trªn c¬ dïng tiÒn tÖ lµm ph­¬ng tiÖn thanh to¸n. XuÊt khÈu lµ h×nh thøc c¬ b¶n cña ho¹t ®éng th­¬ng m¹i quèc tÕ nã xuÊt hiÖn rÊt sím vµ ph¸t triÓn c¶ chiÒu réng vµ chiÒu s©u,nã diÔn ra trªn mäi lÜnh vùc trong mäi ®iÒu kiÖn kinh tÕ tõ xuÊt khÈu hµng ho¸ ®Õn tiªu dïng cho ®Õn t­ liÖu s¶n xuÊt m¸y mãc thiÕt bÞ c«ng nghÖ kü thuËt cao. Ngoµi ra ho¹t ®éng nµy cßn diÔn ra ®èi víi hµng ho¸ v« h×nh vµ mÆt hµng nµy ngµy cµng cã xu h­íng chiÕm tû träng cao trong mËu dÞch quèc tÕ Tõ xa x­a con ng­êi ®· ý thøc ®­îc lîi Ých lîi Ých cña ho¹t ®éng trao ®æi mua b¸n gi÷a c¸c quèc gia vµ ®ã lµ khëi nguån cho c¸c lý thuyÕt vÒ xuÊt khÈu 2.1 Các lý thuyết về xuất khẩu * Lý thuyết của Adam Smith về lợi thế tuyệt đối. Lý thuyết này ra đời vào thế kỷ thứ 18. Theo quan điểm về lợi thế tuyệt đối của nhà kinh tế học Adam Smith, một quốc gia chỉ sản xuất các loại hàng hoá, mà việc sản xuất này sử dụng tốt nhất, hiệu quả nhất các tài nguyên sẵn có của quốc gia đó. Đây là một trong những giải thích đơn giản về lợi ích của thương mại quốc tế nói chung và xuất khẩu nói riêng. Nhưng trên thực tế việc tiến hành trao đổi phải dưa trên nguyên tắc đôi bên cùng có lợi. Nếu trong trường hợp một quốc gia có lợi và một quốc gia khác bị thiết thì họ sẽ từ chối tham gia vào hợp đồng trao đổi này. Tuy nhiªn, lîi thÕ tuyÕt ®èi cña Adam Smith còng gi¶i thÝch ®­îc mét phÇn nµo ®ã cña viÖc ®em l¹i lîi Ých cña xuÊt khÈu gi÷a c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. Víi sù ph¸t triÓn m¹mh mÏ cña nÒn kinh tÕ toµn cÇu mÇy thËp kû võa qua cho thÊy ho¹t ®éng xuÊt khÈu chñ yÕu diÔn ra gi÷a c¸c quèc gia ®ang ph¸t triÓn víi nhau, ®iÒu nµy kh«ng thÓ gi¶i thÝch b»ng lý thuyÕt lîi thÕ tuyÖt ®èi. Trong nh÷ng cè g¾ng ®Ó gi¶i thÝch c¸c c¬ së cña th­¬ng m¹i quèc tÕ nãi chung vµ xuÊt khÈu nãi riªng, lîi thÕ tuyÖt ®èi chØ cßn lµ mét trong nh÷ng tr­êng hîp cña lîi thÕ so s¸nh. * Lý thuyết lợi thế so sánh. Theo như quan điểm của lợi thế so sánh của nhà kinh tế học người Anh David Ricardo. ông cho rằng nếu một quốc gia có hiệu quả thấp hơn so với hiệu quả của quốc gia khác trong việc sản xuất tất cả các loại sản phẩm thì quốc gia đó vẫn có thể tham gia vào hoạt động xuất khẩu để tạo ra lợi ích. Khi tham gia vào hoạt động xuất khẩu quốc gia đó sẽ tham gia vào việc sản xuất và xuất khẩu các loại hàng hoá mà việc sản xuất ra chúng ít bất lợi nhất (đó là những hàng hoá có lợi thế tương đối) và nhập khẩu những hàng hoá mà việc sản xuất ra chúng có những bất lợi hơn ( đó là những hàng hoá không có lợi thế tương đối). Ông bắt đầu với việc chỉ ra những lợi ích của thương mại quốc tế do sự chênh lệch giữa các quốc gia về chi phí cơ hội. "Chi phí cơ hội của một hàng hoá là một số lượng các hàng hoá khác người ta phải bỏ để sản xuất hoặc kinh doanh thêm vào một đơn vị hàng hoá nào đó" * Học thuyết Hecksher- Ohlin Như chúng ta đã biết lý thuyết lợi thế so sánh của David Ricardo chỉ đề cập đến mô hình đơn giản chỉ có hai nước và việc sản xuất hàng hoá chỉ với một nguồn đầu vào là lao động. Vì thế mà lý thuyết của David Ricardo chưa giải thích một cách rõ ràng về nguồn gốc cũng như là lơị ích của các hoạt động xuất khâutrong nền kinh tế hiện đại. Để đi tiếp con đường của các nhà khoa học đi trước hai nhà kinh tế học người Thuỵ Điển đã bổ sung mô hình mới trong đó ông đã đề cập tới hai yếu tố đầu vào là vốn và lao động. Học thuyết Hecksher- Ohlin phát biểu: Một nước sẽ xuất khẩu loại hàng hoá mà việc sản xuất ra chúng sử dụng nhiều yếu tố rẻ và tương đối sẵn của nước đó và nhập khẩu những hàng hoá mà việc sản xuất ra chúng cần nhiều yếu dắt và tương đối khan hiếm ở quốc gia đó. Hay nói một cách khác một quốc gia tương đối giàu lao động sẽ sản xuất hàng hoá sử dụng nhiều lao động và nhập khẩu những hàng hoá sử dụng nhiều vốn. VÒ b¶n chÊt häc thuyÕt Hecksher- Ohlin c¨n cø vÒ sù kh¸c biÖt vÒ t×nh phong phó vµ gi¸ c¶ t­¬ng ®èi cña c¸c yÕu tè s¶n xuÊt, lµ nguyªn nh©n dÉn ®Õn sù kh¸c biÖt vÒ gi¸ c¶ t­¬ng ®èi cña hµng ho¸ gi÷a c¸c quèc gia tr­íc khi cã c¸c ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®Ó chØ râ lîi Ých cña c¸c ho¹t ®éng xuÊt khÈu. sù kh¸c biÖt vÒ gi¸ c¶ t­¬ng ®èi cña c¸c yÕu tè s¶n xuÊt vµ gi¸ c¶ t­¬ng ®èi cña c¸c hµng ho¸ sau ®ã sÏ ®­îc chuyÓn thµnh sù kh¸c biÖt vÒ gi¸ c¶ tuyÖt ®èi cña hµng ho¸. Sù kh¸c biÖt vÒ gݸ c¶ tuyÖt ®èi cña hµng ho¸ lµ nguån lîi cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu. Nãi mét c¸ch kh¸c, mét quèc gia dï ë trong t×nh huèng bÊt lîi vÉn cã thÓ t×m ra ®iÓm cã lîi ®Ó khai th¸c. B»ng viÖc khai th¸c c¸c lîi thÕ nµy c¸c quèc gia tËp trung vµo viÖc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu nh÷ng mÆt hµng cã lîi thÕ t­¬ng ®èi vµ nhËp khÈu nh÷ng mÆt hµng kh«ng cã lîi thÕ t­¬ng ®èi. Sù chuyªn m«n ho¸ trong s¶n xuÊt nµy lµm cho mçi quèc gia khai th¸c ®­îc lîi thÕ cña m×nh mét c¸ch tèt nhÊt, gióp tiÕt kiÖm ®­îc nh÷ng nguån lùc nh­ vèn, lao ®éng, tµi nguyªn thiªn nhiªn…trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng ho¸. ChÝnh v× vËy trªn quy m« toµn thÕ giíi th× tæng s¶n phÈm còng sÏ t¨ng. Tõ nh÷ng lý thuyÕt vÒ xuÊt khÈu trªn ta thÊy r»ng vai trß cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®· ®­îc t×m hiÓu vµ nhËn biÕt rÊt sím bëi c¸c nhµ kinh tÕ häc. Qua qu¸ trÝnh ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ nh÷ng quan ®iÓm vÒ vai trß xuÊt khÈu ngµy cµng hoµn thiÖn. Ngµy nay ho¹t ®éng xuÊt khÈu cã vai trß quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ 2.2. Vai trò của hoạt động xuất khẩu đối với nền kinh tế toàn cầu Nh­ chóng ta ®· biÕt xuÊt khÈu hµng ho¸ xuÊt hiÖn tõ rÊt sím. Nã lµ ho¹t ®éng bu«n b¸n trªn ph¹m vi gi÷a c¸c quèc gia víi nhau(quèc tÕ). Nã kh«ng ph¶i lµ hµnh vi bu«n b¸n riªng lÎ, ®¬n ph­¬ng mµ ta cã c¶ mét hÖ thèng c¸c quan hÖ bu«n b¸n trong tæ chøc th­¬ng m¹i toµn cÇu. Víi môc tiªu lµ tiªu thô s¶n phÈm cña mét doanh nghiÖp nãi riªng c¶ quèc gia nãi chung. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ mét néi dung chÝnh cña ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng vµ lµ ho¹t ®éng ®Çu tiªn cña th­¬ng m¹i quèc tÕ. XuÊt khÈu cã vai trß ®Æc biÖt quan träng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña tõng quèc gia còng nh­ trªn toµn thÕ giíi. XuÊt khÈu hµng ho¸ n»m trong lÜnh vùc l­u th«ng hµng ho¸ lµ mét trong bèn kh©u cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt më réng. §©y lµ cÇu nèi gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu dïng cña n­íc nµy víi n­íc kh¸c. Cã thÓ nãi sù ph¸t triÓn cña cña xuÊt khÈu sÏ lµ mét trong nh÷ng ®éng lùc chÝnh ®Ó thóc ®Èy s¶n xuÊt. Tr­íc hÕt, xuÊt khÈu b¾t nguån tõ sù ®a d¹ng vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiÖn cña s¶n xuÊt gi÷a c¸c n­íc, nªn chuyªn m«n ho¸ mét sè mÆt hµng cã lîi thÕ vµ nhËp khÈu c¸c mÆt hµng kh¸c tõ n­íc ngoµi mµ s¶n xuÊt trong n­íc kÐm lîi thÕ h¬n th× ch¾c ch¾n sÏ ®em l¹i lîi nhuÇn lín h¬n. §iÒu nµy ®­îc thÓ hiÖn b»ng lý thuyÕt sau. 2.3. Vai trò của hoạt động xuất khẩu đối với nền kinh tế mỗi quốc gia XuÊt khÈu lµ mét trong nh÷ng tè t¹o ®µ, thóc ®Èy sù t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ cña mçi quèc gia. Theo nh­ hÇu hÕt c¸c lý thuyÕt vÒ t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ ®